MIDDELBURGSCHE COURANT
M*. 107.
4ö4* Jaargang.
1911
Zaterdag
6 Mei.
Middelburg 5 Mei.
Sprokkelingen.
Dit Stad en Frovineie.
Rechtszaken.
De*e courant verschijnt a agelijke, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.}
Frijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaardea.
PronpeotasBen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advorteatiën roor het eerstvolgende nummer moet*n dos middagi vóór óón nar
aan het bureau bezorgd ijjn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel moei
20 oent. Beclames 40 cent por regel Groote letters naar de plaats, dio zij innemen.
Tot do plaatsing Tan adverteatu a en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betroffen*
Hnndel, NjJ verheid en Geldn, is gerecLti.-dbet Advevt.-rndl <v- St«te*ira Jt. BR 'i,ti
WAK Ai., S.I. Tsorburgwa! 306, Araslerdnu.
Bfl deze courant behoort een bgvoegsel.
Onder het opschrift: Verbod bekleeden
bijbetrekkingen door gemeflnta-
secretarissen schrjjft men onsDe ge
meenteraad van Zjjpe heoft den gemeente
secretaris verboden zonder zjjne toestemming
andere betrekkingen te bekleeden. Het bestuur
der afdeeling Noord-Holland van den Neder-
landecben bond van gemeenteambtenaren heeft be
sloten zioh hierover te wenden[tot Gedeputeerde
staten van Noord-Holland, omdat dit verbod
in strjjd is te achten met de gemeentewet.
Deze noemt solve do met gemeente-Beore-
tariaat onvereenigbare bctieakingen en de ge
meenteraad mag hieraan geen uitbreiding geven.
Dit was de meening van niemand minder dan
Thorbeoke, don ontwerper der gemeentewet,
van voorname sohrjjvers als prof. Oppenheim
en Elenbaaa en vele onderen. Hit verbod werkt
bovendien in menig geval hoogst onbillijk om
dat bjj de nog altjjd zoo treurige bezoldiging
▼an verreweg de meeste gemeente-secretarissen
het verriohten van andere werkzaamheden veelal
dringend noodzakeljjk is.
Aan het slot van een beschouwing over
Hettarief ende verbruikers schrijft
de N. Rolt. Ort:
Neen, wat ook het voorgestelde tarief moge
brengen, verzachting van sociale nooden zeer
zeker niet. Hoe zou het ook, waar uit de me
morie van toelichting telkens bljjkt, dat wèl
zjjn overwogen de belangen van de schatkist
*|j het ook niet altjjd met gelukkig re
sultaat dat wèl sjjn overwogen de belan
gen van sommige induetrieelenmaar dat
slechts uiterst zelden iB nagegaan, onder welke
maatschappelijke klassen de verbruikers der
met invoerrecht te treffen artikelen het veel-
vuldigat worden gevonden?
•l*
Dezer dagen ontwikkelde het Kamerlid,
generaal Van Vljjmen, in De Tijd het idee
dat de manschappen der onbereden wapens
allen twaalfmaanderi moesten worden.
De redactie van Set Huiigtein komt daar
tegen op; tg vindt de acht maanden van het
ontwerpColjjn al een bewaar en schrflft:
>Natuurljjk nog grooter kosten, nog ernstiger
verzwaring van den persoonleken druk".
»Nuware [ön aan de kosten èn aan de per-
soonlgke lasten tegemoet te komen geweest
door verlaging van het contingent.
Het is reedB eenigermate onbillijk, van
viormaanders achtmaanders te rAken, zonder
een daaraan geëvenaarde contingent-inperking.
Nog veel ernstiger wordt de onbillijkheid,
als men, zonder vergoeding in het aantal
dienstplichtigen, vier- en achtmaanders tot
twaalfmaander» promoveert.
Men kan het zoeken, en vinden, öf in den
langdnrigen oefentjjd, 6f in de legersterhts.
Ma !c men èn een langen oefentjjd èn
een st" contingent wil, wordt het ons wel
wat machtig.
Vóór 1901 hadden we den twaalfmaandsohen
oefentjjd en een contingent van 11.000 man.
Thans tot een twaalfmaandsohen oefentijd
ierugkeeren en het contingent op 23.000 man
brengen is wat veel gevraagd.
