MIDDELBURGSCHEGODIAIT.
155' Jsargang.
1912
Woensdag
3 Januari.
Ter inleiding.
middelburg 2 Januari.
Een stormachtig jaar.
Dit Stad en Provincie.
M- 2.
Deia ooaraDt veuchigiit i a g e Hj,k a, met uitzondering van Zon- an Feeltdngen.
par kwartaal, zoowel voor Middelburg all voor alle plaatsen in Nederland franao pp. fï.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Ad vertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middag» vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Adverteatiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel mew
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemem
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffenda
Handel, Hijverheid en ^Geldwezen, )is gerechtigd het Algemeen Advertentie»Bare»»
A. DE LA MAR As., M.Z. Voorbnrgwal ,«414, Amsterdam.
Dit nommer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BEAD.
Le journal, c'est nn monsieur
De courant is een mijuheer. Het zijn
•er zelfs verscheidene. Maar het lezend
publiek kent hen niet. Het kent alleen
de papieren „wij" die allerlei nieuwtjes
vernemen, en allerlei dingen beweren.
Slechts tweemaal is het één van ben,
den verantwoordelijken leider, vergund
zich als „ik" tot zijn lezers te richten
als hij komt en als hij weggaat. En
bijgevolg begin ik mijn nieuwe betrek
king van directeur-hoofdredacteur der
„Middelburgsche Courant" met een per
soonlijk artikel.
Het kan betrekkelijk kort zijn. De
bijzonderheden van het programma van
actie, dat ook ik heb opgesteld, zooals
ieder die een verantwoordelijken post
aanvaardt, hebben minder belang voor
het publiek dan voor mij zelf. Daarover
dan ook slechts een enkele meedeeliug.
In politiek opzicht hoop ik de „Mid
delburgsche Courant" voort te leiden in
vrijzinnige richting, evenwel
zonder mij te binden aan bet programma
Tan een der politieke partyen dier richting.
Wanneer op dit oogenblik de Vrijzinnig
Democratische Partij en de Liberale Dnie
niet naast elkaar bestonden, zou niemand
eraan denkeu den linker-vlengel van het
groote liberale complex in die twee
groepen te splitsen. Men zon dan slechts
spreken van nuances in de toepassing
der vrijzinnige beginselen. Er worden
reeds voorzichtig voelhorens uitgestoken,
-die de mogelijkheid van een toenadering
betasten. Voor de vrijzinnige belangen
w kan het m. i. slechts voordeelig zijn, als
die pogingen tot een gunstig resultaat
leiden. In dien stand van zaken gevoel
ik geen neiging om tusschen de twee
genoemde partyen, de Vryz. Dem. Party
en de Liberale Unie, een keuze te doen.
Wat den nieuwsdienst betreft, hoop ik
den naam der „Middelburgsche Courant"
als eerste nieuwsorgaan dezer provincie
te handhaveu, en dit blad voor de lezers
zoo aantrekkelijk mogelyk te maken.
Het toeval heeft gewild, dat de redactie
staf, die zooveel tientallen van jaren voor
het publiek voornamelijk bekend was door
de personen van den heer J. L. v. d.
Pauwert en van zijn lnitenant, voor zoo
ver het plaatselijke en gewestelijke zaken
betrof, den heer A. H. Kommers, het
toeval, zei ik, heeft gewild dat die staf
door het rust nemen van den eerstge
noemde, door het overlijden van den heer
Kommers, en door het vertrek naar
elders van nog anderen, thans geheel
vernieuwd is, tot het joug-maatje toe.
Ik zelf ben wel geen nieuweling op dit
redactie-bnrean, maar ik zit nu op een
andere plaats. Veel moeilijkheden staan
ons daarom te wachten. Maar één ding
uit de nu afgesloten periode zal mijhoop
ik, daarbij helpen, en mijn nieuwe mede
werkers tot een aansporing zijn, als ik
hun ervan verteln.l. de groote, opof
ferende ijver waarmee de beide genoemde
voorgangers zich aan de belaugen der
courant gewijd hebben. Dat de afgetreden
directeur-hoofdredaekeur nog lnugen tijd
van zijn rust zal mogen genieten, zullen
velen met ons hem toewenschen.
