MIDDELBURGSCHE COURANT.
Zaterdag
25 Maart.
H°. 72
184* Jaargang.
1911
Deee «omrant venehgmt dagelgks, met uitzondering van Zon- en^Feestdogen.
Prfis per kwartaal, zoowel Yoor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franso pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
Advertenties bg abonnement op roordoeligs voonraarden.
Prospectussen daarvan sgn aan het bureau to bekomen.
Adverteatiön voor het eerstvolgende nummer ioooten dos middags vóór 6 6»
aan bet bureau besorga egn.
Advortentiën20 sent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-,^dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetnigingen ran 1—7 regels f 1.10olke regel meer
20 eent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiSn en rename», niet afko-nntig uit Zeeland, betreffendi
Handel, Nfiverheid ea Geldwosea, is gerechtigd hot Algemenen Adsri'itatie-lSBirosn A. ÖK LA
SUB As., S.E. Voorburgwal 36G, Amsterdam.
Bp deze courant behoort een bijvoegsel.
Do opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de gebruikelijke plaats.
Zjj, die zich met 1 April a. s. op onze
«onrant abonneeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers gratis.
ADMINISTRATIE.
liösllmrg 24 Maart.
eener Elec
trische Centrale te
Middelburg.
Wij kunnen aannemen dat binnenkort
de voorstellen van Burgemeester en Wet
houders onzer gemeente, in zake de op
richting eener electrische centrale alhier
In cene raadszitting in behandeling zullen
komen.
Yole ingezetenen zien met belangstelling
deze gebeurtenis tegemoet; ook wij doen dit
-ea zouden het besluit tot oprichting eener
centrale met vreugde begroeten.
Middelburg mag hierin niet achterblijven
bij andere gemeenten en moet haar inge
zetenen de gelegenheid bieden tegen billijken
prijs electrische onergie voor licht- of kracht-
doeleinden te betrekken.
Dit meuwe gemeentebedrijf zal aan onze
gasfabriek geen schade berokkenen. Yoor
beide bedrijven is er plaats on elk heeft
zim gebied.
De behoefte aan meer en mooi licht doet
zich overal gevoelen en de moderne lampen
voor gas- en eleotrisoh Jiobt voldoen aan
dezen eiseh en branden beiden zeer zuinig.
Op grond van statistische gegevenB van
het Vertin Deutscher Gas- und Wasser-
fachmcintier werd door den heer G. Dettmar
de invloed onderzocht, die de oprichting
eener electrische centrale uitoefent op de
ontwikkeling der gasfabriek in gemeenten
mot een aantel inwoners beneden 30000
(zie E. T. Zeitschrift Heft 23 1910).
Hieruit bljjkt, dat beide bedrijven elkaar
niet hinderen. Weliswaar vermindert in het
algemeen het gasverbruik voor kracht
doeleinden, maar daartegenover staat dat
het verbruik van gas en oleotriciteit, voor
verlichtingsdoeleinden zioh blijft ontwikkelen
en bovondien wordt do vermindering van
het gasverbruik voor kracht weer te niet
gedaan door het toenemend verbruik aan
gas voor verwarming.
Do contrales leveren belangrijke hooveel-
hoden licht en daarenboven veel meer kracht
aan motoren dan vroeger de gasfabriek;
zij krijgen niet alleen verschillende afne
mers, die vroeger met gasmotoren werk
ten, maar bovendien een groot aantal kleine
afnomers, die de gasfabriek vroeger niet
bevredigen kon.
Indien de eenheidsprijzen voor belang
rijke hoeveelheden laag genoeg gesteld
worden, sluiten «ioh ook groote afnemers
voor kracht aan.
De electromotor nadert het ideaal eener
bedrijfsmachine bijna volkomenbijzonder
gemakkelijk en eenvoudig is zijne bedie
ning, hij vereischt geen voortdurend toe
zicht, en zijne onderhoudskosten zijn van
geen boteokenis; daarenboven is hij voor
kleine krachten of kracht gedurende korten
tijd zeer economisch. Er is geen bedrijf te
noemen, waar de electromotor niet op rijn
plaats ishet gebied waar hij toepassing
vindt, is buitengewoon veelzijdig. Ook de
kosten van aanschaffing zijn klein.
Gasfabriek en electrische centrale vullen
elkaar niet alleen aan op verlichtings-
gebied, maar bovendien voorliet de een-
trale ïn oen aantal behoeften der inge
zetenon, waaraan vroeger door de gasfabriek
niet voldaan kon worden. Zjj vormen te
zamen een veolsjjdig goheel, waarvan de
ingezetenen de voordeelen ondervinden.
