MIDDELRIIRGSCHE COURANT.
N*. 9'.
iö4*Jaargaig.
1911
Dinsdag
25 April.
Middelburg 24 April.
Sprokkelingen.
Uit Stad en Frovineie.
ïj^ïwse:
Deze eemrant versshijut «agelijk», met uitzondering van Zon- en Feeetdnf«n.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelknrg *1» voor alle plaation in Nederland franco pp. f 2
Afaonderlfke nummers koeten 5 «ent.
Ad»orteatiën bjj abonnement op voordoelige voorwaarden.
Prospectus en daarvan ifin aan het bnreaa te bekomen.
Idrerteatiëa voor het eerstvolgende nammer moeten des middags vóór één nar
aan het bnreaa besorgd sga.
Advertentiën 20 eent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reolamea 40 eent per regel. Grooie letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Z e e 1 a a d, betreffend»
Haadel, N5 verheid ea Geldwesen, is gerechtigd bet Algemeen Advertentls-BarMss A. DB KiA
MAB An., H.I. Teerbnrgnal 966, Auiaterdana.
Woensdag 3 Mei volgende week dne
heelt er te Y1 i e i ng e n in het eerste dis-
triet eone stemming voor een lid van den rand
plaats.
Daarvoor bevolen wjj ten dringendste aan
den heer
A. STA VERMAN.
*a*
Men sohrjjft ons ait Gooi:
Het berioht, dat de hear De Koning Kooy
met ingaag van 1 Juni ontslag heeft aange
vraagd als burgemeester doser gemeente, moge
eea enkele nog wat onverwacht agn overvallen,
verreweg de meeste gemeentenaren hadden
reeds lang voorzien dat het aoover zou moeten
komen.
Toen de titnlaris den 5 November 1902 zgn
toenmalige functie van volontair ter gemeente
secretarie te Soest vaarwel had gesegd om
door hot bedanken van den keer J. Ph. Wes-
solink vacant gekomen burgemeesterplaats
alhier te bezetten, zullen zeker velen, voor
al uit de recbtsche partjjen, misschien groote
verwachtingen gekoesterd hebben van den
29-jarigen jongeman, maar al te spoedig reeds
bleek, dat ze zioh in dat opzioht leeljjk hadden
bedrogen.
Het was voorzeker geen gemakkeijjke taak
om als onervaren man van rechts met een
overwegend liberalen Baad eene gemeente als
de onze te besturen, maar een goede wil had
toeh ook in dezen veel coeds kunnen doen.
Helaas, het mocht niot zoo zjjn.
De verstandhouding tussohen Burgemeester
en Wethouders liet, zooals overbekend is,
vooral de laatste tjjden zeer veel te wenschen
over. Was bv. een der Wethouders door ziekte
of nit anderen hoofde verhinderd de verga
deringen van Burg. .en Weth. bjj te wonen,
dan bleef diens collega dood kalm ook weg.
Vaak stelden de Wethouders gezamenljjk het
uur van vergaderen vastde Burgemeester had
dan maar te komen I Zoo ging bet ook met
allerlei andere dingenelke zoo noodzakelijke
samenwerking tusschen Burg. en Weth. ontbrak-
Met den Baad was het al weinig beter ge
steld. Hjj was totaal ongeschikt om de verga
deringen to leiden. Aan den eerten kant gaf
Z. E. A. meermalen aanleiding tot groote hila
riteit door de eigenaardige manier van zich
uit te drukken, terwjjl hg zich aan den ande
ren kant het misnoegen van velen op den hals
haalde door de praatzieke elementen in den
Baad de sluizen hunner welsprekendheid maar
steeda verder te laten openzetten. Voegen we
daar nog aan toe de groote ontstemming over
het feit, dat de heer De Koning Kooy geheel
buiten Burg. en Weth. en den Raad om en
tegen het pas genomen Baadsbesluit in aan
H. M. de Koningin verzocht het salaris van
den nieuw te benoemen Commissaris van Po
litie, in overeenstemming mot 's Burgemeesters
wil, op f 1400 in plaats van op f 1200 te willen
vaststellen, waarover zelfs zjjn partjjgenooten
in den Baad hem duchtig de les lazen, dan
zal men «enigermate begrgpen, dat depositie
van den tegenwoordigen Voorzitter van den
GoeBchen Baad niet bepanld benijdenswaardig
genoemd kan worden.
