BIJVOEGSEL
Mlddelbnrg 13 Februari.
FEUILLETON.
Veronica, de Mannequin bij Olga.
7kt DE
ViB
Dinsdag 14 Feb. 1911, no. 38.
Bespreking Onderwy's-Toestanden.
In (Mis vorig Jnommer hebben Wij onder Laat-
ste berichten melding gemaakt van de opening
der samenkomst, die Zaterdagmiddag in de
sociëteit „De Vergenoeging" alhier door
het departement Middelburg der „Maat
schappij tot Nut 't Algemeen", op verzoek der
Nutscommiasie voor ondenvys, was belegd,
ter bespreking Van (onderwijstoestanden in
Zeeland.
Plaatsgebrek verhinderde ons toen een
resumé te geven van wat op die vrij druk be
zochte vergadering verdel' (werd behandeld
Daarom laten wij dit thdns volgen.
De heer dr. D. Bos, die de vergadering leid
de, besprak il» de eerste plaats De taak en
het werk der Nuts-commissie voor onderwijs.
Hij beantwoordde de vraag of, nu de regee
ring in handen is van voorstanders van bijzon
der onderwijs, het niet op den weg lag van
voorstanders van openbaar ondbrwijs om een
actie daarvoor Ie bevorderen, toestemmend.
Na do invoering der wet van 1905 werd in
den (boezem van hof hoofdbestuur van het
„Nut" die vraag pverwogen en men besloot,
een eendrachtige actie pp touw te zotten tot
verbetering van het volksonderwijs en ver
heffing van liet peil der volksontwikkeling.
Daarom heeft liet hoofdbestuur zicli krachtig
aangegord om de organisatie van het open
baar onderwijs ter hand te nemen en tot groo-
ter ontwikkeling te brengen.
Verschillende deelen van het onderwijs, o.a
vak-, handels- en ambachtsonderwijs, zijneen
gróote stap vooruitgegaan, maar dc vraag rijst
kan er nog niet meer gebeuren om dat onder
wijs to bevorderen en overal in het land, tot
in do kleinste plaatsen, de beweging daan-oor
levendig te maken?
Er is nog veel te doen daan-oor. Wat is er
b.v. terecht gekomen van het bewaarschool-
onderwijs in de meeste deelen van ons land?
De „Maatschappij tot Nut van 't Algemeen"
heeft wel veel gedaan in dezen, maar dat onder
wijs moet nog meer ingang vinden en doel
treffend (verbeterd frordon.
Wij verkecren in een tijdperk van overgang,
waarin getracht moet worden verschillende
denkbeelden, die nu geuit worden, te verwe
zenlijken.
Daarom beeft de Nuts-commissie van onder
wijs haar taak ruim opgevat, wat de spreker
in den breede uiteenzette.
De geldelijke steun, die uit de Nutsfondsen
kan worden verleend, wil ïnen geven om hot
particulier initiatief te helpen, waar het
ooodig is.
Zoo bij het hcthalingsonderwijs, vooral ten
plattelande, zoo bij cursussen op weten-
scliappelijk gebied in grootere plaatsen, op
richting van openbare (leeszalen en anders
zins.
Spreker (wees er" pp dat elders in ons
land bijeenkomsten pis deze zijn gehouden
en zeer nuttig gebleken zijn, omdat zij de
commissie op de hoogte brengen van plaatse
lijke en gemeentelijke toestanden, aanleiding
geven tot gedachtenwisseling en tot het bera
men van maatregelen om bestaande toestan
den te verbeteren.
Hy hoopte dat ditook hier het geval zou
zijn.
Daarna werd tot bespreking overgegaan van
do verschillende op de agenda voorkomende
onderwerpen.
In de eersto plaats de werking der wel
van 1905dit werd ingeleid door den heer
P. K. Peerlkamp van Middelburg.
Hij wees er op «lat tegen die wet, in de
laatste Idagen van dr. Kuypers bestuur tot
stand gekomen, éen groote actie gevoerd is.
zonder dat het eplilcr gelukt is die uit het
„Staatsblad" Je weren.