Zeer zeker zijn aan de oprichting eon er
electrische centrale groote kosten verbonden
en steeds moet zij jaarlijks torugkeerende
kosten bestrijden, maar dit behoeft ons niet
af te schrikken. Het duurkoop zal in dozen
ook goedkoop blijken te zijnea wanneer
de centraio er eenmaal Btaat, komen de
afnemers Bpoedig genoeg, meestal spoediger
dan men gedacht had.
Natuurlijk zal men vooral in den beginne
hier en daar wat moeten te gemoet komen
en ook de gasfabriek, die zelf zooveel werk
heeft, moet hare jongere zuster zooveel
doenlijk steunen en afstaan wat zij goed-
sohiks missen kan. Wij, als ingezetenen,
kunnen de centrale helpen, door haar zoo
spoedig mogelijk werk te geven, hetzij voor
licht of voor kracht. Welnu, wanneer ieder,
al naar de omstandigheden zich voordoen,
daartoe een steentje bijdraagt, zal de cen
trale binnenkort een aardige bron van in
komsten worden en zullen onze Btadgenoo-
ten, met name do belastingbetalenden, er
allerminst spijt van hebben dat tot de op
richting besloten werd.
Te willen nn de jaarlgks terugkeerende
kosten, welke de centrale bestrijden moet,
eens nader beschouwen
Deze zijn terug te brengen tot vijf hoofd
groepen
1. De kosten van rente en afschrijving
van het aanlegkapitaal der maohine-inBtal-
Iatfe, gebouwen en kabelnet mot toebe-
hooren.
2o. De kosten van het personeel.
3o. De brandstofkosten.
4o. De onderhondBkosten der geheele
installatie met gebouwen etc.
#o. Do kosten roor smeerolie, poetsma-
teriaal, pakking enz.
De kosten zijn afhankelijk van de soort
machines, welke in de centrale worden
opgesteld ea de stroomsoort, welke daar
wordt opgewekt on aan de verbruikers
geleverd wordt.
Welke stroomsoorten komen voor Mid
delburg als kleinere stad in aanmerking
a. Opwekken van gelijkstroom en ver
doelen van gelijkstroom aan de verbruikers.
Dit uoemt men een gelijkstroomeentrale.
b. Opwekken van drie fasige wisselstroom,
ogenaamde draaistroom en verdoelen van
draaistroom (driofasige wisselstroom) aan
de verbruikers.
Dit noemt men een draaistroomcentrale.
In groote steden komen andere combi
naties voor, doeh die kunnen we hier buiten
besohbuwing laten.
a. Gelijkstroom centrale.
Dit systeem is het oudste en wordt in
kleine steden veel gebrnikt. Een accumu
latoren batterij wordt naast de maohines
opgesteld. (Accumulatoren vervullen de
zelfde fnnctio in de centrale, als do gas
houder s in de gasfabriek). Overdag, gedu
rende den tijd dat geen licht gebrand wordt,
heeft men kracht over, en deze wordt ge
brnikt om de accumulatoren te ladendes
avonds gedurende de uren van hetgrootzte
verbruik helpt de batterij de maohines, in
dien dezo het werk niet afkunnen en des
nachts kan de centrale stilstaan, terwijl de
batterij den stroom levert, zonder dat eenig
personeel daarbij behoeft tegenwoordig te
lijn.
Zoodoonde kan men de machines gedu
rende den goheelen dag regelmatig werk
geven, wat de gunstigste resultaten oplevert.
Een bezwaar is ovenwei dat bij gelijkstroom-
centrales het kabelnet zeer duur is. Ook
de dynamomachines en motoren z^ju duur
der dau b$ draaistroom. Een tweede groot
bezwaar is, dat de stroom marr ever bo-
trekkolijk korten afstand kan worden over-
gebraoht, willen de kosten niet buitenge
woon hoog worden.
b. Draaistroomcentral o.
Dit zystoem is jonger en heeft vele voor
deelen. Men wekt hooggespannen draai
stroom op in de oentrale, cn kan deze
zonder belangrijk verlies langs dunne kabels
naar vordeelpunten brengen waar transfor
matoren zijn opgesteld. Deze transforma
toren veranderen den hooggespannen draai
stroom in stroom ran iago «panning, welke
naar de verbruikers gaat.
De kosten van hst kabelnet ejjn kleiner
dan bij gelijkstroom en de stroom kan zon-
dor aanzienlijke kosten over een grooten
afstand worden overgebracht. Eon nadeel
van dit systeem is evenwel, dat do trans
formatoren steeds stroom gebruiken, ook
wanneer de verbruikers niets afnemen dit
is dus een verlies, wat bij bot gelijkstroom
systeem niet voorkomt. Dit verlies is nog
al belangrijk, naar statistische opgaven be
draagt het ongeveer 15 pot. van do jaar-
lijksehe hoeveelheid stroom die afgegeven
wordt.
