MIDDELBURGSCHE COURANT.
164' Jaargang.
12 Mei.
■fddelbiirg 11 Mei.
Westkapelle en zijntoekomst.
üit Stad en Provincie.
N*. 112.
1911
Y rijdag
Deze oomraat verschijnt o a g e 1 ij k 8, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Fits per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. t 2
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Adverte*tiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan cgn aan het bureau te bekomen.
Advertentie* voor het eerstvolgende nummer moetm dat middags v46 r één uur
aan het bureau besorgd tgn.
Advertentién20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Qeboorto-, dood- oa
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiSn en reclames, met afkomstig uit Zeeland, betreffende-
Handel, Ngverheid en Geldwosen, is gerechtigd het Algeaaema Advsrtsatls'Bmrui A- Dl XiA
MAR An., H.I. Teerbnrgwal 866, Amsterdam.
Armoede, nijpende, schrijnende armoede
heeft er in den afgeloopen winter te W<
kapelle geheerscht; gebrek is er geleden in
menig gezin.
Na verschillende winters, waarin door
bijzondere omstandigheden -. de aanleg van
de tram Walcheren, de nienwe rïoleering
ie Vlissingen, een tekort aan veldarbeiders
dn andere Zeeuwsohe streken, onvoorziene
werkzaamheden aan den dijk enz. enz.
menigeen steeds het noodige voor zijn gezin
kon verdienen, heelt er thans weder een
tijdperk geheerscht van bijna absolute werk
loosheid voor de zeer talrijke arbeiders-bevol
king in het bekende zeedorp, een toestand
scheppende in menig gezin, waarover ieder
die daarmede persoonlijk bekend is, zooals
liet Bijbelwoord dat zoo eigenaardig noemt,
„met innerlijke ontferming is bewogen."
Menigeen, onbekend met de toestanden
daar, zal bet niet willen gelooven, maar
het is een feit dat weer de waarheid is
bewezen van hetgeen de grondige kenner
van WeBtkappelsche toestanden, wijlen de
heer K. Baart, in 1889 schreef„Er komen
ma en dan winters voor, dat onder de dijk
werkers en andere arbeiders aldaar een
rreeselijke armoede heerscht. Wel brengen
de overige bewoners van Westkapelle vaak
koven hunne krachten bij gegoeden vindt
me* er weinig om den nood te lenigen,
maar zij zjjn onmachtig om er in te voor
zien en het is te verwonderen, dat men
niet hoort van mensohen die letterlijk door
gebrek zijn omgekomen. Dit komt hoofd
zakelijk door het bij de oorspronkelijke
Westkappelaars ingewortelde beginsel om
elkander bij te staan.
Taak wordt de laatste hete broods nog
met de hongerlijdende buurvrouw en kin
deren gedeeld.
„Geen hulp van eldere inroepen vóór de
nood tot het uiterste is geklommen" is de
stelregel van ieder Westkappelaar en bezielt
ook de aldaar bestaande armverzorging.
„Vandaar dat men zoo zelden
©en beroep op de meer gegoe
den van Middelburg en omlig
gende gemeenten aantreft voor
do noodlijdende armen te West-
ka p e 11 e."
Zoo'n winter van ellende is er nu geweest;
en komt er op een of andere wijze geen
verandering, dan is het te vreezen, dat der
gelijke winters, die vroeger slechts sporadisoh
voorkwamen, een chronisch verschijnsel zul
len worden.
De groote werkgeefster der gemeente,
vraagt men moge dit betreuren, maar
dat betreuren maakt dit feit niet ongedaan
jaar op jaar minder arbeidskrachten.
Het is wel waar dat de „dijk" jaar op
jaar nog groote sommen eischt maar de
tegenwoordige techniek der oeververdediging
eischt meer en kostbaarder materiaal doch
minder werkkrachten dan voorheen en het
steeds minder voorkomen van belangrijke
stormschaden schijnt wel te bewijzen dat
dit op den langen duur de too gete
weg voor den Polder is.
