MIDDELRURGSCBE COURANT.
I' 29 1S4* Jtarnau 19il
Vrijdag
3 Februari.
Middelbare 2 Februari.
ten paar kantteekeningen
op een v
Dit Stad en Provincie.
Dw «oor«nt verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitsondering ran Zon- on Feestdagen,
j? fu mi kwartaal, aoowel voor Middelburg als toot alle plaatsen in Nederland franco pp. f s
Afzonderlijke nummer» kosten 5 cent.
AdvortjOntiSn b§ abonnement op voordeelige voorwaarden.
Protpeotaeaen daarvan Ȥn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau besorgd ijjn.
Advertentiën10 eont per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
•lie andere familieberichten on Dankbetuigingen van 17 regela f 1.50elke regel mee*
20 oent; Reclames 40 cent per regel. Grooto letters naar de plaats, die sij innemon
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffond*
Handel, Nijverheid en Geldwesen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. 1>B LA
HAK Ac., NI. Voorburgwal 286, Amsterdam.
Dat is zekerer spreken warmte en vaste
overtuiging uit het woord, door ds A. G. H-
van Hoogonhuyee, Neder). Herv. predikant
.te Doorn, gericht tot de Hervormden die
de Christelijk Historische beginselen zijn
toegedaan.
Hij vraagt hun hoe lang zij nog zullen
metfOopen aan den leiband van Rome en
Sorct.
Die vraag behandelde hij op een predi-
kanten-ringvergadering en hij deed het
toen gesprokene in uitgebreider vorm. in
oen brochure het licht zien.
Nienwe gezichtspunten opende hij niet,
maar wat hij Bcbreef, verdient zeker we! bg
zfne geloofsgenooten ernstige overweging
en ook bij andersdenkenden de aandacht.
Meer en meer begint, zegt hij, in den
laats ten tijd in verschillende Christelijke
kringen ontstemming te komen over de
Christelijke politiek" zooals die heden ten
dage in ons land wordt gevoerd.
„Het Mjjkt dat er meer zijn dan opper
vlakkig wordt gedacht, die, de Sonvereini-
teit Gods ook op het gebied van den Staat
belijdende en begperende dat de Staat ge
regeerd worde volgens de ordinantiën Gods
bevreesd beginnen te worden voor eez
politiek, die, hoewel den naam .Christelijk1
sehijvende in haar vaandel, in de prootijk
weinig Christelijk kan wezen, omdat de
heterogene deeien waaruit de coalitie be-
-staat het over do Christelijke beginselen
niet een* zijn.
Daarom is het meer dan tijd dat dezul
ken rich eens bewuBfc gaan worden wat in
-de politieke constellatie, waarin wij leven,
„God van hen vraagt".
Hiermee heelt de schrijver het oog op
hen die in beginsel voornamelijk behooren
tot de Christelijk Historische Unie, hetzij
'j daarbij zijn aangesloten, hetzij zij dat
niet deden, daar zij het wel eens zjjn mot
haar program, maar niet haar taktiek kun
nen goedkeuren. En hen wekt hij op niet
langer werkeloos te blijven toezien, dat
ons land geleid worde in een richting, die
noch Christelijk noch historisch it.
„En omdat nu het is een niet te
weerspreken feit in hoofdzaak dogeloo-
rige Hervormden de beginselen van de
Ctristelijk-Historische Unie belgden, al of
niet1 lid zijnde va* die partij, is, wat hier
gezogd wordt, voornamelijk tot hen gericht,"
ffleshiede zegt de sehrijver „ver
werkelijken wij de politiek sleehts sehijn-
oaar, immers vasthoudende aan de leuze:
Heel het volk en heel de Kerk! erkennen
wij de roeping die de Nederdnitsoh Her
vormde heeft in ons volksleven.
