M9DDELBURGSCHE COIRAIT.
N\ 277.
454- Jaargang.
1914.
Donderdag
23 November.
Middellmrg 22 November.
KAMEROVERZICHT.
Dit Stab en Frerincie.
BUITENLAND.
Beknopte MsdefloeMngei.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Per kwabaal» zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middago vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën 20 cent por regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meai
20 «ent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij i
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bare&n
a. DE LA MAK Aje., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
j deze courant behoort een bijvoegsel.
Do opgaaf van den spoordiuust üo ;t in
dit nummer yoor op de derde c-igira.
Bij de behandeling van de Indische be
grooting achtte de heer Bos Indië nog in
geen jaren rijp voor een zelfstandige ver
tegenwoordiging. Hij drong aan op econo
mische ontwikkeling, in de eerste plaats
door goed onderwijs. Voor staatsexploitatie
ontbreken dikwijls de noodige deskundigen.
Particuliere ondernemingen moeten behoor
lijk in de lasten deelen. Voor groote con
cessies is het beter geen monopolies te
scheppen, en voor de schatten van den bo
dem moest er, volgens spreker, een goede
geologische dienst komen. Er moeten beur
zen voor onbemiddelden zijn, en vreemd
kapitaal, mits het -zich aan het gezag on
derwerpt, vindt spreker in Indië niet kwaad.
Uitstekend onderwijs voor den inlander is
noodig. De kerk mag niet boven den Staat
gesteld worden. Christelijke propaganda op
inlandsche scholen vond de heer Bos on-
gewenscht.
De heer Hugenholtz achtte een terug
zinking der bevolking in het Hindoeïsme
uit staatkundig oogpunt zeer wenschelijk.
Ook hij keurde de christelijke propaganda
af, en achtte een goede gezindheid van in
landers en Chineezen het beste verdedigings
middel voor onze Oost. Hij wilde de uit
zonderingsbepalingen ten opzichte der Chi
neezen opheffen.
De heer Thomson vroeg een ministerieele
verklaring die recbtstreeksche geloofspro-
paganda en rechtstreekschen steun voor de
zending uitsluit. De rechtspositie der Chi
neezen wilde hij onverwijld verbeteren
De heer De Visser wenschte religievrijheid
naar twee kanten, voor den Islam en voor
het Christendom. Nooit mocht, volgens hem,
echter cultuur boven religie gaan.
De heer De Stuers, opnieuw ons optreden
op Atjeh besprekende, betoogde dat nog
steeds ons pacificatiestelsel tot wreedheden
leidt.
Onze correspondent uit H o e d e k e n s-
kerke schrijft:
Wat is er dezen zomer gepast en gemeten
voor het maken van een nieuwen steiger ten
behoeve van den Provincialen Stootnbootdienst.
Hoe geheimzinnig ging alles in zjjn werkl
Dat autoriteiten op dijkgebied meermalen ter
plaatse tegenwoordig waren, was een feit.
Maar uw verslaggever, anders zoo tuk op
nieuwtjes, zou van deze gebeurtenissen geen
gewag maken. Hem was immers van betrouw
bare zijde medegedeeld dat die openbaarheid
niet in het belang van de goede zaak was:
Het Provinciaal Watersnood
Comité in Zeeland ontving nog, naar
aanleiding van de stormramp, van
collecte Willemstad f 483,193, Dr N. W.
B. te Bergambacht f 5.collecte Urlc
f 144,01 en collecte St. Annaland f 147,79s.
Te zamen met de vorige opgaven
f 26.758.94s.
Door het plaatselijk comité, tot leni
ging van de stormschade enz. alhier, is
nog ontvangen een inschrijvingsbiljet f25,
en van N N. f 100, wat samen met de vorige
opgaaf f 2769,10s bedraagt.
