MIDDËLBURGSCHE COURANT.
i
X
J- 69 154« Jaargang. 1911
Woensdag
22 Maart.
iiiMeMrg 21 Maart.
Sprokkelingen*
Bit Staü en Provincie.
BUITENLAND»
Deeo eourant veracbgut d a gelijke, met "uitzondering vnn Zon-en Feestdagen.
Pr|'s per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
Advorteatiën abonnement op vooideclige voorwaarde».
Proupöotuaeon diiarvan *{jn bot bureau te bekomen.
Advertentië» roor het erstvalgende nummer moeten des middags 6 6 r één uur
aan het bureau bezorgd r$a.
Advertentiën20 eent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen tan 1—7 regels f 1.80elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiSn en roolames, niet afkomstig uit Z o o 1 a a d, be
Handel, Ng verbeid en Geldwesen, is gereohtigd het Algemeen A<lv«rtoMÜe»Brur®»« A.
OtASl An., S.SL VowrbnrgW 266, Amsterdam.
betreffende
DB LI
Bjj deze courant behoort een
De opgaaf van den cpoordionst komt in
dit nummor voor op do d e r d o pagina.
Zij, die zich met 1 April a. 8. op onze
eourant abonneoren, ontvangen de tot dien
datum versebgnendo nummers gratis.
ADMINISTRATIE.
Van wege de Vrijzinnig-Democratische partjj
is met betrekking tot de adresbeweging voor
algemeen kiesreoht voor mannen on vrouwen
een aanplakbiljet in kleurendruk uitgegeven,
dat allerwege zal worden gepubliceerd.
De teekenaar ervan, 'de hoer Martin Mon-
niokendam, illustreerde de bestaande kiesrecht
regeling (de kieswet-Van Houten) door een
streng en boosaardig uitzieaden kabouter met
narrenkap, die de ketens vasthoudt, waarmede
een geknielde, bedroefde vrouwenfiguur geheel
is gebonden, terwijl een daarnaast staande
mannenfiguur, eon werkmanstypo, ten deele
ook door die ketens gebonden is, maar
de eene ontketende arm omhoog heft. De
kabouter leidt aan do band een. stumperig,
misvormd kindje, de aociale wetgeving. De
mannen- en vtouwonfiguut zien uit naar het
algemeen kiereoht voor mannen en vrouwen
en op den achtergrond verschijnt de opgaande
non van vrjjhoid, rechtvaardigheid en zelfbe
stuur.
Uit politiek oogpunt een belangrijke plaat.
Onder de teekening, goed gedacht, maar waar
van het hoofd der vrouwenfiguur niet gelukkig
is uitgevoerd, leOBt men r »Steunt dezo adres
beweging en teekent de lijsten die u deserzjjdz
zollen aangeboden worden".
Do plaat is bestemd om to worden
hraoht op aanplakborden en -zuilen, in uit
stalkasten, in koffiehuis en kappersalon, in
wachtkamer van geneesheer of advocaat, zelfs
achter de benedenramen von'nparticulier woon
huis, kortom overal waar het de pnblielce aan
dacht kan trekken naar de Vrgz.-Democratisohe
actie. Ten behoeve daarvan worden deze bil
jetten voor de atdeelingen, de comité's en zelfs
voor elk particulier dis bona fide toezegt, het
©enigen tjjd aan den openbaren weg goed
zichtbaar te zullen aanbrengen, verkrijgbaar
gesteld voor den prjjs van slechts 10 cent
per stuk, franco per poat in kartonnen rol.
Exemplaren, niet bestemd om op de boven
bedoelde wjjze in het openbaar dienst to doen,
»yn voikrjjgbaar tegen toezendine van f 1
per stuk, franco per post in kartonnen rol.
De biljetten kunnen worden aangevraagd
bjj het plaatselijk comité alhier of bjj den
sooretaris van den Vrgzinnig-Democratisehe
Bond adres Theresiastraat 23 Den Haag.
Het gevoelen van De Standaard over do
StaateloUry wordt niet gedeeld door de redactie
van den Limburger Kotritr.