Ook al laat men er het katholieke program
van 1896 buiten, dat toen al op vermindering
van pc rr.oonljjke en finanoieele lasten aandrong.
dere herstelling heeft gevoteerd, de restauratie
voott te zetten aan de zjjde der Noorditraat,
te beginnen aan den kant waar het oude aan
het nieuwere gedeelte aansluit, «en werk .dat,
vooral in verband met den slechten toestand
waarin de topgevel aldaar verkeert, eigenljjk
nog dringender noodig is dan de nu uitge
voerde herstelling aan de Marktsjjde.
De winst- en verliesrekening over 1910 van
de N. V. Houthandel vh. G. Alberta Lzn. Co.
alhier wjjut als Baldo der bedrjjfsrekeningen,
na aftrek van alle onkosten, rente, verliezen,
ondeihoud en afsohrjjvingen, f 106,286 (v. j-
f 138,910) aan, Met inbegrip van het saldo
4°. P#, ad f 3314 geeft dat een totaal van
f 109,601 (v. j. f 139,959). Na afsohrjjving op
vaste goederen van f 8500 evenals verleden
jaar en van f 17,115 (v. j. f 16.300) op inbreng
bljjft er een saldo winst van f 88,985 (v. j.
f 115,158), waaruit, zooals in ons vorig num
mer iB gemeld, 8 pet. (v. j. 10 pot.) dividend
wordt uitgekeerd.
De schietoefeningen tot verhooging van
's Lands Weerkracht alhier zullen niet te
twee maar te een uur namiddag* aanvangen-
De St. Crt. no 1C5 bevat de statuten van
de Protutanieh Chrietelijke Vakvereeniging van
timmerlieden, a 1 h i e r. De vereeniging aanvaardt
als grondslag: het Woord van God, geldend
op alle terreinen des levens.
Het doel ia de behartiging van de belangen
en de ontwikkeling der Protostantsch-Christe-
lgke werklieden in het timmeren.
Dezelfde 'St. Ct. bovat de wjjzigingen in do
statuten van de vereeniging Wolphaartedjjk,
Eet Groene Krui», thans genaamdHet Groene
Kruit, te Wolphaartadgk.
Morgei, Zaterdag, zal de steiger, die
sedert Joni 1906 het vrjje gezicht op
het stadhuis alhier belemmerde, worden
opgeruimd, wjjl de restaaratie van den voor
gevel van af den koertoren tot aan den Helm
geheel gereed is.
Het plan bestaat nu om, zoodra de Tweede
Kamer de aangevraagde subsidie voor de ver
Door de Vereeniging werd tpdenB de aan
hangige tramplannen al het mogeljjke gedaan
en met succes om een eventneele tram door
Goes te doen loopen en in Goes een
station te doen hebben, wat aanvankelijk niet
in de bedoeling der ondernemers lag.
De pogingen van de Vereen, om telef. aan
sluiting te verkrijgen van gemeentegasfabriek
en goederonbureau Staatsspoor werden met
gunstigen uitslag bekroond, terwgl verwacht
mag worden, dat het gemeentebestuur aan het
herhaald verzoek van »Handelsbelangen" tot
aansluiting van het politiebureau, zal voldoen.
Sedert enkele maanden ontvangen de leden
maandoljjks opgave van nieuwe inwonors om
daarmede hun voordeel te doen, b. v. door het
zenden van een adreskaartje.
Gewezen werd op de goede werking van de
Spaarkas.
In de voorlaatste ledenvergadering werd het
bestuur gemachtigd stBppen te doen, die kun
nen leiden tot oprichting van een handelB-
cursns en voor dit doel een orediet toogestaan
van t 70, zjjnde het Baldo Tentoonstelling
fondB.
Ten slotte herinnerde het jaarverslag aan
het succesvol optreden van den heer Meuwsen
welk optreden meerdere belangstelling in den
arbeid der Vereeniging heeft gewekt.
Dit het Jaarverslag van den Penningmeester
bleek, dat de Vereeniging financieel zioh
goed kan redden.
