MIDDELBIRGSCHE COMMIT.
212.
Vrijdag
8 September.
154' Jaargang.
1911
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentión 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
aJle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bure»*
A. PK LA MAK Az., H.Z. Voorburgwal »66, Amsterdam.
Middelbnrg 7 September.
TOEZICHT BIJ WERKZAAMHEDEN VAN
LOODGIETERS AAN OPENBARE
GEBOUWEN.
Baar aanleiding van onze opmerkingen over
faet gevaar, waaraan de kostbare gebouwen
te Middelburg met hunne archief-schatten
■ouden bloot staan door nalatigheid van werk
lieden, vestigt men onze aandacht op een cir
culaire van den Commissaris der Koningin ir
Zeeland van 11 November 1904, opgenomen
het Prov. blad no. 60 van dat jaar, van
dm volgenden inhoud
„Een door Zijne Excellentie den Minister van
Sinnenlandsche Zaken tot mij gericht schrij
ven (bevat het volgende
„Het bestuur van den Nederlandschen Oud
heidkundigen Bond vestigt mijn aandacht op
het ernstig gevaar, dat voor monumenten van
geschiedenis en kunst kan ontstaan bij het
onvoorzichtig omgaan met vuur door loodgie
ters bij werkzaamheden aan goten en daken.
Dat dit gevaar niet denkbeeldig is, wordt
lander paeer bewezen door de vernietiging
door brand, slechts enkele jaren geleden, van
de kerken te Schagen en to Monster, waar
van de oorzaak in dergelijk verzuim is te
Boeken.
Het schijnt wenschelijk, dat dc Gemeente
besturen OP het bovenbedoeld gevaar worden
opmerkzaam gemaakt.
Voorkoming althans grootendeels van
dit gevaar ware m.i. te verkrijgen, indien
Bteeds de volgende voorzorgen werden in acht
a. dat steeds een voorafgaand speciaal
verlof zal vereischt zijn voor dergelijk werk,
hetwelk niet wordt verleend bij hevigenwind
lot andere ongunstige weersgesteldheid
I». dat het in het algemeen verboden worde
om vuur op het werk mede te nemen pn
Worde voorgeschreven om den vuurbout bene
den te verwannen en buiten het gebouw naar
boven te hijschen
dat, waar in uitzonderingsgevallen aan
het onder b genoemde te overwegende be
swaren mochten verbonden zijn, men althans
het vuur alleen in een gesloten pot zal mogen
Vervoeren en dit voortdurend zal moeten staan
poder een speciaal hiertoe aangewezen toe-
Eicht
d. dat steeds, telkens nadat de loodgie
ters het werk verlaten hebben, terstond een
inspectie in loco zal worden gehouden.
Daar ©en groot aantal gebouwen van his
torisch |Of architectonisch belang onder beheer
is van gemeentebesturen, heb ik de eer U
volgens verlangen van den Minister te wijzen
pp de wenschelijkhcid, om het bedoelde ge-
gevaar, zooveel in Uw vermogen is, door
doeltreffende bepalingen te beperken.
De Commissaris der Koningin,
ROEST."
In overeenstemming daarmede zijn in de
bestekken voor het onderhoud van Rijksge
bouwen in do Abdij te M i dd e I b urg op
genomen de volgende bepalingen
„Het soldeeren van goten en daken en het
(Ebranden van verflagen der houtwerken van
de gebouwen moet uitsluitend geschieden met
in de open lucht op den beganen grond
Verwarmde bouten of ijzers.
Wanneer ontdekt wordt, dat dit soldeerwerk
pf afbranden met benzine-, naphtha- of spiri-
tuslampen of met benzine-, naphtha- of spi-
ritusbouten geschiedt, wordt den aannemer
telkens een boete opgelegd van t 50."
In Vlissingen is het bij politieverorde
ning verboden om, zonder toestemming van
Overheidswege, lood gieters werk te verrichten
met behulp van een. benzinelamp.
Het blijkt nu dat Dinsdag die toestemming
Biet is gevraagd.
