IIDDELBIMn COURANT. N\ 264. 154* Jaargang. 1911. Woensdag 8 November. Middelburg 7 November. Benoemingen. Bit Stafl en Pminsift. Kerknieuws, Verschillende Berichten. Doie courant verschijnt d a g e 1 ij k 8, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, ftqe per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen. Advertentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middago vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiön 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- e> alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemem. Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnre»(S A. DE LA MAK Az„ N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. „NEHALENNIA". tot de groote bovenzaal van de sociëteit „St. Joris" alhier he handelde voor „Ne haJenma", vereeniging tot instandhouding en barordering van Walcheron's natuur- en ste- «JsbschoOT, de heer A W. Weissman, archi tect te Haarlem en secretaris van den bond „Heemschut", het onderwerp „De schoon heid van Nederland, hoe deze bedreigd wordt en hoe zij gered kan worden." Het interessante onderwerp had velen in de zaal bijeengebracht. Vooral de jongere garde was sterk vertegenwoordigd. Deze eerste verga dering van „NehaJennia" is uitstekend ge- ripagd. De heer L. J. van Voorthujjsen uitte, als voorzitter der meergenoemde vereeniging, zijn tevredenheid over de groote opkomst- Vooral waar „Nehalennia" nog in haar eerste jeugd is, deed deze belangstelling goed. Over ge brek pan steun kan de vereeniging niet klagen, maar nog veel meer hulp is noodig, want hoe meer penningen ter beschikking zijn, hoe meer voor de goede zaak, voor het schoone doel kan worden gedaan. Na ovesn to hebben opgenoemd cenige der belangrijkste (maatregelen, die „Nehalennia" wil treffen, gaf spreker het woord aan den heer Weissman De rede van den heer Weissman, Jie mjt buitengewone belangstelling werd aangehoord, weid in bot tweede gedeelte opgeluisterd door lichtbeelden. Spreker begon met te wijzen op het feit dat Nederland een eigenaardige schoonheid bezit. Het is niet toevallig dat we nog prat gaan )op do zeventiende eenwsche schilders, die ons die schoonheid zoo schitterend heb ben uitgebeeld. Tot het laatst dor 18e eeuw bleef ze ongerept, doch in de eerste lielft der 19e eeuw is er buitengewoon veel moois verwoest. Tegenwoordig ergert men zich in elke stad, in elk dorp bij iedere schrede, die men doet. Overal is het leeljjke en wan staltige pp te merken en niet 't minst hin derlijk is de stuitende wijze, waarop reclame wordt gemaakt. In ile laatste jaren heeft de bouwkunst groote bewondering getoond voor de oude architectuur. Men begon te betreuren dat vele gebouwen verdwenen waren, maar ook dat vele nog aanwezige bouwwerken niet meer oorspronkelijk bewaard waren gebleven. Men ging deze laatste restaureeren. Doch daar bij sloeg men den verkeerden weg in. 't Werd niet in stand houden van het bestaande, maar terugbrengen tot /dat, wat men zich dacht dat vroeger geweest was. Zoo werd het doel voorbijgestreeft. Deze wijze van restaureeren wordt niet meer toegepast. Men verandert niets en laat bovenal beeldhouwwerk onaangeroerd. Men heeft leeren beseffen dat do eerste plicht is bewaren en niet vernieuwen. Hier in Middelburg heeft men de gelegenheid die oude wijze van restaureeren te bestudeeren bij den zuidelijken gevel van liet stadhuis. Daar is men zelfs zoo ver gegaan dat een borstwering bij het dak is aangebracht, die niet bestond. Kan een. mensch van thans, aldus spreker, een voortbrengsel van den tegenwoordigen tijd, doen, wat iemand voor vier eeuwen deed? Het oude stelsel van