Er is tegen die wet gestreden omdat voor-
Eon verhaal van d am e s k 1 e e r en en
kantjes en strikjes.
Naar het Ettgelsch
6. van
ISA CABYEY
't Volgend pogenblik was Sir George Ling-
field mij genaderd.
Ik wist wat ik nu doen moest. Ik had niet
voor niets onze clientèle elkaar zien be
groeten. Ik knikte en glimlachte even en gaf
hem, met den voreischten bocht van mijn elle-
boog, mijn vingers te drukken. Hij trok
een stoel naar zich toe en ging bij mij zitten-
De geestelijke, die mij de schoonheden van de
vertooningen pver „Opvoeding" had doen op
merken, Urok zich terug en ik was tête k
tête toet Sir George Lingfield.
„Ik zag in „The Pall Mall" dat je
van /plajn Was vandaag de pryzen uit te deelen
pp deze onmogelijk afgelegen plaats en door
dat mijn herinneringsvermogen goddank Werkte,
schoot mij plotseling te binnen, dat ik een
van de bestuursleden ben en zoo ben ik hier
heen gekomen pm eens wat met je te praten,
ver van alle menschen, die mij kennen. Die
slanders van noutrpal onderwijs het confes
sioneel pnderwijs afkeuren.
Spreker ging achtereenvolgens na welke de
gevolgen van die wet zijn geweest en in hoe
verre de voorspellingen van de tegenstanders
ervan zy'n bewaarheid.
Minister Kuyper raamde de meerdere uit
gaven op 2 millioen met een jaarlijksche toe
name van t 200.000, maar die cijfers zijn
belangrijk overschreden en steeds toegeno
men.
In Zeeland bedroegen de subsidies voor de
bijzondere scholen f 143.000 in 1906, f 159 000
in 1907, f 191.000 in 1908 en f 198.000 in
1909, wat wijst op groote toename van bij
zondere scholen. Het aantal daarvan steeg
van.' 57 in, 1906 tot 80 in 1910, dus Inet 40»'o
of vrijwel het dubbele van de toename in
het gansche land.
In de eerste drie jaren na invoering der
wet van 1905 steeg het aantal protestantsche
scholen met 19 o/0 en dat der katholieke
met 1 o/o Wat die laatste scholen betïrft
stelde "de inleider in het licht dat in do
katholieke streken, de toename niet zoo sterk
is, wijl daar hot openbaar onderwijs rekening
houdt met de verlangens dor R. K.
Ondanks dc toename der bevolking is in
die eerste drie jaren het aantal leerlingen der
openbare school verminderd met 4500 en
dat «Ier bijzondere scholen vermeerderd met
39.000. Die vermindering cn vermeerdering
blijft constant.
Het aantal wachtgelders is belangrijk ver
meerderd.
In de cersfo vier jaren na de wel van 1905
bedroeg het aantal pp wachtgeld gestelde
openbare pnderwijzers in Zeeland slechts 9,
maar het aantal niet weer vervulde vacatures
bedroeg 10. Er zijn echter nog veel onderwij
zers, die nog wel in betrekking zijn, over
compleet, n.l 93 en dat aantal neemt elk
jaar toe.
Verder iwees spreker op de toename van het
aanlaJ kleine bijzondere schooltjes. Hij noemde
voorheelden, zoo uit de omgeving als daar
buiten, waaruit bleek Jvoe op kleine plaatsen
schooltjes van onderscheiden kerkelijke rich
ting, elk met oen klein getal leerlingen, be
staan.
Het is een groote geldverspilling dat hel
rijk voor dergelijke scholen subsidie moet
vcrleencn.