>NehaleDnia", vereeniging tot instand
houding en bevordering van Walcheren's
natuur- en stedenschoon, beeft een keurig
uitgevoerde ciiculaire verspreid, waarin het
vraagstuk van de woningbouw in de Wal-
cherscbe dorpen behandeld wordt,
De circulaire, met een drietal mooie
Walcliersche dorps- en landschap-kiekjes
en een foto van een „modern" burgerhuis
geïllustreerd, bevat het verzoek aun tim
merlieden en metselaars om aan de Ver
eeniging hunne medewerking te verleenen
tot het behoud van het Walchersche woning
type.
Door de directie van de Credietver-
eeniging te Amsterdam is tot agent te M i d-
d e 1 b u r g, in plaats van wijlen den beer
J. P. Fokker, benoemd de heer mr. J. A.
Fokker.
In het verslag der Kamer van Koop
handel, in ons vorig npromer, komt onder
de onderteekenaars van het adres betreffende
het Veergat en de Zandkreek voor do nuam
van D de Vries directeur van de »Zeeland."
Dit moet zijn directeur van de naamlooze
vennootschap de vrachtgoederen stoomboo-
ten „Annie" I en II.
s*
Dinsdagavond werd in de groote zaal
van het „Schuttershof" alhier een samen
komst gehouden vanwege den Gemeente
lijken Zendingsraad. Als spreker trad op de
heer J. Fortgens, zendeling-leeraa» te Djuilolo
(Halmaheira) in Ned.-Indië, met welwil-
De polderwerker d. D. te Schoon-
de d ij k e, waarvan Sprake was in het nommer
van Maandag, is peden aan de gevolgen der
bloedvergiftiging overleden.
BRAND TE MIDDELBURG.
Ruim half drie werd men hedennacht
lende medewerking van eenige dames (viool In den namiddag waren in de raadzaal (TprlrTlÏPÏl
en piano) en den heer dr. II. v. d. Kamp bijeengekomen het gemeentebestuur, de IVGi iVlliCUwi O.
(bariton). De heer dr. A. v. d. Flieiy-voor- raadsleden en een aantal notabele ingeze-
zitter van den Gem Zendingsraad, opende teneD. In deze bijeenkomst werd de jubilaris I Het tweetal voor predikant bij de Gerefor-
de samenkomst en zette in 't kort het werk door den burgemeester met dezen dag geluk- meerde Kerk van Middelburg C bestaat uit
der zending, in 't bijzonder op Djailolo, gewenscht en hem mede namens de aanwe- de heeren J. J. Berends te Maasland en J.
uiteen. Daarna betrad de heer Fortgens het zigen een blijk vaa waardeering overhandigd, B. Netelerbos te Heerenveen.
podium. Hij hield een belangrijke leziDgbestaande in een gouden horloge, benevens i
over de taal en zedeD der inlunders en een album met de namen der schenkers, en
schetste op levendige, vaak komische wijze j een enveloppe met inhoud,
zijn niet gemakkelijke taak als zendeling.! ^an vele zijden, ook van justitieele ambte-
De rede werd afgewisseld door e nige 1 naren van elders, ontving de jubilaris blijken
liederen voor bariton en muziek voor viool van belangstelling,
en piano, zeer verdienstelijk ten geboore
gebracht. De bijeenkomst werd ook door
den heer V. d. Flier gesloten. Hij bracht
dank èn aan broeder Fortgens én aan d<
dames en heeren, die hun talenten zoo wel
willend voor de zending hadden afgestaan
en wekle de bezoekers nog op deel te nemen
aan het goede werk. De zaal was goed be
zet, zoodat velen zich met een staanplaats
moesten tevreden stellen.
WAT DUITSCHLAND AAN LLOYD
GEORGE ANTWOORDDE.