Ook bg de burgorjj had Z. E. A. het gan-
■oheljjk verkorven, zoowel door de nog steeds
onopgelost gebleven geldkwestie van het
oarillon, als door de ondoorgrondelijke theorie,
die hjj placht te huldigen bjj het geven cf
weigeren von verlof voor muziekuitvosringev,
enz. Men denke voorts aan het verbod van
Heyerman»* Allerzielen, 20 April 1905, waardoor
hjj een zeer groot deel der burgerjj ontstemde.
Ten slotte maakten ook feiten, van meer
particulieren aard den man bier in Goes
onmogeljjk. 't Is dan ook een verstandige
daad van den heer De Koning Kooy geweest
den knoop eindolgk maar eens door
hakken en zjjn ontslag te nemen, Of eons:
wenk i n hooger hand daarbjj ook van invloed
ie geweest, wc weten het niet, hoewel we het
geenszins onmogelijk achten. Hoe dit evenwel
ook zjj, hst beilait is genomen, we moeten dus
een nieuw hoofd der gemeente hebben.
Laat ons hopen, dat de Minister na einde
lijk een* van z'n gewonen rogel atwgkt en
zich houdt aan het wetteljjk voorschrift om
bjj het benoemen van burgemeesters zooveel
mogeljjk een keuze te doen uit de ingezetenen.
Daar is tooh hier meer dan één gesohikt per
soon aan te wjjzen.
Meer en meer bljjkt dat, xooals reeds her-
haaldeljjk is opgemerkt, er scheuren sjjn in
de coalitie. Men tracht ze wel te bedekken,
ot zoo goed en zoo kwaad ala het gaat te
herstellen maar niet altjjd valt het even
gemakkelijk.
Het Huisgezin w}j»t er op dat er zelfs iets
hapert aan het »zoo noodigoverleg".
Bjj de Arbeidswet bleek dit en bjj de Bak
kerswet achjjnt het ook te wenschen over te
laten.
Het blad sohrjjft:
.Daarin, in de Bakkerswet, t een be
paling voor het verbod van patroonsarbeid
waartegen anti-revolutionnairen en christeljjk-
historischen principieele bezwaren hebben.
Sohjjnt uit hetgeen De Standaard te dezer
zake sohrjjft te kannen worden opgemaakt, dat
de meeste anti-revolutionnairen, om tactische
overwegingen, ondanks hun principieele beden
king voor de wet zullen stemmen. De Neder
lander geeft te verstaan, dat de ohristeljjk-
historisohen zich genoopt zullen voelen tegen
te stemmen.
Niet dit alleen geeft Dt Nederlander te ver
staan. Zjj constateert tevens, met zekere spjj-
tigheid, dat de Minister bljjkbaar zjjn ontwerp
liever ziet aangenomen met de hulp der
sociaal-democraten dan met die der Chisteljjk-
historischen.
Is het, waar de toestand zoo is, geen zaak
op het plegen van overleg aan te dringen en
op het vinden, zoo mogeljjk, van een allen
bevredigende oplossing
Met de Bakkerswet staat ot valt de coalitie
niet, maar ook alles wat haar kan verzwakken
dient vermeden en vooral dient vermeden al
wat voedsel kau geven aan de meening als
zou de solidariteit tusschen het Ministerie en
de samenstellende deelen der meerderheid niet
ten volle gewaardeerd worden."
Dat zinspelen op verzwakking van de coa
litie is een bedenkelijk taeken.
Het algomeen kieireeh.t wint meer
en meer veld.
Dezer dagen verklaarde zioh zelfs de N. 72.
