MIDDELBURGSCHE COURANT.
N°. 123.
1Ö4- Jaargang.
1911
Donderdag
25 Mei.
Middelburg 24 Mei.
Een Belgiseh rapport over
de Scheldekwestie.
Dit Stad en ProYinGie.
Deze courant verschijnt a a g e 1 ij k e, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Frijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2
Afzonderlijke nummers kosten B cent.
Advertentiën bjj abonnement op roordeeiige voorwaarden.
Prospectussen daarvan *(jn aan het bureau te bekomen.
Adverteatiëa voor het eerstvolgende nummer wonen des middags vóór één nar
aan het bureau besorgd sgn.
^Advertentiën20 cent por regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke rogol meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van adverteatiëa en reolamos, aiot afkomstig uit Zeeland, betreffend
Handel, NQvorheid ea Geldweser, ïb gereohtigd het AIg«ne*n Advcrteatto-Bareaa A. DK IA
IfiAB An., JU. Tssrbargwn] 366, Amsterdam-
8jj deze courant behoort een bjjvoogsel.
Donderdag a. s., Hemelvaartsdag, zal dit
blad niet verschijnen.
De kwestie dreigde een oogenblik mnf
geredeneerd te worden. De tallooze artikels
en brochures, die in de laatste helft van
1910. als een gevolg van bet voorstel onzer
regeering tot den bouw van een fort te
Ylissingen, de Schelde-kwestie uiteen rafel
den en aitplozen, werden spoedig erg een
tonig, vooral toen de beschouwingen over
de algemeene kwestie vervangen worden door
polemieken over onderdeelen, waarbij dan
vóór alles de \raag werd besproken, of wij
al of niet hot recht hebben de doorvaart
langs de W.-Schelde te beletten aan oorlogs
schepen van Engeland, wanneer dit op die
wijze aan Antwerpen steun wil geven tot
handhaving van België's neutraliteit. Aide
argumenten voor en tegen zijn met zoo'n
volharding telkens weer opgediend, dat de
frischbeid er geheel af was.
Toen kwam de weldadige rust van nu
ongeveer vier maanden. De couranten in
het buitenland zwegen, en dachten er blijk
baar niet meer aan. Zelfs Roland de Marès,
hooidredactenr van de Indépendnce Beige en
correspondent van de Tempsliet zijn ver
ontrustende beschouwingen in zijn peD; de
interpellaties in de Belgische Kamer en
Senaat gingen niet doorbet voorstel zelf
scheen in ons parlement op de lange baan
te zijn geschoven, en door dat alles bedaarden
de gemoederen.
Zoo is er nu een atmosfeer geschapen
waarin men een goede uitwerking kan ver
wachten van ernstige, bezonken rechtskun
dige studies, als de bekende Fransche
brochure, onlangs verschenen van de hand
van generaal Den Beer Poortugael; en als
het Rapport dat in Maart van dit jaar
werd aangeboden aan de afdeeling van
Zee- en Koloniaal recht van de Conférence
du jeune larreau van Brussel.
Dit rapport, dat dezer dagen in het licht
verscheen onder den titel L'Escaut, le droit
international et les traitéswerd opgesteld
door de heeren Georges Brigade en Maurice
Ducarne, advokaten bij het Hof van Appèl,
en werd voorzien van een voorwoord van
den president Leon Hennebicq.
Wat ons noopt op deze rechtsstudie
meer dan gewone aandacht te vestigen zijn
twee dingen
le het feit dat door deze Belgisoho rechts
geleerden stelling wordt genomen tegen
de meeningen, verkondigd door landslieden
van ben, die zich zeer druk in den strijd
van November en December tegen onze
fortplannen geweerd hebben
2e het feit dat ze inzake het hoofdpunt
een gedachte ontwikkelen die de groote
verdienste heeft van nieuw te zijn in het
debat.