Er wordt wel eens beweerd, o.a. door „De
Standaard", (dat door (de slichting van de
bijzondere scholen do kosten der openbare
worden verminderd, maar spreker toonde door
voorbeelden aan dat die bewering onjuist is.
Verder liet de inleider er het licht op
vallen dat do bewering, als zou de wet
van 1905 zoo democratisch zijn, ook niet te
nauw te nemen is. Er worden zeker scholen
gesubsidieerd waar niet-betalenden onderwijs
ontvangen, maar daartegenover staat dat tal
van standenscholen per kind veel meer sub
sidie ontvangen dan eerstgenoemde.
Hoe krijgt men de bijzondere scholen cn
hoe komt men aan de leerlingen, vroeg spreker
en hij wees als antwoord op het groot aantal
propagandisten, dat daarvoor werkt en op de
'middelen, dip worden aangewend, een <?n ander
met voorbeelden illustreerende.
Ook schetste hij de faciliteiten, die som
mige gemeentebesturen geven, om dc bijzon
dere scholen het gemakkelijk te maken, door
voor bagatellen lokalen te verhuren of ver-
koopen.
Spreker eindigde met te zeggen dat wanneer
een reactionaire regeering niets voelt voor het
onderwijs voor het volkskind er nog heel wat
zal gestreden moeten worden voor de open
bare school.
Het volgende punt was: zorg van de ge
meentebesturen voor openbaar onderwijs,
grootte der klasseti, leermiddelen, schoolgelden,
school bi bliothcken
Daarover voerde bet eerst hel woord de
heer Dormaar van Renesse, die, na gewezen
te hebben op mislukte pogingen om het aan
tal leerkrachten aan sommige scholen clan
destien te vermeerderen, eenige weken gaf
over de instandhouding en vermeerdering der
schoolbibliotheken, o.a. door een kleine bij
drage der leerlingen.
Verder zou hij den termijn voor de bepa
ling van het aanlal onderwijzers willen gesteld
zien op den aanvang van het leerjaar, in
plaats van op 15 Januari.
Do heer De Zeeuw uit Veere wees er op
hoe slecht het werkt dat aan een school
van byv. 89 leerlingen slechts twee onder
wijzers zijn.
Hij betoogde de wenscliolijkheid om liet ge
tal leerlingen per onderwijzer lager te stellen.
De tegenwoordige regeling deugt absoluut
kans mocht ik niet voorlig laten gaan. Ik
zou hier wel vroeger geweest zijn, als ik
onderweg geen averij gekregen had."
Ik keek recht voor mij uit, omdat ik op
oogenblik niet in staal was iets anders
te doen. En toen kon ik niets anders beden
ken om te zeggen dan
„Jij een van do bestuursleden I"
't Scheen evenwel juist datgene te zijn, wat
ik zeggen moest, want hij hernam
„Ja, wezenlijk en mijn vader was 't vóór
mij. Ik zie, dat je 't haast niet kunt geloo-
ven. Ik herinnerde 't mij ook pas, nadat ik
dat bericht vandaag gelezen had. Maar ik
ben 't. Je begrijpt dat ik plotseling voelde,
dat een bestuurslid plichten te vervullen
heeft op een plaats a's dezedal ik b.v. na
moest gaan of 't curriculum (dat is toch
't goede woord?) wel overeenkomt met de
verstandelijke eischen van de jonge geitjes
in Clapbury. Stella" nu werd zijn stem
zachter „ster van mijn leven, wees niet zoo
koud cn trotsch. Kjjk niet zoo wreed een an
deren kant uit. 't Is te laat, mijn lieve dame.
De ster van mijn leven heeft mij zoo vriende
lijk beschenen, dat zij zich niet meer achter
de wolken verbergen kan."
Dat was me een toestandDe Hertogin
van Clackmannan, «ie modelechtgenoote
de liefdadige peeress de vlekkelooze de
Heilige de ijskegel had een aanbidder,
dien zy blijkbaar niet terugstiet. En den eer
niet. In dit opzicht moet van alle kanten ge
tracht worden tot verbetering te komen.
