MIIDKLBI RliKCHK (01 RAIT.
<!§r
j
Dinsdag
15 Augustus.
j. met
191.
1S4' Jaargang.
1911
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prg» per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
AdvertentiGn bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.'
AdvertentiGn voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
w
AdvertentiGn A 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE DA MAK Az., N.Z. Voorburgwal 866, Amsterdam.
MisldeMrg 14 Augustns.
Morgen (Dinsdag) is van 's morgens
acht tot 's namiddags v ij f uren gelegen
heid tot stemmen voor leden van den raad
in het eerste en het tweede district.
"Voor het tweede bevelen wij ten
dringendste aan den heer
M. G. B o it 8 s o n.
Voor de stemming op Vrijdag 18
A u g., in het tweede district te V1 i s-
•s i n g e n wordt door ons als lid van den
raad, op de vroeger aangegeven gronden,
ernstig aanbevolen de heer
J. Krijger.
Omtrent den heer mr. J. C. de Marez
Oyens legt de „Arnh. Crt." de volgende zeer
waardeerende getuigenis af.
Allen, die hem gekend hebben, moeten
vóór alles een diepen indruk hebben over
gehouden van zijn innemende persoonlijkheid,
van de urbaniteit zijner omgangsvormen,
■de aangename gesoigneerdheid van zijn
uiterlijk bij een door de natuur zeer be
voorrecht phjsiek. Hij was een man, voor
wien het woord „beleefdheid" eene aandui
ding was geworden van fijnheid van ziel.
Hij waardeerde in ieder „den mensch" en
die waardeering, dat hoog gevoel van te
staan tegenover gelijken van oorsprong, gaf
hem de charmeerende hoffelijkheid, die op
heft en verwarmt en den persoon, van wien
zij uitgaat, eer aandoet en hoog stelt.
Daarnaast wist men in hem een man van
groote bekwaamheid, fijn jurist, knap man
van de praktijk, die door eene lange carrière
van hoofdambtenaar zich had voorbereid om
een uitnemend minister te zijn en in dezen
werkkring het zeldzame voorbeeld te kunnen
geven van doorkneed te zijn in de praktijk
■en de theorie eveneens te beheerschen.
Daarbij kon bij zijn denkbeelden uiten in
keurigen vorm, die het luisteren naar hem
tot een genot maakte en waarvan toch de
mooie uiterlij kheid den pittigen inhoud niet
zóó overglansde, dat deze er schade onder
leed.
De heer De Marez Oyens was van huize
uit en met overtuiging toegedaan aan de
anti-revolutionaire partij. Hij was daarvan
«en krachtig, doch tevens een bezadigd ver
tegenwoordiger, wiens hooge eischen van
wellevendheid in den uitgebreidsten zin
des woords hem verhinderde een harts
tochtelijk ijveraar of een protestansch ket
terjager te zijn. Zijne partij werd, wanneer
hij als Minister of als Eerste Kamerlid naar
voren trad om zijn gezaghebbend woord te
Jozef Israels.f
Zaterdagmiddag te half rijf i3, zooals wo
reeds ia een deel van onze vorige oplage
konden meedeelen, do groote schilder in zijn
villa te Scheveningen overleden, op 87-jari-
•gen leeftijd.
87 ja.ar oud te worden on bijna tot het
laatste ©ogenblik in het bezit te mogen blij
ven van een frisschcn geest, en een onvermin
derde werkkracht, het is een Zeldzaam
voorrecht voor deen man zelf, en in dit
geval een voorrecht voor de hoele kunstlieven
de menschheid, die ieder jaar weer nieuwe
kunstwerken rijker werd. Want Israels' werk
heeft in zijn laatste jaren geen verzwakking
getoondhot bleef wat onderwerp en senti
ment betreft aan zich zelf gelijk, en in uit
voering werd het steeds reiner en meer gelou
terd doordat de uitdrukkingsmiddelen steeds
eenvoudiger werden.