restauratie, zooals bij den feuidgcvcl toegepast, kan onmogelijk het juiste zijn. De oostelijke gevel en de hoek rijn nog niet onderhanden. Hier kan nog volgons het nieuwe stelsel worden gerestau reerd, "waarbij behouden blijft wat mogelijk is. Van barte hoopte spreker dat men hiertoe Zal overgaan. Ook een onooglijke verflaag kan veel ont sieren Middelburg biedt biervoor eveneens een sterksprekend voorbeeld, waar de verflaag op het hotel „De Abdy" een leelijke plek vormt in een schilderachtige omgeving. De Nederlandsche sleden danken veelal hun eigenaardige schoonheid aan hoogopgaand ge boomte langs grachten en op pleinen. Vroe ger zag men het mooie hiervan in en de ste delijke regeeringen legden buitengewone zorg in deze aan den dag. Naderhand, in de 19e eeuw, zijn de parken gekomen bij en in de Nederlandsche steden. Deze echter maken de beplantingen van breede straten niet overbodig Tegenwoordig iB men aan boomen langs grachten en straten eischen gaan stellen, die hiervoor geheel over bodig zijn. Veel mooie plekjes zijn door die taktiek vernield. Spreker wees op de Brink te Deventer en de Oude- en Nieuwe grachten te Haarlem. Uitroeien en aanplanten kunnen geleidelijk gaan. Voor Middelburg zou spreker een beplanting van de Zuidzijde der Markt gewenscht ach ten. De bezwaren tegen boomen zijn steeds overdreven en het schoon van het groote plein zou dit ten goede komen. Wat tol het begin der 19e eeuw gebouwd l beelden, welke een goed overzicht gaven van werd, paste steeds in het kader den omge-mooi en leelijk Nederland. Prachtige natuur- ving. De topgevel werd niet steeds vexeischt, monumentenhei- en duin gezichten, poelen ook de platte lijst word gebruikt. Doch al-en plasjes, slootjes en boomgroepjes en schoone lengs daalde men en Beets reeds merkte op stadsgezichtenbruggen en huizengroepen, „dat de eenvoud niet nuchter mag zijn." Om-Maar naast al dit moois het leelijke van den streeks 1870 was het laagste peil bereikt i tegenwoordigen tijd, producten van weten- De waterstaatsstijl, zooals in die dagen m schappelijk houwen en ook van architecten, bouwkundige kringen werd gezegd, was een wien (elk gevoel voor kunst vreemd is, die der bewijzen daarvan. Niet gemakkelijk maakte men er zich van los, maar men wilde iets anders pn /daarna kwam tot 1895 de over lading der bouwwerken met ornamentwerk Doch ook dit zou verdwijnen en van af dien tijd werd in ons land gebouwd naar den Ver- micellie-stijl, genoemd naar een Belgisch archi tect, en don oud-Romaanschen stijl. De eerste bleef niet lang in toepassing Do koorts had in deze spoedig uitgewoed In Vlissingen is zij opnieuw uitgebroken. De huizen, onder leiding van een Belgischen ar chitect gebouwd, zijn er voorbeelden van. De oud-Romaansche plijl is in toepassing gebleven. De bouwkunst op liet platteland volgt die in de steden. Daar is veel leelijks gekomen, (Omdat de eenvoudige menschen steeds dach ten dat het nieuwste snufje mooi was. Het ge volg van een en ander is geworden dat al- •leen mindor-welvarende streken hun moois hebben (behouden. Veel stadsschoen is teloor gegaan door het dempen wateren, waardoor onevenredig breede en doodsche straten ontstonden. Waar is niet de Nederlandsche stad, die hierdoor leelijk is gemaakt, vroeg spreker. Vlissingen heeft haar eens zoo mooie havens gedempt, en daar plaatsoen aangelegd, dat het schoon, niet teruggegeven heeft. Een onherstelbare jamp heeft deze stad nog getroffen door den brand van de St. Jaeobskcrk en -toren. Wat de 14eeeuw wrocht, kan men thans niet herstellen. Hoeveel geld men ook wil besteden, de spits, waarin eens Michiel de Ruyter klom, krijgt