Nn moge dit voor de „diekers" te bejam
meren zijn, maar nooit mag toch het nuchtere
beginsel over het hoofd gezien worden „dat
ie diek" er niet is om „de diekers" maar
wel de „diekers" om dei „diek". Dat
reuzenwerk ligt daar niet als een West-
kapelsohe werkverschaffing, maar als een
bescherming van den polder Walcheren,
welke door het bestuur van dien poi t naar
baar beste weten op ue meest practiseho,
doeltreffendste, maar ook voordeelig-
t e wijze wordt onderhouden.
Het gaat dan ook wezenlijk, meen ik,
niet aan, de sobn'd van den beerschendon
toestand op h« P bestuur te sohuiven>
zooals menige kapelaar maar al te
spoedig geneigd is te doen.
Om nu in de behoefte aan werk te voor-
*'«n, om in t j es tand van armoede en
ellende, <i« winters, nis ds djjk geen
werk oplevert, heersoht, verbetering te
brengen daartoe moet noodzakelijkerwijze
eene andore weg ingeslagen wordqn, dient
men te zoeken naar andere middelen.
Reeds eenigen tijd geleden is door een
der voornaamste ingezetenen der gemeente
getracht eens eene vergadering van nota
belen te houden teneinde den onhoudbaren
toestand te bespreken en te onderzoeken in
welke richting afdoende verbetering te
vinden zon zijn.
Jammer genoeg is tot nu toe door om
standigheden van eene dergelijke verga
dering nog niets gekomen en een weinig
meer aetie en belangstelling, waar het hier
toch het belang der geheele gemet
betreft, had redelijker wijze van de meer
gegoeden verwacht mogen worden.
MisBchien echter ligt de oorzaak daarvan
welhierin, dat men wel zou willen mee
werken, indien men maar wist in welke
richting men eigenlijk sturen moest.
En inderdaad dit is in dezen een zeer
moeilijk geval, en waar bovenbedoelde
ingezetene mjj eenigen tijd geleden eens
sohriftelijk vroeg „weet u soms daaromtrent
een richting aan te geven moet ik eerlijk
bekennen dat een antwoord op die vraag
ook mjj hoogst moeilijk voorkomt.
Een moeilijk'geval is echter daarom nog
niet hopeloos.
Een zeer groot bezwaar ten dezen ïb en
blijft de overbevolking der gemeente, vooral
wat de jongere ongehuwde mannelijke per
sonen betreft.
Ten deze handhaaf ik nog steeds mijne
meening uitgesproken in de Zeeutcsche
Omtrekken van 25 October 1909 „laat ze
indien ze hier of daar eenige kans krijgen,
do wereld ingaan."
Ik weet wel dat die raad destijds menigon
TTestkappelaar niet naar den zin is geweest,
maar de waarheid is niet altijd even aan
genaam om te hooren en al was het nu
volstrekt mijne bedoeling niet, wat sommige
halve lezers beweerden, om alle "WeBtkap
pelsche jongens boerenknechts te maken,
toch was het wel mijne bedoeling en is
het nog steeds mijne even onverzwakte
meening dat menige WeBtkappelBohe jongen
verstandig en in zijn eigen belang zou
handelen indien hij kon breken met de
traditie van het steunen op den dijk een
steunpunt dat tegenwoordig feitelijk een
gebroken rietstaf is en de wereld introk.
Een ander bezwaar is het eigenaardige
hout, waaruit de Westkappelaars gesneden
zijn. Ze zijn b. v. niet op één lijn te Btellen
met fabrieksarbeider!.
Ik heb in de gemeente wel eens de ver
zuchting gehoord: „hadden we hier maar
eens eene groote fabriek;" maar men honde
het mij ten goede, ik betwijfel of in die
richting eene oplossing te vinden zou si]n.
Zonder twijfel „nood breekt wet."
