MIDDELBURGSCHE COURANT.
TWEEDE BLAD VAN DE
Maandag 20 November.
1911.
HddeMrg 18 November.
ïersciiillBnife Berichten.
N». V7\
134' Jaargang.
*£andbouu)kromck
VAX 01S1X TUTU aiDiwum.
Phosphorzanrbememting.
Is het pmverschillig in welk ge
deel te van het jaar, voor- of najaar,
men zijn bouwland met superphos'
phaat bemest, of geeft de verschillende
tijd van bemesting ook een verschil
lende uitwerking?
Welke phosphorzuurbemesting ver
dient do voorkeur, die met super-
phosphaat of die met Thomas-phos
phaat (sLakkenmeel
Toen wjj ons nederzetten, om de hierboven
geplaatste vragen, die in hot vorig nummer
tot ons gericht werden, te beantwoorden, rees
bij ons do vraag, of het niet gewenscht zou
rijn naast de beantwoording daarvan, de ge-
heele phosphorzuurbemesting eenigszins uit
voeriger te bespreken. Voor ons zelf heb
ben wij die vraag bevestigend beantwoord,
van daar het opschrift, dat wij boven dit
opstel hebben geplaatst. Zijn wij hier of daar
onduidelijk gebleven, gaarne zullen wij op
de vragen, die omtrent onopgehelderde pon
ten t(Ot ons gericht worden, nadere inlich
tingen geven.
Dat phosphorzuur eene onmisbare meststof
is, wordt algemeen erkend. Zonder phosphor
zuur kan geen enkele plant gedijen <en nagenoeg
nergens is het phosphorzuur in voldoende
hoeveelheid in den grond aanwezig. Is de
hoeveelheid phosphorzuur, die in den bodem
ter (Ontwikkeling van de plant aanwezig is,
te gering, dan komt dat niet alleen ten na
deel© van de opbrengst, maar bovendien wordt
dan door aanwezigheid van voldoende stik
stof de bladontwikkeling bevorderd ten koste
Yan de (Opbrengst aan graan. Nog zij opgemerkt
dat overschot van stikstof vaak het rijpworden
vertraagt, terwijl eene voldoende phosphor
zuurbemesting die verhaast. Slaat daarentegen
de bemesting met phosphorzuur in de juiste
verhouding tot die met stikstof en kali, dan
zal eene rijkere bemesting met phosphorzuur
zonder eenigen merkbaren invloed blijven op
de korrelopbrengst.
Aangezien gevraagd wordt naar de werking
van de twee phosphorzuurbemestingen super-
phoBphaat en Thomas-phosphaat, willen wij in
de eerste plaats stilstaan bij de samenstelling
daarvan. m
Superphosphaat wordt vervaardigd uit ruwe
phosphaten, zooals Florida-phosphaat, Algiers-
phosphaat en iandere. De zich daarin be
vindende driebasische phosphorzure kalk (tri-
calciumphosphaat) wordt door toevoeging van
zwavelzuur omgezet in gips en eenbasische
(phosphorzure kalk (monocalciumphosphaat),
waarvan het phosphorzuur in water oplosbaar
is, wat met hot phosphorzuur in driebasische
phosphorzure kalk niet het geval is.
Gebruikt men in plaats van zwavelzuur,
phosphorzuur, dan ontstaan zoogenaamde
dubbelsuperphosphaten, die van 40
tot 46 o/o in water oplosbaar phosphoirzuur be
vatten.
Het superphosphaat, dat in onze provincie
gebruikt wordt, bevat doorgaans óf 14, óf
18 o/o phosphorzuur oplosbaar in water. In
't vervolg bedoelen wij alleen 14o/0's super
phosphaat en stellen dat het gebruik van j
100 KG van 14 °/o gelijk slaat met dat van
75 KG van 18 o/o
De supeiphosphaten zijn geschikt voor alle
gronden behalve voor zeer lichte zandgron
den en zure turf- en moerasgronden. In zeer
lichte zandgronden loopt men gevaar, dat de
regens het opgeloste phosphorzuur wegspoelen,
terwijl jnen op moerassige bodems daarvan
een nadeelige werking heeft waargenomen, die
men meent te moeten toeschrijven aan de
wisselwerking van het zwavelzuur, dat in het
superphosphaat voorkomt, en de humuszuren
van den grond.