Beslot* werd tot oprichting eener Onder
linge Ülasverzekering. Benoemd werd eene
Commissie van 5 leden om deze aangelegen
heid nader te regelen. Het tot stand komen
van deze onderlinge verzekering zal voor vele
winkeliers belaDgrjjke besparing aan
DU Vlissingoa
De torpedobooten G 2 en G 4 en Wajang
zjjn van hier naar Nieuwediep vertrokken.
De commissie te 's Gravenhage voor het
opriohten van een gedenkteeken ter nage
dachtenis van den bekenden kindersohrjjver
P. Lonwerse heeft aan den raad van Oost
enWest Souburg toestemming gevraagd
ot plaatsing daarvan in die gemeente, waar
de heor Louwerse geboren werd.
Het ontwerp vau het gedenkteeken is ge-
gemaakt door den beeldhouwer P. Pnjjpei
mede een oud-Soubnrger.
In eene Donderdagavond te Bigge-
kerke gehoaden bestuursvergadering van de
Christelijke vereeniging van ziekenverpleging
Het Groene Kruis te Koudekerke sjjn benoemd
tot wijkverpleegster Znater N. Dees, hoofdver
pleegster in het stedelijk ziekenhuis te
Gravenhage uit 9 sollicitanten en tot huis
bewaarders Willem Geldot en vrouw uit 20
sollicitanten.
Verder is bjj aanbesteding onder de bjj
die Vereeniging aangesloten timmerlieden
de verbouwing en inrichting van het door de
vereeniging gekoohte pand te Koudekerke,
gegund aan den laagsten inschrjjver, den heer
J. de Kroo Cs. voor f1090.
- Als eene zeldzaamheid meldt men ons
dat in de bloemenkast van den heer J. B. Tak
Serooskerke, thans in vollen bloei
staat de palm Chamaropt Excelta, welke in Zuid-
f rankrjjk thuis hoort en zelden bloemen draagt.
Gedurende de eerste 14 dagen is deze palm
voor belangstellenden te bezichtigen, waarvoor
zjj zioh te vervoegen hebben bjj den tuinbaas
en des Zondags b$ den heer Tak.
Donderdag brachten een twintigtal leden van
de geitenfokvereeniging Door veredeling naar
verbetering te Heinkenszand een bezoek aan de
modelgeitenital van genoemden heer. Ook
liet hjj hun de prachtige, zuivere ras
dieren zien.
Met zeer veel belangstelling namen sjj kennis
van de mooie en praotisohe inrichting. De heer
Tak leidde hen persoonlek rond en gaf de
noodige inliohtingen.
Op de Maandag te Goes in Café Bou-
deling, onder voorzitteraobap van den heer
A. 8. J. Dekker door de Vereeniging Handelt-
belangen gehouden 9e jaarvergadering traden
39 nieuwe leden toe.
Het jaarverslag vermeldt o. a. het volgende:
Met de zastersvereenigingen te Middelburg
en Vlissingen is overeengekomen, dat over en
weer onderlinge informatiën zonden worden
verstrekt.
Een poging om te komen tot inperking van
het orediet, dat door den Middenstand te dier
plaatse wordt verleend, mistakte helaas.
Benoemd tot Rjjksha ven meester van het
Nederlandsch gedeelte van het kanaal van
Neuzen naar Gent met zjj kan aal naar de Axel-
sche sassing, ter standplaats Neuzen, A. J
M. Nolet te Deventer.
Inde Woensdagj.l. te C a d z a n d gehou
den raadszitting werd t erslog van den toe
stand dier gemeente over 1910 overgelegd en
goedgekeurd de rekening en verantwoording
over 1910 der gezondheidscommissie te OoBt-
burg in ontvangst op f 1545.en in nitgaaf
op f 1370,69;
Afgewezen werd e»n verzoek van den heer
J. A Tavenier, hoofd der school te 's Gravemoer,
om verhooging der jaarwedde van zjjn vader
den heer A. I. Tavenier, onderwjjzer, met
f 150. ten einde diens pensioen-grondslag met
dat bedrag te verhoogen.
Genoemde hoer is ongesteld. Daarom is een
tjjdeljjk onderwijzer noodig waarvoor de noo
dige gelden werden toegestaan.
Donderdag viel te Schoondjjke een
zesjarig meisje in de onderljjke woning van
den zolder ea bekwam eene hersenschudding.