Veronderstel dat er eene groote fabriek
was, dan twijfel ik niet of, wanneer er
iets anders was, ieder er gaarne werken
■ou, maai toob vrees ik dat bij de eerste
de beste gelegenheid, als er zich ander
werk voordeed, de meeBten den fabrikant
in den steek zonden laten.
Het aloude vurige bloed der Nooraohe
voorvaderen, do zucht naar vrjjheid,
t vrije veld, de frissohe lueht en bries wer
ken daar nog steeds te veel na en maken
eene goede oplossing in die richting ten
hoogste twijfelachtig, afgezien nog van de
groote moeilijkheid om daar ter plaatse op
Industrieel gebied iets op te riohten,
ofschoon met het tot stand komen van de
tram den der onoverkomelijkste bezwaren
daartegen reedB is verdwenen.
Ben andero vraag is echter„is in de
richting van Tuinbouw niet eene gedeel
telijke oplossing te vinden P"
Slechts zeer sporadisch wordt deze op de
uitgestrekte landerijen om de gemeente
heen beoefend.
Een der meest ondernemende ingezetene
hoeft het vorige jaar in deze richting een
proef genombn met bloemkool, indien ik
mjj niet vergis eene proef die alleszins
gunstige resultaten heeft opgeleverd, en die,
naar ik vernomen heb, donzelfden onderne-
monden landbouwer dit jaar aanleiding zal
geven tot eens proef met augurken over
to gaan.
Belanghebbenden bij den handel in Tuin
bouwproducten uit Middelburg moeten ook
reeds getracht hebben, andere landbouwers
over te halen tot het nemen van proeven
met het kwoeken van tuin- en spercio-
boonen waarvan echter, naar ik verneem,
nog niets gekomen is, eendeels wijl de een
niet beginnen wil vóór den ander en ander
deels omdat men niet breken wil met
traditie en iets beginnen waarvan men niet
seker weet of het iooneud zijn zal.
De Westkappelaars hebben dit mot vele
anderen gemeen dat zij gaarne het kalf
zouden zien eer het geboren is.
Nu iB het van algemeene bekendheid dat
tuinbouw veel meer bandon vordert en veel
meer werk verschaft dan de landbouw
zooals die thans aldaar gedreven wordt,
daargelaten nog dat tuinbouw een industrie,
o. a. conservenfabrieken, in het leven kan
roepen. Ook iB het bekend dat tuinbouw
zeer good loonend kan zjjn.
Of dit ook te Westkapelle het geval
zou wezen, kan ik niet beoordeelen.
In de eerste plaats ben ik ten dezen
totaal onkundig en in de tweede plaats zal
de eigenaardige ligging der streek, zoo goed
als blootgesteld aan alle winden, misschien
ook wel een factor wezen waarmede reke
ning dient gehonden.
Zeker is het, dat indien men die sleohts
zoekt, daaromtrent van bevoegde en offi
cieels zjjde alle noodige inlichtingen en
denkelijk ook wel medewerking zal kunnen
worden verkregen.
Ook indien men het in deze richting
zoekt, zal een zekoro tijd van jaarlijks terug-
keerende werkloosheid niet uitblijven, maar
zou menig arbeider, door ruimere en langere
verdiensten, dien tjjd denkelijk beter door
kunnen komen dan thans.
Jammer is het daarom dat men op heden
nog niet tot het houden eener vergadering
als hierboven bedoeld is kunnen komen en
het is te hopen dat de pogingen daartoe
niet opgegeven worden.
Dan kan men overleggen, welke richting
men zal uitgaan met kans op slagen, opdat
menigeen voor kommer en gebrek worde
gevrijwaard.
V. s. B.
OUDERDOMS- EN INVALIDITEITS
VERZEKERING.
Orer dit ontwerp is „Het Volk" niet
Na zooveel jaren zwoegens van den Minis
ter maakt, zoo schrijft hot, het ontwerp in
zijn simpelen inhoud een nuchteren indruk.
Van hem, dio er zoo schoone staatsrechte
lijke theorieën op nahoudt, had men heel
iets anders verwacht dan een nieuwe, her
ziene uitgaaf van het wetsontwerp-Kuypei*.