Thomas-phosphaatmeel, slakkenmeel, is een
afvalproduct der ijzerinduslrie. Uit het ijzererts
moet de phosphorus verwijderd worden; dit
geschiedt door het erts te smelten m ovens,
die met vuurvasten kalksteen zijn bezet en
door ze daarbij met gebrande kalk te ver
mengen en de lucht daardoorheen te persen.
De aanwezige phosphorus verbrandt daardoor
tot phosphorzuur (d. w z. hij vereenigt zich met
de zuurstof van de ingeperste lucht) en dit phos
phorzuur verbindt jsich met de kalk tot slakken.
Deze worden gemalen en hoe fijner het Tho
mas-phosphaatmeel is, hoe sneller het, in den
grond gebracht, daar omgezet zal worden in
plactenvoedsel.
Na tal van proefnemingen is men tot do
conclusie gekomen, dat do werking van phos
phorzuur in slakkenmeel nagenoeg overeen
komt met die van phosphorzuren, welke op
losbaar zijn in een oplossing van 2 o/o citroen
zuur. Overigens komt het phosphorzuur m*Tbo-
mas-phosphaat voor als vierbasische phosphor
zure kalk of als een dubbelverbinding van
phosphorzure kalk met kiezelzuur, oplosbaar
m verdunde zuren.
Bij de bovenbeschreven bewerking van ijzer
ertsen bevatten de slakken ongeveer 50 o/0
kalk, die het land ten goede komt, maar bij
de prijsbepaling niet in rekening wordt ge
bracht.
Het gehalte van phosphorzuur loopt bij het
slakkenmeel doorgaans van 10 tot 20o/0. Voor
het gebruik geeft men de voorkeur aan een
gehalte van 15 of 16o/0. Wel is bij een lager
gehalte de werking van het in het slakken
meel aanwezige phosphorzuur, dat in 2-per-
cents-citroenzuur oplosbaar is, gelijk aan die,
welke men bij Thomas meel van hooger gehalte
vindt, maar aangezien men bij een lager ge
halte een grootere hoeveelheid moet gebruiken
om hetzelfde resultaat te bekomen, en dit
gepaard gaat met grootere kosten voor ver
voer, arbeidsloon enz., is het slakkenmeel
met een hoog gehalte le verkiezen boven dat
met een laag.
Nog zij hier opgemerkt dat, ofschoon men
nooit eenige tmestatof knoet gebruiken, die
niet aan het ïlijkslandbouwproefstation is on
derzocht, zulks in nog hoogerc mate waar is,
voor het Thomas-phosphaat, omdat zich reeds
meermalen gevallen hebben voorgedaan, dat
men, natuurlijk bij vergissing, ook steenkolen-
sintels onder de slakken had gemalen, wat
zeer bevordelijk is voor de toename van het
gewicht, (maar niet zoo dadebjk voor de ver
meerdering van phosphorzuur.
Het phosphorzuur in Thomas-slakkenmeel
komt in zijn werking nagenoeg overeen met
de tweebasische phosphorzuren. Het is niet
oplosbaar in het grondwater, maar moet
daarin (oplosbaar gemaakt worden door de
plantenwortels.
Hit phosphorzuur verdeelt zich daarom niet
zooi gelijkmatig door den grond als, en komt
langzamer en minder volledig tot werking dan
dat van puperphosphaat, maar is ook juist
daarom bijzonder geschikt voor lichte zand
gronden, waar het in water oplosbare phos
phorzuur van superphosphaat gemakkelijk uit-
gewasschen [wordt.
Tengevolge van het groote kalkgehaltet
oefent het Thomasphosphaat op zure gronden
een gunstigen invloed uit op de samenstelling
van. den grond, terwijl de daarin aanwezige
zuren bijdragen tot de oplossing van het
phosphorzuur.
Nog zij hier medegedeeld, dat superphos
phaat le allen tijde, vóór en tegelijk mot hot
uitstrooien, gemengd kan worden met kali
dat Thomas-phosphaat na de menging met
kali, dadelijk moet worden uitgezaaid.