Ook is jammer, dat men bjj dit systeem
wel verplicht is, dag on nacht met de ma
ohines in de Centrale te draaien, want het
opstellen en gebruiken van eene accumula
toren batterjj is nu niet zoo eenvoudig
rendabel als bij gelijkstroom. Accu
mulatoren kunnen namelijk alleen door
gelijkstroom geladen worden en geven alleen
gelijkstroom af.
Men heeft dus bijzondere inrichtingen
noodig om het leden en ontladen der bat-
terg mogelijk te makendit gaat met
grootere verliezen aan stroom en extra
kosten gepaard, zoodat men in draaistroom-
centrales meest van het gebruik eener
batterij afziet.
Het ontbreken der batterij heeft tenge
volge dat de machines of althans een voor
naam deel der machines gedurende een
deel van den dag en gedurende den nacht
draaien, terwijl er weinig werk voor ïb.
Dit is natuurlijk niet voordeelig. Boven
dien moeten de machines nu zoo groot
genomen worden, dat zjj gedurende den
korten tijd van het hoogste verbruik het
werk afkunnen, want er is geen batterij
om dan bij te springen.
Dikwgls is de benoodigde stroom overdag
maar 20 ot minder van den stroom
gednrende de lichturen en des nachts nog
belangrijk minder, zoodat het wel verkwis
tend lijkt do groote machine-installatie, of
althans een belangrijk deel daarvan, voor
het weinige werk gedurende al die uren te
laten draaien.
Om hieraan tegemoet te komen, wordt
dikwgls een kleine Dieselmotor geplaatst.
Dit geeft veelal een gelukkige oplossing
van het vraagetnk. Hij bedient do eentrale
gedurende de uren van kleine stroomafgifte,
is in brandstof verbruik zeer zuinig on
behoeft slecht» één man voor do bediening,
wat van belang is voor don nachtdienst.
In het alloreorste begin van do centrale
kan deze motor desnoods alles op aioh
ien, daar zijne bedrijfszekerheid zeer
groot is.
Meestal worden do centrales door stoom
gedreven, minder algemeen door zuiggas-
of Dieselmotoren.
Do aaulogkosten van de maohineïnstal-
latio zijn voor stoom het kleinst, voor
Dioselmotoren het grootst, doeh daartegen
over staat, dat de kosten voor de gobouwen
bij Dieselmotoren het kleinst eu bij stoom-
inatallatioB het grootst zijn. Zuiggas ligt èn
wat kosten der machine-installatie betreft
èn wat gebouwkosten betreft tusschen
beiden in.
Do kosten van hot personeel zijn bij
de stoomeentralo, evenals de brandstofkosten,
het grootst, maar stoommaohines hebben
een groote krachtreserve, wat ook eenzeor
belangrijke factor is.
Door den dag- en nachtdienst vereisohen
draaistroom-centrales wat meor personeel
dan gelijkatroomeentrales.
De onderhoudskosten bij stvoomeontrales
kunnen lager aangenomen worden dan bjj
gelijksoortige, welke mot zuiggas- of
Dieselmotoren gedreven worden.
De smeerolie kosten ene. vervullen geon
belangiijke rol tegenover do andere kosten.
Met hot bovenstaande hebben we getracht
de beteekeniB eener electrische oentrale
voor eene gemeente, behoorende tot de
groep waaronder ook Middelburg gerang
schikt moet worden, nog oens helder naar
voren te brengoH en aan te toonen, dat juist
de centrale datgene geven aal, wat wij door
het bezit eener gaifabr'sk alléén, nog moe
ten ontberen en ook de ontwikkeling
van dit nieuwe bedrijf, de -ontwikkeling
van een thans bestaand bedrijf niet za^
ter neerdrukken, maar toenemende bloc
van boido bedrijven alleszins verwacht mag
worden.
Wat do jaarlijks terugkooronde kosten
betreft, welke de electrische centrale bestrij
den moet, onze lezers hebben zich een
denkbeeld kannon vormen van de factoren
welke hierop in vlood uitoefenon
Het spreekt van zelf, dat men bij de
oprichti jg en later bij hot bedrijf der oentrale
er naar streeft do totale som dezer kosten
zoo klein mogelijk te honden om de centrale
zoo rentogevend mogelijk te maken.
H. C. GHIJSEN.
Uit Staff en Provincie.