Dat blad merkt op dat er geen wetsontwerp
tegen de bookmakers en speelholen Ts inge
diend omdat daar de uitkomsten van het
toeval afhangen. Zulk spel, dat van het toeval
afhangt, aoht het op zichzelf niet verkeerd.
Wjj achten, zoo achrjjtt het verder, den
Staat niet gereohtigd een verbod te leggen op
alles wat hg verkeerd aoht. Sleohts dan is de
Staat gerechtigd op te treden, indien dit
in het algemeen belang wordt geëisebt. 'De
Staat heeft weliswaar niet enkel te zorgen
voor de stoffeljjke belangen van ,gn burgers-
ook de geestelijke gaan hem ter harte. Doch
slechts in. zooverre, dat hg die geeitelfike
belangen vrge baan geven moet, geljjk wg
vroeger hebben uiteenge«5t. Te dezer zake
klemt enkel de vraag, af het Staatsbelang
vordert eoa bestrijding van het kWÜad, dat
dreigt het algemeen belang te schaden. Zulk
«en kwaad kan gezien worden in de speel
holen. Daar werden duizenden guldens ver
gooid en een hoole stendjis in sommige eteden
bedorven door het spel.. Liet meujlac door
gaan, men liet ongestraft vele jonge levens
verwoesten en den weg open voor velerlei
bederf. De Staat kan zeggendaar maak ik
een eind aan, het ie in mjjn eigen belang; ik
mag de volkskracht niet laten uitmergelen.
Maar bjj de Staatsloterij is daarvan geen
sprake.
el het was een kwaad, wat wjj ont
kennen dan nog was er van groote afme
tingen geen sprake. Kan or geen Staatsbelang
met oen verbod gemoeid ign.
En al zouden wij hot Staatsloterg-spel kwaad
heeten, dan moeBt dit eerst andere gevaren
opleveren voor het Nederlandaohe volk, eer
wjj gereohtigd zouden achten een ingrjjpen
van don Staat.
Een noodwondig gevolg van die hoogere
productiekosten is dat de binnenlandBohe ar
tikelen op de buitenlandsohe markt de con
currentie mot andere voortbrengers niet kun
nen volhouden. Toch brengt de protectie den
binnenlandsehen fabrikant tot grooter produc
tie. In het eigen land vindt bg uit denaard
dor zaak een beperkt afzetgebied Dit wordt
bovendien kleiner naarmate de prgsstgging de
koopkracht der verbruikers vermindert. Op
de buitenlandsohe markt knn hg niot terecht,
en het gevolg is, dat do protectie overproduc
tie en dus orississen sterk in de hand werkt.
De Vaderlander noemt het en zeer terecht
dunkt ons een opmerkelijk verschijnsel
dat uit de landen, waar het stelsel van hooge
invoerrechten sinds jaren heeft gewerkt,
beweging tegen d o p r o t e o t i e juist
uit de kringen der beschermde industrieën
zeiven meer en meer toeneemt.
Sinds 1881 is in Franbrjjk het stelsel van
hooge invoerrechten ingevoerd. Bg verschil-
le wijzigingen ia het later aan de protec-
tionisten gelukt de rechten Bteods meer op te
drijven en het hocge tarief uit te breid"»» tot
tal van artikelen, die er eerst ni» mreiS -
onderworpen. Daarmede werd' 'i «Afge
leverd van df> styling ^a-r 'vrgiandülarenI
Zoogenaamde >iistigt> petten" wekken on
herroepelijk drjDg naar stofcds höogüre.
Bescherming vafo den' 'eenen tak der industrie
moet noodwendig leiden tot bescherming
van steeds meerdere bedrjjven. De Ltgue du
Libre Echange, welke onlangs in Frankrijk
tot stand is gekomen en welke in korten tjjd
baar ledental aanzienlijk heeft zien uitbreiden
gaf bjj hare geboorte een manifest uit, waarin
de zoogenaamde «heilzame" gevolgen der
protectio worden vermeld. Protectie, zoo zegt
de protectionist, is een arbeidersbelang. De
Duitsehe arbeider, die zgn levensonderhoud
ontzottend heeft zien verzwaren en zelfs voor
een onnoozel pak lucifers 18 cent botaalt, de
Duitsehe huismoeder, die 't loon gansch niet
evenredig zag stggen met de verhoogde prjjzen
der levensmiddelen, zullen het hem niet
nazeggen, meent genoemd blad. Wat heeft de
Fransehe arbeider van de protectie genoten?