men niet terug, evenmin de kerk, waarin zoovele geslachten hun godsdienst beleden. Bg hot herbouwen !zou men nu de kunst van den tegenwoordigen tijd kunnen toepassen. Zoo heeft indertgd Middelburg gedaan na den torenbrand. Maar nauwelijks acht weken naderhand is de herbouw in den ouden stijl alweer aanbe steed. Spreker hoopt dat de architect, die Ide leiding, heeft, de ontsieringen, welke het vuur gespaard ihceft, nog zal doen verdwijnen. De reclames ontsieren Nederland. De wijze waarop men reclame maakt is van Amerikaan- schen oorsprong. Eerst op schuttingen en daar na pp gevels. Wie z'n gevel voor dit doel beschikbaar stelt, maakt misbruik van zijn eigendomsrecht. De groote reclameborden ont- !h iet landschap. Spreker achtte het tijd dat wettelijke bepalingen een einde maken aan dergelijke wantoestandcu. Nederland is misschien het schoonste land der wereld Het kolossaal toenemend vreem- delingenbezoek is cr een bewijs voor. Maar steden, en land worden voor de reclame Ver nield. Zelfs architecten worden bereid gevon den schreeuwende gebouwen te ontwerpen. Dikwijls is ook hun onkunde en onbekwaam heid de oorzaak dat ze een mooie omgeving be derven. Daarom is het zoo goed dat er in som mige plaatsen schoonheidscommissies zijn op gericht. „Heemschut" wil een schoonheidsraad voor het geheele land samenstellen, niet alleen voor de beoordeeling der gebouwen, maar ook wanneer het landschap verandering zal moe ten ondergaan. De beer Weissman h oopte dat men den houw van het nieuwe postkantoor te Middelburg rekening is gehouden met de omgeving, waarin dit zal verrijzen. Een architect behoort kunstenaar te zijn. Bij het onderwijs in de bouwkunst is t© veel aandacht gewijd aan het bouwwerk en niet aan de omgeving. Bouwen in een landschap I legt hem vooral zware eischen op. De 19e eeuw was geen eeuw van kunst maar van wetenschap. De algemecne cultuur der 18e I eeuw heeft niet ontbroken, doch de bouw kunst werd van haar voetstuk gehaald. Sedert een vijftiental jaren begint men weer gevoel i (e krijgen voor het schoone van bouwwerken. I Aan innerlijk en uiterlijk worden reeds zekere eischen gesteld en met wa^rdeering maakte spreker melding van de instelling in enkele j gemeenten van commissies, die er op toezagen I of deze eischen werden nageleefd Er wordt nog veel leelijks gemaakt, doch dat is gevolg van onvoldoend onderwijs in do bouw kunst. Het onderwijs kan in deze veel goeds 1 doen door reeds de kinderen 1© wijzen op het leelijke. Middelburg kan er trots op zijn dat „Neha- lennia" voor de bescherming van een bepaald I deel van dat land wil zorg dragen en met een herinnering aan de woorden van deD vooirritter, (beval spreker de belangen der vereeniging bij d© aanwezigen pan. Hierop werd gepauzeerd. Na de pauze volgden een groot aantal licht- door overdaad van ornamentiek hun onkunde trachten te verbergen. De buizen in Zandvoort gaven van dit laatste een juist beeld. Oneven redige verdeelingeu en ongeoorloofde ver sieringen sprongen duidelijk m het oog. Dan de leelijke bruggen over de Maas te Rotterdam en over de IJsel te Kampen cn daarnaast de eenvoudige bruggen over de Maas te Maas tricht en Roermond met haar mooie lijnen. Do kiekjes van Amslerdamschen en Haag- sclien woningbouw toonden aan, welke wan gedrochten van bouwkunst in de laatste jaren in die plaatsen verrezen zijn. Uit onze omgeving werd ook nog een en ander getoond In do eerste plaats de foei- leelijke huizen in de Spuistraat te Vlissingen toonbeelden van den Vermicellie-stijl ver der een groep huizen op den Boulevard met hun wigvormig© kozijnen. En ook werd een kiekje gegeven van de voormalige