Haar toestand is ernstig.
Vliegen in Zeeland.
Te Vlissingen bestaan plannen tot het
organiseeren eener vliegweek.
Die plannen zjjn uitgegaan van den heer
Vethacke, notaris aldaar, die zioh de mede
werking daarbjj verzekerde wn de heeren Van
Niftrik en dr. Staverman.
Op enkele kleinigheden na is alles reeds
zoover geregeld, dat in de laatste week van
Juli eon of meer aviateurs van de Bredasche
vliegvereeniging in de Soheldeitad demonstra
ties zullen komen gevon.
In Goes is het eerste Zeeuwsche vlieg-
oomité geslaagd in het engageeren van den
aviateur Arohor met een Monoplane en den
aviateur-instructeur Mulder met een Biplane.
Met deze twee vliegtuigen zal een vlieg-
demonstratie gehouden worden op den 2en en
Sen Pinksterdag, 5 en 6 Juni a. s. Het terrein
is gelegen nabjj Wilhelminadorp, beslaat een
oppervlakte van ruim 12 H.A. en zal geheel
als vliegkamp worden ingericht. Alle krachten
zullen worden ingespannen en de noodige
maatregelen zjjn reeds getroffen, dat deze
vliegdemonstratie goed zal slagen. De ge.
noemde vliegeniers staan bekend als eerste
kraohten op dit gebied.
Arrondiaaements-Rechtbarik te Middelburg.
Zware mishandeling.
In de heden morgen gehouden zitting werd
behandeld de zaak tegen Maatje Pietemolla
van der W., 26 jaar, zonder beroep, geboren
en wonende te Middelburg, thans aldaar
in hechtenis, terzake dat zjj in den nacht
10 op 11 Maart 1911 te Middelburg, met het
oogmerk om Laurens Davidse zwaar licha
melijk letsel toe te brengen, althans om dezen
te mishandelen, genoemden Davidse met een
scherp voorwerp een steek in den rug heeft
toegebracht, waardoor een snel toenemende
groote verbloeding en samendrukkmg en ver
dringing van het hart en de linkerlong is
ontstaan, en Davidse levensgevaarlijk is ver
wond geworden.
De eerste getuige L. Davidse deelde mee dat
hij in den nacht van 10 op 11 Maart, ©enigs
zins onder den invloed van sterken drank, met
den matroos Daane en zekeren Ingelse naar
do woning van de beklaagde was gegaan. Hij
ging daarna alleen op die woning af, boldo
aan en verlangde binnengelaten te worden.
In plaats van de deur ging er echter ©en
bovenraam open, er werd een emmer vocht
naar buiten getild en de inhoud -daarvan
over beklaagde uitgegoten, aan welk bad bij
echter door een behendigen sprong wist te
ontkomen. Toon werd getuige kwaad en
schopt© tegen de deur, die hij vernielde en
waarvan hij een stuk aftrapte, dat hij daarna
tegen de bovenramen gooide.
Onmiddellijk daarop kwamen er drie mannen
en twee vrouwen naar buiten en ontstond er
een groote herrie, waarbij de bewoners scha
devergoeding vroegen. Al twistende liepen ze
met elkaar op en het duurde niet lang o£
een eindje van het huis verwijderd ontstond
een vechtpartij. Een van de jongens V. d. W.
wilde getuige te lijf, waarna deze hem tegen
den grond sloeg. Terwijl hij nog gebukt over
dozen jongen heen stond voelde hjj plotse
ling dat hem een steek in den rug werd ge
geven en omkijkend zag hij beklaagde mot
haar hand een terugtrekkende beweging ma
ken, waarbij zo tegeljjkerlijd iets achteruit
ging.
Daarna zeide getuige naar de politie te wil
len gaan, z.g. om do schadevergoeding te
bespreken, waarbij hjj echter de bedoeling
had te vertellen dat hij was gestoken en
beklaagde als do daderes aan te wijzen.
Tengevolge van do bekomen verwonding was
hjj zeven dagen in het gasthuis verpleegd ge
worden, had daarna nog veertien dagen thuis
te bed gelegen, en was nog niet volkomen
hersteld.