Iedereen die het Suasso-museum in Am
sterdam heeft bezocht, kent het groote schil
derij uit (zijn vroegen tijd van den stoeren
nsscber die met ©en kind aan do hand langs
een graf loopt. Daarin is nog veel theatraals
de sombere wolken, dat kruis op het graf, het
vragend naar den vader opkijkend kindérgo-
Srichtje, het is alles nog op effect berekend.
En vergelijk met dat werk de schilderijen
nit zijn jongsten tijd, dan zal men begrijpen
wat (jre zooeven bedoelden, met dat reiner
worden van zijn kunst. Een eenvoudig binnen
huisje mot een of andere figuur is alles. Maar
dan alléén door de uitdrukking van hot go-
Wicht, door Öe zeldzaam mooi weergegeven
spreken, op waardige wijze gediend. Het
heengaan van zoo iemand is een verlies,
niet alleen voor zijn geestverwanten, doch
ook voor ons, liberalen, die in den man,
die de regeeringsteugels in hand heeft of
zitting heeft in de wetgevende vergadering
des lands, boven alles verlangen te zien een
man van karakter, van vertrouwen inboe
zemende eerlijkheid en van diep bewustzijn
dat de belangen van bet land boven partij
belangen gaan.
BENOEMINGEN. ENZ.
Bjj kon. besluit:
is benoemd tot commies der telegraphie
2de kl. E. J. van Brabaud, thans telegra
phist en
is benoemd tot ridder in de orde van
>Oranje-Nassau" H. G. D. Cramer, direc
teur van de Berghuizer papierfabriek voor
heen B. Cramer, te Wapenveld, voorzitter
van de Yereeniging van Necterlandsche
papierfabrikanten.
I. J. W. Volmer en W. N. Stassen zijn
ter beschikking gesteld van den Gouv.-Gen.
van Ned.-I., ten einde volgens de aanwij
zing van dien Landvoogd werkzaam te zijn
bij de commercieele boekhouding van de
daarvoor in aanmerking komende gouver-
nementsbedrijven daar te lande.
De benoemde Gouverneur van Suriname
zal aan hen, die hem voor dienstzaken
wenscben te spreken, daartoe gelegenheid
geven op Vrijdag en Zaterdag 18 en 19
Augustus a. s., telkens van des voormid
dags half elf uur tot des namiddags half
een uur, in het gebouw van het Dep. van
Koloniön.
De gewone audiëntie van den minister
van landbouw enz. en van oorlog zal deze
week niet plaats hebben.
Uit Stad en Provincie.
Zooals indertijd is gemeld, had het
bestuur der „Yereeniging tot bevordering
van het vreemdelingenverkeer" alhier
het plan de verloting van voortbrengselen
van Zeeuwscke kunst en industrie vóór
November a. s. te doen plaats hebben. Het
bestuur gaat thans met de zaak voortgang
maken. Üe te verloten voorwerpen zullen
te Middelburg in den loop van September
en October worden tentoongesteldde ver
loting zal in de tweede helft van October
Van meer dan eene zijde was aan het
bestuur gevraagd, of een Walchersche
boerenhuifwagen op veeren ook voor ver
loting in aanmerking zou kunnen komen.
Ongetwijfeld is dit een voorwerp van Zeeuw
scke nijverheid; het bestuur heeft dan ook
een dergelijken wagen aangenomen. Maar
daar een wagen zonder paard niet te ge
bruiken is, heeft het bestuur besloten er
een paard bij te voegen, waardoor een
flinke hoofdprijs verkregen wordt. Het be
atmosfeer wordt een stemming gewekt, zui
verder dan die der vroeger gebruikte attri
buten.
O ja, het sentiment is nog steeds gebleven,
on voor velen van ons, nuchtere Hollanders
mot onzen tegenzin tegen alles wat naar over
gevoeligheid zweemt, is er wel eens neiging
om aan het woord sentimentaliteit te denken.