Een vermenging van Thomas-phosphaat met
ammoniak houdende meststoffen pf met su-
perphospliaten geeft ,aanleiding tot verlies.
Chili-salpeter kan de vermenging worden
verricht maar .levert geen nut.
Naast de genoemde phosphorzuurbemestin
gen heeft men nog die met ruwe phosphaten,
die alle het phosphorzuur bevatten als tri-
calciumphosphaat. Daarover hebben wij on
langs onze meening gezegd, toen wij schre
ven pver het agricultuur-phosphaal. Wij her
halen hier alleen, dat de ruwe phosphaten
bij voldoende fijnheid een langzame en geringe
werking vertoonen op kalkrijke gronden, die
zich in een goeden cultuurtocstand bevin
den, maar daarentegen op zore-turf- en
moerasgronden vaak goede resultaten hebben
gegeven.
Uit hetgeen ons is medegedeeld aangaande
den aard van het phosphorzuur, dat zich
in superphosphaat en in Thomas-phosphaat
bevindt, volgt dat het phosphorzuur in super
phosphaat, in den bodem spoedig in water
oplossend, wordt neergeslagen (geabsorbeerd)
en zich verbindt met de fijnere deelen van
den grond; deze absorbtie kan na eenigen tijd
zoo sterk worden, dat de stof nagenoeg onop-
neembaar Wordt,
Thomas-phosphaat daarentegen blijft in den
grond nagenoeg onveranderd tot het met de
wortelharen der planten in aanraking komt.
Aangezien nu bij beide meststoffen, het
phosphorzuur zich in den grond weinig kan
verplaatsen, moet men zorgen, omdat het
met de wortelharen in aanraking moet komen,
dat het zoo goed mogelijk door den geheelen
grond verdeeld is. Dit nu kan bij superphos
phaat, verkregen worden door gebruik te ma
ken van de oplosbaarheid van dat phosphor
zuur in water, zoolang het nog niet volkomen
met de gronddoeltjes is in aanraking geweest,
Superphosphaat dient (daarom gestrooid te
worden in een tjjd waarin veel regen te ver
wachten isdan wordt het al3 't ware met
het regenwater door de geheele bouwvoor ge
lijkmatig verdeeld (geabsorbeerd).
(Wordt vervolgd).
Hajaarszitting ran de Provinciale
Staten van Zeeland.
(Slot),
Ter aanvulling van het verslag in ons vorig
nommer diene nog het volgende;
Bij de behandeling der wijziging van de
begrootmg 1911, waarbij Ged. Staten zich voor
stellen (een toeslag te geven aan
ambtenaren in dionst der pro
vincie met salarissen lager dan f 1600,
stelt de heer Sprenger voor f 1600 voor do
uitkeering te verlagen tot f 1000 en deze uit-
keering alleen te geven aan gehuwden en on
gehuwde kostwinners
De voorzitter zegt dat dit niet als amende
ment te aanvaarden is. Men kan geen amen
dement op de toelichting voorstellen. Door een
motie kan spr. zijn verlangen kenbaar maken
De hoer Sprenger oordeelt dat niet na te
gaan is, welk bedrag daarvoor is bestemd.
De heer De Veer zegt dat in het verslag
reeds twijfel wordt geuit over de bevoegdheid
van Ged. Staten. De wijze, waarop de zaak be
handeld is door Ged. Staten, maakt het on
mogelijk een amendement in te dienen. Spre
ker had reeds een motie gereed, die hij thans
voorleest. De motie is van dezelfde strekking
als het amendement.
In de toelichting zijner motie zegt de heer
De Veer dat in de afdeeling, waarin hij zitting
had, zijn standpunt geheel werd gedeeld. De
dure tijdsomstandigheden wettigen volkomen
een toeslag op do loonen. De grens, door
Ged. Staten gesteld, is te ruim Wanneer men
hoven f 1000 gaat, geeft men toeslag op
salarissen, die deze niet noodig hebben. De
persoon aan wien het gegeven wordt, moet ook
gewicht in de schaal leggen. Waar nood is,
zou spreker willen steunen, doch niet daar
waar toeslag overbodig is. Hij waardeert het
dat Ged. Staten uit eigen beweging besloten
hebben tot steunen
De heer Dekker acht 'tniet goed mogelijk
om to zeggen waar steun noodig is en waar
niet. Ook hij wil geen toeslag geven aan on-
gehuwden. Maar dikwijls is in gezinnen met
f 1100 de toestand veelal meer gespannen
dan in die waar f800 wordt verdiend. School-
geld, kleeding, huishuur worden door spr. aan-
gehaald ter toelichting. De grenslijn van den
heer De Veer acht hij minder gewenscht dan
die van Ged. Staten.