beurs aldaar met het pardige torentje, dat men van plan is te verwijderen, (daarmee tegelijk weer iets ver nielend van het weinige schoon dat in Vlis singen nog over is. De heer Weissman zeide van harte te hopen dat men er in slagen mag deze plannen te verijdelen. Tot slot eenige kiekjes van Zeeuwsche klee derdrachten. De heer Van Voorllnnjscn dankte den spre ker voor zijn leerzame rede en riep hem een welgemeend „tot weerziens" toe. Bij kon. besluit: rijn bij den maxiK-estooinvaarldictót benoemd tot officier-machinist der 2de kl., de hoofdma- chinisten F. II. Heukelman en W. C. Ouwe band is pan den pfficier-machinist der 2de kl A. C. Dat, op verzoek, eervol ontslag uit den zeedienst verleend benoemd tot ridder in de orde van „Oranje-Nassau" D. T. Visser, te Schiermon nikoog, afgetreden schipper van de aldaar ge- stationneerde reddingboot der Noord- en Zuid- hollandsche Reddingsmaatschappij rijn benoemd tot ridder 4de kl. der „Mili taire Willemsorde" de gewapende politiedienaar lste kl. Laloe, ter zake van zijn gedrag in Atjeh op 12 Augustus 1902 en 14 October 1905 en de sergeant der inf. van het leger in Ned. Indië E. L. de Smet ter zake van zijn :ag hij do krijgsverrichtingen in Atjeh en pmderhoorigheden, op 17 September en 10 November 1908eu benoemd tot commissaris van politie te Rotterdam, Th. Alberda, thans hoofd-in- specteur van politie aldaar. Ter vervulling eener vacature van rechter in de anaadissemenla-rechlbaak te Zutphen is opgemaakt de navolgende lijst van aanbe veling: mr P. van Reg teren Altena, subst.- griffier bij de arrendissements-rechtbank te Zutphen; mr J. Houwink, commies bij den Centralen Gezondheidsraad te Utrecht en mr. J A. van der Mersch, subs.-griffier bij de arr. rechtbank" te Breda. De gewone audiënties van de Ministers van Justitie, Koloniën en Marine zullen ook deze week niet plaats hebben. Het Provinciaal Watersnood Comité in Zeeland pntving nog, naar aanleiding van de stormramp, van Inzameling van „de Nederlander" te Den Haag (3e storting) f 1000J. L. N. de G Wapenveld, f 100; collecte Rilland-Bath, f 98.35 collecte restapt Tricht, f 1.—col lecte studentensociëteit „Minerva" f 141.55 collecte Volksweerbaarheid Uitgeest f 179 collecte Oostkapelle f 192.84collecte Seroos- kerke (W.) f 89.47s Te zamen met de vorige opgaven f 24.154 llc. De korporaal A. A Broekman van het regiment infanterie te Amersfoort, is, op verzoek, overgeplaatst bij het 3e reg. inf. te Middelburg. Het Woensdag te Zandvoort aange spoelde lijk is herkend als dat van A. C. Lauwereins, Belgisch loods te V1 i 8 s i n- Zondagavond schrok op den Noordweg dicht bij Serooskerke het paard van een koetsier uit Middelburg van den auto mobiel vnn den heer M. uit Vlissingen. De koetsier kon het paard niet meer meester blijvenzoodat dit met het rijtuig in een diepen sloot terecht kwam. Met moeite werd het paard op het drooge gebracht, nadat hulpvaardige handen de slootkant hadden afgegraven. Het ongeval liep dus gelukkig goed af, alleen wat inaterieele schade. De bestuurder van den auto was geheel zonder schuld. Nabij Zuid-Kraaiertishet vaar tuig „Leentje" schipper Meeuwsen, beladen met suikerbieten voor Sas van Gent, Maan dagmiddag gezonken. De reddingsboot uit Vlissingen is spoedig naar de plaats des onheils vertrokken, om de vier opvarenden, den schipper, zijn dochter en twee zoons, die in de masten gevlucht waren, te redden. Toen zij* er aankwamen waren dezen reeds gered door een boot. Het schip staat vol water. Het was van de ankers losgeraakt en dreef tot Ramme- kens. De bovenlast was reeds weggeslagen. Met ingang van 14 November worden 's Heer Arendekeike en 's Hoe ren h o e k opgenomen in het Nederlandscb- Belgisch telephoonverkeer. Omtrent de tariefs- eu verkeersregelen zijn aan de betrokken Nederlandsche kan toren inlichtingen te bekomen. - Door Burg. en Weth. van Col ij ns plaat is benoemd tot tijdelijk opzichter bij do te verrichten havenwerken <le heer G W. A, Eleiibaas le Bruinisse. In de Maandagmorgen te Stavenisse gehouden raadsvergadering werden eenigo woorden door den voorzitter gewijd aan de ramp op 30 Sept.