Er is aan Israël ook wel verweten, dat hij
do armoede gebruikte om de schilderachtig
heid. Maar als men staat te droomen voor
„Alleen op de wereld", dat stuk „geschilderd
met tranen", voelt men bij den aanblik van
dien als vernietigd naast het doodsbed van zijn
vtouw neergezeten ouden man, zulk een vloed
van hopeloos neerbuigende smart over zich
komen, dat men niet meer aan overgevoelig
heid denkt. En nu moge ihet waar zijn dat
Israels in die ellende steeds het schilderach
tige heeft opgezocht, een feit is het dat hij,
r dan een ander voor hem, ons oog daar
voor geopend heeft, en ook, dat de velen die
nahem die ellende weergaven in al haar looi ijk
heid en meest zonder Israels' sentiment, ten
slotte weinig anders deden dan weerzin op
wokken. Tegen die richting is trouwens ook
spoedig reactie gekomen.
Israels' werk moge „mooi" zijn, door dat
mooie wordt toch nooit het diepe gevoel, het
innige medelijden vervaagd. En juist weer door
het mooie blijft iedere schilderij boeten.
Wo herinneren ons een schilderij in hot
Suasso-Museum, waarvan ons de naam niet
te binnen wil schieten, waarop men in een
binnenhuisje, een vrouw en een paar man
een houtvuurtje ziet zitten. Hot heele schil
derij ia grauw van armoede, de gezichten der
stuur ontveinst zich niet, dat het daarmede
een groote risico op zich genomen heeft,
maar het vertrouwt, dat uit den verkoop
der loten wel zal blijken, dat het publiek
bereid is, de Yereeniging te steunen in
hare pogingen.
Morgen (Dinsdag) avond weer muziek
op het Molenwater. Aanvang 8 uur.
Door den Minister van oorlog is be
paald, dat den miliciens der lichtingen 1907
en 1908, die dit jaar te Middelburg voor
herhalingsoefeningen onder de wapenen
moeten komen en te Middelburg en om
liggende plaatsen woonachtig zijn, tot een
beperkt aantal kan worden vergund, in
hunne woning te overnachten.
Zij, die daarvoor in aanmerking wenschen
te komen, moeten daartoe, zoo spoedig mo
gelijk, het verzoek doen aan hun compag
nies-commandant.
Zaterdagmiddag ontstond in een wo
ning in de Bogardstraat alhier eeu be
gin van brand in de keuken, door het
omvallen van een vetpan op het petroleum-
comfoor. Door de bewoners werd dez«
brand door het opwerpen van een deken
spoedig gebluscht.
Des avonds van dien dag werden de be
woners in de omgeving van de Stationstraat
opgeschrikt door brand in de fabrieksschoor
steen van de olieslagerij op den Korendijk.
Door het neerlaten der schoorsteenschuif
was ook deze brand spoedig gebluscht.
Zondagmorgen ontstond bij een schoen
maker in de Nedersfcraat alhier, een be
gin van brand door het vlam vatten
een petroleumcomfoor.
Met eigen krachten wist men den brand
spoedig te stuiten. De aangerichte schade
is gering.
Door Gedeputeerde Staten van Zee-
1 ajjn d is de opening de jacht op klein wild
bepaald als volgt:
o. in de „Dames-", „Anna Maria-" en
„Yolcker"-polders op Zaterdag 2 September
1911, met zonsopgang, met uitzondering van
die op hazen- en fazanten, waarvan de
opening wordt bepaald op Zaterdag 30 Sep
tember d. a. v. met zonsopgang
b. in Zeeuwseh Vlaanderen op Vrijdag 1
September 1911 met zonsopgang, met uit
zondering van de jacht op fazanten, welke
Maandag 2 October d. a. v. met zonsopgang
wordt geopend;
c. in het overige deel der provincie- op
Vrijdag 1 September 1911 met zonsopgang
met uitzondering vau de jacht op hazen en
fazanten, welke op Maandag 2 October 1911
met zonsopgang wordt geopend
dat voor de- geheele provincie de korte
jacht "zal geoorloofd zijn dagelijks en de
lange jacht op Maandag, Woensdag en
Zaterdag van iedere week, alsmede op de
vier dagen, voorafgaande aan de sluiting dei-
jacht, alles met uitzondering van de Zondagen.