Het is evenwel in wezen, en ook in schijn,
ongeveer hetzelfde. Van een steunen op eenige
publiekrechtelijke organisatie van den arbeid
is eigenlijk geen sprake. Do wet zal worden
uitgevoerd door ambtenaren; het geldelijk be
heer berust bij de Rijksverzekeringsbank: en
wat do famcu.se Raden van Arbeid te doen
krijgen is bijkomstig van aard, is allerminst
het fundamenleele werk, het opbouwen dezer
verzekering.
Zoo blijkt, dat de Minister drie jaarnoodig
heelt gehad om tot de conclusie te komen, dat
hij het eigenlijk niet beier kan dan Kuyper en
Bismarck. Dat hij' zijn anti-revolutionnair be
ginsel op de invaliditeits-verzekering niet kan
toepassen, en hem dus niets anders overschiet
dan maar tot het ouderwetsche staatssocia
lisme zijn toevlucht te nemen.
Wij willen wel ronduit bekennen, dat de
stoethaspeligheid van den heer Talma ons in
het gevlei komt. Dat er nog ernstig sprake van
zou zjjn, dit wetsontwerp in het „Staatsblad"
te brengen vóór de verkiezingen van 1913
wij kunnen het vooralsnog niet gelooven Daar
voor komt het to laat, en daarvoor is het for
meel te vast verbonden aan de Ziektewet, die
bittor weinig, de Raden wet, die heelemaalj
kans op aanneming heeft, terwijl de eerste van
deze twee niet m openbare behandeling kan
komen dan tegelijk met een herziening van de
Ongevallenwet, die nog niet is ingediend.
Het loopt onder dit Kabinet met de sociale
verzekering mis, doordat aan het hoofd van
het departement van Landbouw een man is ge
plaatst, wien de eigenschappen, noodig voor
een hervormer, ten eenen male ontbreken. Do
mislukking van de figuur Talma eluit in zich
de mislukking van de sociale verzekering
der deze Christelijke legeering, en wij kunnen
niet andere zeggen, dan dat dit ons verheugt.
Niet om de persoon van dezen waardigheids-
"j ons onverschillig is, maar om
hel systeem van verzekering, dal hij aan de
arbeidersklasse op den nek wil schuiven,
een systeem, dat gespeend is van het juist be
grip zoowel van de nooden der arbeiders, als
van de groote, moedige, alomvattende kracht,
die in hem groeit."
„Het Centrum" is zeer ingenomen met liet
voorstel en het „N. v. d, D meent, opper
vlakkig bezien dat het wetsvoorstel aan be
scheiden wensclien tegemoet komt; maar acht
het te voorzien dat het, naar veler oordeel,
lang niet ver genoeg gaat. ,,De verwijzing
naar de te herziene Tarief wet is ons eenern
stig bezwaar. Het staat toch als een paal boven
water, dat hoogere inkomende rechten in
eerste plaats een zwaarderen druk op de n
der bedeelden ten deele met de eene hand
betalen, wat zij ui de andere hand weer toe
gestopt krijgen. Zulk een systeem deugt niet.
En het zit niet onverbrekelijk vast aan dit
wetsontwerp, dat zeer zeker niet zal mogen
dienen als een bruggetje om de Tariefwet
er door te sleepen. Participatie van den Staat
moet en kan gelijk reeds als overgangs-
regel wordt voorgesteld zeer wel behou
den blijven, ook zonder er dat kwade geld voor
te bestemmen
BENOEMINGEN, ENZ,
Bjj kon. besluit
is benoemd tot gedelegeerde der Nederland
sche Regeering ter algemeene vergadering van
het Internationaal Landhouw-Instituut te Rome,
te houden op 14 Mei 1911 en volgende dagen,
jhr. mr. H van Weede, II. M.'s buitengewoon
gezant en gevolmachtigd Munster te Rome,en
is benoemd tot afgevaardigde van de Neder-
landsche Regeering bij het in Augustus 1911
te Mecbelen te houden XXIIste congres van
den Bond van Genootschappen ter beoefening
van Belgische geschiedenis en oudheidkunde
dr. H. T. Colenbrander, directeur van het
bureau der commissie voor 's Rijks geschied
kundige publication te 's-Gravenhage
P. Boersma en H D J. Apituley zijn ter
beschikking van den Gouv-Gen. van Ned.-Indië
eld, ten einde, volgens aanwijzingen van
of vanwege dien Landvoogd, gedurende ten
minste één jaar, werkzaam te worden ge-
eld daar te lande.