Ziende nu dat die Kerk gevaar loopt aan
den een en kant door ongeloof on aan den
anderen kont door Rome en door de Kerken
der afscheiding te worden verwoest, waar-
-doör zij steeds meer wordt teruggedrongen
van de plaats haar door God aangewesen
in ons volkslevenziende dat daardoor het
geheel van ons volk wordt opgelost in
allerlei kleine, min of moer vijandig tegen
over elkander staande doelonziende dat
zie gevolg daarvan degenen die noch met
God rekenen, noch met eenige Kerk, steeds
grootcr werden in aantal en in macht, daar
woTdt het do duro taak van de geloovigen
do Kerk, om op te komen voor deeere
Gods in den Staat, maar tegelijkertijd op
te komen voor do Kerk, waarin zjj door
God rijn geplaatst en door welke God Ne
derland heeft willen zegenen en groot
maken.
Zoo er iets in Nederland Christelijk-
Historisoh is, dan is het wel de Neder-
landsch-Hervormd# Kerk."
Ziedaar na het uitgangspunt van den
Doornseheis predikaat.
"Wij begrijpen dit standpaat, wij erken-
vscn zijn goed recht om dat in te nemen;
wij beseffen zijn Hefde voor de Hervormde
kerk.
Wij eohter plaatsen'ons op het standpunt
van het belang van het gansche vaderland.
Hij verklaart verder nog dat de nega
tieve lenzeanti-liberaal in een christelijke
partij is af to keuren.
„Alleen met de positieve leuzevoor den
Christus Gods! voor godsdienst en recht,
zoowel in den Staat als in de Kerk mag
men optreden."
Maar ditzelfde zegt ook dr. Kuyper. Hij
bestrijdt daarmee ook het ongeloof en de
vrijzinnigen.
Het is dus slechts een kwestie van
sohakeering, geen versohilpunt.
Op politiek gobied verbond zich die
Christelijk Historische Unie met de Anti-
revolutionnaïren waarvan dr. Kuyper de
leider is, en met do Roomsch-Katholieke
partij.
Daartoe hebben indertijd dr. J. Th. de Vis
ser en zoovele anderen meegewerkt, her
inneren wij. En zoo ontstond de coalitie.
„Het doel wasde meerderheid te ver
krijgen langs don weg van de meerderheid
het liberalisme ten onder te brengen langs
den weg van de meerderheid te verkrijgen
wat alleen de Geest des Heeren kan doen.
In haat tegen hot liberalisme, in begeerte
naar subsidies voor eigen instellingen, in
verlangen naar het bekleeden van verschil
lende betrekkingen door leden hunner par
tgen, vond men aanknoopingspnnten, en nu
is men over de verschillen heengestapt, nu
heett men van zijn beginselen wat laten
vallen en nn is men gezamenlijk opgetrok
ken als de Christelijke coalitie.
En die coalitie nu waarvan dan dr Kuyper
erkent de bouwmeester te zijn, is door
hem kunstmatig voortgezet,versoherpt, tot
haar allerhoogste hoogte opgevoerd door de
antithese, welke bestaat op religions gebied,
zoodanig over to brengen op politiok ter
rein dat zij misleidend werkt.
Zoo heeft hij het volk maatschappelijk
en politiek in twee helften verdeeld, tus-
schen welke twee volksdeelen hij een steeds
diepere klove graaft.
Dit is do vloek van de coalitie."
Dit alles is zeer juist geschetst door den
predikant van Doorn.
Tegeu Rome iB verder het betoog van
ds Van Hoogenhuyzo gericht.
Hjj bestrijdt Rome's kerkelijke leerhjj
bestrijdt Rome's politieke invloeden die
het meer en meer tracht uit te breiden.
Dat Rome daarin slaagt is, zegt de schrij
ver, de sshuld van de ProteBtantsohe ker
ken die, onderling hopeloos oneenB enjam-
morljjk verdeeld, door hun gezamenlijk
steunen van Rome, medehelpen de Room-
sche kerk in ons vaderland in blo^j te doen
toenemen.
