HIDDELBlIBtrSCHE COUR AST.
If." 183.
134' Jaargang.
1911
Zaterdag
5 Augustus.
Middelburg 4 Augustus.
SPROKKELINGEN.
Uit Stad en Provincie.
Rechtszaken.
LANDBOUW.
Onderwijs.
Letteren en Kunst.
Verschillende Berichten
I
I
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franeo pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën k 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE DA DAB Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke plaats.
Zooals we reeds dezer dagen hebben ge
meld, heeft de beer Schaper met zijn socia
listische mede-Kamerleden een wetsont
werp ingediend tot bescher
ming van den arbeid. Die indiening
heeft aanleiding gegeven tot een polemiek
tusschen het R. K. »Huisgezin" en »Het
Volk".
Eerstgenoemd blad wil dit ontwerp geen
paradepaard noemen, om geen gemeenplaats
te gebruiken, maar bestempelt het als »een
mooi gebaar".
»Zooveel weten de heeren Schaper cs,
ook al waren ze minder uitgeslapen dan ze
zijn, van politiek en parlementarisme wel,
zegt het katholieke blad, dat op in behan
deling neming van bun .voorstel in deze
wetgevende periode niet bet minste uitzicht
bestaat.
Het sociaal-democratische ontwerp tot
Grondwetsherziening heeft reeds den aan-
valligen leeftijd van acht jaren bereikt en
het nog niet verder gebracht dan tot een
onderzoek in de afdeelingen.
Over acht jaar zullen we vermoedelijk
hetzelfde van bet ontwerp-Schaper c. s.
moeten getuigen.
Wat bet praetisch parlementair nut van
bet voorstel betreft, dit is even groot of
even klein als dat van bet ontwerp-Troelstra
c. s. geweest is.
Maar ook al bad de Kamer niets om
handen en kon zij aanstonds haar volle
aandacht aan het socialistische wetsontwerp
wijden, dan nog zou de heer Schaper zijn
aan het voorstel bestede moeite niet met
succes bekroond zien.
Want hij vraagt niet slechts den tien
urendag voor nagenoeg allen, hij stuurt aan
op den achturendag voor den arbeid in
fabrieken en werkplaatsen. Binnen acht jaar
moet de socialistische acht verwezenlijkt
zijn.
Er is onder het zevental niet een, die zich
verbeeldt dat voor deze hervorming de tijden
rijp zijn. Daarom is ook dit wetsontwerp,
evenals alles wat van sociaal-democratische
zijde geleverd wordt, zuiver propaganda
werk, waarbij het zevental gebruik maakt
van de goedkoope reclame, waartoe hun
Kamerlidmaatschap hen in staat stelt.
Als toegift op dit ontwerp wordt nog een
nieuwe leerplichtwet in het naaste voor
uitzicht gesteld, met leerplicht, voorloopig,
tot 14 jaar.
Al is er in de behandeling der jongste
arbeidswetswijziging van rechts een enkele
geweest, die zich wat overijld voorstander
van leerplicht tot 14 jaar verklaarde, daarom
is de kans van dit ontwerp nog geen haar
heter dan van dat betreffende den achturendag.
Het blijft bij de socialisten voorhands
alles bij een gebaar, en een gemakkelijk
gebaar, daar zij geen verantwoordelijkheid
hebben te dragen en weten, dat er van
hetgeen zij voorstellen toch niets komt.
Wanneer ze eenmaal de macht in handen
hebben en met de macht de verantwoorde
lijkheid hebben te aanvaarden, zullen ze wel
anders praten en vooral doen."
„Het Volk" valt het „Huisgezin" eerst
aan over de wijze, waarop het hier over
de propagandistische waarde van het ont
werp spreekt en vervolgt dan
„Heel anders is het met de politieke
vertegenwoordiging van de arbeidersklasse.
Zij heeft geen enkele reden om voldaan te
zyn over het maatschappelijk stelsel dat
haar uitbuit en onderdrukt, dat het levens
geluk vergalt en den levensduur verkort
voor de groote massa. De kreet om een
andere, op betere beginselen rustende samen
leving ontsnapt haar aan het geprangd ge
moed, en wanneer zij de propaganda daar
voor onderneemt, wanneer zij de middelen
aanwijst waarvan zij een betere toekomst
verwacht, dan is dat niet maar een leus,
heden aanvaard, straks weer losgelaten, maar
dan is het haar daarmee heilige ernst, dan
zet zij al haar energie, al haar volharding
er op, om ze te verwezenlijken. Zoo gaat
het met het Algemeen Kiesrecht, zoo gaat
het met Schaper's Arbeidswet. Daarom treft
ons het verwijt, dat de indiening der laatste
zuiver propaganda is, maar matig. Propa
ganda is voor ons niet een middel om wat
baantjes te krijgen voor vriendjes en neef
jes, propaganda is voor ons de onmisbare
voorwaarde ter bereiking van het aange
wezen doel, en als het ontwerp-Schaper
zuiver propaganda is voor de verovering
van den tienurendag, dan ligt daarin voor
ons de verwezenlijking van die hervorming
De vergelijking met het ontwerp voor
grondwetsherziening is dan ook voor het
ontwerp-Arbeidswet in ons oog een belofte.