De heer De Veer gelooft dat de bewering
van den heer Dekker „grauwe theorie" is.
Spreker wijst erop dat nergens zoover gegaan
wordt als hier. Geen gemeente gaat hooger
dan f 1000.
De heer De Casembroot, Gedeputeerde, zegt
dat Ged. Staten gemeend hebben deze zaak
zoo aan de orde le moeten stellen, omdat de
loonregeling aan hen is overgelaten met inacht
neming der begrooting. Van vorige gratificaties
word ook slechts mededeeling gedaan. Het ge
deelte van den post voor onvoorzien, waarover
ze zelf kunnen beschikken, hebben ze hiervoor
willen bestemmen. De toeslag wordt niet ge
geven aan den archivaris en veeartsen, omdat de
eerste door z'n bijverdienste een hooger salaris
heeft dan f 1600, de laatsten omdat hun salaris
der provincie slechts nevensalaris is. Ged. Sta
ten achten het een onbegonnen werk om te
beoordeelen, wie het noodig heeft en wie niet.
Ieder die binnen de grens valt zal de toelagei
krijgen.
Do heer Sprenger wil alleen aan gehuwde
en ongehuwde kostwinners toeslag geven.
De heer De Veer had z'n motie aldus ge
stold, omdat hij niet wist dat Ged. Staten
personen (uitsloten.
De heer Dekker vraagt den heer De Veer
de motie in tweeën te splitsen.
De voorzitter geeft te kennen bezwaar te
hebben tegen het splitsen van moties. Men
dient zich te houden aan het reglement van
orde.
De heer Dieleman, Gedeputeerde, vraagt of
op moties geen amendementen kunnen worden
voorgesteld.
De voorzitter antwoordt ontkennend.
Do heer Dieleman stelt een motie voor in
den geest als door den heer Dekker verzocht.
De motie-De Veer werd aangenomen
met 20 stemmen voor en 13 tegen.
De motie-Dieleman werd ingetrokken.
Aankoop huis Zierikzee.
Ged. Staten stellen voor ten behoeve van
den Spoorbootdienst te Zierikzee in de na
bijheid van de haven een huis aan te koopen
voor do som van f 8000, ten einde de ber
ging van steenkolen etc. en het kantoor niet
langer in gehuurde gebouwen te behoeven
onder te brengen.
Do heer De Bouwmeester heeft nooit gewe
ten dal er op de Nieuwe Haven een huis was,
dat zooveel geld kostte. Hij heeft persoonlijk
eens de zaak nagegaan. Het huis is dat, 't welk
vroeger bewoond werd door de familie Ca-
naard. 't Is een heel ingewikkelde zaak met
hypotheek, enz. Die hypotheek is veel te
hoog voor dit huis. De taxeerder der huizen
aldaar fchat (de waafdo op f 4000. Reeds
een paar maal heeft hij dit gedaan. Zonder
verbouwing is de verdieping niet te verhuren.
De onderhoudskosten zullen vermoedelijk het
dubbele van de raming bedragen, 't Is dus
wel een koopje I Over de noodzakelijkheid
van een eigen gebouw voor den stoomboot
dienst kan men van meening verschillen. Maar
het tegenwoordig gehuurde gebouw zou voor
f 1500 f 1600 wel verkrijgbaar zijn.
Spreker Btelt voor om, wil men dit huis
koopen, den maximum-koopprijs te stellen op
f 5000.
Den heer Dekker was ook do pnjs hoog
voorgekomen. Van een achtbaar burger heeft
hij telefonisch gehoord dat het pand veel
te duur is. Wanneer al de extra onkosten van
alle verbouwingen meegerekend werden, kun
nen de kosten niet hooger komen dan f 5000
h 6000. Men kan het huis missen. Het
koopen van het huis zal een groote tegenvaller
blijken te zijn. Het amendement-Den Bouw
meester zal spreker's steun hebben.