Door het invoerrecht op graan van 7 francs
de 100 K.G., maakt het tarief een brood van
2 KG. 14 centimos duurderdoor het invoer
recht van 35 francs per 100 K.G. rundvleesch
en schapenvleesch is het vleesch 35 centimes
per kilo duurder geworden, samen 49 centimes
Tengevolge van de pioteotïü moet een arbei
der, die een halve franc per uur verdient, dus
in ronde cjjfers voor elke 2 KG. brood en 1
KG. vleesch een uur langer werken.
Het proteotionisme heeft daarnevens den
prjjs van kleeding en schoeisel, van vuur en
licht en van bgna alle noodzakelijke levens
behoeften verhoogd. Daarom doet het mani
fest van de goede zaak van den vrjjhandol
een beroep op alle huiimoeder», die verplicht
om de tering te «etton naar de nering, de
uitgaven voor man en kinderen en siohzelve
moeten beperken. Dooh op haar niet alleen!
Ook van de industrieelen vraagt het mani
fest steun voor den vrjjhandel. De proteotio-
nisten kannen sommige takken van ngverbeid
slechts besehermen ten koste van andere. De
kledingindustrie bg v. geeft werk aan 1.550.000
personen, en sjj koopt de noodige grondstof
van de besckermde textielnijverheid, die
914.000 personen teltde geprotegeerde leer
industrie gebruikt 30.000 personen in de
zeemleerbereiding en de leerlooierijen, die de
grondstof verschaffen aan 304.000 personen;
in de fiier- en staalindustrie, die ook proteetie
geniet, leveren 50.500 personen de grondstof
aan 698.000 porsonen, die haar
werken. De industrieën, die de
grondstof moeten verwerken, betalen eenvou
dig een schatting aan de takken van nijver
heid, die de grondstof leveren. Dese verhoo
ging van de productiekosten belemmert haar
ontwikkeling.
Zooala nit een in dit nommer voorkomende
advertentie bljjkt zal door de firma Gebr. Polak
uit VlisBingen hier ter stede, op de
Groote Markt, gevestigd worden een eloctro-
technisch installatie bureau.
Aan dat bureau zullen verbonden worden
een oleotro-tecbnieus, monteurs, teekeuaars en
verder personeel, terwyl er steeds gelegenheid
zal bestaan om met de nieuwste vindingen op
electriach gebied kennis te maken.
Verder znllen in hetzelfde perceel monster
kamers worden ingericht, waar verschillende
artikelon ter bezichtiging zullen zgn en be
stellingen op al de door de firma in den han
del gebrachte zaken kunnen worden gedaan-
Het ontslag, door jhr. Tja. W. F,:v»n
Riemsdjjk rIs algemeen rijksarchivaris ge
Vindt, zeg» -jser. ^jjn OOi*flgfc ÓSir. jret
lseschil roet het,departement van binnenland-
sohe zaken. <A'-~
Naar men ons meldt, staat dat in verband
met de benoeming van den arohivaris
ze provincie.
De klerk der posterijen en telegrafie
kl. L. van Gelder ia van Bergen op Zoom naar
Middelburg verplaatst.
lagetrokken is de verplaatsing van
klerk der postergen en telegrafie lste klasse
Bosschaart, van Neuzen naar Hengelo.
Op vezock is eervol ontslag verleend aan
directeur van het telegaaafkantoot te
Middelburg C. W. Laeyendebker.
Benoemd tot burgemeester vanBreskena
D. H. van Znyen; tot burgemeester van
smslag 3. de Fry ter; en herbenoem
tot burgemeester van Waterlandkerkj
A. A. E. Hendrikse.
Aan J. S. J. Arrachart, weduwe van
J. Timmermans, onderwyzer aan de open-
are lagere school te Middelburg is een
pensioen verleend van f 281 's jaars.