Herinnert het „Huisgezin, dat bedaagde,
43-jarige blad, zich niet de periode 1897
tot 1901 In dien tijd stelde de toen nog
bitter kleine sociaal-demokratische Kamer-
fraktie tweemaal een motie voor ten gunste
van Algemeen Kiesrecht. Zij werd uitge
lachen. Zuiver propaganda, heette het. De
Kamer nam haar kwalijk, dat zij deu kost
baren nationalen tijd vermorste met het aan
de orde stellen van een utopie. Men moet
er de redevoeringen van de burgerlijke
demokraten van dien tijd maar eens op
nalezen. Jawel, maar de kiesrechtkwestie is
nu de alles beheerschende in het politieke
leven. Zelfs de formatie der politieke partijen
is erdoor gewijzigdeen konservatief van de
zuiverste plank als mr. Theodoor Heemskerk,
heeft, als hoofd der regeering, terwijl hij
de macht bezit en de verantwoordelijkheid
daarvan draagt, en hoewel hijzelf o zoo
graag anders wilde, de voorbereiding moeten
ter hand nemen van een grondwetsherzie
ning, die ons onder den een of anderen
naam Algemeen Kiesrecht zal brengen. Dat
het wetsontwerp onzer partijgenooten, klem
mend als het was in zijn toelichting, voor
de propaganda van groote waarde is ge
weest en nog is; dat aan dit uitnemend
stuk werk mede te danken is, dat voor het
Algemeen Kiesrecht „de tijden rijp zijn",
zal het „Huisgezin" dit ontkennen
BENOEMINGEN, ENZ.
Bij kon. besluit
zijn benoemd tot commandeur in de orde
van „Oranje-Nassau" mr F. D. graaf Schim-
melpenninck, Commissaris der Koningin in
de provincie Utrechttot ridder in de orde
van den „Nederlandschon Leeuw" mr D.
Ragay, wethouder der gemeente Utrecht
tot ridder in de orde van „Oranje-Nassau":
J. M. P. Harte, voorzitter van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken, lid van den
raad der gemeenteC. J. van Veldhuizen,
commandant van het brandwezen en mevr.
M. G. Muller-Lulofs, presidente van de
Vereeniging tot verbetering van armenzorg,
allen te Utrecht;
is G, L. van der Waarden benoemd tot
vice-consul der Nederlanden te Brussel,
buiten bezwaar van 's lands schatkist
is bevorderd tot hoofdcommies der tele-
graphie J. F. van de Ven, thans commies
der telegraphic 1ste kl.;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Klundert A. Don
kersloot, thans directeur van het postkan
toor te Zuidlaren;
is aan den hoofdcommies der telegraphie
F. H. Dangremond, op zijn verzoek, als
zoodanig, eervol ontslag verleenden
is benoemd bij het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht, tot
officier van gezondheid der 1ste kl. de offi
cier van gezondheid der 2e kl. C. F. A.
Beck, van dat personeel.
W. Broeck, O. J. Haagen, E. M. H. Bartz,
W. A. Akkersdijk en P. den Hartog, zijn
gesteld ter beschikking van den Gouverneur-
Generaal van Ned.-I. om te worden benoemd
tot onderwijzer der derde klasse bij bet
openbaar Europeesch lager onderwijs daar
te lande.
De tweede opvoering van Maria
Antoinette, Donderdagavond in den Schouw
burg alhier vond een dankbare ontvangst.
De zaal was ditmaal, vooral boven, goed
bezet. Het publiek genoot van de vertooning,
waarvan de frisscbe kostuums zeer zeker
bijzondere vermelding verdienen.
We wenschen het gezelschap toe dat het
de nog overschietende dagen een vergoeding
krijgt voor wat het in de eerste dagen dezer
week heeft gemist. Hedenavond wordt een
herhaling gegeven van het Fransche blijspel
»De dochter van mijn vrouw", en van »De
Boezemvriend", morgen Zaterdag komt
»Rose Kate, het treurspel der smeden",
ongetwijfeld een echt volksstuk, dat wel
publiek zal trekken, vermoeden we.