Men kan merken wij op Rome
geon verwijt er van mak an dat het dit doet;
het is de schuld van de Bondgenooten.
Dat Rome tiacht vruchten te plukken
van de politiek, waaraan mannen als dr. Kuy
per en dr. De Visser meedoen, kan men het
niet kwalijk nemen.
Rome heeft zijne belangen, evenals de
Christeljjk Historischen en de Antirevolutio
nairen de hunne hebben.
Op onderwijsgebied hebben dr Kuyper en
de Christeljjk Historische voormannon Rome
in de band gewerkt en zij deden dit om
ook hunnerzijds voordeel te behalen voor
hunne partjj en vooral voor hunne scholen.
Dat ds Van Hoogenhnyze bet gevaar,
dat hieruit voortkomt, inziet, dat hjj het
nu nog wil keeren, is begrijpelijk, maar de
vrijzinnigen deden dit reeds lang. Zjj
duchten de handelingen van dr Kuyper o.
i. niet minder; zij vreezen die voor het
land in 't algemeen, zij waarschuwden tegen
het bondgenootschap, met zijne zeer beden
kelijke gevolgen,
Als een middel om uit het moeras van
de ongeestelijke coalitie to komen, noemt
de schrijver evenredige vertegen
woordig i n g.
Die kan gewenscht zijn.
Wf tsfn daar vaor, mits men algemeen
kiesrecht invoere, want beide zgn eigenlijk
van elkaar niet los te maken.
En verder driagt de heer Van Hoegen-
huyze erop aan dat de Christelijk Histori-
scho Unie zich afscheide van do coalitie
en haar zelfstandigheid herwinne.
En daarna moet die Unie front maken
zoowol tegen de uiterste linkerzijde als tegen
de uiterste rechterzijde.
„Daarin ligt haar eer en daarin ligt haar
kracht.
Zij heeft te gaan vooron oen eigen poli
tiek, niet Anti-Roomsch, wat een politiek
van onderdrnkking zou zijn, niet Anti-libe
raal, wat een negatieve politiek zou wezen.
Maar een nationale politiek, gegrond op de
eeuwige beginselen, neergelegd in Gods
Woord, zich aanpassende aan de historie
van ons volk, oen waarlijk Christelijke poli
tiek. En dan „Christelijk" niet slechts een
naam, om dienst te doen als een vlag, maar
„Christelijk", als wandelende in de wegen
Gods".
„Zoo kan de Chriatelijk-Historische Un-'o
zich vormen tot een krachtige Christelijke
middenpartij
En als dan het misschien onvermijde
lijk gevolg van het uittreden der Chris-
telijk-HistoriscUe Unie nït de coalitie, is,
dat „rechts" het verliest en „links" het
wint
Dan toch: geen nood. Het is Gods zaak.
Als de coalitie zonde is, dient de coalitie
te worden verbroken, wat ook de gevolgen
zijn, die tooh in ieder geval in do handen
liggen van Hom, Die alle dingen bestuurt
naar den raad van Zijn wil.
Men krijgt dan zuiverder toestanden, men
verliest dan de bijioopers, wion het om
eigen eer to doeh was, men staat dan Gcd
niet in den wog, Die alleen werken kan
als hot sleohts van Hem wordt verwacht.
Die het zwakke der wereld heeft uitverkoren.
Hot geloof moet er tegen kunneD wel
eens nederlagen te lijden, moet weten dat
het wel eens nederlagen zal ljjden, want
de overwinning wordt nooit langs den weg
van menschelijke berekening, maar laDgs
Gods weg behaald.
Laat ons dan niet vreezen, als het groote
leger slinkt tot oen Gideonsbende. .Tuist door
een Gideonsbende kan God den vijand
verslaan".
Hoe lang n o g zal hot duren vóór
die afscheiding een feit is, vraagt de heer
Van Hoogenhnyze.
Wij wagen ons niet aan een antwoord
op die vraag.