De beklaagde had hierop geen aanmerkin
gen, maar kwam alleen op tegen de bewering
dat eerst het vocht van boven gegoten en
daarna do deur zou zjjn ingetrapt. Dit was
juist andersom en eerst na het vernielen van
de deur was zo op het denkbeeld gekomen
beklaagde een weinig to verfrisschen.
Hoewel ze bjj do instructie verklaard had
dat do wond mot een breinaald was toege
bracht deeld© ze nu mee dat dit was ge
beurd met een ijzeren tangetje, een heel ge
woon tangetje, waar do familie wel eens
jjzerdraad mee knipte.
Toen ze zag dat haar broer op den grond
lag en er niet te best aan toe was, had zo
den matroos met het tangetje in den rug ge
stoken om haar broer le helpen. Ze wist
echter niet waar ze had gestoken, en even
min dat ze een wonde had toegebracht, ter
wijl het niet in haar bedoeling lag getuige
levensgevaarlijk te verwonden.
Op een vraag van den verdediger, mr. J.
H. M. Stieger, deelde getuige mee dat hij
juist naar dat huis was gegaan, omdat het
hem bekend was, dat dit een verdacht huis
was. Hij had de beklaagde nooit eerder ont
moet, en was niet begonnen haar broer te
sarren en to slaan.
Daarna werd gehoord de matroos J. L. F.
Daane, die in dien nacht bij de vechtpartjj
tegenwoordig was geweest. Volgens dien ge
tuige was er eerst met vocht gegooid en
daarna pas de deur der woning vernield
terwijl hjj ook het rinkelen van glas had ge
hoord. Terwijl men aan het onderhandelen was
ontstond er ruzie en was beklaagde's broer op
den grond geworpen. Den steek had hij echter
niet zien toebrengen maar wel later het
bloed op de kleeren van Davidse gezien.
Op een vraag van den verdediger deelde hjj
mede dat het aanbellen aan beklaagde's wo
ning heel netjes geschiedde. Hoewel hij en zjjn
vriend «enigszins onder den invloed van
sterken drank waren, was er niet bij 'geschol
den.
Beklaagde deelde mee dat zjj het tangetje
heeft weggegooid.
Ten slotte werd dr. D. Schoute als des
kundige gehoord. In den bewusten nacht was
hjj op het politie-bureau ontboden en vond
daar Davidse gedeeltelijk ontkleed, met een
wond ter linkerzijde van de wervelkolom tus-
schen de 9e en 10e rib.
Daar het bloedverlies blijkbaar ernstiger
moest zjjn dan kon worden waargenomen, had
getuige den indruk gekregen dat er een in
wendige verbloeding was ontstaan. Later zag
hjj den toestand zooals die in de dagvaarding
is omschreven. De wond zelf was twee centi
meter lang, horizontaal vèrloopende, tameljjk
breed en met scherpe randen. Daar hij de
wonde onmiddellijk levensgevaarlijk achtte, ge
laste hij de opneming van Davidse in het
gasthuis. Was de toestand Van dien aard dat
hij den eersten dag in dubio was of hjj getuige
zou operoeren of niet, in den avond herstelde
de inwendige toestand zich, zoodat er kans
op beterschap kon worden gegeven en een
operatie niet meer noodzakelijk was. Ook in
de Woning van Davidse had hij hem nog
onderzocht. Hoewel alle gevaar is geweken,
kan deze nog veel last van de verwonding on
dervinden, die eerst in den loop van maanden
zou kunnen herstellen. Z i. moest de wond
door een mes of dolk zijn toegebracht. Een
breipriem was geheel buitengesloten, terwijl
een fictstangetje alleen dan zou kunnen ge
bruikt zijn, als het plat en van scherpe ran
den Voorzien was.
Op een vraag van den verdediger achtte
getuige het onmogelijk dat Davidse zich zelf
zou verwond hebben, daar de wond in dat
geval in schuinsche richting en niet zooals
hier loodrecht op den rug zou zjjn toege
bracht
Do beklaagde hield vol alleen een tangetje
te hebben gebruikt.
De officier van justitie wees er op dat het
voorwerp waarmede de wonde werd toege
bracht niet juist is beschreven. Dit doet
echter aan de zaak weinig af, daar vaststaat
dat er werkelijk een steek is toegebracht.