De zaal in het Schuttershof" was Don
derdagavond geheel bezet. Ieder nummer
lokte luid applaus uit. Inplaats van den heer
Dumas, die elders verbintenissen had, treedt
nu als komiek op den heer N. de Haas.
Door de anti-revolutionnaire kiesver-
eeniging „Nederland en Oranje" alhier
is in de Donderdagavond gehouden verga
dering candidaat gesteld in district I de
heer A. G. v. d. Hooft en besloten in district
II de candidatuur van jhr. A. A. van
Teylingen te steunen.
Naar men ons uit Domburg meldt,
is aan den aviateur, Adriaan Mulder, die
daar ter plaatse op Donderdag 27 Juli een
paar mooie vluchten met goed geslaagde
opstijgingen en landingen te zien gaf, dooi
de „Domburgsche Zeebadinrichting" een
medaille aangeboden ter herinnering aan die
demonstratie.
Het gebrek a n water doet zich
meer en meer gevoelen. Op het platteland
is het groot. In Goes en verder in Beveland
is het nijpend.
Nu ontvingen wij het volgend bericht uit
Vlissingen
De machines der staatsspoor krijgen van
de duinwaterleiding niet meer dan strikt
noodig iszelfs niet voldoende, want van
heden af zullen extra treinen met water, in
speciaal voor dit vervoer ingerichte wagens
vanuit Noord-Brabant naar hier komen, om
het tekort aan te vullen.
Naar men ons uit 's G r a v e n-
polder meldt werden Donderdag, in af
wijking van vorige zevenjaarlijksche ver
pachting, toen de landerijen der Ned. Herv.
gemeente en van de diaconie dier gemeente
publiek werden verpacht, die gronden uit
sluitend aan doopleden en lidmaten der
Herv. Kerk gegeven. Ruim 40 perceelen
bouwland brachten f 40 tot f 90 per ge-
met op.
Deze wijze van verpachten had plaats op
verzoek van de meerderheid der stemge
rechtigde leden der Herv. gemeente.
Het hulptelegraafkantoor te 's H e e r e n-
h o e k zal op 10 Aug. a. s. gesloten blijven.
De heer P. H. de Koster, klerk bij
de posterijen en telegrafie te Amsterdam,
vroeger te Vlissingen, en afkomstig van
Yerseke, is geslaagd voor commies.
Bij koninklijk besluit is aan A. van
Hoeve te D r e i s c h o r, op verzoek, met
ingang van 1 Aug. 1911, eervol ontslaj
verleend als gezworene van den „Adriana-
Johanna"polder, provincie Zeeland.
Voor het festival, Zondag 27 Aug.
te Biervliet te geven ter viering van
het zeventigjarig bestaan van het muziek
gezelschap „Harmonie", hebben zich als
deelnemers aangemeld „Willen is kunnen"
van Philippine, „Apollo" van Sluis, „Har
monie" van Oostburg, „Muzieksocieteit"
fanfaren van Aardenburg, de „Vereenigde
vrienden" van Sas van Gent, „IJver en Een
dracht" van Gaprijcke, „Geduld Overwint"
van IJzendijke, „Eendracht maakt macht"
van Groede, „Oefening baart kunst" van
Hoofdplaat, „Oefening kweekt kunst" van
Schoondijke, „Uit het VolkVoor het Volk"
van Breskens, „Veronica" van Zuidzande,
„Nut en Genoegen" vau Waterlandkerkje,
„Oefening baart Kunst" (zang) van Philip
pine en „Excelsior" (zang) van Groede.
Donderdag is ter beschikking van den
Officier van justitie alhier gesteld
IJzendijke overgebracht naar het hui
bewaring L. O. van der S., geb. te Biei
wonende te IJzendijke, verdacht van schaking
van een minderjarige.
By bevolscbrift der arrondissements-rccht-
bank te Middelburg is tegen J. D., 27 jaar,
landbouwer, geb. en wonende to Biervliet,
thans te Middelburg in hechtenis, rechts
ingang verleend met last tot gevangenhou
ding en instructie ter zake van poging tot
doodslag op zijn broeder en bedreiging tegen
zijn vader.
Te Meliskerke komen weör
nieuwe gevallen van mond- en klauwzeer
voor, en wel onder bet vee van de land
bouwers J. Sanderse, Jac. de Korte, P.
Wielemak6r en P. Sanderse.