Heden herdacht A. Aalewynso alhier
den dag dat hij 20 jaar geleden als schoen
makersknecht m dienst trad bij de firma C.
C. Mantz, thans C. C. Mantz Zn. Daar
zulk een lang verblijf in één dienst in het
schoenmakersvak iets bijzonders is naar men
ons verzekerde, is deze dag voor den jubi
laris niet onopgemerkt gelaten. Hem werd een
stoffelijk blijk van belangstelling gegeven zoo
wol door de firma als door den jongs ten
firmant, die juist even lang als hij in do zaak
werkzaam is.
De politie alhier heeft Donderdag
avond omstreeks half acht in het volksloge
ment van J. Berger aan het Vlissingsch Wa
genplein gearresteerd zekere M. van M24
jaar oud, wonende te Utrecht, en J. B. J
oud 18 jaren, woonachtig te Breda.
Deze personen worden verdacht van een
diefstal met braak gepleegd in den nacht v
16 op 17 Maart j.l. in een woonwagen v
den kermisreiziger Giozzi te Breda.
Beiden werden heden morgen gevankelijk
naar Breda overgebracht. De politie aldaar
bad hunne opsporing verzocht.
Een dezer personen M. v M. is in den
afgoloopen zomer geruirnen tijd gevangen ge
weest te Brussel, verdacht van moord op eer
herbergierster.
De vermissing van een portemonnaie door
een koopman op de weekmarkt alhier gold
niet een Rotterdammer maar een Amster
dammer. De inhoud was ook geen f 65 maar
f 6.25.
Donderdagavond is, naar zij beweert,
mej. A., woonachtig in den Penninghoek a 1-
h i o r, in een stal in de Wijngaardstraat,
waar pij zich bevond met W., tot wien zij
vroeger in intieme verhouding stond, mis
handeld. Zij had een wonde in haar gelaat De
betichte ontkent dit echter. De politie, die
de zaak onderzocht, vond geen termen om
procesverbaal op te maken.
In de woning der vrouw waren vier ruiten
stuk geslagen. Een cn ander bracht de buurt
natuurlijk in opschudding.
Uit jKlisziugen.
De loodsleerlingen van het Belgisch loods
wezen alhier A. Ardaen, E. Deplanterd, J
Joukes, J de Hondt, F. Pauwels en A. An-
tierens, zijn aangesteld als loodsleorling bjj
den loodsdiensl te Antwerpen.
De stoomtram „Walcheren" ontving over
do maand October 1910 f 6.753.32 en totaal
van (af 1 Januari tot en met ultimo Octo
ber 1910 f 52.765.11. Do ontvangsten (per
dagkilometer waren in October 1910 f 8
in October 1909 f 5.13s. Van af 1 Januari tot
en met ultimo October 1910 waren de ont
vangsten per dagkilometei over 1910 f 6.34s
en (over 1909 f 5.505.
.Voor do stoomLram „Hulst-Walsoorden"
bedroegen deze cijfers resp. f 7.265.37s,
f 27.967.73s, f 17.36, f 15.43, f 6.81 en
t 7.03.
Do vereeniging ,,'t Groene Kruis" te
Scrooskerke hield Woensdagavond hare
derde algemeen© jaarvergadering.
Uit hot jaarverslag bleek dat de Vereeni
ging in bloei is toegenomen. Zij heeft een
lighal aangeschaft, het aantel verplegingsar-
tikolen is uitgebreid; ook is hot aantal leden
gestegen.
Uit het verslag van de penningmeester©»
bleek dat de inkomsten over 1910 waren
f 187 25, met het batig saldo van 't vorig jaar,
groot f 42.75, is dit f 230. De uitgaven bedroe
gen f272.94, zoodat het nadeelig saldo is
f42.94. De oorzaak hiervan is vooral de aan
koop van een lighal.
De aftredende bestuursleden, mevr. Tik
Van Vollenhove, mevr. Van den Bof 1 Hel
derman en de heer J. Vader werden u.<.< bijna
algemeene men als zoodanig herkozen.
Te uiden is ter vervulling
van de va.. -o. Davidse tol wethouder be
noemd de kee. H. van Eenennaam.
De „St. Crt." No 71 bsvat de statuten
van de vereeniging „Afdecling Zeeland van
- 1 rceniging van keepers van kunstmest,
Veevoeder en zaaizaden onder algemeene han-
delsvoorwaarden", to Goes.
De vereeniging heeft ten doel mede te
werken tot het vaststellen van de modellen.
koopcontracten, aankoop- en aanbeste-
dingsvoorwaardenvoorschriften voor mon
sterneming eischen aan veevoeder, hulp-
meststoffen cn zaaizaden te stellen,- beslech
ting van geschillen door arbitrage, en aJle
die zaken welke hieruit zullen voortvloeien
en hierop betrekking zullen hebben.