De „St. Crt." no. 110 bevat een aanvul
ling en wijziging van eenige bepalingen van
het koninklijk besluit van 5 September 1904
pan de daarbij bchoorende lijst van cate
gorieën van dienstplichtigen, als bedoeld in
artikel 15, tweede lid, der Landweerwet.
Woensdag a.s. vergadert de Vrjjzinnige
Democratische kiesvereeniging alhier om
nu een bepaald persoon aan te wjjzen als csn-
didaat voor de Provinciale Staten vacature -
Van Tellingen.
Op de Woensdagavond door de slagere-
patroonsvereonigmg Luctor et Emergo alhier
gehouden vergadering werd besloten een depu
tatie van 3 leden naar den burgemeester af
te vaardigen om verandering te vragen in
eenige artikelen van de gewjjzigde
verordening betreffende vleescbwinkels.
Va* de stoomvaart maatschappij Zeeland
ontvingen wjj den zomerdienst.
Sedert Maandagavond werd alhier niet
er gezien de wed. E,, meer bekend als zekere
M. K., een sinaasappel vrouwtje, wonende in
de Lambrechtstraat.
Toen Woensdag de werkvrouw, als gewoon
lijk in huis wilde komen, werd op haar her
haald bellen de deur niet geopend, waarop
zfc de politie waarschuwde.
Een agent va* politie opende het raam,
stuurde een kleine jongen, die daar gemakke
lijk door kon klimmen, op verkenning uit,
Toen bleek dat de vrouw sedert onkele
dagen dood te bed lag.
Het Ijjk werd naar het gasthuis overgebracht.
Een en ander bracht veel volk op de been.
Tegen een 17 jarig boerenmeisje, zekere
G. B. dienstbode bjj den winkelier S in de
Lange Delft a 1 h i er, ia door de politie we
gens diefstal proeea-verbaal opgemaakt.
Dit FIi*Blng«a
Aan eenige jongelui, in diern' der Konink
lijke Maatschappij De Schelde die de Burger
avondschool of de Avondschool voor Hand
werklieden bezoeken, werd heden door de
directie een spaarbankboekje uitgereikt, waarop
geplaatst was ten name van hen, die bevor
derd z|jn van de eerste naar de tweede klasse,
f 5 en ran ben, die met goed gevolg eind
examen hebben afgelegd f 10.
De gratileatién werden verstrekt teneinde
het volgen dier oursnisen aan te moedigen.
De aankomst van den Duitsohen Keizer die
zooals we reods meldden, op Zondag a. s. is
bepaald, is nu vastgesteld op 10.11 u.
Te 10.03 passeert de Keiter het station
Middelburg.
De Hohenzollem en de vroeger genoemde
schepen ter begeleiding zjjn er reeds.
Bjj hot hovig onweer, dat Woensdag
avond boven Walcheren woedde, sloeg de
bliksem in de landbouwsohnur van J. Marjjs
te Grgpskerke. Weldra stond de schuur en
het belendende woonhuis in volle vlam. Het
vee was grootendeels buiteneen geit en een
kalf konden nog gered worden en ook grooten
deels het huisraad, 't Geen op zolder stond,
als een kabinet met kleeren, ging mee in de
vlammen op. De brandspuit van Grjjpskerke
was spoedig aanwezig. De gebouwen brandden
eohter tot den g'mu toe af. Ze waren verze
kerd, maar laag, de inboedel echter *iet.