Te N i s s e is die ziekte uitgebroken
onder bet vee van de wed. P. Bostelaar.
Twee koeien en een jong rund zijn aan
getast.
Ook bij J. Buteyn te 'sGravcnpol-
d e r is dit het geval onder bet melkvee.
♦Donderdag zijn in Don Haag geslaagd
voor Engelsch (lager) de dames G. P. Buijz©
te Goos, M W. Broeke to Nieuw en St.
Joosland, J. A. H Weeda to Middel
burg.
Voor Fransch (lager onderwijs) slaagde J. J.
Poulusse te Tholen.
Door een fout in het ons toegezonden tele
gram meldden wij Donderdagavond dat de heer
Weeda te Maastricht woonde.
Eindexamen H. B. S. deden te Maas
tricht met succes B. de Laat de Kanter en
O. J. von Stein Callenfels, beiden te Nijmegen.
Akte Md. m. o. teekenen verwierven te
Rotterdam de heeren J. P. Mieras en C,
Moojen, beiden te Amsterdam.
De „St. Crt." no. 181 bevat eenige
Dijzonderheden betreffende bet mondeling
gedeelte van de akte-examens middelbaar
onderwijs in de handelswetenschappen en
het mondeling gedeelte van de akte-examens
lager onderwijs in de Fransche taal, voor
zoover die in het openbaar worden gehouden.
De „Wereldkroniek" van deze week geeft
eenige kieken betreffende den te Scheveningen
uitgevoerden Irommelmarsch van onzen stad
genoot, den heer Jan Marks. Verder wordt een
bezoek van den koning van Spanje aan ex-
koning Manuel in beeld gebracht en geeft bet
tijdschrift eenige interessante foto's van de
vlucht van Beaumont en het koninklijk bezoek
aan Brussel.
Te Berlijn is Donderdag professor Rein-
hold Begas, de bekende beeldhouwer, over-
Do heer J. J. Jongepier van Middel
burg, wonend© te 's Hertogenbosch, slaagde
voor bet (eerste gedeelte van het notarieel-
examen.
De stoomvaart-Maatschappij „Nederland"
gevestigd te Amsterdam, zal op Woensdag
9 Augustus a. s. uitgeven f 2.000.000 obli
gation van 4 pet., aflosbaar ia 25 jaren.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen we
naar do advertentie in dit blad.
Te Dordrecht heeft zich een commissio
gevormd tot het houden van een Nederland-
sehe winkelweek.
De roeders te Amsterdam hebben offi
cieel laten weten, dat ze in bet conflicï
geen bemiddeling wenschen te aanvaarden.
Op verzoek van een der betrokken kerk
besturen beeft de Minister van Oorlog bepaald,
dat aan de Israëlielische militairen der land
macht, die niet aan do strenger© tucht bij het
algemeen depót van discipline onderworpen
zijn, en dio him eerlang invallende godsdien
stige feesten te hunnent wenschen te vieren,
daartoe de gelegenheid moet worden gegeven.
Ook de militairen, die belmoren tot een kerk
genootschap, dht voldaan heeft aan do ver-
eischte bepalingen der wet en dat don weke-
lijksclien rustig op Zaterdag viert, zullen zoo
veel mogelijk in de gelegenheid worden gesteld
om dien rustdag, alsmede hun erkende feesten,
te kunnen vieren.
Met ingang van 1 October a.s. zijn brief
postzendingen onder omslag met doorschij
nend adresvlak lechts dan toegelaten, als
het adr r lel is gesteld met die zijde van
den r ni welke de grootste afmeting beeft.
Do aandacht wordt er op gevestigd, dat
briefomslagen als bovenbedoeld alleen mogen
Tien gebezigd voor de verzending van niet-
•:et©ekcndo stukken.
is f39 gestolen- Ook is daar ter plaatse fee«
juffrouw uit de Bonlhuizerstraat opgelicht voor
©en bedrag van f80.
Tc 's-Gravonbage kwam iemand bij do
politie vertellen, dat een vrouw in Oosterscho
kleederdracht voorbijgangers aanhield en hun
door gebaren trachtte duidelyk te maken, dat
zij hun oogon wilde onderzoeken. Een politie
agent hield de vrouw aan. Zij sprak een taal,
die niemand verstond, doch een ingesteld on
derzoek bracht aan het licht, dat zij behoord©
tot een Chineesche familie, bestaand© uit een
man, twe© vrouwen en een ongeveer vierjarig
kind, die intrek hadden genomen in een loge
ment aan do Kraneslraat,
Volgens bewoners dier straat zou een der
vrouwen leen (bord bij zich hebben gehad,
waarop geschreven Stond: „doktor, oog- ea
mondbe handeling."