Ten slotte een verzoek. Het is tot
ieder van n, lezers, persoonlijk gericht.
Het is een dringende vraag om mede
werking. Een dagblad is zoo samenge
groeid met de maatschappelijke samen
leving, dat het niets vermag, wanneer
het van de zijde van het publiek geen
medewerking ontvangt. Misschien zegt
u, dat li nooit "iets met de courant te
maken hebt. Och, dat weet u niet voor
uit. Als het mocht gebgujren, dan hoop
ik dat u zich dit verzoek zult herinneren.
Het is niot alleen in ons belang, maar
ook in dat van u.
En nu, na deze woorden tot het
geachte publiek gesproken te hebben,
verdwijn ik weer van het tooneel en valt
het scherm. Wanneer dat weer wordt
opgehaald, kom ik slechts terug in de
rol van de redactioneele „wij".
J. H. DEIBEL.
n.
Na het binnenland het buitenland.
Daar was de lucht nu en dan onheil
spellend betrokken, daar hebben zulke
wervelwinden het stof en nog veel meer
opgejaagd, dat de menschen in hun be
zorgdheid voor de naaste toekomst geen
tijd meer hadden om te denken aan het
mooie weer waarmee ze in het begin van
het jaar blij gemaakt waren.
Het was ook maar goed dat ze dat
vergaten. In Maart en April stond de
barometer veel te mooiToen kwamen
Grey en Taft met hun ontwapenings-
speeches, en hun plannen voor arbitrage
verdragen van ruimere strekking toen
werd er in Amerika een Vredes-Zondag"
gevierd in alle kerken, toen werden er
in Engeland groote vredesbetoogingen
gehouden waarop Balfour en Asqnith van
één platform spraken. Er zijn ook werke
lijk arbitrage-verdragen met uitgebreider
strekkiug ontworpen, die nu op huu
bekrachtiging wachten. En in de vreugd
over die verdragen lette men er niet op,
dat er van de ontwapening niets anders
kwam dan die lofdichten, en dat integen
deel de Engelsche marine-begrooting weer
hooger was.
Maar na Mei is het geen mooi weer
meer geweest. Den 30sten Mei trokken
de Franschen Fez binnen, en van dat
oogenblik af was het mishet werd zulk
kwaad weer, dat nu en dan de menschen
in zennwachtigen angst zaten te luisteren
naar het rumoer van den donder, ieder
oogenblik verwachtend dat de bliksem
zou inslaan, m. a. w. dat er een groote
Europeesche oorlog zou uitbreken.
Dat is gelukkig niet gebeurd, maar
andere gebeurtenissen maakten het al
erg genoeg.
De Italiaansche rooftocht naar Tripolis
kwam ons Europeanen er weer eveD aan
herinneren, dat wij ons toch vooral niet
op onze moraliteit moeten beroemen
de Cliineesche revolutie heeft op bloedige
wijze een wereldgebeurtenis ingeleid van
ontzaglijke beteekenisde Perzische ver
nedering door Rusland heeft weer eens
een weemoedig medelijden opgewekt voor
een volk dat door onze cultuur >wordt
opgewekt uit zijn slaap" zooals dat heet
in onze eigen omgeving en vooral in
Engeland heeft een maandenlange reeks
scheeps-, haven- en spoorwegstakingen
het wereldverkeer gedeeltelijk ontwricht
op zulk een wijze, dat niemand naar een
herhaling verlangt.
Het meest onrustwekkend was echter de
M a r o k k o-zaak, want daardoor is het
mogelijk geworden, dat de vredelievende
gedachtewisselingen in de redevoeringen
van Grey en Von Bethmanu-Hollweg
over arbitrage en ontwapening in April,
konden worden opgevolgd door de hoogst
gevaarlijke uitingen van geprikkeldheid
in Jali en later. Het begon half April
toen de in Fez door oproerige stammen
opgesloten sultan van Marokko de hulp
van Frankrijk inriep, en toen Frankrijk
een heel leger uitzond, z.g. om de Fransche
officieren in sultan's dienst, die te Fez
in gevaar zonden verkceren, te bevrijden.