Verder werd onder Nieuw en St. Joos-
land bjj den landbouwer P. van Djjke, in
den Bijleveldipolder een zes jarig bruin paard
getroffen, waardoor een verlamming ontstaan
is aan do beide voorpooten.
Volgens verklaring van den veearts zai dit
dier, het beste paard uit den stal, moeten
worden afgemaakt.
Verzekering dekt de schade.
Ook onder Hulst moet brand zjjn ont
staan.
- Bjj den jachtopziener GabriSlso te B i g-
gekerke is een kuiken geboren met vier
pootje». Hoewel het diertje goed levend is,
kau het niet loopen. Twee pootjes zjjn nor
maal doch de andere zjjn gedeeltelik samen
gegroeid.
Dinsdagavond hield de afd. Terseke
van de Vereen, tot Christ, verzorging van krank
zinnigen in Zeeland haar jaarvergadering. De
rekening toonde aan een bedrag van f 52.25
aan ontvangsten en f 48 81' aan uitgaven,
goed slot f 3.43*. Een collecte bjj een lezing
van da Homburg op 15 Deo. 11. had f 23 59
opgebracht
Tot afgevaardigden naar de zevende alge-
eane vergadering van den Bond te Middel
burg werden benoemd de heerenJ. Willemsen
en C- de Jonge Cz.
Het fanfare-gezolsehap Mozart ontving voor
een nieuw vaandel ruim f 170, een som die
zeer voldoende is. Twee ingezetenen gaven
ieder f 25.
De werkman J. Stalen» te P h i 1 i p p i n e
heeft wegens ouderdom, gepaard met lichaams
gebreken, als vasten arbeider in den SteUe-polder
bedankt. Hjj was als zoodanig 23 jaar werk
zaam. Ingelanden schonken hem eon gratificatie
van f50.
Die van den Thomas-polder, onder Hoofdplaat,
waaraan hjj 33 jaar was werkzaam geweest,
verzekerden hem een pensioen van f150 's jaars
ln de week van 3 tot 9 Mei kwamen
in onze provincie 12 gevallen veor van
besmetteljjke ziekten, nl- 1 van typhus
febris typhoidea, te Middelburg; 3 van rood
vonk, nl. 1 te Clinge. I te Oud VoBsemeer,
en 1 te 8cherpenisie8 van diphitberitis, nl.
1 te Bosohkapelle, 4 te Goes, 1 te St. Jan
steen en 2 te Kattendjjke-
Mnatschappü Schelde".
In de Woensdag gebonden jaarljjksohe alge
meene vergadering van aandeelhouders der
Koninkljjke Maatschappij De Schelde werd als
lid der commissie, bedoeld in art- 84 der
statuten, benoemd de heer J. P. Fokker te
Middelburg, in de plaats van den heer A. W. L.
de Raat te Rotterdam, die zich niet meer
beschikbaar had gesteld.
Als plaatsvervangend lid werd gekozen jkr.
A. A. van Teylingen te Middelburg.
Aan het verslag is het volgende ontleend:
Aan het op de Woensdag gehouden alge
meene vergadering van aandeelhouders va*
bovengenoemde maatschappij uitgebrachte 35o
jaarverslag, loopende over 19W, is het volgend»
ontleend
In de* aanvang van het jaar had de maat-
sohappjj met groote slapte te kampen en niet
dan met veel moeite en dan nog tegen
slecht looiende prjjzen gelukte het haar
eenige opdrachten te bekomen.
Gelukkig kwam hieri* spoedig verandering
en worden haar verschillende werken ter uit
voering opgedragen, waardoor het jaar eindigde
in groote bedrijvigheid i* alle afdeelingen.
Als gevolg hiervan konden tal van werklied»*,
die in het begin van het jaar bedankt wor
den, weder worde* aangenomen.
Het gemiddeld aantal werklieden bedroog 1349.
De onderhandelingen mot de Regeering be-
reffsnde uitbreiding en wjjzigingea van heb.