Bij do uiteenzetting der algemeene kwestie
konden de schrjjvers er natuurlijk niet aan
ontkomen, dat ook zij langs do sedert een
klein jaar zoo veel betreden paden van inter
nationaal recht moesten gaan, voor zoover
dat is vastgelegd in de bepalingen betref
fende de internationale rivieren opgesteld
door het congres van Weenenin het vredes
verdrag tnssohen België en Nederland, en
in de Haagscbo conventie van 1907 betref
fende de verplichtingen van neutralen.
Bij de bespreking van de vraag of Neder
land het recht heeft tot het bonwen van
een fort in Vlissingen, scharen de twee
rapporteurs ziek geheel aan de zijde van
Nederland, en versterken hun betoog nog
met nieuwe argumenten, o. a. door do zaak
om te draaien en er op te wijzen dat Neder
land ook niet geprotesteerd hoeft toen
België de forten Stabroeek en Erthrand,
als onderdeel van de Stelling-Antwerpen,
zóó dicht bij de Nederlandsche grens plaat
ste, dat eventueele belegeraars wel op
Nederlandsch grondgebied móeten gaan, om
buiten het bereik der kanonnen te kon
Nederland erkende echter België's souve-
vereine macht op eigon gebied versterkingen
aan te leggen.
Het door hun landgenoot Nys gepubli
ceerde betoog dat België, wegens het ge
meenschappelijk met Nederland uitgeoefende
toezioht/Op het loodswezen en de betonuiug,
een gedeelte der souvereiniteit van do
WeBter-Schelde zou bezitten, wordt door
de heeren Brigade en Dncarce krachtig
bestreden.
Behalve uit de ook door andere Bchrijvors
aangehaalde artikelen van do bovengenoemde
verdragen, putten zij daarvoor ook argu
menten uit de verdragen en reglementen
sedert 1839 tusschen Nederland en België
over loodswezen en betonningen gesloten,
en waarin steeds door België is erkend dat
de Wester Schelde een integreerond deel
uitmaakt van Nederland, en onderworpen
is aan zijn souvereiniteit.
Een van de artikelen, die zij daarvoor aan
halen, is art. 9 van de conventie van
5 April 190ë, waarin bepaald wordt dat
de Nederlandsche regeoring over de lichten
en lichtboeien waakt, en dat zij die niet
zonder toestemming van België kan weg-
leD, „behalve in geval van oorlog of van
mogelijk oorlogsgevaar".
Dat artikel heeft, zeggen de schrijvers,
een groote beteekenis omdat België er de
volledige Bouvereiniteit van Nederland op
de Nederlandsche Schelde in erkent.
"Voorts betoogen de schrijvers ook dat
Nederland, als neutrale macht, niet een
oorlogvoerende vloot op de Schelde mag
toolatendat Nederland geen waarborg
heoft gegeven voor de onafhankelijkheid en
neutraliteit van België' en zich eenvoudig
bepaald heeft tot het kennis nemen van
de onzijdigheid, door de mogendheden
aan België toegekenddat het „laten pss-
8eeren" van de vloot slechts uiterlijk een
passieve rol is, en in werkelijkheid een
actieve houding, die voor een neutrale als
een vijandige daad kan worden uitgelegd.
Als de schrijvers op die wijze 58 pagina's
zijn bezig geweest, en naar hun eigon zeg
gen tot tamelijk ongunstige conclusies voor
België zijn gekomen, zoodat „het zou
schijnen of de vrijheid van de Schelde in
oorlogstijd sleehtB een eenvoudige mythe
voor ons vaderland zou zijn", dan ko-
i zij op de vier laatste bladzijden met
een verrassend nienw betoog, tot de eon-
clusio leidenddat er bepaalde omstandig
heden bestaan, waarin Nederland op de
Westerachelde een vloot zou kannen toe
laten, welke België te hulp kwam.