Volgens anderen was het zoo erg niet
maar in ieder geval trokken de Franschen
anderhalve maand lnten Fez binuen,
en hadden daarmee feitelijk het zoo
lang gewenscht protectoraat verworven.
Twee staten hebben zich daartegen
doen gelden. Eenerzijds de Spanjaarden
die op grond van het toen nog niet
publiceerde, maar toch reeds gesloten
geheime verdrag met Frankrijk, zich nes
telden in Larasy' en Elkaar in Noord
Marokko, en daarbij een, voor niet in
gewijden onbegrijpelijke, toegevendheid
vonden bij de Fransche regeering, ook zelfs
toen de Spaansche soldaten onhebbelijk
tegen de Franschen optraden, en toen
de sultan een beroep op zijn Franschen
«beschermer" deed om den Spaanschen
indringer, dien bij niet geroepen had, te
verdrijven. De sultan zal wel bitter ge
grijnsd hebben, toen hij een halfjaar later
den tekst van dat geheime verdrag leerde
kennen, waarbij zijn beschermer bet
Noorden van zyu rijk aan Spanje afstond.
Thans zijn Frankrijk en Spanje bezig
hun belangen verder te regelen.
Yeel gevaarlijker en dreigeuder was
het tweede feitdefending door Duitsch-
land van de «Panther" naar Agadir.
Het is nu gebleken dat die daad oor
spronkelijk werkelijk de beteekenis had
van een soort plaatsbespreking door
Dnitschland in Zuid Marokko, in af
wachting van de groote verdeeling. Zoo
vatten ook dadelijk veel Duitsehers de
zaak op, en zij juichtenMaar daarin
ligt ook de verklaring van hun diepe
teleurstelling toen eindelijk, na onder
handelingen van vier maanden, de over
eenkomst bekend werd, waarin Duitsch-
land aan Frankrijk het protectoraat over
geheel Marokko afstond, tegen vergoeding
van «een stuk moeras in den Congo",
zooals in Dnitschland minachtend wordt
gezegd, met miskenning van de rechten
die Duitsckland zich in Marokko voor
behouden heeft.
Maar toch, en dat is wel het meest
opmerkelijke in het gevalheeft de
agitatie, die zich in September tot twee
maal toe uitzette tot een Beurspaniek iu
Berlijn, veel minder vrees getoond voor
eeu conflict tusschen Dnitschland en
Frankrijk dan voor een strijd tusschen
Dnitschland en Engeland. De
korte waarschuwing in Lloyd George's
berucht geworden redevoering in Juli,
dat Engeland een woordje zou willen
meespreken als zijn belangen in bet
gedrang kwamen, heeft in Duitsckland eeu
geweldige opschudding verwekt, hoewel
Eu geland toch niets anders zei dan te
zullen doen, wat Duitschland zelf gedaan
heeft toen keizer Wilhelm in 1905 naar
Taudzjer ging om Dnitschland's aan
spraken op medezeggingsschap in Ma-
rokko-zaken op forsche wijze in 't geding
te brengen. Toen eind November de
diplomatieke besprekingen van die span
nende Juli-dageu bekend gemaakt werden,
was dat alleen reeds voldoend om op
nieuw een oorlogsangst te verwekken.
Engeland heeft zich echter geheel buiten
de Marokko-onderhandeliugen gehouden,
al werd het door zijn entente-genoot
voortdurend op de hoogte gehouden.
De zaak zelf is nu gelukkig zoo goed
als geregeld, en al is de nawerking nog
duidelyk merkbaar in Dnitschland, waar
de minister van koloniën Von Lindeqnist
heen ging, de rijkskanselier een ouge- j
woon hartstochtelijk verweer uitsprak
tegeu zijn lastigen, conservatieven onder
steuner Von Heydebrand, en waar de
kroonprins op een minder geweuschte
wijze in het publiek aau zijn meening
uiting gaf. Maar de vrede is behouden,
en de uiterst gevaarlijke Marokko-kwestie
is tijdelijk, en misschien voor goed, on
gevaarlijk geworden.
Uit Middelburg.
Met 1 Januari is de stoombootdienst van
Middelburg op Zierikzee door de provincie
in exploitatie genomen. Daar de nieuwe
booten nog niet gereed zijn, wordt de
dienst verricht door de oude spoorbooten,
die vr.-l is waar reeds waren verkocht, maar
die door de provincie van den kooper in
huur zijn genomen.