Inleider van het yolgende punt-. Bewaar
schoolwezen, zoowel gemeentelijk als bijzonder,
ook in verband met den leeftijd van toela
ting op de lagere scholen, was de heer M. do
Korte van Yerseke.
Spreker kwam het voor dat de belangstel
ling in het bewaarschoolonderwijs bij de
mannen van het onderwijs vroeger grooler was
dan tegenwoordig.
Van waar die verflauwing? Is uitbreiding
van hol bewaarschoolonderwijs niet noodig?
Heeft de bevolking er geen behoefte aan?
Wat het laatste betreft geloofde spreker
dat voor de meeste plattelands gemeenten liier
geldt onbekend maakt onbemind.
Op Zuid-Beveland zjjn slechts twee ge
meenten waar bewaarschoolonderwijs wordt
gegeven, nl. Goes en Kruiningen,
Spreker heeft de ondervinding opgedaan dat
waar een bewaarschool is die door de be
volking wordt gewaardeerd.
Hij zette uiteen hoe de bewaarschool de
taak der ouders, de zedelijke cn verstande
lijkc opvoeding der kinderen in de eerste le
vensjaren, overneemt, waar liet den ouders
aan tijd, geschiktheid cn lust ontbreekt
Spreker schelste hoe de bewaarschool zijn
moet en hoe daarvoor propaganda moet ge
maakt worden, ook door de onderwijzers
Hij toonde aan dat de voorbereidingsklasse,
die hier en daar bestaat, niet in de plaats
treden kan van do bewaarschool.
Ieder dorp moest een zoodauige school heb
ben en om daartoe le komen moet de TCgee-
ring meewerken,
De voorzitter vroeg naar aanleiding van
het gesprokene wat er in deze streek wordt
gedaan voor hel bewaarschoolonderwijs en
wat er nog gedaan moet worden
De lieer Dormaar van Renesse voerde hier
over het woord. In zijn afdeeling was de
meening het bewaarschoolonderwijs verplich
tend te stellen en het onderricht zuiver in de
lijn te houden van de bewaarschool
Dc heer De Korte vroeg of hel in de actie
van liet Nut ligt gemeentebesturen te steu
nen by de oprichting eener bewaarschool.
De heer Swenne van Wissekcrke besprak
nog do beweerde tekortkoming van sommige
gemeentebesturen ten opzichte van hel lager
onderwijs.
Z. i. doen de meeste gemeentebesturen wat
de wet voorschrijft cn maken zij zich niet
aan plichtverzuim schuldig wanneer zy, als
het aantal leerlingen der school beneden het
voorgeschreven aantal is, geen meerdere leer
krachten geven.
Verder besprak de heer Swénne de leer
plichtwet, die spreekt van leerplicht in het
gunstigst geval tot 13 jaar, vjrat sommige
ouders lot de meening brengt dat op dien
leeftijd het kind volleerd te achten is. Dat
heeft in zijn omgeving verkeerd gewerkt.
Op Noord-Bevelnnd zijn ook pogingen aan
gewend om een bewaarschool te slichten,
maar die zijn niet geslaagd omdat de com
missie niet wenschtc te verklaren dat die op
een christelijken grondslag zou' rusten.
De heer De Zeeuw deelde een en ander
mede over de bewaarschool te Veere en Iiy
verklaarde er zich over te verbazen dat een
zoodanige school niet in alle bloeiende ge
meenten in Zeeland te vinden is.
Hij deelde mede dat een school, eenvoudig
maar vrij goed als le Veere, slechts f 100
'sjaals behoeft le kosten.
De heer Bruinwold Riedel gaf nog eenige
inlichtingen omtrent de kosten van goede be
waarscholen en den steun, dien het „Nul"
cr aan geeft.