Die meening doen zij berusten op een be
ginsel door Bluutschli in zijn Internationaal
Recht aldus uitgedrukt: „Het feit dat men
met de wapens in de hand het neutrale
gebied verdedigt of een aanval afweert, ver
nietigt de nentraliteit niet, maar bevestigt
diedie daad staat niet gelijk met een oor
logsverklaring, al neemt men ook toevlucht
tot de wapens, want de bedoeling om oor
log te verklaren bestaat niet."
Datzelfde beginsel is ook uitgedrukt in
art. 10 der Haagsche conventie van 1907
Als een vijandelijke daad kau niet aange
merkt worden het foit dat de nentrale
mogendheid do aanslagen op zijn neutrali
teit afweert, zelfs met geweld."
De rapporteurs zeggen nu op grond daar
van, dat België, door eenvoudig zijn neu
traliteit te verdedigen, niet besohouwd kan
worden als oorlogvoerende.
„Als bijgevolg," gaan zij dan voort, „een
der mogendheden, die België's onzijdigheid
gewaarborgd hebben, het te hnlp komt, dan
wordt zij door dat feit alleen niet zelf een
oorlogvoerende, omdat het medewerken aan
een niet-vijandelijke daad nooit logisch be
schouwd kan worden als een vijandelijke
daad.
Wanneer dus in die omstandigheden Ne
derland een vloot van die mogendheid de
Schelde liet opvaren, zou het feit dat het
die doorvaart toestaat, niet kunnen worden
gekwalificeerd als „een voordeel toegestaan
aan een oorlogvoerende," en de onzijdigheid
van Nederland zou niet geschonden zijn.
De bevoegdheid van Nederland want
niets verplicht het dat te doen om over
de Schelde of over zijn gebied troepen te
laten trekken van eon niet-oorlogvoerende
waarborgende natie, die België te hulp
komt, welks onzijdigheid zal worden of is
geschonden, en dat niet-oorlogvoerend is,
die bevoegdheid laat, in rechten, zijn po
sitie als neutrale mogendheid onaangetast.
Die bevoegdheid zou ook blijven bestaan,
wanneer, bij het gelijk blijven van alle om
standigheden de inmengende mogendheid
niet was geroepen door België. Men moet
niet vergeten dat de Belgische neutraliteit
werd opgelegd door de Londensche confe
rentie, zoowel iu het belang van ons land
als van den Enropeeschen vrede. Een ga-
randeerende mogendheid heeft das als zoo-
,nig recht tussohenbeide te komen."
Daar het doorlaten van zulk een vloot
niet als een vijandelgke daad kan worden
beBohouwd, is het dus, zeggen de schrijvers
in zeker opzicht onverschillig in de oogen
van Nederland.
Het mag hier eohter wel worden opge
merkt dat dit betoog geenszins het geschil
dekt waarover de meeste strijd is ontstaan.
De sohrijvers gaan alleen van de veronder
stelling nit, dat een zelf niét oorlogvoerende
mogendheid op die wijze langs de Schelde
BeJgië te hulp wil komen. Maar zeker niet
minder waarschijnlijk is de veronderstelling,
dat de te hulp komende mogendheid,
waarvoor iedereen van zelf EDgoland
aanwijst ooV in oorlog is. Wat dan?
Dan staat men voor de oude moeilijkheid.
En behalve dat dan het internationaal
recht geen oplossing aangeeft, zullen er
dan ook nog tal van andere factoren
bijkomen, waarvan zeker de meest voor
name is, dat de „andere" oorlogvoerende
mogendheid, die dan wel Dnitschland zal
heeten, waarschijnlijk niets ingenomen zal
zijn met znlk een bezetting door Engeland
van een in zijn dank liggend land.