Hier is dus in allen gevalle zware mishan
deling of mishandeling zwaar lichamelijk letsel
ten gevolge hebbende gepleegd, terwijl de
getroffene daardoor in levensgevaar heoft ver
keerd, en slechts door een wonder van samen-
loopende omstandigheden in het leven geble
ven is. Is dus de dood niet gevolgd, dan
is dat niet to danken aan het toebrengen van
den stoot, daar deze op krachtige wijze ge
schiedde. Voor dit ernstige feit eischto Z. E. A'.
wegens zware mishandeling een gevangenis
straf voor den tjjd van één jaar en zes maan
den met aftrek van het voorarrest.
De verdediger, mr. J. II. M. Stieger, ad
vocaat uit Goes, meende dat de vermelding
van deze geschiedenis voor het courantenle-
zend publiek een aangenamo tijding moet zijn
geweest. Van een matroos, doodelijk gewond
door een vrouw van verdachte zeden, was een
prachtig verhaal te maken, terwijl er zelfs
couranten waren die er den volgenden dag
aan toevoegden dat de betrokken matroos
was overleden. Hoewel de matroos echter her
stelde, blijft toch deze mishandeling een
treurig feit, zoodat pleiter er eerst tegen op
zag do Verdediging op zich te nemen.
Na inzage van de stukken beziet hjj do
zaak echter van een andere zijde.
De persoon van beklaagde is in opspraak
gebracht, en zij is gesignaleerd als een vrouw
van verdachte zeden. Terwijl de politie echter
gedurende zes maanden lang haar huis in
het oog heeft gehouden, viel er op het gedrag
dezer vrouw met het minste aan te merken.
Pleiter wilde hier niet een pleidooi voor het
al of niet handhaven van publieke huizen hou
den; dit gaat geheel buiten de zaak om.
Het staat hier vast dat de beklaagde het haar
ten laste gelegde heeft bedreven, waarmee
doet niets ter zake.
Maar de omstandigheden waaronier het feit
gebeurde moeten wel degelijk onder het oog
worden gezien.
De getuige Davidse begaf zich in beschon
ken toestand naar boklaagdo's woning. Ieder
die een beschonken matroos kent, zal begrij
pen dat hij daar niet beleefd en netjes aan
belde. Er werd van boven geroepen dat hij
zich zeker vergiste, want dat de woning geen
bierhuis meer was en getuig© had daarna
mooter, heengaan.
Toon hij dat niet deed hadden de bewoners
het recht een emmer water over hem hee
te gooien, maar Davidse had niet het recht
daarop de deur kapot te trappen. Beklaagde
werd zenuwachtig, dit is natuurlijk. Terwjjl
haai- vader en broer over schadeloosstelling
onderhandelden, had zjj later in ecu toestand
van zenuwoverspanning den gewTaakten stoot
toegebracht. Dit geschiedde dus onder een
hevige gemoedsbeweging, die voor sterke straf
vermindering pleit.
Pleiter hoopte dan ook dat do rechtbank
zou letton op artikel 141 van het Wetboek
van Strafrecht, niet zou ingaan op den hoo-
gen eisch van den (officier van justitie eu
beklaagde een mildere straf zou opleggen.
(Een zeer talrijk publiek woonde de behan
deling van deze zaak bjj).
Poging tot doodslag.
Daarna werd behandeld de zaak tegen den
19-jarigen arbeider E. de P., geboren en wo
nende to Koewacht, thans in hechtenis te
Middelburg, beschuldigd van mishandeling en
poging tot doodslag.
Op 5 September jJ. waren zekere Rombout
en Laceur, beiden uit Koewacht, uit een her
berg gekomen. Laceur liep voorop en Rom
bout kwam een eindje achteraan. Toen de
laalsto le gebroeders Do P. tegenkwam be
gonnen deze met vjjandclij"kheden. r-
Rombo- 1 kreeg van beklaagde's bro
worn het oor, terwjjl deze terzelfti
tegen zijn broer riep: ..schiet, schiet!" Daarna
zag g'1 't beklaagde een revolver op
hem rich iij zag i vuurstraal, r """de
het schot vollen, ma; werd niet ukri