-l Oct waarbij in die ge meente gelukkig geen menschenlevens te be treuren zijn en er betrekkelijk slechts geringe materieele schade ontstond. Hij roemde het gedrag van die ingezetenen, die deel hebben genomen aan de ï'edding van de bemanning van het daar gestrande schip „Femmechina II" en in het hijzonder van den heer J. Oudesluijs, hoofd der school, die hot eerst te water ging. Op voorstel van den heer Verstraate werd de volgende motie aangenomen „De raad, heden vergaderd, acht zich ver plicht hulde te brengen aan den heer J. Oude sluijs, hoofd der school alhier, en aan enkele andere ingezetenen voor de heldhaftige red ding van de in levensgevaar verkeerendo be manning van de sleepkast „Femmechina II", bjj de stranding aan den „Oud Kempenhofslede"- polder pp 30 Sept. I.l. en besluit afschrift dezer motie te doen toekomen aan den heer Oudesluijs, met verzoek deze hulde te willen aanvaarden en aan zijn mederedders over te brengen." Besloten, werd nog den. termijn van ontruiming van twee onbewoonbaar verklaarde woningen (met 6 (maanden te verlengen. Als lid dor com missie tot wering van schoolverzuim werd her benoemd de heer L. Hage. De toekenning van het gevraagde Rijksvoor - schot wordt z.i. alleszins gewettigd door het nut dat van de ontworpen lijn voor de te doorsnijden streek mag verwacht worden. De ontworpen lijn heeft een lengte van 7 KM. en zal nagenoeg over dien gcheelcn af stand in rechte richting langs den provincia len weg tusschen Cadzand en Oostburg aan gelegd worden. De spoorwijdte is 1 M Voor de nieuwe lijn zijn jaarlijksche bijdra gen toegezegd door de gemeenten Oostburg, Zuidzande en Cadzand en door het waterschap Cadzand, lot bedragen van onderscheidenlijk f 375, f 375, f 300 en f 350 's jaars, gedu rende 20 achtereenvolgende jaren, terwijl door de provincie Zeeland een renteloos voorschot is toegezegd ten bedrage van een derde der aanlegkosten tot een maximum van f 60.000, verminderd met de tegen een rentevoet van 4 pCt. berekende contante waarde der even bedoelde jaarlijksche bijdragen Najaarszitting ran de Provinciale States ran Zeeland. Ged- Staten stellen aan Prov. Staten voor iom, niet het oog op do tegenwoordige tijds omstandigheden, voor alle ambtenaren en be dienden wier bezoldiging f 1600 of minder be draagt, voor eenmaal een toelage te verstrek ken van f 25. Een nota van wijziging van de begrooting 1911 wordt aan "de goedkeuring der Prov. Staten onderworpen. Inzake de stormscliade aan den steiger te Zijpe wordt met de Rolterdamsche tramweg- maatschappij pndorhandeld, welk bedrag zjj in de kosten zal moeten bijdragen De kosten van herstel van dezen steiger worden door den hoofdingenieur van den Pro vincialen waterstaat (geraamd op f 9550 en die van den steiger te Stavenisso op t 1710. - In de Maandag te IJ z e n d ij k e gehou den raadszitting werd benoemd tot gemeente- ïesheer voor 1911 do arts N. de Haan Thomaes met 6 stemmen, terwijl 1 stem werd uitgebracht op den arts A van Delden; en lot gemeentearbeider Jobs. Aug van Pameier,, aldaar, met G stemmen, P J. Haars verkreeg er 2 en J. van de Moortel 1 stem. Omtrent het slichten eener gasfabriek werd