Wij zien dat de schrijver heizelfde wenscht
wat vele anderen reeds eenige jaren hebben
verlangd.
Maar de practijk der rechtsche politiek
stond de vervulling van dien wensch in
den weg.
Of dit thans gelakken zal nu de toestand
reeds zoo zeer verworden is als op dit
oogenblik, ook door de schuld der voor
mannen van de Christelijk-Historische partij,
betwijfelen wij.
Maar als het idee wordt verwezenlijkt
ter eere Gods, tot eer van de partij en in
het belang van de party, dan zal het nog
do vraag zijn of men niet weer spoedig zal
afwijken van den weg, dien men wil inslaan
teneinde te behouden wat men b.v. op onder
wijsgebied heeft verkregen.
Bij het lezen der brochure kwamen wij
tot deze slotsom
Het is de onde geschiedenis die zich
herhaaldelijk heeft afgespeeld.
Eerst helpen de Christelijk Historischen,
ondanks hun vrees voor Rome on hun
tegenzin voor dr. Kuyper; ondanks hun
bezorgdheid voor de Ned. Herv. Kerk en
hunne bezwaren tegen de Afgescheiden
kerken, bij de verkiezingen de coalitie aan
de meerderheid.
Zoo in 1901, zoo in-1909.
Gaat dio meerderheid daarna aan 't werk,
dan verrijzon de klachten, de verwijten;
dan komen de anti-Roomschen en anti-
KuyperiaaBsche gevoelens weer beven.
Dan verzet deze en gene van de partij
zich.
Dientengevolge laten de Christelijk Histo
rischen voer een deel de eoalitie in deu
steek eu brengen haar ten vak
Aldus geschiedde in 190 S.
Wat nu in 1913
Zal dan de afscheidiug een feit zijn
en de Christelijk Historische Unie zich ge
vormd hebben tot een krachtige Christelijke
middenpartjj
Wij wachten af.
Maar in het belang van het land zou het
zeker zijn, als vóór dien aan de roepstem
van den heer Van Hoogenhnyze gehoor werd
gegeven.
Wanneer zijn schrijven kon leiden tot
eene betere partijgroepcering en de Chris
telijk Historischen b. v. dientengevolge de
kern gingen vormen van een conservatieve
partij, waarbij dan ook een groot deel der
oad- of vrijliberalen onder dak konden
worden gebracht, dan zon een zuivering
de politieke atmosfeer plaats hebben en
de politieke moraliteit ten zeerste bevorderd
worden.
KORTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
In de Woensdag to Dordrecht voortge
zette algemeen© vergadering van de schip-
persvoreeniging „Schuttevaer" wijdde de voor
zitter, mr H. Smeenge, enkele woorden aan de
nagedachtenis van bet overleden hoofdbe
stuurslid H. de Rijke te Zonnemaire.
Uit het jaarverslag bleek dat het aantal af-
deelingen jn 1910 klom tot 50
Aangenomen Werden de voorstellen van
Oolfgensplaat. betreffende betere bebakening
van de koppen der kribben in de Noord aan
te vragen dat een roodo sector ter dekking
van den Zuidenwal van Willemstad tot aan
het Hellegat en het licht van Willemstad worde
aangebracht, en om aan de bevoegde auto
riteit te verzoeken, boter politietoezicht in
te stellen pf landere maatregelen to nemen
in don Stcc-nborgschen vliet
Aangenomen werden nog een voorstel van
Schouwen en Duiveland om Ie verzoeken
vervanging van de spitse ton no. 16, ge
legen op het Krammer bij de Stoenbergscho
Vliet, door een kogelton-betonning
genoemde ton naar de haven van de Vliet en
een voorstel van Neuzen om bij de bevoegde
autoriteit aan te dringen, dat het aan de
schippers ook op het Nederlandsche gedeelte
van hot kanaal Terneuzen—Gent vergund wor
de de ankers hui ten boord voor gebruik gereed
te mogen houden.