De 9f. (It. No. 63 bevat een koninklijk be-
slnit van den 13 Maart 1911, tot vernietiging
van het beslait van Burg en W. der gemeente
Middelburg van 30 September 1910,
No. 30, waarbg aan H. W. Verniel te Mid-
delhnrg toestemming is verleend tot het aan
leggen en houden eener loterjj van kunst
voorwerpen.
Hierby is overwogen dat Burg. 'en Wetb.
eener gemeente alléén de bevoegdheid hebben
toestemming tot het aanleggen en houden
eener loterjj te verleenen, indien o. a. de
loterjj uitsluitend strekt tot een liefdadig
doel of ter bevordering van wetenschap, kunst
of een ander algemeen belang, terwjjl in dit
geval de aanlegger der loterjj H. W. Verniel
daarmede beoogde zien zelf persoonlijk voor
deel te verwerven.
stoof met vuur was oorzaak van het
ongeluk.
Naar men ons uit Wemeldingo
meldt, hoeft men na nauwkeurige peilingen
besloten het gezonken schip Le jeune Bduard
lichten Bjj gunstig weer zullen deze week
d^ werkasmheden daaraan beginnen
Te Yerseke is men thans bezig met
het leggen der gasbuizen.
De gasprgs is bepaald op 8 en 9 etde
meterhuur op 20 ct. voor een 3 lichts, 30 ct.
een 5-, 45 ot. voor een 10-, 60 ct. voor
2080 ct. voor eon 30-, f 1 voor een 50-,
f 1,20 voor een 60» en f 1.80 voor een 100-
lichts brander; grootor bjj overeenkomst.
heer mr B. J. H. van filarioum is
Maandag als kantonrechter te Hulst gem-
stalleeid,
e Hengstdjjk werd Zondagavond
circa half elf de vrouw van C. van B., wier
man niot thuis was, gewekt door loven aan
het winkelraam.
Toen zjj den winkel binnentrad zag ze juist
eene hand terugtrekken dbor de rait, waaruit
een stuk was gesneden Eeoige winkelwaren,
voor het raam uitgestald, waren verdwenen.
Met esn politiehond is eeu ondersoek inge
steld naar den brutalen dief, doch nog zonder
gevolg. De woning ligt aan den hoofdweg
van het dorp.
Uit Broskpns meldt men ons
De niouw^n^öe^mrgerneoflter, de beer
D. H. van ZuSe'n, is e-o» ouuBressiaueT.wolk©
langen'tijd te Brusntjl een graanhandel drjjft
"jgMjjjjgCtcQn delienooming hier bekend werd,
wapperde van vele woningen de driekleur.
Den ochtend van dien dag zag men de deur
openstaan van de woning eener weduwe, die
zich tjjdeljjk bg haar dochter te Vlissingen
bevond. Bjj onderzoek bleek dat de straatdeur
vermoedelijk met een valsohen sleutel was
geopend en de kamerdeur opengebroken. Er
b'eok niets vermist te zjju. Vermoedelijk had
den de dieven gerekend geld te vinden, doch
het was er niet.
Uit y.lisaitigeQ.
Het porsoneel van net zeepostkantoor wordt
niet overgeplaatst naar Rotterdam, zooals eerst
gesegd werd.
Integendeel wordt het aantal oommiozen
en postcondnoteurs met een vermeerderd, daar
hot postvervoer met ongeveer 400 zakken zal
toenemen.
Met het oog op de a.s. zomerdiensten wordt
het bureau porsoneel van de 8. S. te Vlissingen.
nitgsbreid, een ambtenaar nit Roosendaal wordt
overgeplaatst als Adsistent Chef.
De voormalige dagboot Engeland der
Mg. Zeeland vertrok hedenmorgen binnendoor
gesleept naar Hendrik-Ido-Ambacht om ge
sloopt te worden.
Zondagmiddag is to Driewegen (Znid
BeYeland) de 75-jarige weduwe H. v. D., tv
wgl hare dochter ter kerk was, in brand ge
raakt. Zy vine %r buiten, waar haar
kleeron weldra in aaie stonden. Terstond
toegesnelde buren - on de vlammen spoedig
te blusschen, maar de vrouw was zoo hevig
gebrand dat zg eonige uren later aan de
bekomen br- n dwonden overleed.