Als er in Zeeland beboette bestaat aan
propaganda voor bewaarscholen gaf spreker
eenige adressen, waartoe men zich daarvoor
wenden kan.
Op een gedane vraag of het Nut ook een
gemeentebestuur steunen kan in zake onder
wijs antwoordde de voorzitter ontkennend; wel
kan het dit een commissie van particulieren
doen.
Opleiding voor de hoofdacte, het volgend
punt der, agenda, gaf den heer Peerlkamp
aanleiding tot het doen van enkele mededee-
liitgen.
De toestand van vele cursussen voor de
hootdacte Is in Zeeland niet schitterend.
In Januari 1906 bestonden in Zeeland drie
cursussen, die in opvolgende jaren gewijzigd
worden en in 1910 tot één waren gedaald.
Verschillende pogingen zijn gedaan oin, met
steun van het Nut, te Middelburg een cursus
in stand te houden, maar na twee jaar moest
die worden opgeheven wegens gebrek aan deel
neming.
sten keer den besten, dat ik haar plaats in
nam, had ik dat al ontdektMijn zenuwen
trilden, maar ik voelde bij instinct, hoe
ik de zaak moest aanvatten en ofschoon mijn
slem merkbaar trilde, zei ik
„Je nvoet hier niet zoo tot mij spre
ken."
„Ik weet, dat ik dat niet moest doen.
God zegene je voor de zachte trilling in je
stem hij die woorden. Ik zal braaf zijn, liefste,
als je mij belooft, ergens met mij samen te
komen, om eens wat met je te praten, op
de een of andere stille plaats builen Londen.
Op die voorwaarden zal ik je nooit, noch
door woord, noch idoor blik aan onze vriend
schap herinneren, als wij elkaar daar ontmoe
ten", met een knik van zijn hoofd daarbij,
naar ik veronderstelde, de stad aanwijzende.
Ik antwoordde niet. De toestand werd hoe
langer hoe ingewikkelder. Ik keek aandachtig
naar de vextooningen en toen hij dat zag, ver
volgde hij
„Ja, ik weet 't. Wij moeten naar de
grappen van die vervelende troop kijken,
alsof wij geen andere gedachten hadden. Daar
komt dat oude monster aan, dat over die
arme geitjes den baas speelt. Wel, juf
frouw Dixon, ik mag u en de meisjes wel
mijn compiment maken over uw vertooningen
over Opvoeding. De Hertogin en ik hebben al
tegen elkaar gezegd, dat van de vete open
lucht-vertooningen, die wij al gezien hebben,
De omstandigheden waren gunstig èn wat
de financiën èn wat de leerkrachten betreft,
maar toch lukte het niet den cursus in stand
te houden.
Reden ervoor zocht 9preker in de eerste
plaats in de schriftelijke cursussen en verder
in de geïsoleerde ligging van de meeste plaat
sen in Zeeland.
Een middel zou zijn dat de regeering sub
sidie gave aan een mondelingen cursus.
De heer Bigot wees er op dat de Neder
landache staat onderwijzers opleidt tegen zeer
kleine kosten; voor de hoofdakte moeten de
onderwijzers zelve zorgen.
Hij gaf den raad te trachten een cursu9 te
vestigen niet alleen ter opleiding voor de
hoofdakte maar tot verdere vorming van den
onderwijzer.
De overige punten der agenda konden, met
het oog op het lat© uur, niet ieder afzonder
lijk worden behandeld, waarom de voorzitter
gelegenheid gaf om die samen te behandelen
De heer Dc Zeeuw uit Veere besprak het
wensclielijkc der gelijkmaking van den leef
tijd van toolating tot de openbare en «1e
bijzondere school.
Dezelfde spreker wenschte verder nog in
de leerplichtwet op te nemen een strafbe
paling voor werkgevers die leerplichtige kin
deren te werk houden.