Crt. daar voor. Bjj het gebrek aan plaats
ruimte in ons blad, gevolg van de verslagen,
die moesten worden opgenomen, konden wjj
op dit bijzonder fait niet vroegst uitvoerig
wjjzen.
Z{j deed dat in deze woorden
»Ook wjj gelooven dat de t|d om tot hst
algemeen kiesrecht over te gaan, is aange
broken. De grondslagen, waarop onso Kieswet
is opgebouwd sjjn reeds zeer breed genomen.
Dat het kiesrecht niet aan ruimer kring toevalt,
dan uit de jaarljjksche kiezerslijsten bljjkt, ligt
meer aan de ongelukkige wjjse, waarop de wet
de gedachten, die haar baiii vormen, heeft
uitgewerkt, dan aan haar beginsel. Wanneer men
de ongergradheden, waartoe de wet leidt, eeh-
toc niet als haar weten beschouwt en nie
mand wjjst ijveriger dan de ontwerper van de
wet self er op, dat reeds onder de bestaande
wet de kiesbevoegdheid aan veel grooter kring
toevallen kom dan er van geniet, dan moeti
dnnkt ons, voor een ieder wel duideljjk sjjn,
dat de stap van ons hnidige kiesreoht tot het
zoogenaamd algemeene kiesrecht soo overdre
ven groot niet kan zijn. Wg zien geen wegi
om tot een o k practiich billijker kiesreoht
te geraken, dan door het attributief kies
recht te vervangen door een kiesreoht, waarbg
nog allten de uitsluitingen worden geregeld.
Overgang tot het algemeen kiesrecht ljjkt ons
in hoofdsaak, op het pont waarop wj] hier te
'ande gekomen afin, de vervanging van een
onbilljjk werkend systeem, door een met be
vredigender gevolgen."
Die vorderingen van het Algemeen kiesrecht
prikkelen do Anti-revolntionnaire pers, die
daarom thans op nienw dit recht als »revo-
tionnair" voorstelt.
Daartegen komt Bet Centrum in een driestar op
Het Boomsch Katholiek orgaan sohrjjft n.'.
»Het kan natuurljjk voorkomen en het
geschiedt inderdaad dat men met revoln-
tionnaire leuzen het A. K. opeischt en aan
dat kiesrecht ook oen revolutionnair karakter
poogt te geven.
Maar hieruit volgt nog niet dat het A. K.
als zoodanig dit karakter ook werksljjk soa
moeten dragen en derhalve door oei ioder,
die tegen omwenteling en volkszonvoroinitoit
is, zou zijn te verwerpen.
Men moet de zaken niet verwarren.
Een goed geregeld A. K.is in
zioh even weinig revolntionnairi
als het zoogenaamd organisch- en
huismanskierecht.
Ook de voorstanders vaa dit laatste hebben
trouwens gevoeld, dat het eenvoudig onmo
gelgk is, het kiesrecht louter aan de hoe
danigheid van gezinshoofd to verbinden.
De grootste onrechtvaardigheden en allerlei
soheeve verhoudingen zouden daarvan het
gevolg zgn, tot nadeel van het kiezerkorpz en
van het land.
Ook het individu kan en mag aan de
stembus tot zgn recht komen. En het ljjkt
ons niet mogeljjk in te zien, dat het kies
stelsel eerst dan principieel juist zal zgn en
van alle smetten van volkssoevereiniteit vrij,
wanneer jongelieden, die hnn huweljjk nog
eenigen tgd wensohen uit te stellen, van de
stembus worden geweerd.
Laat men het A. K. beatrjjden, indien men
zioh daartoe godwongen voelt, dit is ieders
reoht.
Laat men het woord want veel meer dan
een vreesaanjagend woord is het voor velen
niet uit den booze aohten.
Maar laat uien niet den indruk webken
alsof degenen, die noch het woord, noch de
saak dachten, slaohtoffers zgn geworden van
een valzchen waan en revolutionnaire ideeën I"
Mr S. van Houten heeft weer een Staat
kundigen Brief in 't licht gegeven, ditmaal
den tienden van de nieuw e serie.