Onder verwijzing naar de advertentie in
dit nummer betreffende de lezing van dr.
H. Japikse van het Natuurkundig Gezelschap
alhier, deelen wij tevens nog mede, dat
deze lezing bedoelt te zijn een voorbereiding
voor die van prof. Koenen in Maart over
de radioactieve verschijnselen.
De politie alhier heeft twee jongens
aangehouden, die zich schuldig hebben ge
maakt aau diefstal met braak. Na heden
morgen door den rechter-commissaris te zijn
verhoord, i9 hunne gevangenhouding gelast
zijn ze hedenmiddag naar het huis van
bewaring overgebracht.
Door de leermeesters van vee en vleesch
is bij een hier' woonachtige landbouwer
afgekeurd een uit nood geslacht kalf, bet-
welk lijdende was geweest aan darmont
steking. Een en ander is onder toezicht der
politie begraven.
Uit Vlissingen
Met de booten der Stoomvaartmaatschap
pij „Zeeland" zijn gedurende de maand
December 1911 vervoerd 9569 passagiers
tegen 9335 gedurende dezelfde maand van
1910.
Gedurende het geheele jaar 1911 werden
vervoerd 153124 passagiers, tegen 146429
gedurende 1910. In 1900 werden vervoerd
92632 reizigers.
De nachtboot «Oranje Nassau» vertrok
Maandagnacht naar Rotterdam. Het schip
heeft te Folkestone een tros in de schroef
gehad, welke in het dok aldaar zal nagezien
worden.
De Directeur-Generaal der Maatschappij
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen heeft
eene loffelijke vermelding voor betoonde
activiteit toegekend aan den machinist le kl.
W. H. C. Luymes, alhier.
Gedurende het jaar 1911 werden bij den
stationschef aldaar gedeponeerd niet minder
dan 771 voorwerpen, gevonden in treinen,
wachtkamers en op de perrons. Meerendeels
parapluies en wandelstokken, komen hier
onder ook voor meerdere reisdekens, foto-
graphietoestellenreiskoffers en gouden
ringen.
Naar wij vernemen, zal de tweede extra
uitkeering van een geheel weekloon aau
het personeel der Staatsspoor plaatshebben
op 20 Januari a.s.
Het Belg. stoomschip „Antigoon" met
mineralen van Bilbao naar Antwerpen is Zon
dagmorgen tijdens dikken mist op de steon-
glooiing van het westerhavenhoofd aan den
grond gevaren en blijven zitten in ongunstige
positie, ondanks de pogingen aangewend door
een sleepboot, 's Avonds is dit schip om 9
uur vlot gebracht door twee sleepbooten en
ten anker gekomen in de reede.
Op 1 Januari j.l. werd in een der zalen
van het Concertgebouw aldaar herdacht het
jubileum van M. v. d. Grijp die in het nf-
geloopen jaar 25 jaar hij de firma Gebr.
Polak in dienst was.
Met hartelijke toejuichingen werd de ju
bilaris en zijne familie bij het binnenkomen
door het personeel begroet en werd hem
na een toespraik van den oudsten patroon
een getuigschrift overhandigd, alsmede een
gouden remontoir horloge met inscriptie.
1 Januari 1.1. vierde de heer A. Mos zijn
35-jarig jubileum als concierge der Burger
avondschool. Aan belangstelling heeft het
hem niet ontbroken.
NamenB de Commissie van Toezicht op
het Middelbaar onderwijs werd h'em een
enveloppe met inhoud overhandigd terwijl
de leeraren hem een tweetal cadeaux aan
boden.
Uit Walcheren
Heden was het 25 jaar geleden, dat de heer
J. Geldof Lz. zijn betrekking als onderwijzer
aan de openbare school te Oostkapelle
aanvaardde.
Deze dag ging niet onopgemerkt voorbij.
Van de leerlingen der dag- en herhalings
school en het onderwijzers-personeel ont
ving hij een hanglampvan het dage-
lijksch Bestuur namens den gemeenteraad
een enveloppe met inhoudvan een com
missie uit de ouders, die de school voor
deze gelegenheid netjes had versierd, namens
deze en oud-leerlingen zes salonstoelen met
fauteuil, vergezeld van een album met de
namen der gevers.