EEN HOOGST ERNSTIG BERICHT.
In do tweede morgen-uitgave van de„Kö!n.
Ztg." meldt een Pelersburgsch bericht dat
volgens een particulier telegram uit Peking
de Russische gezant door Jong Chineezen
vermoord is.
Wanneer dit feit waax mocht zijn, zou hot
er ernstige gevolgen kunnen hebben, temeer
daar de verhouding van Rusland en China
toch al zoo gespannen is.
Onwillekeurig denkt men terug aan de dagen
van den bokseropstand, toen de moord op
den Duitsclien gezant als 't ware het sein
werd tot het uitbarsten van de vreeslijke
gebeurtenissen. Ook nu zijn in den laatsten
tijd herhaaldelijk geruchten overgeseind van
ernstige anli-Europeesche gisting onder de
Chineezen. Het is te hopen dat de moord
van den Russischen gezant niet tol? iets der
gelijks leidt. In ieder geval zou zoo'n feit de
Russisch-Chineesche betrekkingen in een
hoogst bedenkelijk stadium brengen.
Volgens de telegrammen der laatste da
gen was China tot toegeven geneigd. Maan
dag vernam do „Times" uit Peking, dat het
verzoeningsgezinde antwoord van China op
do jongste Russische nota Zaterdag is over
handigd. De Chineezen gelooven, zegt de cor
respondent dat het antwoord een alleszins
bevredigenden indruk zal maken op de Rus
sische regeering. In China begrijpt men den
oorlogszuchtigen loon van de pers niet, nu
China zulk een verzoeningsgezinden geest
den dag legt en terwijl de Russische
regeering in een mededeeling aan do pers
heeft verklaard dat de mobilisatie van troe
pen in Toerkeston niet tegen China gericht is.
DE BAGDAD-SPOORWEG.
Er was een tijd, in de Middeleeuwen, toen
het tegenover Constantinopel gelegen Klein
Azië bloeide, als het laatste traject der kara
vanen, die van uit het Oosten de Indische
koopwaren voor Europa aanvoerden, de
landrente van den Indischen handel, die even
als de toenmalige zeeroute door de Roode
zee en over do landengte van Suez, verviel,
toen de vrije zeeweg om de Kaap de Goede
IIoop in gebruik kwam.
Maar ziede oude toestand wordt hersteld.
De Kaapsche rondreis heeft zijn beteekenis
verloren door het doorgraven van de landengte
Van Snez en het heeft er allen schjjn van of
ook de oude landroute, althans ten deele her
steld zal worden door den aanleg van de
Bagdadbaan. Het verschil is alleen dat in-
plaats van de bezadigd stappende kameelen
van vroeger, na de locomotieven dampend en
stampend door het land zullen snorren.
Om de beteekenis van den Bagdad-spoorweg
te begrijpen, zal do lezer, die het nog niet ge
daan heeft, goed doen eens op de kaart le
kijken.
Van uit Broessa, tegenover Constantinopel,
trekke men een lijn eerst door Klem Azië
naar het lange dal van de Euphraal en de
Tigris, en dan daardoor heen over Bagdad
naar liet Noordelijk uiteinde van de Perzische
golf. En dan lette men eens op den korten
afstand, bijv. naar Bombay, en dan zal men
ook begrijpen waarom de aanleg van dien
spoorweg zooveel internationale belangstelling
wekt ten opzichte van do reis naar Indië.
Het denkbeeld is niet van vandaag of gis
teren.
In 1892 werd reeds de Anatolische spoor
weg geopend, vau Ilaidar Pasja tegenover
Constantinopel, tot «aan Angora, d i. niet zoo
heel ver Klein Azië in. In 1896 werd een zjj-
tak geopend naar Konia, welke bestemd zou
zijn voor de verbinding naar het Euphraat-dal.
Over die verlenging is veel te doen ge
weest. In 1904 werd de door een DuitscU-;
Fransche maatschappij aangelegde lijn Konia-.