Is dit zoo, dan komt do geheel© verant
woordelijkheid voor het gebeurde op het hoofd
van hem die niet volgens het voorschrift der
verordening heeft gehandeld.
Een andere vraag, of n.l. niet meerdere
voorschriften dienen gemaakt te worden, is
Speeds door den heer Van Niftrik in den raad
bevestigend beantwoord.
Do vraag rijst bovendien hoe d© toestand in
Middelbnrg is voor de openbar© gebouwen, niet
onder provinciaal beheer.
Elders in dit nummer, onder „Stad on Pro
vincie", maken wo melding van een beschou
wing van de „N. Crt.", waarin o. a. gevraagd
Wordt of er ook eon verbod, als hier voren
bedoeld, is uitgegaan van het gemeentebestuur
van Middelburg, ten opzicht© van ons stadhuis.
Bij navraag bleek ons dat ©r door ons
■gemeentebestuur geen bepaalde voorschriften
uitgevaardigd.
In de algemoene plaatselijk© politieverorde
ning wordt bij de voorzorgen tegen brand onder
art. 75b verboden:
„op een dak eenige werkzaamheid te ver
richten, waarbjj heet of gesmolten metaal ge
bezigd wordt, van zeven uur 's namiddags tot
zonsopgang in de maanden Mei, Juni, Juli en
Augustus, van vier uw 's namiddags tot zons
opgang in de maanden Maart, April, Septem
ber en October, en van drie uur 's namiddags
tot zonsopgang in de overige maanden."
Dit is natuurlijk een algemeen voorschrift,
geldende voor alle loodgieters en alle gebou
wen. Maar andere voorschriften, zooals die
welke voor de Abdij gelden, bestaan er van
gemeentewege niet.
Wol wordt er, naar men ons verzekerde,
een sterke contröle over loodgieters, werkend
aan gemeente-gebouwen, uitgeoefend, en wordt
hun bijvoorbeeld het werken met benzine onder
verschillende omstandigheden verboden; en
daar het steeds dezelfde loodgieter is, die voor
do gemeente werkt, weet deze wat hij doen
en laten moet. De vraag is echter zeer ge
rechtvaardigd of deze controle afdoende is.
De in Oostelijk Zeeuwseh-Vlaanderen ge
legen Van Dunnópolder kwam onder zijn
directie tot stand.
De overledene was een voorstander van
de wapenbeoefening en o. a. van 1875 tot
1881 kapitein-commandant van het korps
koninklijke scherpschutters te Groningen.
Den 26en Juli 1889 werd hij hier als raadslid
geïnstalleerd en was als zoodanig langen tijd
Jid van verschillende commissies; o. a. was
hij voorzitter van de commissie van fabricage
en finantiën.
De overledene was bestuurslid van de
„Gustaaf Adolfvereeniging". president-com
missaris der „Zeeuwsche hypotheekbank"
en kerkvoogd van de Ned. Herv. Gemeente.
Hij was een man die onomwonden voor
zijn denkbeelden uitkwam, een ijverig man met
een goed hart, die met zijn fortuin hij was
een groot grondeigenaar in Friesland
zeer veel hulp verleende en goed deed.
De overledene was ridder in de orde van
den „Nederlandschen Leeuw" en commandeur
in de „Oranje Nassauorde", waartoe hij
benoemd werd ter gelegenheid van zijn
50-jarige ambtsvervulling in 1908, bij welke
gelegenheid bleek hoezeer hij gewaardeerd
werd.
De gemeente lijdt door zijn dood een
groot verlies. Hij maakte zich tegenover
haar zeer verdienstelijk.