Mej. S. van Slee hesprak de huishoud
school en wees op de wenschelijkheid dat de
leerplichtwet tot het 14e jaar werd uitgestrekt
den 12-jarigen leeftijd achtte spreekster niet
voldoende,
Do voorzitter zeidc dat dit geheel is in
den geest van wat de Nuls-commissie van
onderwijs wil.
Wyl thans het uur zoover gevorderd was
dat vele aanwezigen naar het station moesten
om hun woonplaats nog den zelfden dag te
kannen bereiken, werd de vergadering met
de gewone plichtplegingen gesloten.
KORTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
Op de jaarvergadering dor Christelijk His-
lyrische Unie, te 's Gravenhage gehouden,
werd een voorstel van den heer C. E. van
Koetsveld verworpen, dat bedoelde over te
gaan tot .publicatie van de organisatie en
de adressen der aangesloten vcreenigingen
Het hoofdbestuur verklaarde fcich bereid aan
iedere provinciale organisatie die opgaven
te verstrekken, /doch zij mogen die alleen
gebruiken voor de organisatie in hun kring
Het voorstel van het hoofdbestuur werd aan
genomen met 6122 stemmen.
Op verzoek van het hoofdbestuur werd door
dr. G. II. Wagenaar van Rotterdam ingeleid
de bespreking van don algemeenen politieken
toestand.
De inleider herinnerde aan de bij velen be
staande onzekerheid over het antwoord op
de vraag of men goed doel met den be-
staanden toestand, die der coalitie, te besten
digen, terwijl do ontevredenheid schynt toe
te nemen over wat men acht te zijn de on
vruchtbaarheid van de coalitie-Regeering, al
doet .ook de kleine a.-r. pers vooral herhaal
delijk pogingen om de onwrikbare vastheid dor
coalitie aan te toonen.
Moeten wij zoo vroeg spreker die be
zwaren niet onder de oogen zien, vooral
waar zij de samenwerking mei Rome gel
den? Moet een samenwerking met dc ultra
montaansche groepen worden bestendigd?
Moet er niet méér op worden aangedrongen
dal de Hervormde Kerk haar historische
plaats komt in le nemen? Predikanten
van orthodoxen huize hebben we hooren roe
pen Hoe lang nog? Ook hebben vooraan
staande mannen onder ons bezwaar, om nog
langer de verantwoordelijkheid te dragen.
De inleider deelde mede dat te dezen op
zichte alle leden van het hoofdbestuur over
tuigd zijn, dat aan de coalitie ernstige be
zwaren kleven dat zij een tijdelijk karakter
draagt«lat er met de uiterste behoedzaam
heid moet worden te werk gegaan.
Maar er wordt verschillend gedacht over
de nadoelen der coalitie, verschillend ook
over de vraag of clrrist.-hist. de gevolgen
van een breuk op zich zouden moeten nemen.
Het verschil joopt feitelijk over een punt
van tactiek. Men meent le moeien doen aan
een z.g. real-politiek, waarbij uit twee kwa
den liet kleinste moet worden gekozen.
Spreker stelde voor zich de vraag zóó
Moeten we voortgaan een smaldeel te vormen
in de politieke coalitie, nu de meerderheid
va,u de clirisl.-bist. afhankelijk is echter zon
der dat zij dc leiding hebben, of moeten we,
zonder coalitie, enkel onze chrïsl. beginselen
stellen als sjibboloth in den politieken strijd?'
deze een van do mooiste en best geslaagde
is."
De neiging en de glimlach van 't Hoofd
waren beide uitermate vriendelijk.
Zoo gauw1 wij weer tête ii tète waren, ging
hij voort
„Je moet mij beloven mij ergens te zul
len (Ontmoeten /en ik zal je zeggen, waar
bij Pinner, 't Is niet te ver van de stad af.
of men kan daar met een taxi binnen korten
tijd zijn, en 't is ver genoeg van dc stad
om een andere wereld te zijn. Beloof me met
mij samen te komen bij de oude kerk in
Pinnicr, om laat eens zien vier uur den
volgenden Donderdagmiddag om eens rustig
samleh le pralen en te wandelen. Zoo niet
dan sta ik niet ia voor mijn goed gedrag,
indien ik je in dien tusscbentijd bij andere
menschen ontmoet. Beloof 't. Ik ben radeloos.