Door Bergen op Zoom werd voorgesteld
om het gemeentebestuur van St. Annaland te
verzoeken (het trekpad langs de haven te
verbeteren en een brug in dat trekpad te
leggen. Ook dit voorstel werd aangenomen.
Door Schouwen en Duiveland was de vraag
gedaan Zou het mogelijk zijn, dat schipper:
niet op hun woonplaats aanwezig op den
dag van verkiezing voor loden van de Tweede
Kamer toch felegenheid wordt gegeven hun
stem uit te brengen?
Besloten werd hierop de aandacht, te ves
tigen van de Staalscommisie tot herziening
der Grondwet.
BENOEMINGEN, ENZ.
Bij kon. besluit
is benoemd tol ridder in do orde
„Oranje-Nassau' mejuffrouw G Overdijk te
Paramaribo
is tot vice consul der Nederlanden te Libau
benoemd de heer P. Vasscur.
is benoemd tot griflier bij het kantonge
recht te Groningen mr. H. B. van der Eist,
gewezen griffier te Amsterdam,
zijn benoemd tot inspecteur der directe be
lastingen enz. te Delft L. de Vries, inspecteur
te 's-Hertogenbosch; tot inspecteur te Heer
len P. F. L. Lautcn, adj.-inspecteur te Rol
terdamtot inspecteur te 's-Hertogenbosch
C. W. Bodenhausen, inspecteur te. Enschedé
en is benoemd tot adj.-inspecteur der directe
belastingen enz. te Utrecht F. P. J. A. Appel
boom, waarnemend adj.-inspecteur aldaar;
is aan den directeur van het telegraafkan
toor te Amsterdam II. W. L. Leur, op ver
zoek, eervol ontslag verleend, mei dankbetui
ging;
is benoemd tot directeur van het telegraaf
kantoor te Amsterdam J de Ia Lande Cremer,
thans inspecteur der posterijen en telegraphie
te Maastricht, en is benoemd tot inspecteur
der posterijen cn telegraphie te Maastricht
3. C. J. C. Wjjffelman, thans in gelijke betrek
king te Groningen;
is aan den directeur van het telegraafkan
toor te 's-Hertogenbosch C de Bouvrie, op
verzoek, eervol ontslag verleend,
is aan den luitenant, ter zee 2do kl. J.
H. Holtappel, op verzoek, in O.-I. eervol ont
slag uit den zeedienst verleend.
De „St. Crt." no. 28 bevat een Kon. be
sluit van den 30sten Januari 1911, houdende
machtiging tot uitgifte ran schatkistbiljetten
en Bchafkisfpromessen.
De laatste receptie in dit seizoen,
Woensdagavond door den CommisBans der Ko
n in gin m Zeeland gehouden, was niet zoo
druk bezocht als de voorgaande.
"Bij koninkljjk besluit is benoemd tot
ontvanger der registratie voor do burger
lrjke akten en der successierechten te M i d-
delburg A. G. Faber, thans ontvanger der
registratie en domeinen te Tilburg.
Do „St. Crt." no. 28 bevat wijzigingen in
de statuten van de ..Verccniging tot het bo
zoeken dor armen" te Middelburg, en van
de Verecniging „Bond van Waterbouwkundige
Ambtenaren in de provincie Zeeland" te
Middelburg.
De brievenbesteller J. C. Bosschaarl'
is, met ingang van 16 Februari, overgeplaatst
van Roosendaal naar Middelburg
Woensdagavond had in hel „Militair
Tchuis" alhier een openbare, vergadering
plaats van de afd. Middelburg van „Patri
monium", waarin als spreker optrad de heer
I .11. Blum, lid der Tweede Kamer, mei een
oordracht over „de gehouden bogrootings-
de balten."
Men meldt ons daaromtrent
Spreker schetste in een breede inleiding
de handelingen der Kamer en wat daarmee
samenhangt. Hij wees erop, dat veelsprakighcid
der linker partijen oorzaak is van weinig
afwerken, omdat b.v de zeven soc.-dem.