De „N. Ct." schrijft naar aanleiding
van de brand te Vlissingen het vol
gende, dat geheel overeenstemt met het geen
wij in ons vorig Dommer opmerkten:
Derhalven, al weder een onzer monumen
ten uit lang vervlogen eeuwen vernield
door diezelfde oorzaak, waarvoor al zoo
vaak en maar altijd door vruchteloos ge
waarschuwd werd. Wat heeft niet jhr. De
KORTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN,
In de vervolgzit ting van de jaarvergadering
van den „Volksbond tegen Drankmisbruik",
te Almelo gehouden, werden de heeren mr
II. Goeman Borgesius, prof. dr. C. A. Pekel
haring en "prof. dr. C. H. H. Spronck als
leden van het hoofdbestuur herkozen. Over
eenkomstig het rapport der Woningwetcom
missie zal een permanente Commissie worden
ingesteld. De belangrijkste van de genomen
besluiten zijn verder: a. dat om zich tot de
Regeering te wenden terzake van de Wets- Stuers gefulmineerd tegen dat werken door
ontwerpen der Regeering, betreffende dwang- loodgieters en ververs met vuur op de uit-
verpleging van alcoholistenb. dat omtrent degedroogde daken van onze openbare ge-
instellmg van een Commissie die het onder-1 bouwenHoeveel bittere ervaring heeft men
werp „local option '-stelsel izal in studie nemen, vaa djg roekeloosheid al niet opgedaan
en van een andere Commissie, welke de wer-Hebben dan de branden van bet universi-
king van het Verlofstelsel zal onderzooken. teitsgebouw te Groningen, van de Katho-
Ampel werd besproken de in 1910 gchou-]ieke fterk ;n ,je Vondelstraat te Amster-
den Nat. Huisvlijt-Tentoonstelling, welker reke- dam, van den Cunera-toren te Rhenen, om
nmg een belangrijk financieel tekort aanwees. slechts aan deze betrekkelijk recente rampen
Besloten werd het Hoofdbestuur uit te noodi- in ons land te herinneren, den schrik voor
gen een Commissie uit de Afdeelmgen te be- 3at met vuur werken op de daken, onder
noemen met de opdracht een onderzoek in te de gemeente- en kerkbesturen er niet inge-
stellen naar het beleid der Tentoonstellings- jaagd Ook daar waren ververs bij de
het gevoerde geldelijk J)e- uitgedroogde balken en dakspanten met
vnnr bezig en binnen weinige oogenblikken
stonden die monumenten in lichtelaaie en
werden schatten van knnst en wetenschap
vernield.
Herinnert men zich dan niet meer den
o«3» ^rand van de Groote Kerk te Hamburg, om
der marechaussee van het leger in Ned.-lndië van een 8®va' ^et buitenland te
J. Hanff, ter zako van zijn gedrag bij de gewagen, waar dezelfde ooi zaak het zal
fcrjjgsverrichten in Atjeh gedurende het jaar DU f^eer een paar jaar geleden zijn
1908, alsnog bij afzonderlijke dagorders, zoo ee" bouwgewrocht van onschatbare waarde
in Indië als in Nederland, oervol zal worden ye, °ren deed gaan 1
Termeid.
pen, waarin een rieten ameublement volkomen
tot zijn recht komt.
In een zaaltje ter rechterzijde worden rij
wielen, ©en wanmolen en miniatuur boerenwa-
beer, teneinde vóór de volgende Alg. Ver
gadering daarvan rapport uit te brengen.
Benoemingen.
Pjj kon. besluit is óepaald dat de sergeant
Bij het Dep. van Financiën (afdeeling ac-
In de eerste opwelling na het vernemen
van de Vlissingsche ramp zou men het
verantwoordelijk kerk- of gemeentebestuur]
begrooting, loopendo over de derde drie maan-
sn van het jaar 1911.
Men zie voor bijzonderheden de „St. Crt."
no. 209.
Dit Stan en Provincie.