Toen Vrijdag jl minister Von Kiderlen
Wachter in d© Duitsche Rijksdagcoimmissio
verteld had wat ©r dezen zomer is vooraf
gegaan aan de Fransch-Duitsch© onderhande
lingen, en in 't bijzonder hoe do verhouding
tegenover Engeland is geweest
antwoord is gegeven op de waarschuwend©
redevoering van minister Lloyd George, waar-
geschrikt door hot klagend getoeter vaa den ovor d® Duitschers zich zoo gebelgd gevoel
brandhoorn. In hevige mate woedde het vuur don\ werd meegedeeld dat er weldra
verslag Van Kiderlen's toespraak zou ver
schijnen.
Dat is Dinsdag geschied, en natuurlijk is
daaruit het belangrijkste wat er in gezegd
den. uit het isolement, en
eens kou gaan begrijpen, dat een nog wel
provinciale dienst eens, zegge eenmaal, per
week van hier uit op Neuzen, zonder dien
zelfden dag nog terug te keeren, tot do mid-
deleeuwsche vervoermiddelen behoorde.
Wat is echter uw correspondent en velen
met hem bedrogen uitgekomen.
in een perceel in de Nieuwstraat, waar de
heer A. Geen sen, winkelier in meubelen aan
den Dam, bergplaats hoeft voor meubelen en
materialen.
Ongeveer tien minuten over twee keerdewordt over de gebeurtenissen van Juli na
de heer C. van een partijtje huiswaarts. In deLloyd George's rede.
Nieuwstraat op slechts een paar meters af- j Den 24en Juli werd den Duitschen gezant te
stand van genoemd perceel werd hij opge- Londen opgedragen de Engelsche regeering
schrikt door reusachtige vlammenzuilen, die er0P te wijzen, dat het grootste gedeelte
uit de ramen van het benedenhuis sloegen, van de Engelsche en de gehcele Fransche
bijna tot de overzpe van de straat. Onmid-Pers in de P^ gepubliceerde rede van den
delliik euic hii do buren wekken eerst de Engelschen minister van financiën aanleiding
nl. de .opgewekte hoop dat men door plaatsing JÏÏLÏÏLdL toTdTiverigl iJd» gevonden pm heftige aanvallen op
vaa een nieuwen, steiger verlost «'"Loners Ir XT Met SCZTsnel. DuiUchtod te doen. In heeverre dit hot
nof» wel ^e'd S^P®11 de vlammen om zich heen ©n in doe' der wde was 6°weest kon in het midden
zeer weinig minuten stond het geheele pand worden gelaten, de Engelsche regeering zou
van onder tot boven Ln lichte laaie I echter gemakkelijk inzien, dat deze uilwer-
De heer C. spoedde zich, na do bnren teking van de rede van een harer leden in
hebben gewekt, «aar de politie om deze te Duitschland ernstige pntstemming had moe-
waarschuwen en ook naar den eigenaar,hm wekken,
j den heer Geensen. Daarop ging hij terug omj Duitschland had aan Frankrijk vooTslellen
ite<", A" ten. is. 1 dtrect noch indtrcct g„n-
ruchte werd vernomen dot de e.eigev, desnieUeg—e
g«uim\Tn,rioorTsT' ZmlZorM ge-ihnjs d» ™'dkennen fa^moeten g*
geheel leeggehaald. von, dan zou het deze immers langs den ge-
jLirekkitTvLr woidTeebndk(temaakT ^"h^dels kwamen meerdere Mangsteltendenwonen, diptomatieken weg ter kennis van
hetsJ Sf«sSv":l»P^ en ook de slangenwagen, die op to j de Duitsche regeering kunnen late» brengen
tig» van vele Axelsche boeren in het land spoedig gevolgd door, Wanneer de tngelsehe^ egeering echter m
vazi Goes I slangenwagen van de Stadsscbuur. Met plaats daarvan een harer leden in het open-
1 j twee stralen aan de voorzijde en een aan de baar verklaringen laat afleggen, die minstens
TTlm 3 uTn a0gmT 3 achterzijde werd het vuur aangetast. Er viel als een waarschuwing aan het adres van
ves P e 8°° r°° vaji niet aan te denken dat er nog iets zou kun- Duitschland opgevat kunnen worden en die