Vanzelf rijst dan weer de vraagIs het
werkelijk noodig dat wij ons in die moei
lijke positie brengen Als een staat zijn
onmaoht om in ieder hoekje van zijn land
de neutraliteit te bewaren, toont, door in
de meest afgelegen deelen niets te doen,
dan zal geen mogendheid daaruit een motief
kunnen maken om dat land te beschuldigen
van schending van de nentraliteit, wanneer
een onder door zoo'n uithoek trekt. Tot het
onmogelijke is niemand verplicht. Ook dat is
internationaal rocht. WelDu, niemand zal
kunnen ontkennon dat wij door het bouwen
van een fort te VlisBingen ons internatio
nale moeilijkheden op den hals dreigen te
halen, zóó groot, dat die bouw voor ons in
deze positie gelijk staat met iets onmogelijks.
Natuurlijk blijft de rschtskwestie Tan het
grootste belang in het Scheldevraagstuk,
en daarom verdient een heldere uiteenzet
ting daarvan als die in dit rapport de aan
dacht.
Mits men er bij blijve bedenkeD dat niet
alleen de rechtskwestie den doorslag geeft-
Wjj wjjzen er op dat de uren voor de
loting bg de plaatsbespreking op morgen
(Donderdag) voor de opvoering van Sara
Burgerhart, in den schouwburg a 1 h er, anders
zjjn dan gewoonlgK.
Ze zgn half tien, balf elf en half twaalf.
Men zie de doBbetreffende advertentie in
dit nummer.
Wg verwgzen naar de in dit nommer
voorkomende advertentie betreffende de in
schrijving voorde3'/s pot. Staatsleening waar
toe Dinsdag 30 Mei gelegenheid beBtaat
De leening is verdeeld in obligation van
f 1000, f 500 en t 100. De prgs van insohrg-
ving bedraagt 96 pet. met bijbetaling van de
hopende rente a 8'/, pet. van 1 Jam 1911 af.
Ten huise van den heer B. von Brucken
Fock alhier werd Dinsdagavond eene ver
gadering gehouden van het bestuur der Ver-
eeniging Neha'ennia tot instandhouding en
bevordering van Walcberen's natuur- en stads-
sohoon, welke aich, looals gemeld werd, tevens
ten doel zal stellen het behoud van het spe
cifiek Walchersche karakter.
In deze vergadering werden de statuten
definitief vastgesteld, alsmede de circulaire,
en werd besloten voorloopig zich nog niet aan
te sluiten aan Heemschut.
Hot bestuur bestaat thans uit de heoren:
L. J. van Voorthujjsen, voorzitter, mr H. F.
Lantsheer, ondervoorzitter, B von Brucken
Fock, secretaris, jhr mr dr W. A. J. Snoncb
Hurgronje, penningmeester, W. O. Swaving,
P Dumon Tak, J. G. van Niftnk, A. Wag'ho,
C. Doets.
Als vervolg op een dezer dagen gedane
mededeeling omtrent de stichting Kinderzorg
alhier deelen wg nog mee dat uit het ona
toegezonden verslag in de Kinderzorg Courant
bljjkt hoe de bestuurders van deze stichting
nog Bteeds veel zorg over baar hebben.
Op de jongBte algemeene vergadering besloot
de heer De Ligt zgn openingswoord o. a. mot
doze woorden
»Ona bestuur moost alleen zorg hebben voor
de kinderen, maar wg hebben zorg voor de
middelen. Die zorg moet beëindigd worden.
De eerste zorg is al zwaar genoeg.
Wg zgn bezwaard en toch blijmoedig, wg
zgn vol klachten en toch zinge-i wg graag, wg
zgn niet voldaan en toch dankbaar.
Laat de vrucht van alles, wat wg van mid
dag hooren en Bpreken, wezen, dat Kinderzorg
worde het groote Zeeuwsche huisgezin, waar
eenvoudig wordt geleefd, maar waar genoeg ia
om te leven en waar wg God iederen dag
mogen danken, omdat wg ervaren, de Chris
tenen beseffen hunne roeping en zjj weten wat
het betoekent: hunne gaven te brengen aan
de voeten dergenen, die ze hebben uit te
deelen; zg weten wat het beteekent om te
zeggen»Ik weet mg gezegend en God roept
mg om ten zegen voor anderen te zgn."