Dit Vlissingeu.
In het „Grand Hotel des Bains" te
Vlissingen werd Zondagavond een
buitengewoon concert gegeven door de dames
figuren spreken van zwoegen, onophoudelijk
zwoegen. Maar de atmosfeer in dat schuurtje,
of wat het ook moge zijn, is wonderbaarlijk;
blauwig van de rook van het vuurtje en van de
pijpen der rookende mannen in een schemer
achtig licht. Men ruikt als het ware de rook,
men voelt de benauwdheid van de lncht.
Of neem eon ander: „Langs velden en we
gen", een naargeestig herfstlandschap, een nat
te modderweg langs een troostloos kaal vlak
veld, met lang hangende, voortgezweepte wol
ken. En op dien weg, wegzakkend in den mod
der een sjofele hondenkar, met een armoedige
oude vrouw er naast. Vrouw en hond, ze zijn
allebei toonbeeld van armoede en afgeleefdheid
ze sjokken voort, uitgedoofd van geest, alleen
omdat het móet. 'M aar zie dan ook eens hoe
mooi die lucht, dat wanhopig melancholieke
vlakke land is weergegeven. Dat heele schilde
rij werkt een huivering van kille nattigheid.
Of nog een ander, dat. met de Rembrandtfees-
ten te zien was in „Arti" in Amsterdam.
Ook daarvan weten we den juiston titel
niet, we mcenen „Ontwakende liefde", maar
de juiste naam doet er weinig toe. Het on
derwerp heeft daarop betrekking. Het was een
lente-landschap in den avond, een buitenwegje
bij een dorp, nog donkerder door de schaduw
van de boomen. En daarop loopen een boeren
jongen en een boerenmeisje naast elkaar, zwij
gend maar met een half verbaasde uitdruk
king in do droomendo oogen, alsof ze zelf
niet begrijpen wat over hen komt. En ook
hu weerhoe mooi is die schemering-stem
ming, dat rale licht van den avond.
Het heeft lang geduurd vóór Israels de rich
ting gevonden had, waarlangs hij zijn mooiste
Stella Riga, van de „Dalys Opera-Company'
te Londen, en Phyllis Ross en de heeren
Kenneth Yorke en Arthur Strugnell, alle
voor zang, on den heer Aleidus Coenen uit
Vlissingen voor piano.
De zaal was slechts matig bezet; men
prefereerde een verblijf op het terras op
dezen fraaien zomeravond. Zij, die in de
zaal vertoefden, gaven door herhaald applaus
te kennen de prestaties der uitvoerenden
te waardeeren.
Het programma bevatte een aantal „songs"
een tweetal kwartetten en een paar frag
menten uit opera's, n.l. de proloog van
„Paljas" en de zang van den toréador uit
„Oarmen". De heer Coenen gal eeuige num
mertjes voor piano, waaronder, een tweetal
composities van hem zelf, „Morgengebed
van den Iman" en „Egyptische dans".
Door onbekende oorzaak is Zondagmiddag
te drie uur ongeveer, het droge gras van
den dijk, grenzende aan de terreinen der
staatsspoor alhier aan het branden gegaan.
Weinig scheelde het of de groote steenko-
lenbergplaatsen der staatsspoor verbrandden
mede. Tegen den wind in brandde
echter in de richting van Souburg.
Juist vóór de beschoeiing aan den Ouden
Ylissingscben Weg werd het vuur door
gemeente-politie tot staan gebracht.
Zaterdag middag vergaderde de raad
van Serooskerke. De rekening over
1910 werd goedgekeurd met een batig slot
van f 400.55 de ontvangsten
f 8909.55, de uitgaven f 8509 en de
begrooting voor 1912 wordt aangeboden
met een bedrag van f 8871.34 en een post
van onvoorziene uitgaven van f 64.36 s. De
heer M. Broerse, die voor het laatst de
raadszitting: bijwoonde, ontving bij monde
van den burgemeester den dank der verga
dering voor zijn trouwe diensten der ge
meente als raadslid bewezen. Nadat deze
hiervoor had bedankt, werd de vergadering
gesloten.