het bestaan van onzen steiger, ook eventueel f
in verbond mot oen verbinding Neuron-1
HoedektaiskerkeIlansweert is deLensch von '"""f,"f spoedig vet het dok fo.tehjk hls een hedretg ng nob, komende w»r-
1 waardoor het blusschingswerk werd vergemak-schuwing zqn uitgelegd, is het moeilijk m te
kelrjkt. zien, welke redenen tot het uitspreken van
Do aangerukte brandspuiten behoefden ech- die rede geleid hebben,
ter geen dienst te doen. Wanneer de Engelsche regeering de he
in korten lijd was men met het blusschen doeling mocht hebben den politieken toestand
zoover gevorderd, dat voor uitbreiding niet te verwikkelen cn aan te sturen op een ge-
meer behoefde te worden gevreesd. Gemak- welddadig resultaat, dan had zij werkelijk
van Ludwigshaven naar Antwerpen welke keljjk was de taak der brandweer niet, daar geen beter middel tc baat kunnen nemen dan
lading hier gelost en verder vervoerd is, '®t oude huis tot groote voorzichtigheid nood- de rede van den kanselier van de schatkist,
en welk vaartuig alhier door den hevigen zaakte. De hitte was in den beginne onuit- f Do Engelsche minister van buitenlandscho
noordwestenstorm 11. 30 Sept.—1 Oct, op den j slannhaar en van de huizen aan do overzijde zaken, Grey, noemde, in zijn mondeling ant-
dijk vóór den „Margaretha"-polder sloeg, is sprongen de meeste ruiten, terwijl het verf-, woord aan den gezant.de rede van Lloyd George
eindelijk Dinsdag, na 52 dagen op den dijk i W€rk kolossaal geblakerd werd. daarentegen gematigd en verklaarde dat zij
gezeten te hebben, vlot gemaakt met behulp Met 8root 6eraas viel om drio uur een bin- geen bedreiging tegen Duitschland inhield,
van materialen, een sleepboot enz. nenmuur om. Toen aan de voor- en achterzijde Duitschland's plan om eventueel herstel van
Het casco is verzekerd. Het is het laatste de vlammen waren gedoofd bleef na een half den status quo in Marokko alleen tot stand te
schip van do bij genoemden storm tussclien uurtï® niet dan een rookende massa brongen, aan de Marokko-quaestie een nog ern-
Tiel en Stavenisse gestrande schepen, dat vrij tussclien do vier muren over De linker- brengen, zou aan do Marokko-quaestie een nog
komt, terwijl het alhier op het kwaadste 'punt hoek blJ den ingang vroeg iets langer do ernstiger karakter kunnen geven,
van de Zeeuwsche stroomen zal. Gelukkig aandacht, daar het brandende hout hier ge-1 Do gezant zei nog dat de medewerking van
is er in dien tusschentijd geen hevige noord- voed werd door bet uitstroomende gas uit allo mogendheden die de acte van Algesiras
westenstorm opgestoken, want anders was het d® afgeknapte buis van den meter. onderteekend liehben, welkom zou zijn. Wan-
schip misschien door den dijk in den polder' Het uitgebrande huis is een gevaar voor neer echter deze medewerking niet verleend
terecht gekomen en zou de schade voorloopig de omgeving, omdat elk oogenblik do muren mocht worden, dan zou Duitschland zijn recht
niet te berekenen zijn. i kunnen omvallen. In den morgen maande alleen weten af te dwingen. Dreigende waar-
Te verwonderen is het dat er niet ©order P°1H»® mm tot doorloopen, naderhand is de schuwingen konden Duitschland alleen aan-
pogingen zijn aangewend'om het schip af tc straat Seheel afgezet en werd met afbreken moedigen om te blijven volharden bij zijn recht,
brengen. Het lange zitten op den dijk, 52 begonnen.