Dit ylissingen
Onze berichtgever handhaaft, trots de
tegenspraak, zgne mededeeling omtrent den
heer Taot. Hg heeft wel degeljjk zich uitge
laten dat hg geen nieuwe candidatuur voor
den raad zal aanvaarden.
Naar Zelandia verneemt zal do tram van
het slation Vlake naar Hansweert tegen
het einde van dezen zomer in exploitatie
komen. Vermoedelijk zal dan ook de boot nog
een reis maken van Walzoorden naar Hans-
weert in correspondentie op den trein van.
8.23 naar Roosendaal en 8.53 naar Vlissingen.
•e*
Van wege de Nutóaideeling Noord-beve
nd is te Eortgone een tweede kookcursus
opgericht met 9 leerlingen, wat wel een be-
wga is, dat de lossen van mejuffrouw Houwing
door de Kortgeensche dames zeer gewaardeerd
worden. Er zgn nu samen 21 deelneemsters.
De eene cursus heelt plaats des middags van
half twee tot vier uur en de andere 's avonds
van zeven tot negen uur.
- In de jongste raadszitting te Coigns-
plaat kwam ter tafel oen adres van J. van
Wieringen en K. Schippers, bedienaars van het
Catsehe veer, om gedurende tien achtereen
volgende jaren van de gemeente eene subsidie
te mogen ontvangen van f 75 voor het m de
vaart brengen van een motorboot.
Burgemeester en Wethouders stolden voor
de behandeling van dit adres voorloopig aan
te houden, totdat de door Ged. Staten inge
stelde commissie betreffende bet onderzoek
naar eene betere verbinding tusschen Noord
en Zuid-Beveland met haar rapport gereed is.
Dit voorstel werd met algemeene stemmen
aangenomen.
De raad van St. Maartensdijk
besloot met 6 stemmen tegeh 1 geen lid te
benoemen in het comité tot voorloopig onder
zoek voor den aanleg eener drinkwaterleiding
op het eiland Tbolen,
—Te Schoxpenissso kwetste een ge
meente-arbeider Donderdag bij het bestraten
zijn hand. Hij kreeg bloedvergiftiging, waaraan
hij in den nacht van Dinsdag op Woensdag
pverleed.
Dit is volgens „De Z." in dit jaar reeds
het tweede geval van bloedvergiftiging in
die gemeente dat den dood tengevolge had.
In de Dinsdag te Westkapelle ge
houden raadszitting deed de voorzitter mede
deeling, dat de Commissaris der Koningin bg
zgn bezoek aan de gemeente, den burgemeester
mondeling heeft opgedragen, den gemeente
veldwachter door twee geneeskundige des
kundigen te doen onderzoeken.
De heer A. Verbuist vroeg of de Commis
saris geen genoegen kan nemen met het mon
deling advies van den gemeente-geneesheer
dr. Camper
De heer A. Minderhoud achtte het om
finantieele reden niet gewenscht den gemeente
veldwachter aan een nader geneeskundig onder
zoek te doen onderwerpenvooral daar in
dertijd een advies omtrent den geestestoestand
van genoemden ambtenaar, door den heer
dr. Kinderman aan de rechtbank is uitge
bracht.
De heer K. Minderhoud stelde voor, den
Commissaris der Koningin inlichtingen te ver
zoeken, waarom dat onderzoek alsnog zon
moeten plaats hebben.
De voorzitter deed daarna het voorstel den
Commissaris te versoeken, zich met de mon
delinge verklaring van den heer dr. Campert,
omtrent den gezondheidstoestand van genoem
den ambtenaar tevreden te stellen. Daartoe
werd besloten met 6 stemmen voor en één
stem tegen, n.l. van den heer K. Minderhoud.