Het helpt (niets pf je al trotsch kijkt en je
hoofd /omdraait. Beloof 't, liefste."
„Ik ik beloof 't," stamelde ik, want
ik voelde, idat ik hein op de een of andere
manier moest kalmeeren. Eenige minuten later
nam ik afscheid van do nijgende Hoofdonder
wijzeres cn haar helpsters en de diep 'buigende
plaatselijke grootheden. Sir George Lingfield
bracht mij maar myn autoonderwijl ik in
stapte, zei ik legen den chauffeur „naar
Olga"ik knikte en wuifde even met de liand
naar den persoon die daar blootshoofds bij het
portier stond en werd weggevoerd. Alles ging
Hij meende het laatste, maar de groote
meerderheid vah het H. B. deelt zijn gevoe
len niet.
Spreker zeide dat z. i. dc coalitie schade
doet aan onzen arbeid voor het gansche volk.
en wilde het t«ïgen een volgende verkiezing
eens wagen met ons beginsel en met ons ge
loof. Gelooven ,wij, dat, als Nederland tot
God wordt bekeerd, onze natie gered is
Gelooven wij, dat ons Chr. Hist, beginsel aan
sluit bij het leven van ons volk? Dan niet
het beginsel pro memorie uitgetrokken, terwijl
wc zien dat er niet mee gerekend wordt. Zul
len velen ons misschien verlaten, vele anderen
zullen ons byvallen. Thans werkt ons beginsel
op hen niet in. Spreker heeft geen ver
wachting van de liberalen, maar hij meendo
dat telen hunner met blijdschap een nieuwe
scbakeering zullen begroeten, die met een
zuiver beginsel Chr. vooruitgang wil. Met
Groen van Prinsterer geloofde hij dat het
Evangelie tegen conservatisme en ultramon-
tanisme genoegzame kracht zal blyken te be
zitten.
Er werd zeer uitvoerig over deze inleiding
gedebatteerd.
De lieer Van Hoogenhuyze noemde de coali
tie (anti-natncfaaal. tZij werkt mee aan de
ontkerstening /der [Openbare instellingen en
graaft een breede klove in bet votk. De coali
tie is bewys van ongeloof en van vreeswij
durven 't niet wagen met God alleen.
De heer Lohman legde er don nadruk op,
dat dc christ.-hist, in de coalitie staan als
zelfstandige party en dus geoordeeld moe
ten worden maar wat zij als party «loen. Hg
verklaarde, dat cr geen enkel feit is, waar
uit Iblijkt, dat de onafhankelijkheid niet ia
bewaard.
PENS10NNEERING VAN GEMEENTE
AMBTENAREN.
Dezer dagen is verschenen het rapport be
treffende pensionneering van gemeenteambte
naren cn van do weduwen en weczen van ge
meenteambtenaren, uitgebracht aan den Minis
ter van Binnenlundsche zaken door de hoeren
J. C. Mulder, directeur van het pensioenfonds
voor weduwen en wee zen van burgerlijke amb
tenaren, en U. W. A. Zoot, chef van het bureau
Wiskunde en Statistiek van bovengenoemd
fonds, die van 's Ministers voorganger opdracht
hadden ontvangen een onderzoek in te stel
len naar de lasten, welke bovenbedoelde pen
sionnecnng met zich zou brengen.
Ten behoeve van het onderzoek zijn 48.000
formulieren door bemiddeling der gemeente
besturen aan de ambtenaren uitgereikt en in
gevuld.