De heer De Casembroot, Gedeputeerde, deelt
mee, dat Gedeputeerden hun voorstel intrek
ken. 1
Aan Ged. Stalen wordt opdracht verleend
van de uitvoering der genomen besluiten en
van do resumtie der notulen.
De heer Tichelman brengt het verleenen van
vrijkaarten voor de boot ter sprake. Hij vraagt
Ged. Staten of deze daarover Sn lichting en
«rillen [verschaffen.
Namens Ged. Staten deelt do heer De Ca
sembroot mee dat in de Zomerzitting ant
woord zal worden gegeven.
Hierop sluit de voorzitter in naam der
Koningin de najaarszitting.
Bjj kon. besluit:
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Bussum B. Kramer,
thans hoofdcommies der telegraphie
zijn benoemd tot agent der Rijksverze
keringsbank voor den tijd van een jaar, A.
C. Dat, eervol ontsl.gen officier-machinist
der 2de kl. bij den marinestoomvaartdienst,
N. J. Veen, te Amsterdam, onder toekenning
van verlof in zijne betrekking van opzichter
van den arbeid en W. J. ten Dam Ham,
suikertechnicus te Rijswijk (Zuidholland).
Onderwijs.
Neder1 andsc h e leerstoel te
Chicago-
„Onze Toekomst" schrijft:
«Dinsdagmiddag 17 October had de for-
meele opening plaats van den leerstoel in
Nederlandsche taal, geschiedenis en letter
kunde aan de universiteit te Chicago. Prof.
T. de Vries hield voor die gelegenheid als
zoodanig zijn eerste lezing in Cobb's Hall,
universiteitsgebouw.
Een talrijk gehoor, waaronder vele aan
zienlijke burgers van Chicago, woonde de
plechtigheid bij.
Zoo is dan die leerstoel een voldongen
feit geworden en wij kunnen niet nalaten
bij deze gelegenheid nogmaals allen die
medegewerkt hebben aan de oprichting er
van, in 't bijzonder de afd. Chicago van het
Algem. Ned. Verbond en de Holland Society
of Chicago en den leeraar door wien deze
stoel werd ingenomen, hartelijk te felici-
teeren met de verwezenlijking van den zoo
lang gekoesterden wensch."
Het „Mane Jungiusfonds" heeft gebrek
aan fondsen voor zijn doel: werkenden vrou
wen rust te verschaffen voor herstel van
gezondheid. Toezeggingen en giften worden
gaarne ingewacht bij de penningmeesteres mej.
M. van Dijk, Bazarstraat 9, Den Haag, die te
vens inlichtingen geeft.
Verschenen is het rapport betreffende
de werking der wet op de Kamers van
Arbeid en de in deze wet wenschelijk ge
bleken wijzigingen, uitgebracht aan de Ver-
eeniging van voorzitters en secretarissen van
Kamers van Arbeid in Nederland door de
commissie, daartoe door deze vereeniging
ingesteld.
Ook prof. Quack noemt het bericht
van zijn aftreden als directeur van de Ned.
Bank zeer voorbarig.
De seismische storing, die, vooral in
Duitschland en Oostenrijk, op tal van plaat
sen is waargenomen, schijnt ook hier te
lande hier en daar door een lichte schud
ding te zijn opgemerkt. Zoo b.v. te Rijswijk
(Z. H.) en wel Donderdag tegen elf uur
's avonds.
Het door fle politie, op last van de ju
stitie, ingestelde onderzoek naar de beweerde
onregelmatigheden b'J de jongste raadsver
kiezing in district IV te Amsterdam heeft
geen resultaten opgeleverd van dien aard,
dat de justitie een rechtsvervolging zal in
stellen.
Te Utrecht overleed dezer dagen in
het Diaconnessenhuis plotseling de student
S. Ulfers, zoon van den bekenden Rotter-
damschen, vroeger Domburgschen predikant
ds S. Ulfers.