Kamerleden een vierde van al den tijd heb
ben gepraat of cvenlang als de negen Minis
ters, tweemaal zoo lang als de R K., hoe
wel die vier maal, twee en een half maal
als de A.-R, die drie maal zoo sterk zjjn.
Als goed voorbeeld noemde spreker dr.
Kuyper, die in korten tijd meer zeide dan
een der soc.-dem. leden, die b.v. uren aaneen
praten over allerlei niet te krijgen wensche-
lijkhedcn. Ook verweet spreker hun de ooi-
zaak te zijn van het lage peil onzer parte
mentairo debatten, die zoo de oude Holland-
sche deftigheid missende beraadslagingen
waren onevenredig aan de waardigheid en
met voorbeelden illustreerde de heer Blum,
dat ook de leden der liberale partijen en mot
name hun leiders, door kleinigheden op te
blazen, den kostbaren tijd zoek maken. Tegen
over dit obstructionisme drong ook Minister
TaJma aan op doen
Tot zijn onderwerp komende besprak hij
breedvoerig een viertal hoofdpunten uit de
Begrootingsdcbatlen en wol de z.g. Ileldersche
dominó'skwestie, toekende daarbij uitvoerig
de felle redevoeringen van de heeren De
Meester en Marcband en de z.i. flinke houding
van den Minister van Marinehet aftreden van
Minister Cool en wat daaraan vooraf ging,
waarbij hij wees op den nieuwen Minister
Coljjn, een man van stavast en beginsel, die
landsbelang hooger stelde dan winste; ver
volgens wees spreker op de aangenomen sub
sidie voor de openbare leeszalen, een voorstel
van het vorig kabinet, waarin Minister Heems
kerk de Kamer geheel vrij liet.
Da Costa's lied „Do Pers" liet de spreker
voorafgaan aan zijne beschouwing over de
lectuur onzer dagen, die na 70 jaren er niet
op vooruit is gegaan.
Eindelijk besprak de heer Blum de subsidie
voor de landbouwtentoonstelling in 1913 in
verband met de Zondagsrust, daarbij zijn ge
voelen uitende, zooals in een ingezonden stuk
in de „Midd. courant" daarvan bleek. Een zwak
punt van Minister Talma was zjjn beroep op
de Zondagswet, waarvan de handhaving veel
te slap gemaakt wordt en waaromtrent de ge
meente-autoriteiten bijna vrij spel hebben. Hier
had de Minister zijn beginsel door eene bepa
ling kunnen redden.
Ten slotte gaf de heer Blum enkele leor
rijke behartigenswaardig© wenken en eindigde
mei eene achoone peroratie.
Nog enkele vragen werden gedaan, waarop
de spreker met dankzegging do vergadering
sloot.
- Woensdagavond gaf de gymnastiek en
schermvcreeniging „Medioburgum" een tum
uitvoering in de groote geheel gevulde „Schut
tershof-zaal alhier. Ditmaal waren de tra-
ditioneele voordrachten weggelaten, zoodat hel
programma geheel uil gymnastiek-nummers be
stond
De directeur, de heer C J. Mazure, opende
dit programma met een toespraak, waarin hij
wees op den gostadigen vooruitgang der Ver
eeniging, die nu een der grootste en blooiend-
sto onzer provincie geworden is. Hij herin
nerde aan de onlangs te Breda behaalde lau
weren, waarbij ook de damesafdeeling haar
volle aandeel in het succes genoot. Met d©
hoop dat een opwekkingszonnetje allen mocht
beschijnen besloot de directeur zijn toespraak
en nam bet turnen een aanvang.
Dames en heeren leden traden daarna in
vrije- en orde-oefeningen, brug, rek, knotsen-
of slaafoefenfngen, op. Over het algemeen
werd pr correct en vlug gewerkt fen het