Hjj bespreekt daarin o. a. de zeer geamen
deerde en slechts met één stem tegen aangenomen
Arbeidswet van Minister Talma.
Die groote meerderheid is, volgens den schrjjver,
een staaltje van de onrechtvaardigheid en het
machtmisbruik, waartoe zjj meerderheid
in staat ii, wanneer hot eene mode geldt, die
bg de sociaal-democraten steun vindt. Mr Van
Houten wgst op de slaohtoffers der wetde
vrouwen, die voortaan sleohts 58 of 56 uur in
fabrieken en werkplaatsen mogen arbeiden.
De mannen worden vrg gelatende vrouwen
kunnen dus niet meer met de mannen oon-
ourreeren.
Mr Van Houten acht dat verkeerd, vooral
waar dit geschiedt onder den schgnvan
de vrouw te besohermen. De-bescher
ming der vrouw is hier een masker. In wer-
kelgkheid wil men do verheffing der vrouw
tot meerdere zelfstandigheid tegengaan.
»Het aangenomen amendement-Sohaper sn
het niet aangenomen amendement-Aalberse-
Paistoors waren, zegt mr Van Houten, onder
het licht dezer feiten en omstandigheden be-
zchouwd, buitengewoon karakteristiek. Do ge-
tronwde vrouw en zg, die de verzorging van
een gezin ten baren laste heeft, moeten den
Zaterdagmiddag vsn 1 uur af vrg hebben
volgens het amendement-Schaper. De voorsteller
gevoelde naar hot schgnt niet, dat deze eisch
niet behoort tot arbeidsorganisatie,
maar slechts een eisch is van een h u i e h e e r,
die zgn dienares op dien tgd voor ziek
wil hebben. Aalberie en Paastoors, die den
arbeid der getrouwde vrouw wilden beperken
tot S nar per dag, behoudens één dag in de
maand tot 10 uur, daohten niet aan arbeids
organisatie. Zg stuurden het geheele
arbeidsleven in de war, met het oog op een
door hen wensohelgk geachte hnieorgani|-
a t i e. Het is karakteristiek on konschetathet
gevaar, dat ran de tegenwoordige Kamer steeds
dreigt, dat een z66 diep in het geheele leren
Ingrgpend voorstel 29 stemmen kon bekomen-
Ware de Kamer nog iets meer onvoltallig
geweest, dan had het met die stemmen de
meerderheid kunnen halen en had Talma
hst vermoedelgk uit zelfbehoud even warm
bg de Eerste Kamer verdedigd, als hg nn
het amendement-8chaper, en de toepassing
der wet op de veendergen en op de bloemen-
biadsters zal moeten doen, gelgk Regout de
vernietiging van den totalizator. All selfstan
dige faotor van wetgeving telt de Begeering
tegenwoordig niet meer mee."
Mr. Van Houten acht het wenechelgk, dat
men tooh eens juiste begrippen ging vormen
omtrent hetgesn de taak en de bevoegdheid van
den wetgever in desen is. Bg voortgaande
ontwikkeling der vakvereenigingen meeat hg,
dat deze mans genoeg zullen zgn om de loo-
non en de arbeidsvoorwaarden ts verkrggen,
die de stand van het bedrgf toelaat. En dan
zou natuurlgk toegelaten kunnen worden, dat
van overheidswege werd toegezien op de ge
zondheid en de veiligheid der werkplaatsen.
KORTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
In de te Hilversum gehouden algemeene
vergadering van de Vereeniging vbor Openbare
leenaltn in Nederlandwerd door de heeren
dr. D. Bos en dr. M. Sohoengen besproken het
onderwerp: »Pe oeteekenis der openbare lees
zalen en bioLotheken voor de teohnische
ontwikkeling van onz volk."