besloten |om daarover een lezing te laten houden pn lijsten ter teekening te leggen, en na afloop te zien of zich voldoende gemeentenaren willen aansluiten. Aan de we duwe J. F Aaruouts zat de geheele maand October de jaarwedde van haar overleden echtgenoot worden uitbetaald en aan de erven der wed A. M. Boeije ontheffing verleend van hoofdelijken omslag. SPOORWEG OOSTBURG—CADZAND. Naar men ons Maandagavond, echter te laat voor ons vorig nommer, uit 's-Gravenhage seinde, is een wetsontwerp ingediend tot toe kenning onder zekere voorwaarden van een renteloos voorschot uit 's Rijks schatkist (ten bedrage van een dorde van de kosten, doch tot. geen honger bedrag dan f 60.000) ten behoeve van den aanleg en"het in exploitatie brengen van een spoorweg van Oostburg naar Cad zand. Ter toelichting herinnert de Minister van Waterstaat o. a aan het reeds be kende feit, dat de stoorolrammaatschappij Breskens—Maldeghem het voornemen heeft opgevat, om, in aansluiting aan hare be staande spoor we glijnen van Breskens r Maldeghem en naar Sluis, een ljjn aan leggen van Opstburg naar Cadzand. -Te Zierikzea heeft men herhaal delijk getracht een leeraar te krijgen bij de Ned. Israölitische gemeente, doch steeds zonder resultaat. Als waarnemend leeraar ia danrom benoemd de beer S. Mendels te Middelburg. - Zondag heeft te Bovenkarjpo de eerste vrouwelijke predikant uit ons land, mej. A. Zcmike van Amsterdam, aan de Doopsgezinde gemeente het ambt aanvaard- Een groot aan tal belangstellenden was opgekomen om ge tuige te zijn van deze belangwekkende ge. beurtenis De naaimachines der Smger-Maatacbapjltj hebben pok op de Wereldtentoonstelling te Turjjn weder de hoogste onderscheiding (twee Grand-Prix) verworven. De commissie vau voorbereiding uit de Tweede Kamer betreffend© de Armenwet is gereed toet haar verslag en ook met hara besprekingen met den minister van binnen- landsche zaken De ronddeeling van heiver slag kan legen 1 December worden tegemoet gezien, tenzij inmiddels door leden van de Kamer gebruik worde gemaakt van hot recht, amendementen in te dienon, in welk geval deze nog nadere overweging in de commissie eischen. - Amsterdamsche winkeliers verzoeken in een adres aan den gemeenteraad, de veror dening tjjdelijk buiten werking te stellen, totdat de Hoog© Raad omtrent de verbind baarheid zal hebben beslist, en, in elk ge val, dat de raad do wenschelijkheid uit- spreke, dat door do politie, in afwachting van de beslissing van den Hoogen Raad, geen processen-verbaal tegen de overtreders van de verordening zullen worden opgemaakt. De „Alkm. Crt." deelt mee dat D. Brom mer, de milicien, die zoo noodlottig dooreen schot werd verwond, zeer vooruitgaande is Over ongeveer drie weken zal hij het hos pitaal te Utrecht kunnen verlaten. Daarna zaj hij voor rekening van Hare Majesteit ©en blin deninstituut bezoeken, om zich daar te be kwamen in het machineschrijven. Ter kennis van belanghebbenden wordt gebracht dat vanwege den commissaris-gene raal der Nederlandsche regecring bij de al gemeen© en internationale tentoonstelling te Brussel, in 1910 gehouden, diploma's van de bekroningen, aan Nederlandsche inzendingen toegekend, aan de belanghebbenden zijn toe gezonden met de daarbij behoorende medailles in brons. Zij die met in bet bezit kwamen van bet diploma der aan hen toegekende bekroning, worden uitgenoodigd daarvan ten spoedigste mededeel in g te doen aan de afdeeling Handel van het departement van Landbouw, Nijver heid en Handel (Lange Houtstraat 36, 's-Gra venhage) onder opgave van hun juist adres

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1911 | | pagina 1