By beschikking van den Minister van Marine
is benoemd tot 2dc-Iichtwachter aan boord
's Rijks lichtschip „Haaks", do 3de-licht-
wachter daar aan boord C Bloem.
Door den raad van Waarde is het
kohier van den II. O. vastgesteld op f 1817.
Naar aanleiding van een verzoek om een
spreekcel voor intercommunaal telefoonverkeer
te verkrijgen, besloot de raad eerst eens naar
de kosten lo informeeren.
Besloten word om bij de rijkspostspaarbank
een leening aan te gaan voor do waterlei
ding groot f 320.-100.
Woensdag werd door een landbouwer een
bijn.t tweejarige stier vervoerd van Camper-
land naar Colijnsplaat.
Bij het do 17» gekomen schrikte het dier
in een uitschielenden hond, het rukte zich
los en ontsnapte aan zijn geleiders. Door
eenige jongens achtervolgd, rende het voort
totdat hot op een gegeven oogenblik zich om
wendde en van vervolgde vervolger word en
zijn volgelingen het hazenpad kozen Daarna is
het voortgehold tot buiten de gemeente, werd
kwaad en gevaarlijk, waarop het des avonds
op verzoek van den eigenaar door den ge
meenteveldwachter in een weide met een wel
gemikt schot werd neergelegd.
Men schrijft ons
Nu de aanbesteding van de bedijking der
buitengronden ia het Axclsche gat onder de
gemeente li ook weldra (Dinsdag 11 April)
zal pLaals hebben, is het niet van belang ont
bloot van de zijde van Philippine eenige
opmerkingen te maken,
merkingen te maken.
Het gemeentebestuur noemt het een zeer
goed werk, vooral met het oog op de ver
binding, welke door de verwachte tramlijn
kan tot stand komen met de zuslergcmeenlen
Biervliet, Hoek en Neuzen. Een ding echter
verdient overwegingzal de mosselhandel
daar niet onder lijden, m a. w. zal de ver
zanding nu niet meer toenemen.
Nu eenmaal een aanvang met dat werk
wordt genomen, waro het ivenschelijk dat de
geheele Braakman werd ingesloten, door een
dijk te leggen van den Zuidelijken kant der
haven van Biervliet tot aan den hoek van den
Kouden-polder. Aan dien hoek zou een schut
sluis kunnen gemaakt wordenwerd dan de
Oostelijke kanaaldijk tot Hoek doorgetrokken,
dan zou het Westelijke deel, dat voor bedij
king niet vatbaar is, een geschikte verwa-
teringsplaals zrjn voor onze mosselhandelaars,
deze zouden die gronden gaarne willen pach
ten, waardoor het Rijk nog veel voordeel kon
hebben van wat nu niets oplevert. Met hot
afsluiten van den Braakman zouden die gron
den en ook hot kanaal voldoende water be
houden en niet verzanden, en zoolang de han
del in mossels bestaat, zou Philippine dien
handel behouden. In één woord: Philippine
was gered en behoefde niet meer om onder
steuning by de Regeering aan te kloppen.
VOETBAL.
Donderdagavond werd in een gecombineerde
vergadering der besturen van de beide alhier
gevestigde voelbalvereenigmgen „M. V. V. O."
en „Zeelandia", belegd door den consul van
den „Nederlandschen Voetbalbond" voor Mid
delburg, besloten tot bijlegging der tusschen
die vereenigingen bestaande geschillen en over
eengekomen, de minder aangename verstand
houding der laatste maanden, voor zoover het
in do macht dier besturen ligt, te doen plaat3
maken voor wederzijdscho waardeering en
samenwerking.
Dit besluit verdient zeker instemming, daar
vooral in de sportwereld eensgezindheid en
samenwerking noodig is om van de sport te
maken wat er van te maken is.
Coöperatieve vereeniging
„Eigen Hulp" te Vlissingen.
Aan het verslag over 1910 is het volgende
ontleend
Het jaar begon mot 780 leden 22 ledeh
traden m den loop van. 't jaar toe, doch.
niet minder dan 52 traden uit do Vereeniging.
Einde December bedroeg het aantal dus 750.
Onbegrijpelijk noemt het bestuur het dat er
nog steeds leden zjjn, die in 't geheel niet
of slechts gedeeltelijk hun benoodigdheden uit
één of meer afdoe ling en betrekken. 1910 was
voor de .Vereeniging een betrekkelijk ongunstig
jaar.
De pnizet van verreweg de meeste Waren isr