- In den afgeloopen nacht is hier ter
cijnzen) kan "een doctor in de rochtsweten- Iin staftt ..van beschuldiging willen zien ge-
schap als adjunct-commies of commies wor- steld. Wij weten toch dat na het gebeurde
geplaatst. Groningen en te Amsterdam en op zoo
vele andere plaatsen, bier en elders veror-
D© Minister van Financiën maakt aan be- öeningen zijn uitgevaardigd houdende streng
langhebbendeo bekend dat gedurende de maan-marbod van het werken met vuur op daken
den October, November en December aan-, van openbare of particuliere gebouwen,
staande, dagelijks, Zon- en feestdagen uitge- Dad dit verbod ook in Vlissingen bestaan,
zonderd, ten kantore van de betaalmeesters ^an zouden de burgers thans met hopeloos
de voldoening zal plaats hebben der in de gestaard hebben op de puinhopen van een
verschillende Grootboeken ingeschreven pen- gebouw waarop die stad trotsch mocht we-1
sioenon ten laste van de Nederlandsche Staats- Z0D-
We weten niet, of er in Middelburg,
waar bet mooiste stadhuis van ons land
door het vuur van loodgieters of verver te i
vernielen valt, een dergelijk verbod van het
gemeentebestuur is uitgegaan. Zoo niet,
laat dan tenminste een nieuwe ramp zoowel
daar als elders waar het besef van het ge
vaar der soldeerlauip nog niet mocht zijn
doorgedrongen, een beslissende waarschu-
stede overleden de Leer J. F. van Dnoné,w"'f| vóór alle» besloten
oud-directeur der registratie en domeinen. I "T1™ ?'eVUu'
Johannes Franciseus van Dunnó werd 10 ^"«billende der lu dit opstel gestelde
Augustus 1837 te Beneden Knijpe, waar zijn ™8"'. vlnd' d» b«"
vader ontvanger was, geboren en in 1858 »a° bet boold van dit blad.
benoemd tot surnumerair der registratie en
domeinen, in 1863 tot ontvanger dier inid
delen te Texel, in 1864 te Lemmer, 1865 h de Lange Delft alhier is heden een
tsterzwaag, 1871 te Winschot* n ea in tentoonstelling goopend voor de verloting van
1872 tot inspecteur dier middelen 3e klasse vooribrcnesclon van Zoouwschc tune! en nij-
te Groningen. In 1874 volgde zijn benoe- verheid ln oen paar gezellig ingerichte zaaltjes
mmg tot inspecteur der 2e kl. en in 1881 zijn daar de Zeeuwsche kunstproducten met
tot inspecteur der le klasse met standplaats «maak geëtaleerd.
s Gravenbage, waar de overledene in de We zagen in de benedenzaal keurig be-
gelegenheid was zich door zijn flink op- werkto meubelstukken, een schrijfbureau, an-
treden een zeer goeden naam te verwerven, tieke kast, piano, salon-ameublement enz.
1 November 1885 werd hij benopmd tot Naast oen mooi bewerkt kamerscherm is
directeur der registratie en Domeinen voor een pracht-colleclie Zeeuwsch goud- en zil-
Zeeland en Westelijk Noord-Brabant, welke verwerk tentoongesteld,
betrekking hij tot 1 Augustus 1908 be- Achter deze zaal is een plaatsje door
kleedde. friigche, groene planten ia een serre herscha
Bij het naar boven gaan treft men m de
gang een groot kunstig bewerkt schip aan ter
opluistering ingezonden.
Boven komt de bezoeker allereerst in een
fotozaaltje, waar typische kiekjes uit alle dce-
len van Walcheren den vreemdeling een heel
goed denkbeeld van het mooie en karakteris
tieke van ons eiland geven.
Ook bevinden zich in deze zaal de rieten
voortbrengselen der blinden-inrichting. In. het
linker bovenzaaltje treffen we Zeeuwsche
kunstvoorwerpen op allerlei gebied aan. Daar
vindt men koper-, snij- en postzegelwerk, li
keurmandjes, poppen, schaatsen, lekkernijen
enz., alles zoodanig geschikt dat ©en duidelijk
overzicht mogelijk is.
Daarachter is het schilderijenzaaltje. Men
vindt er schilderijen, etsen en teekeningen van
bekende Zeeuwsche schilderessen en schilders.
Het geheel geeft een goeden indruk van
productievermogen waartoe Zeeland in staat
is en den goeden zin voor vorm en lijn, waar
van het in gezondene getuigt.
De tentoonstelling, waarvoor geen entróe ge
heven wordt, werd op dezen eersten dag reeds
door een groot aantal belangstellenden bezich
tigd.