Het wekelijksche bal in de warme
zaal van 't paviljoen te Domburg was
Zaterdagavond gepromoveerd tot bal cham-
pötre. Buiten voor de veranda was een
dansvloer gelegd en het terrein was a giorno
verlicht.
Een en ander gaf daar een vroolijk aan
zien, dat nog verhoogd werd door de leven
dige dansertjes en danseresjes, die op de
maat van de muziek uit de tent heen en
weer huppelden. Later op den avond werd
ook door volwassenen druk van den dans
vloer gebruik gemaakt, Het weer was zacht,
de krachtige wind werd door een heining
tegengehouden.
In de Vrijdag te Borsselen ge
houden raadszitting werd de gemeentereke
ning voorloopig vastgesteld in ontvangsten
f 26.752.27 en in uitgaaf f 26.066.24, batig
saldo f 686.03.
De rekening van het burgerlijk armbe
stuur stelde de raad voorloopig vast in
ontvangsten f 1140.01 '/2 en in uitgaaf
f 1113,88'/, met een batig saldo ad f26.13.
De heeren P. Dekker en J. Bruinooge
werden als raadslid toegelaten.
werken. Zou maken. Teekenen deed hij reeds
(als jongen in Groningen. Toen hij 18 jaar was
kwam hij hij Kruscman in Amstordam. Vier
jaar later ging hij naar Parijs, waar hij tot
1848 fcleef. Maar eerst in 1855, toen hij
wegens een. aanval van rheumatiek een tijdlaag
in het toen nog onbekende vfsschersdorpl
Zandv-oort kwam, liet hij het genre van histo
rische stukken, waaraan hij zich tot dien tijd
had gewijd, varen, en begon hij zijn visschers
en visschersvrouwen en kinderen to schilderen.
Nu wo dat woord „kindoren" neerschrijven
voelen we ook dat we hierboven onvolledig
zijn geweest door hem alleen als schilder
van menschcn-wee te schetsen. Dat bleek
trouwens reeds uit dat schilderij van de ont
wakende liefde.
Maar iedereen kent hem, al i8 hot ook
in maar al te vaak slechte reproducties,
als do schilder van do visschorskinderen spe
nd aan het strand.
En dan ook dient nog gewezen te worden
op zijn protrelten, alles behalve fijn afgewerkt
en integendeel vol vegen en smeren, maar
prachtig van karakter-uitdrukking on met een
lichteffect dat aan Rembrandt doet deuken.
Hoe ontzaglijk Israels* verfrischende werking
op do schilderskunst is geweest, kan men
het best begrijpen, wanneer men zijn werk en
wat thans in ons land gemaakt wordt verge
lijkt bijvoorbeeld mot de koude romantiek ran
een Ary Scheffer, in zijn tijd do hooggo-
roemde schilder, die ook door Israël in diens
jougd bewonderd werd. Dat is natuurlijk niet
alleen aan z ij n invloed te danken. De Marissen,
Mauve, Bosboom, en nog zooveel anderen dor
Haagsche school tellen ook als grootmeesters
Aan do wed. P. Griep te Rilland-
B a t h, wier echtgenoot kort geleden door
een zonnesteek werd getroffen, is vanwege
de Centale Landbouw-Onderlinge een levens
lange rente toegekend. Ook de kinderen be
neden de 16 jaar komen tot zij dien leeftijd
hebben bereikt in het genot eener wekelijk
sche uitkeering.
Door dit ongeval springt weer duidelijk
in het oog, hoe goed de landbouwers han
delen door op deze wijze voor hun werk
lieden te zorgen.
Dit bewijst ook het volgende geval.
De huisvrouw van den veldarbeider
A. K., die voor twee jaar bij het snijde*
van gerst het ongeluk had, haar eene oog
zoo te kwetsen, dat geneeskundige hulp
dringend noodig was, had verleden week
andermaal hetzelfde ongeluk bij het snijden
van graan, maar nu aan het andere oog.