Het album, dat vervaardigd werd bij de
firma C. W. D'huij te Middelburg, bevat
een opdracht, vermeldend dat de heer
Geldof, dit huldeblijk uit achting en erken
telijkheid wordt aangeboden door een dank
bare burgerij.
Het aanbieden van a' deze geschenken
ging vergezeld van hartelijke toespraken,
die getuigden van waardeering van dan
persoon en het werk van den jubilaris.
Verrast door deze blijken van toegenegen
heid betuigde de heer Geldof voor het aan
gebodene zijn hartelijken dank. Dat een
versierde school, een extra vacantiedag en
het uitzicht op een tractatie geen schade
deden aan de opgewekte stemming der
jeugd ligt voor de hand.
Zondagvoormiddag, terwijl de bewoners
naar de kerk waren, is op het hofsteedje
van P. v. d. W., gelegen aan den Grijps-
kerkschen weg onder Oostkapelle, in
gebroken. Zilvergeld is uit een bureau en
uit een kabinet ontvreemd.
Uit Zuid-Beveland.
Naar verluidt zal vooreerst vanwege de
Provincie nog niet worden overgegaan tot
het aanleggen van een stoomtram van
Hansweert naar het station Vlake.
Het Departement van Waterstaat schijnt
moeielijkheden te maken. (Zelandia.)
Aan boord van de sleepboot «Bastiana»,
kapt. Bek, liggende aan den binnensteiger
te Hansweert, zou diens 18-jarigen zoon
Jacob met nieuwjaar een schot lossen. Bij
't verzetten van den «kattekop» ontplofte
het kruit met het ongelukkig gevolg, dat
de linkerhand van den jongen man geheel
verbrijzeld werd.
Uit Z. - Vlaander en O D
In de afgeloopen week van 25 tot 31 Dec.
werden in de haven van Philippine
1020 balen mosselen gelost. Hiervan gingen
naar geregelde afnemers in België en Frank
rijk 910 balen tegen 5 1 6 fr. per haal van
90 K.G. Door Hollandsche en Belgische
venters werden 150 ton 60 K.G. aan de
haven gekocht tegen 2,/'I a 3 fr. per ton.
Ongeveer 400 ton Zeeuwsch mosselzaad
a 10Ö K.G. werd verkocht tegen f 1.30
f 1.40 per ton. Er werden 36 manden gar
nalen 20 K.G. vei-kocht tegen f2.40
12,50 per mand.
Uit Z. - Vlaanderen W. D.
Te Oostburg werd Vrijdagmiddag
onder leiding van den heer G. A. Vorster-
man van Oyen, als voorzitter, eene verga
dering gehouden van de aandeelhouders in
de te stichten «oöperatieve beetwortelsuiker
fabriek te Sluis. Zij werd door ongeveer 80
aandeelhouders bijgewoond. Op voorstel
van het bestuur werd besloten, alle pogin
gen aan te wenden om binnen korten tijd
met het bouwen van de fabriek een aan
vang te maken. Den lOen Januari zal
daaromtrent eene algemeene vergadering
gehouden worden te Oostburg, waar men
een definitieve beslissing zal nemen. In-
tuBSchen zullen in de verschillende gemeen
ten vergaderingen belegd worden om de
propaganda voor deze zaak zooveel mogelijk
te bevorderen. Als sprekers zullen daarin
optreden de heeren Vorsterman van Oyen,
voorzitter, L. G. James, secretaris, en E.
Martens, lid van 't bestuur. Staande de
vergadering traden eenige nieuwe aandeel
houders toe en werden bijna twee honderd
nieuwe aandeelen genomen.
De zekerheid, dat de tram Cadzand
Oostburg reeds dit jaar gelegd wordt ea
de mededeeling, dat de leening voor de
tram BreskensGroedeSluis volteekend
is, zoodat ook deze binnen afzienbaren tijd
in exploitatie zal worden gebracht, zijn
twee feiten, die voor de stichting der fabriek
ongetwijfeld zeer bevorderlijk zullen zijn.