Zooals men weet bestaat de hoofdprijs in
dez© loterij uit een boerenhuifwagen op veeren
met paard, ter waarde van f 1000
De gymnastiek- en sclxermvereenigiug
„Achilles" hield Woensdagavond in de kleine
zaal van het „Schuttershof' alhier een
buitengewone algemeene vergadering, waar
behalve de werkende leden ook de adspi-
ranten-afdeeling tegenwoordig was.
Door twee bestuursleden werd de heer L. van
Heusden en zijne familie binnengeleid onder
I de vroolijke tonen van het turnlied. Aan de
I dames werden bouquetten aangeboden.
De voorzitter, de heer M. J. van de
Kreke, heette allen hartelijk welkom, in het
bijzonder den heer Van Heusden en zijne
familie. Het was spreker hoogst aangenaam
dit te mogen doen, te meer daar deze ver
gadering was belegd om den heer Van
Heusden bij zijn aftreden als voorzitter,
namens idle leden, directeur en adspirant-
leden een geschenk aan te bieden, bestaande
uit een foto van de geheele club. Spreker
hoopt, dat de oud-voorzitter, bij het aan
schouwen daarvan steeds terug zal denken
aan den gezelligen tijd van zijn president
schap.
De vereeniging meende echter, ging
spreker voort, dat een foto niet voldoende
was voor een voorzitter, die met zooveel
ijver en toewijding zestien jaren lang den
presidentshamer beeft gehanteerd. Onder
applaus van de gebeele vergadering bood hij
den heer Van Heusden het eerelidmaatschap
der vereeniging aan, daarbij den wensch
uitsprekende dat de oud-voorzitter deze
functie vele, vele jaren zou mogen bekleeden.
Het speet hem, dat, waar het 15-, het 20-
en het 25-jarig bestaan onder zijn leiding
waren gevierd, het 30-jarig bestaan, dat in
het begin van 1912 zal worden herdacht,
ook niet onder zijn leiding zal worden ge
houden.
De heer Van Heusden dankte den voor
zitter voor zijne waardeerende woorden en
den directeur, de leden en de adspirant-
Jeden voor de foto. Hij verklaarde zich be
reid de vereeniging steeds de behulpzame
hand te bieden.
Nog voerden het woord de heeren H. van
Brakel en P. de Kat.
Hiermede was het officieele gedeelte ge
ëindigd de leden en adspirant-lcden bleven
met den oud-voorzitter nog geruimen tijd
gezellig bijeen.
Met den excursietrein van Ostende
VlissingenMiddelburg werden hedenmor
gen 130 reizigers vervoerd.
Hel 2e bataljon 3o regt. infanterie te
Middelburg, dat onder bevel van den
majoor W. H- van Wieringhen Borski fcal
deelnemen aan de regimen tsoefeningen te
Bergen op Zoom, en daarna n|an de divisie-
en legermanoeuvres, marcheert Zaterdag 9
September a.s. om 7.30 naar 's-Hcer Arends-
kerke, om van daar om 12.25 uur per extra-
trein naar Bergen op Zoom te vertrekken.
In de dakgoot der woDing van den
heer L. K. van der Harst alhier is ge
vonden een postduif met ring aan één der
pootenAnvers (130670): en op één der
vleugels spoed 8 N R en 6584 Garden.
Uit Vlissingen.
Zooals in een deel der oplaag van
vorig nommer nog kon gemeld worden, heelt
de Koningin hare deelneming Detuigd in de
ramp, die de stad heeft getroffen. H. M.
vroeg nadere bijzonderheden.
Zij deed dit telegraphisch.
Na onderzoek moet thans voorloopig uit
gemaakt zijn, dat de oorzaak van den brand
moet gezocht worden in het onvoorzichtig
gebruik maken van een benzinelamp.
Hedennacht werd wederom brand ontdekt
in het pand van Jamin. Het vuur smeulde
tusschen het plafond.
Met een slang op de waterleiding werd
het vuur gebluscbt terwijl ook overgegaan
werd bet puin aan de hoofdpoort, waar
uit de vlammen hoog opstegen nat te houden
De werkman, die Dinsdag op de werf
der Kon. Maatsch. „de Schelde" van een
hoogte van circa 12 M. is gevallen, is den
zelfden avond in het R. kath. ziekenhuis
overleden.