De volgende stellingen werden daarbg aan
genomen
lo. Bg het aanschaffen van lektnnr voor
een openbare leestaal of bibliotheek dient in
do allereerste plaats gelet te worden op de
vaklitteratuur, d. w. z. op die litteratuur, welke
dieat-iig is voor de technische ontwikkeling
van de plaatselgke bevolking.
2o. Onder die litteratuur moeten vallen
a. alle dag- en weekbladen, tgdschriften en
verdere boekwerken in de landstaal geschreven;
b. de voornaamste buitenlandsohe tgdschrif
ten, vooral geïllustreerde
c. binnen- en buitenlandse!'o plaatwerken)
welke op hot vak betrekking hebben.
3o. Doorloopende tentoonstellingen van platen
i teekeningen in een der zalen van de open
bare leeszaal of bibliotheek zgn voor de teoh
nische ontwikkeling van het volk van bet
hoogste belang en derhalve aan te bevelen.
4o. Raad en voorliohting zoowel in het
aansobaffen van lektnur als in het organiseeren
van tentoonstellingen dienen de bezturen van
openbare leeszalen in te winnen bg vak-
leeraren der eventueele plaatselgke ambachts
scholen, kunstnijverheid-, handels-, indnztrie-
en landbouwscholen, de inzpectours voor het
onderwgs en don ngverheidsconzulent.
De vorige week iz te Groningen het natuur-
en geneeskundig congre» gehouden.
't Bezoek der medische sectie was gering)
een gevolg van bet samenvallen van dit con
gres met buitenlandsohe congressen, die door
vele Nedorlandsohe chirurgen bezocht worden.
Aan dr. Van Nouhugs en mr. Lorents zgn
wegeas hun tooht op Nieuw Guinea medailles
uitgereikt.
In 191S zal het oongrei te Delft gehouden
worden.
Tot zeotievoorzitters voor dat congrei zgn
benoemd prof. Ter Meulen, prof. Begerinck
en prof. Molengraaf, allen te Delft, benevens
prof. Nolenz te Leiden.
BENOEMINGEN, ENZ.
Ijj kon. besluit:
i benoemd tot secretaris van het Koninklgk
Nederlandsoh Meteorologisch Instituut te de
Bilt W. Woltheri, thans adj. secretaris bg
semd Instituut, tevens tgdelgk belast met
de waarneming der betrekking van secretaris;
is jhr. mr. G. L. M. H. Buys de Beeren-
brouck, 2de voorzitter der Koninklgke Neder-
landsche Lsndbouwvereenïging te Maastricht,
benoemd tot vertegenwoordiger der Regeering
op het in de maand Mei n. s. te Madrid te
houden lXde internationale landbonweongres
de heer S. A. Bakker erkend en toege
laten als vioe-conBul van Duitsohland te
IJmuiden, voor de gemeente Velsen;
is benoemd tot commandeur in de orde van
Oranje Nassau mr. P. M. O. H. Beerenbroek, pre-
dent der arrondissements-rechtbank te Roer
mond is hg op verzoek eervol ontslagen uit zgn
betrekking van president dier reohtbank onder
dankbetuiging en is benoemd tot president van
gemelde rechtbank mr. F. J. Bolsius, lid van
de Tweede Kamer, advocaat en proourenr te
Roermond, tevens rechter-plaatsvervanger in
gemeld college;
is benoemd tot vioe-president van dese reoht
bank G. R. A. Lemmens, thans rechter in dat
eollrge
zgn beuoemd tot ontvanger der dir. belas
tingen enz. te Westervoort J. J Bekaar, in
specteur van financiën in Ned. I dienst, thans
met verlof hier te lande, op versoek; en te
Tornaard A. F. Bange, surnumerair dereelfde
middelen uit de direeiie Groningen;
is benoemd tot adj.-controleur der grond
belastingen te Zutphen H. Vink, surnumerair
der dir. bolastingen, ene. uit de direotie Arnhem
iz aan dsn out vanger der dir. belastingen
H. J. van Gelder, te Leiden, op vertoek, eer
vol ontslag uit 'sRgks dienst verleend; en
is aan F. A. Haanebrink, op vertoek, eer
vol ontslag verleend nit zjjne betrekking van
commies bg het Dep. van Financiën en 'S
hem verleend de persoonlgke titel van hoofd-
oommies.