dagen, is zeker niet in het voordeel geweestoorzaak van den brand is onbekend. Het Twee ]ator, 26 Juli, zond do Duitsche
van do eigenaren, het schip en den schipper, hul3- c'g<mdom van Óen heer C. Geensen, re aan }iaar gezant te Londen de
Het vaartuig wordt gebracht naar de werf ,s verzekerd voor f 2500, de inventaris, dracht de Engelsche regeering er op te
van den heer Van der Ejjk te Waspik. ameublementen, kabinetten, kasten, stoelen, wijzen dat <Jo belangen van Engeland niet ge-
Helhulpteiegraafkantoorte Borss»len SJ'd» "gÏÏLr'een 'ch»»d "°'don bS D"Hs<tU»nd,9
zal 23 November as. gesloten zijn. ve„, u ]aai, hedra». derhandelmgen
Uit Stavenisse schrijft men ons.
Do ijzeren sleepkaan „Sint Antonius" van
Wijk-bij-Duurstede, kapitein H. v. d. Linde,
groot 904 ton, geladen geweest met staafijzer,
Met ingang van 29 November 1911, »pol
j Den 27ston Ju'i verscheen le Londen een blijk-
zal ta St. Annn'lnnd een hlllptelophoon-1 baar geïnspireerd Reuterbencht waarin werd
kantoor roor hat nlgem" n werkeer worden I,( de tremennlr. serrelarisen verk,aard daL h<)t onjuist zou zijn uit de be-
nnenuBsteld 'u nurgemooster, <te gemecntó-sccreuns en rMdsbgtoeM1 VM> do Engclseho ministers de
opengesreiu. de gemeente-bouwmeesbor waren op het terrein ,i,( ,iQ
De diensturen zijn gelijk aar. die van het .p,,, h|.JJ|r) govoltrekkuig te maken dat de Engelsche re-
betrokken hulptelegraal kantoor. Tcr„s, cmige werklieden ran de Stads- f™,8 JIa°,a
schuur de wacht ha®» bij hel uitgebrande mel
kingen ten opzichte van de home fleet en de
Dinsdag herdacht, dehoerC.Klaassen, KwSer vrn TercLT H TaTn 'diërêlide^ïrïït Atlanttsche vloe.t hadden niets te maken met
inspecteur van politie te Neuzen,
dag waarop hij voor 25 jaar in gemeente-
de Marokko-quaestie.
flag waarop iuj voor Zt> jaar in gemeente- te ncmon_ Bjj onderzoük bleek dat het zoo ..Van dit °°g®ubbk
lijken politiedienst kwam. De gemeentelijke naamde boezemhout in den schoorsteen aan handelm8en. f1® K^rïn
politie, die toen bestond uit een veldwach- iet branden was, dat spoedig mot oen emmer 200 201 mituster Rlderlen-
ter, is onder zijne leiding sedert geheel wator werd gebluscht.
vervormd, en staat als zoodanig gunstig
aangeschreven. J i mm 0
DE REVOLUTIE IN CHINA.
Over den moord van vreemdelingen in Si-
anfoo heeft men nog geen nadere bijzonder
heden, alleen do toelichting, dat do ver
moorde Chineesclie christen-meisjes werden
aangezien voor Mantsjoes, omdat zij normaal
gevormde voelen hadden, daar de zendelingen
hen hadden bewogen do beruchte voelwindsels
af to doen
Do gevolgen van dezen vreemdelingoaiinoord
zijn nog niet te overzien. Natuurlijk is het
eerste gevolg dat onder do Europeanen in het
binnenland thans een paniek is uitgebroken.
Door de diplomatiek© vertegenwoordigers der
mogendheden te Peking zijn opnieuw waar
schuwingen gezonden naar alle steden, waar
Europeanen vertoeven, nadat aan do eerste
waarschuwingen niet de noodig© aandacht ge
schonken was. Nu eerst vluchten de Euro
peanen uit de bedreigde plaatsen in het bin
nenland.