In de Vrijdag verschenen «Vox Stu-
diosorum" wijdt J. v. D. aan zijne nage
dachtenis eenige waardeerende woorden. Hij
schrijft daarin o. a.:
«Hij heeft het leven aangedurfd, omdat
hij de waarheid aandurfde. Het ware was
voor hem het goede. Tegen zijn geweten
in, kon hij niet handelen."
Burg. en Weth. van Alkmaar hebben den
gemeenteraad een ontwerp-verordening voor
een op te richten gemeentelijk werkloozenfonds
aangeboden. Vrij zuiver is het Gentsche stel
sel gevolgd.
- Het aantal leden der «Vereeniging
voor facultatieve lijkverbranding" is in het
afgeloopen jaar flink vooruitgegaan en steeg
van 884 tot 1063.
Tolgens het rapport der financieele com
missie sloot de kasrekening met een batig
saldo van f 262,55.
Het kapitaal voor den bouw van een cre
matorium was eindelijk bijeen.
De medewerking daaraan door de leden
is slechts gering geweest.
Het fonds voor Lijkverbranding ontving
zes stortingen na overlijden. Voorts werden
7 leden tot de stoiting door eenige premie
en 4 tot de storting door jaarpremién toe
gelaten. Eén storting vóór overlijden werd
omgezet in een storting door eenige premie.
Voor rekening van het Fonds hadden
acht crematies plaats.
Sprekende cyfers van de
Rykspostspaarbank.
In 1910 bedroeg het aantal inlagen
1.964.710 tegen 1.902.301 in 1909. Het be
drag dier inlagen was f78.859.369.268 tegen
f 77.014.243,90 in het voorafgaande jaar.
Eene vermeerdering derhalve van 62.409
inlagen en f 1.845.126.068.
Terugbetaald werd f 79.125.664.46 tegen
f 72.200.238.15s in 1909.
Het aantal spaarbankboekjes steeg in 1910
met 47418 stuks, waardoor er op 31 Dec.
1910 1.510.033 in omloop waren.
Het, aan de inleggers verschuldigde, saldo
tegoed op spaarbankboekjes vermeerderde in
dat jaar, door bijvoeging van de gekapita
liseerde rente, met f 3.854.502.86' en be
droeg einde van 1910 f 164.277.593.41.
In 1910 werden 4591 nieuwe staatsschuld-
boekjes afgegeven waardoor het aantal in
omloop zijnde klom tot 15.647 tegen 12.422
in 1909. Een toename dus van 3225.
Het nominaal bedrag der inschrijvingen
op die boekjes beliep f 6.006.350, terwijl
het daarop verschuldigde saldo toenam met
nominaal f 4.095.250.
In totaal was op uit0 December 1910 op de
staatsschuldboekjes verschuldigd f 13.889.650
nominaal. Berekend naar den koers der be
trekkelijke schuld op 31 December 1910,
hadden de titularissen van staatsschuld
boekjes te vorderen f 12.309.702,31 tegen
f 8.931.258.50 op het einde van 1909. Eene
vermeerdering dus van f 3.378.343.81.
De tegoedvermeerdering op
spaarbank- en staatsschuldboekjes tezamen
bedroeg derhalve in 1910: f 7.232.946.67'.
Te Rotterdam hebben rechercheurs op
den Goudschensingel een stoomketelbeklee-
der aangehouden die bij een uitdrager een
partij lood wilde verkoopen. Dit lood is
van een guanofabriek to Zwijndrecht ge
stolen. Ook is, als verdacht van medeplich
tigheid aan den diefstal van meel van den
wal aan de Maaskade W. Z. een voerman
aangehouden. In dezelfde stad is ingebroken
in een café op den Schiedamschen weg.
Toen de kastelein laat in den nacht thuis
kwam, vond hy een raam van zijn woning
opengeschoven. Uit de toonbanklade was
ongeveer f 14 en uit een koffer een com
pleet heerencostuum gestolen.
Onder leiding van een commissaris
van politie is te 's-Gravenhage een inval ge
daan in een woning aan de Beestenmarkt. De
bewoners worden verdacht van de overtre
ding, strafbaar gesteld by artikel 451 quater
van de nieuwe zedelijkheidswetteii (versto
ring van zwangerschap). Verschillende voor
werpen werden in beslag genomen. Tégen