De overledene J. Castel, die 47 jaar oud
W89, laat een weduwe en kinderen achter
Door den heer J. van Boven, consul van
België, werd hedenmorhen op het consulaat
uitgereikt de burgermedaille le klasse aan
P. Hanegraaf. schippersknecht te Middel
burg, hem door den Koning van België
toegekend voor betoonden moed en zelfop
offering bij het redden van een meisje in
Juni 1910 in een [der havens van Antwerpen.
Hetzelfde eereteeken is ook verleend aan
den heer C. Herlcemy. opzichter der visscherij
te Hansweert.
- - Het bericht uit W e s t k a p e 11 e in
ons vorig nommer onder „Uit Stad en
Provincie" stond niet op zijn plaats.
Dit had moeten gezet zijn onder de
rubriek Raadszittingen.
Door deze mededeeling zal het onzen
lezers du duidelijk zijn dat de raad tot
de vermelde pensioenregeling en den aankoop
van een politiehond besloot.
- Het lijk van den jongeling G. .T., die
Maandag 1.1. op zulk een treurige wijze
te Ouddorp, op het eiland Goereê, is om
het leven gekomen, is naar W estkapelle
overgebracht en aldaar Woensdagavond
aangekomen.
De velen, die getuige waren van het
overbrengon van het station Daar de ouder
lijke woning, waren zeer onder den indruk.
Vrijdagmiddag zal hij begraven worden.
Aan het postkantoor Domburg zijn
in de maand Juli 10.819 brieven ontvangen.
Verder werden 1779 geregistreerde stukke»
behandeld benevens 706 telegrammen en
525 telefoongesprekken. In de maand Aug
werden 15.173 brieven ontvangen en 136
expresse en 1751 geregistreerde stukken^
1284 telegrammen en 714 telefoongesprekken
behandeld.
*De commissaris van politie teGoes waar
schuwt belanghebbenden voorzichtig te zijn
met het aanknoopea van. rclatiën met een per
soon, die zich uitgeeft voor ©en zoon van
den aannemer Volker uit Sliedrecbt, maar ver
moedeljjk Willem Noord!and heet Hij tracht
o.a. werklieden te werven voor den aanleg
der Z. B. Waterleiding, waartoe hij niet be
voegd is.
Door den raad van Krui ningen
is besloten met het oog op den waternood
een drietal putten in en bij de kom te
laten onderzoeken en zoo uoodig uit te
delven.
Door den Commissaris der Koningin
zijn benoemd tot zelters voor 's Rijks directe
belastingen te Rilland-Bath voor de
jaren 1912 tot en met 1915 de heeren Cg
ran Burg en C. Hirdes, beiden aldaar, en
te Sluis de heeren N. Metz en A. Hu-
bregtsen beiden aldaar.
De »St. Crt." no. 209 bevat de sta
tuten der Vereeniging »BommeVan den
Broecke", te Aardenburg.
De vereeniging heeft ten doel de be
vordering van opleiding van jongelieden in
kunst, wetenschap, industrie of ambacht.
In Zeeland kwamen in de week
van 30 Aug. tot en met 5 Sept. 8 geval
len van diphtheritis voor, n.l. een te Co-
lijnsplaat en zeven te Rilland-Batb.
Onderwijs.
R. H. B. School te Middelburg.
Na hor- en toelatingsexamen zijn nog toe
gelaten tot de eerste klasse C. A. de
Rijktot de dorde klasse L. van Breca.
on G. A. J de Kruyf.
Met einddiploma der H. B. S. met drie
jarigen cursus te Vlissingen zijn tot d©
vierde klass© toegelaten M R. de Brujjne,
I. Buskop, J. Dommisse, J. W. Jacobsc, C.
Lodder en P. M W. van der Slikke.
De nieuwe cursus vangt aan met 192 leer
lingen voor volledig onderwijs en 1 voor
enkele .vakken.