Een tweede gevolg kan wezen dat de mo
gendheden zich met gewapende macht in de
zaken zal mengen. Joean-Sji-Kai heeft reeds
laten doorschemeren tegenover do vreemde ge
zanten, dat men waarschijnlijk rekenen moet
op jarenlange gevechten bij do onderdrukking
van den opstand. De groote moeilijkheid be
staat hierin, dat men met de provincies die
afvallig zijn of welke zich onafhankelijk ver
klaard hebben, niet in telegrafische verbin
ding kan treden, daar de leidingen meest ge
stoord zijn.
KORTE OORLOGSBERICHTEN.
Bij pfficieuse nota wordt uit Rome ge
meld, dat de uitvaardiging van een konink
lijk besluit ophanden is, waarin machtiging
verleend wordt tot het openen van een bui
tengewoon krediet van 65 millioen lire on*
voorzien in de uitgaven voor de expe
ditie naar Tripolis sedert het begin der vijan
delijkheden tot 30 November.
Dagelijks hebben er bg Tripolis kleine scher
mutselingen plaats. De Italiaansche berichten
eindigen met het gewone slot van zooveel)
doodo Turken, en geen Italiaansche verliezen.
Vijf vliegers hebben verkenningen gedaan,
tevens ontploffingsstoffen geworpen, dio
volgens hen verwarring, vernieling en brand
aanrichtten.
Een bericht anderzijds van een bombarde
ment door Italiaansche schepen van Akaba
is uit Rome nog niet bevestigd
- Onze landgenoot, de bekende vlieger
Küller, beeft zijn diensten aangeboden aan
het Turkscbe gouvernement, om met een
tweetal geheel nieuwe machines, van een
ander type, dan welke hij tot dusver be
vlogen beeft, naar bet oorlogsterrein in
Tripolis te vertrekken, en het Turksclie
leger, dat nog geen vliegers te zijner be
schikking heeft, als aviatiscb verkenner bij
te staan. Het antwoord op dit voorstel ii
nog niet ontvangen.
De bezorgde verbazing waamee de Beige»
dezen zomer zagen hoe hun regeering oor
logsvoorzorgen nam zóó uitvoerig, dal ze op
een mobilisatie leken, veel meer nog dan m
ons land, vooral omdat ze gepaard gingen
met een geheele bewapening en voorziening
des Maasforten, die verbazing is laler om
geslagen naar bezorgdheid, en kritiek. E»
daarvan heeft men Dinsdag in de Kamer teen
uiting gehad.
De aanval kwam van het lid Troclet, die
betoogde dat in weerwil van de beweringen
van gereed-zijn van den minister van oorlog,
de forten niet in staat van verdediging waren.
De minister van oorlog, generaal Hellobaut,
verdedigde zich uitvoerig. Hij verklaarde dat
er alles gedaan wordt om het leger binnen
5 óf 6 dagen te mobilisecren samen te trek
ken. Troepen zijn er genoeg, en het gebrek
Officieren een tekort van 400 hoopt
men aan te vullen. Vandaag zou do minister,
zipi redo voortzetten.
- Het aangekondigde suffragotten-rolletje
heeft Dinsdag te Londen plaats gehad, en.
was weer even weerzinwekkend als vroeger,
ja eigenlijk nog erger.
Bij hot parlementsgebouw hadden de gewone
tooneeltjes plaats van vrouwen die door het
cordon van politie trachtten te dringen,
waarbij zij zich met ruw geweld tegen da
agenten verzetten. Er werden daarbij velen,
in hechtenis genomen, maar later weer los
gelaten.
Evenwel was dat slechts een onderdeel der
betooging. Terwijl de politie daar bezig ge
houden werd, gingen benden vrouwen rond langs
het pailementsplein, en wierpen, overal waar
zij konden, de vensters der gebouwen, huizen
cn winkels in. Ettelijke ministeriegebouwen,
Whitehall, het postkantoor, Charingcross, het