Na uitgebreide becijferingen komt de com
missie tot de conclusie dat liet moest aanbe
velenswaardig is het stelsel, waarbij den amb
tenaren een deel van hun pensioen (minstens
60 pet.) gewaarborgd wordt, terwijl het ook
uit een financieel oogpunt niet te bezwarend
is. De kosten zouden dan zyn te stellen,
voor do ambtenaren op f 63.600.000, waarvan
f54.300.000 voor eigen pensioen en f9.300.000
voor weduwen- en weezenpensioen en voor de
bedrijven op f21.750.000, waarvan f 18.700.000
voor eigen pensioen en f3050.000 voor we
duwen- en weezenpensioente zamen op
f 85.350.000, waarvan f 73-000.000 voor eigen
pensioen on f 12.350.000 voor weduwen- en
weezenpensioen-
Deze kapitalen zouden dnor den Staat en
dc Gemeenten gezamenlijk ia een eventueel op
te richten fonds moeten worden gestort, om
uit den interest daarvan, vermeerderd met de
hijdra gen der ambtenaren ad 3 pCt. voor
eigen pensioen en 5 pCt. voor weduwen- en
weezenpensioen, allo pensioenen volgens de
Burgerlijke Pensioenwet en de Weduwen wet
voor de ambtenaren 1890 te kunnen voldoeo
Beide kapitalen kunnen ook vervangen
worden door een jaarlijksche subsidie gelijk
aan den interest dezer kapitalen ad 3i/« pCt.,
d. i.voor dc ambtenaren t 2.226.000, waarvan
f 1.900.500 voor eigen pensioen en f326.500
voor weduwen- en weezenpensioen, en voor
dc bedrijven f 761.250, waarvan f 654.250
voor eigen pensioen en f106.750 voor wedu
wen- en weezenpensioen; te zamen f 2-987.250,
waarvan f2.555.000 voor eigen pensioen en
f432.250 voor weduwen- cn weezenpensioen.
De beide laatste bedragen stellen derhalve
den gemiidclden jaarlijkschexv last voor, dien
de Staat en de gemeenten op zich nemen
Wordt echter voor de eigen pensioenen geen
fonds opgericht, maar deze onmiddellijk uil
's Rijks schatkist betaald, torwyl de bijdragen
onder de middelen worden verantwoord, even
als bij de burgerlijke ambtenaren het geval is,
dan zal in de eerste jaren de pensioenlast
veel geringer zijn en zullen zelfs de uit te
precies zooals de Hertogin 't van le voren
beschikt had. Ik werd bij „Olga" afgezet" en
zei„Je behoeft niet te wachten. Ik zal te
voel naar huis gaan
't Liep maar 't sluitingsuur, loen ik bin
nenkwam „Olga" was in haar „atelier" met
een klant en de meisjes "waren te druk
bezig alles op te rujmen |0(m my meer dan
één (of twee vragen te doen naar mijn ver
meende boodschap voor do zaak Ik trok
gauw mijn eigen japon pan en bevond nijj
spoedig daarna in frnyn nederig tehuis ie
Hollo way.
Ill
Ik heb mij nooit zoo misplaatst gevoeld, op
zoo'm slechten voet met mijzelf en met ieder
een ais dien avond toen ik thuis kwam.
Ze zaten aan het avondmaal en allen waren
aan 't praten cn lachen en 't scheen zulk
een (verschrikkelijke tegenstelling (mot raija
ondervindingen van dien dag (ontvangen le
worden nret buigingen en te worden aange
sproken met Uwe Hoogheid en aangebeden
te worden door Sir George Lingfield) dal
nu Iaat ik het maar zeggen ik erg knorrig
en uit de hoogte was en mij ofschuwlijk ge
droeg. 1
„He 1" riep ik wanhopig uit, „wat
ruiken jullie allen naar uien. En jullie spre
ken zoo afschuwelijk plat."
„Kom, kom, meisje," zei rader vrien
delijk, „Je bent ïmra en hongerig. G» zitten