Daar de menschen zonder voldoende midde
len van bestaan waren, stelde do politie zich
in verbinding mot do Chineesche legatie, dio
er voor zorgde, dat bet viertal nog gisteravond
de reis naar zijn verre vaderland kon aan
vaarden.
Van waar Zy kwamen en met welk doel zjj
in Nederland waren, is niet met zekerheid
gebleken.
Woensdag en Donderdag werd aan hol
postkantoor je Haarlem een fiets gestolen.
De laatst© vermissing werd dadelyk by de
politie aangegeven, en een inspecteur van do
recherche sprong pp de electrischo tram en
achterhaalde den dief bij Slolerdijk. Hot is
een jkeurig gekleed© Engelschman. Hij was
ook schuldig aan den fietsdiefstal op Woens
dag.
Te Amsterdam hebben tijdens afwezig
heid der bewoners dieven zich mot behulp
van een valscben sleutel toegang verschaft
tot een woning in de Van Hogendorpsft^t-
Vermist worden eenige sieraden en oen bedrag
van 'f 180 aan bankpapier.
De brievengaarder uit Woldendorp, ver
dacht van verduistering, is gevankelijk t©
Winschoten binnengebracht.
Op last van de justitie to Assen is door
doktoren gerechtelijk© sectie verricht op het
lijk van den landbouwer te Nyeveen die
Maandag gedood werd door het op hol gaan
der paarden. Blijkbaar zal er oen vervolging
worden ingesteld tegen een motorfiets-rijder,
die, door zijn getoeter oorzaak was van het
ongeval.
Om nonvlinders te vangen spant men op
de Veluw© des nachts op open plaatsen in
de bossclien groote witte lakens, gedrenkt in
alcohol en flink bestreken met een kleverige
massa. Deze lakens worden door carbidlan-
taams beschenen.
Op die wijze worden tal van vlinders go-
vangen, die op het lichte doek afkomen en
daaraan blijven vastkleven.
ONGELUKKEN.
re Rol is in de woning van een
boot i iledwarsslraat ingebro
ken. - geldkisf i". in een bast gobo-gen,
Donderdagnamiddag is aan de Oosterkade
te Rotterdam een besteller met zijn fiets te
water gereden en verdronken. Een oogenblik
later is zijn lijk opgehaald. In het zieken
huis daar ter stede is een varensgezel ter
verpleging opgenomen. De man was bij een
vechtpartij in do Adamshoflaan met een bijl
op het hoofd geslagen en ernstig verwoud. Do
dader is aangehouden en naar het politie
bureau gebracht. Een heer, dio Woens
dagnamiddag in bet Sarphatipark te Am
sterdam verkwikking zocht tegen do warmte,
bleef plotseling dood. Het lijk werd naar de
woning in de Verlengde Sweelinckstraat ge
bracht. Dinsdagavond geraakte een zesjarig
jongetje te Oudowater in den IJsel. Een werk
man sprong het na en redde den kleine van
eon wissen dood. Woensdagmiddag geraakte
een negenjarig jongetje in do zelfde plaats
eveneens in den IJsel. Ook hij werd gered.
In een zwembad te Amsterdam werd een
vijftienjarige jongen bewusteloos opgehaald.
Oogenbükkchjk werden pogingen in het werk
gestold de levensgeesten op te wekken. Later
werd Ly naar het Binnen-Gasthuis vervoerd.
Alle pogingen bleven vruchteloos. ToBrum-
men is een veertienjarige jongen, dio niet
kon zwemmen, by het baden in don IJsel
ONWEER EN BRANDEN.
In het Geldersclie dorpje Dreumel hebben
jongens ©en hooimijt van achttienduizend kilo
in brand gestoken. Op het landgoed „Het
Wooldrik" nabij Enschede is oen hooiberg1,
waarschijnlijk door hooibroei in vlammen op
gegaan. Een in de onmiddellijke nabijheid
gelegen hocrenbohuizinge bleef gespaard.
Te Wychen is do woning van een landbouwer
afgebrand. Alles was verzekerd. Te Vlij-
tingen, in Limburg, is een ongehuwde werk
man Woensdagmiddag ton gevolge van do
hitte bezweken. In Friesland heeft liet ook
sterk geonweerd. Zoo is te SmkzWaag een koo
in de weide gedood en in het dorp Terkapla
werd ook ©en rund doodgeslagen. Langs den
grintweg te Akmaryp zijn niet minder dan
negen telegraafpalen getroffen.