Dr. A. L. J. Suinier is gesteld ter beschik
king van den Gouv. Gen. van Ned.-I. ten einde
te worden benoemd tot assistent voor de
visioberg bg bet departement van landbouw
te Buitenzorg.
Er worden op ons eiland pogingen ge
daan tot oprichting van een vereeniging voor
„Heemschut", d. w. z. een vereeniging tol
instandhouding en bevordering van Walcheren's
natuurschoon. Het voorlaopig bestuur, be
staande uit de heeren B. von Bruckcn Fock,
W O. Swaving en mr. II. F. Lantshoer, za!
zich met een circulaire en inteekenlijst tot
de ingezetenen van het eiland wenden Het
voornemen is de op te r ichten vereeniging eea
afdeeling te doen zijn van het eenige maanden
geleden gevormde Centraal Bestuur voor
„Heemschut".
In een volgend nummer zullen we oen be
schouwing over het doel der vereeniging op-
In de afgeloopen week is men gereed
gekomen met de plaatsing van de hernieuwde
beelden in den voorgevel van hot raadhuis en
de restauratie van het voornaamste gedeelte
van dit schoone bouwwerk.
Do groote zware stelling, die zoo lang de
bewonderaars van dit sieraad van Middel
burg het volledige gezicht er op belette, zal
nu binnen een paar weken worden wegge
nomen.
Bjj gunstig weer zullen de muziekuitvoe
ringen op het Molenwater alhier aanvan
gen pp Vrijdag 5 Mei as.
De milicien sergeant J. van Loozen ea
de prilicien J. W. Bol, beiden van, hot 2e
bataljon 3o regt. inf. te Middelburg,zjja
aangesteld respectievelijk tot sergeant en kor
poraal bij genoemd bataljon.
Zaterdagavond omstreeks kwart voor
negen ontstond brand in perceel 35 aan den
Noordweg alhier.
Onmiddellijk rukte de brandweer metslaa-
ganwagen uit, maar het perceel stond inmid
dels geheel in vlammen. Hoog spatten de von
ken boven het brandende gebouwtje, de vuur
gloed verlichtte den geheelen omtrek en zette
de hoornen van het bolwerk in een fantastisch
rossigen gloed.
In een oogenblik stroomde alles wat op,
ptraat was haar het terrein van den brand, dat
de politie inmiddels bad afgezet om het wer
ken dor brandweer niet te bemoeilijken.
Van de bewoners, zekere G. met vrouw en
drie kinderen, was niemand thuis toen de
brand uitbrak. 1 -i jjgj
De omwonenden brachten in allerijl hun
meubels en. kostbaarheden buiten, daar met het
oog op den wind het geheele blok huizen een
oogenblik gevaar liep mede in de vlammen op
te gaan.
Hoewel het aangetaste perceel geheel uit
brandde, wist de brandweer het vuur echter
tot deze woning te beperken.
De oorzaak wordt gezocht in een vermoe
delijk vlam vatten van dekens welke over een
touwtje boven de brandende kachel hingen.
Alles was kort geleden verzekerd
Dit Vlissingea
Zaterdagavond heeft do firma gebr. Polak
haar nieuwe magazijnen op feestelijke wijze
geopend.
Om zeven uur vcreenigdo zich het personeel
en word op waardeerende wijze toegesproken
door den heer A. H. Polak Sr., waarop door
eenigen hunner werd geantwoord.
Verschillende bloemstukken, waaronder zeer
kostbare, werden de firma aangeboden.
Dien avond en ook den volgenden dag waa
de belangstelling, van het publiek voor hef
nieuwe magazijn bijzonder groot.
In ons vorig nummer vermeldden wij dat
de aanneomster de firma Kievicts en Caljé te
Amsterdam woondegenoemds füStó 1q
te Vlissingen gevestigd.