In de Dinsdag avond te Goes door de
vrgzinnige kiesvereeniging Vooruitgang gehou
den vergadering wjjdde de vice-voorzitter, de
heer Hollmann, eenige woorden van warme
waardeering aan den zoo plotseling overleden
voorzitter der vereeniging, den heer A. Netor,
waarna op voorstel van het bestuur werd be
sloten namens de kiesvereeniging een brief van
ronwbeklag te zenden aan de nagelaten be
trekkingen van den overledene.
Op een ingekomen mededeeling van de recht-
sche kiesvereenigingen aldaar, dat zg tegen
over de aftredende raadsleden, de heeren V. d.
Bout, Riich en Hollmann, geen tegencandidaten
sullen stellen als van vrijzinnigen kant evensoo
gehandeld wordt tegenover den heer A. S. J.
Dekker, werd met overgroote meerderheid van
stemmen beslist met deze plannen mee te
gaan, waardoor dns de kans groot is dat het
pleit bg enkele oandidaatstelling zal worden
beslist.
De aftredende linksche raadsleden hadden
medegedeeld opnienw een candidatuur te zul
len aanvaarden en werden derhalve bg aoola-
matie tot definitieve candidaten geproclameerd.
Naar men nit Neuzen meldt, igdt het
geen twgfel of de heer W. S. J. Dielemnn,
van wiens ongeval in onB vorig nommer mel
ding is gemankt, is in de Westerachelde ver
dronken.
Het droevige feit heeft groote verslagenheid
en diepe ontroering teweeggebracht.
Indertgd werd zgne benoeming tot gemeente
secretaris met ingenomenheid door de geheele
bevolking vernomen. Hg was steeds bereid
willig om ieder ter hulp te zgn of vnn inlich
tingen te dienen, wanneer men zgne hnlp ook
inriep.
In de Dinsdag te Zaamslag gehou
den raadszitting werd de suppletoirs begroo
ting der Gezondheidscommissie te Neuzen voor
voldoening van haar aandeel in de kosten van
het opsporen van drinkwater verworpen.
Een verzoek van don caféhouder C. 't Gilde
om vermindering van zgn aanslag wegens
vergunningsrecht werd afgewezen.
Ingewilligd werd een verzoek van het mu
ziekgezelschap De Volharding om, met het oog
op het te houden muziekfeest, tan gemeente
wege herstellingen en verfwerk te laten ver
richten aan de tribune, onder voorwaarde dat
deze dan in eigendom aan de gemeente wordt
afgestaan.
Het verzoek der herbergiers tot wjjziging
der politieverordening, om daarin te omschrg-
ven dat op verschillende ohristelgke en andore
feestdagen dansmuziek mug worden gemaakt,
wat door den pas opgetreden burgemeester,
tegenstelling met zgn voorgangers, was
i waarover in de vorige verga
dering de stemmen staakten, werd thans af
gewezen.
Aan de premies voor de paarden- en vee
markt werden nog toegevoegd premies van
f3 en 12 voor de beste baatgovende vaars,
torwgl volgaarne werd aangenomen het aanbod
van den voorzitter, die voor de beste 2-jarige
en 1-jarige merrie een zilveren medaille
wensohte uit te loven.
De burgemeester nam ontslag als lid der
keuringscommissie In diens plaatB werd be
noemd de plaatsvervangende keurmeester, de
heer A. de Koeyer, terwgl tot plaatsvervanger
benoemd werd de beer K. van Hoeve.
Burg. en Weth. werden gemachtigd tot het
nemen van de noodige maatregelen om nog
dit jaar over te gaan tot het bouwen eener
nieuwe school in do kom. Het ontwerp is
door den distriots schoolopziener goedgekeurd.
Ter verbetering van sleshto hygiënische
toeBtandenop'tZ-iamelagBche Veer zal worden
begonnen met het rioleeren eener sloot, ter
wgl den houders van varkens zal worden
aangcz°gd dat de meBt, dien z{j uit hunne
mestputten verwijderen, niet op hunne erven
mag bljjven liggen, doch moet worden weg-