Gelukkig heeft de landbouwer, voor wien
zii werkte, ook zijn personeel tegen onge
vallen verzekerd.
Uit het verslag over het jaar 1910
van de spaarbank van het departement
Zierikzee der Maatschappij „Tot Nut
van 't Algemeen" blijkt dat meer werd inge
legd 'dau uitbetaald f 16710.20* en het ge
tal inleggers is vermeerderd met 191 en
bedroeg op 31 December 1910 3047.
Gedurende het jaar 1910 hadden 2605
inlagen en 1034 uitbetalingen plaats. De
rente bedraagt sedert 1 Maart 1907 3B/I0
In de spaarbusjes, die in bruikleen waren
gegeven aan een aantal jeugdige inleggers
die een te goed hadden van minstens f2.50
werd in 1910 bespaard f 1849.76 hetgeen
pleit voor de goede werking van dit spaar
systeem. Door genoemde spaarbank werd
een afdeeling „Schoolsparen" opgericht vol
gens het stelsel door de gemeente-spaarbank
te^Maastricht toegepast, Het onderwijs-per-
soneel had welwillend „medewerking" toe
gezegd voor den verkoop van spaarzegels.
Het resultaat heeft de verwachting vau het
bestuur der spaarbank verre overtroffen.
Gedurende do maanden September tot en
met December is door de kinderen door
middel van spaarzegels bijeengespaard
f 1259.94 en waron 344 spaarboekjes uit
gereikt.
Yolgens de balans op 31 December 1910
der spaarbank bedroeg het debet en credit
f 1.186052.74 en hetreservefondsf 109.351.44'
In de afgeloopen week van 7 tot 13
Aug. werden aan do haven van Philip
pine slechts 1540 balen mosselen A 90
KG. verzonden.
Deze geringe verzending is een gevolg
van de voortdurende warmte. Hiervan gin
gen naar geregelde afnemers naar België en
Frankrijk 920 balen tegen 5 a 6 fr. per baal
Door Hollandsche en Belgische venters
werden nog 760 ton A 60 KG. gekocht tegen
2a 3 fr. per ton. Er werden 380 ton
Zeeuwseh mosselzaad A 100 KG. verkocht
tegen f 1,35 A 1,45 per ton. Door de blij
vende warmte werden slechts 8 manden
garnalen A 20 KG. verkocht tegen f 2.85
A f 2.95 per mand.
me©. Maar van dio grooton was Israels ©e»
van de grootste®.
Omtrent d© laatst© oogonblikke® ran Israels
meldt het „Vaderland", nog dat do schilder
in de laatste dagen, ook door de geweldige
hitte, rusteloos was en niet kon. slapen. Maan
dag had hij echter nog van 't terras zijner
villa naar het vuurwerk gekeken en Donder
dag was hij uit rijden geweest. Maar de eet
lust begaf hem en hij wilde geen. bezoeken
meer ontvangen: Jan Veth was een van de
laatsten, die bij hem werd toegelaten. Vrijdag
namen zijn krachten sterk af; de geest bleef
evenwel helder. Nog dezer dagen werkte hij
zijn reisindrukken uit Engeland en hij had
pas een paar teekeningen voor de Hollandsche
Teeken-Maatschappjj voltooid. Kalm zonder
doodsstrijd, scheidde hij van deze wereld. Een
lang ziekbed bleet hem gelukkig gespaard.
Vermoedelijk zal Israels Dinsdag van uit
zijn woning aan de Koninginnegracht op het
Joodsche kerkhof aan den Scheveningschen
~"eg worden begraven.
Hoe zeer Israels over de heele wereld go-
eerd werd blijkt uit een opsomming van zijn
decoraties. In 1860 kroeg hij de Leopolds
orde van België, eönigo jaren later de orde van
don Nederlandschen Leeuw. Later kreeg hij
nog de orde van het Legioen van Eer, de
orde van Frans Jozef van Oostenrijk, de orde
van de Kroon van Italië, do orde van Wur-
tomberg en de Orde ran St. Michael van
Beyereo.