Boegoerloe geopend. Maar nog bleven cr 600
K M over om naar Bagdad te komen, en het
zijn de Duitschers' alleen geweest die deze
onderneming,op touw zetten.
Dat is een eerste ergernis voor de Engel-
sc.hen. Wat hebben de D ui lachers te maken
daar in Azië, waar tol nu toe alleen de En-
gélsclien en Russen de Aziatische volkeren
ringeloorden
En de tweede ergernis is dat zoo'n gewich
tige Dijn, die de snelste route naar Indië
zou vormen, niot in Engelsche handen komt.
Duilscliland heeft eerst getracht, in over
leg met Turkije, om aan die bezwaren te
gemoet te komen, door voorstellen ter ver
deeling van het kapitaal der spoorwegmaat
schappij onder vier mogendheden, n.l. En
geland, frankrijk, Duitschland en Turkije,
maar de Duitsehe eisch dat de meerderheid
van laandeelen en directeuren Duitscb en
Turksch zou zijn, maakte die voorstellen tot
toe voor Engeland onaanneembaar Enge
land wil niet eea tweede viool spelen, en
verkiest geen rekening te houden, met het
billijkheidsmotiof, dat Duitsehe zakenmcnschen
dan toch bet plan op touw hebben gezet.
Bovendien wensclit het een waarborg te
gen een be voorred) I'm g door de spoorweg
tarieven van de Duitsehe goederen boven de
Engelsche.
E' o nog een andere ergernis bijgekomen.
Sedert Engeland de nederzettingen dor Hol-
landsch Oost-Indische Compagnie uit Voor
Indië verjoeg, was bet ook heer en meester
van de Perzische golf. Het bracht do zee-
rooverstaatjos op de Arabische kust tot
kalmte, ten iwaakte door zijn oorlogschepen
onophoudelijk mu nog tegen smokke
larij van wapens naar Bcloelsjistan en het
daar achter gelegen Afghanistan.
Het Turksche rijk, hoewel het zich van het
Westen tot aan de Perzische golf uitstrekte,
liet zich vroeger niets gelegen liggen aan dat
verafgelegen gebied Totdat in 1870 de be
kende Midhat Pasja, als vali van Bagdad wat
meer aandacht aan die streken ging vrijden, zo
beter organiseerde, de sjeiks door geschonken
aan Constantinopel verbond, enz.
Dat werk is voortgezet, maar overal waar
Turkije [raakte aan een punt van gewicht,
stuitte ze op tegenmaatregelen van Engeland,
dat bijv. de voor het vaste land gelegen
Bachro-eilanden „onder zijn bescherming"
nam.
En Wellicht herinnert zich do lezer nog
wel het geschil van Koweït, een havenplaats,
aan Üo Perzische golf. De sjeik van die plaats,
die zelf door moord de macht aan zich getrok
ken had, erkende eerst een tijdlang de sou-
verciniteit van den sultan, maar beriep zich
op Engeland, zoodra Turkije neiging toonde
zich krachtiger te doen gelden. En Engeland
toonde zich een zeer hulpvaardig beschermer.
Tien jaar geleden heeft een Engelsch oor
logsschip met geweld verhinderd dat Turkye
troepen in Koweït aan land zette. Engeland
beweerde dat de sjeik een verdrag met de
Britsche regeering had aangegaan, en hoewel
Turkije tot nu toe steeds de geldigheid van
dat verdrag bestreed, daar die sjeik als
Turksch onderdaan geen verdragen met anderen
kan aangaan, doet Engeland nog alsof Tur-
kóje's [motieven geen reden van bestaan
hebben.
De oorzaak van die houding van Engeland
ligt in het belang van Koweït als waarschijn
lijk eindpunt van de RagdadlSjn. De andere
havens van Mesopotamia zijn allen zeer ondiep
door den sib-aanvoer van de rivieren. Maar
Koweït ligt op eenigen afstand van den mond
der £5jat el Arab, en geniet van een diep vaar
water tot in de haven. De andere havens kun
nen niet door groote schepen bereikt worden
Koweït Wel.
Wie Koweït bezit, heeft dus alle kans den
Bagdad-spoorweg te behoerschen, en dionten-
volge kan men zich voorbereiden op eea em-