MIDDELBURGSCHE COURANT.
21
134' jiargaig.
1911
Woensdag
25 Januari.
Middelburg 24 Januari.
Sprokkelingen.
Uit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Onderwijs.
Letteren en Kunst.
Verschillende Berichten.
£>3*0 courant verschijnt dagolgks, mot uitzondering Tan Zon- nn eestd&gaa,
pf? kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo pp. f 1
Afzonderlijke nummers kosten 5 coat.
A d v e:r t e n t i 6 n bjj abonnement op vcordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau tc bekomen.
AdTertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten dos middags) vóór één uur
aan het bureau besorgd zjjn.
AdverterilSn20 eent per regel. Bij abonnement veel lager. GeDoorts-, dood- et
alle andere familieberichten en Dankbeluigiagea van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cont, fioelam03 40 cent per regel, Grooto letters naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertontiën en roolamea, niet afkomstig uit Zeejland, betreffend*
Handel, Ng verheid en Geldwezen, is goreehtigd hot Algemeen Advertentfc-Lurenn A. DB LA
MAR An., N.X. Toorburgtral 306, Amsterdam.
Onder het opschrift Niet revolution-
aair oehrjjft Landen Volk:
Hst Friacle Dagblad geeft aan elk »lidvan
aen>ge christelijke parlg" order, hot kiesreeht-
uetitionnemeat der sociaal-democraten niet te
teeltenen
Waarom niet
Niet omdat het algemeen kiesrecht ibvo-
iatiouur is: een groot aantal roomsch-katho
lieken begeert het, en het hnismans-kiesrecht
in zjjn praktische uitwerking zal juist daarom
zoo mooi zjjn, omdat het algemeen kiesreoht
zal worden.
Z§ mogen niet teekeaen, omdat het petiti
onnement van de sociaal-democraten uitgaat;
tooi dese partjj propagandamiddel isen omdat
de S. D. A. P. blgkens uitlatingen van de heeren
Troelstra, Oudegeest en Polak het algemeen
kieereeht desnoods met geweld wil veroveren.
Goedlaten ejj, die algemeen kiesrecht
willen en lid zjjn van een ohristeljjke partij,
dan teekenen op het andere adres, dat van de
frjjsinnig-democraten uitgaat en ket Werk
liedenverbond. Dan teekenen zjj niet voor de
revolutie.
Laten onze vrienden daarom denken
In verband met de jongste volkstelling komt
het Centraal Bureau voor de Statütük o a. tot de
volgende slotsom
I>e vermeerdering der bevolking per
jaar, die sedert 1849 steeds stijgende is geweest,
is ook in de laatste 10 jaren gemiddeld hooger
geweest dan in de voorafgaande 10-jarige
periode.
De totale vermeerdering in de laatste 10
jaren is geweest 754.088.
Door meerdere geboorte dan sterfte zou,
zooale uit de volgende cjjfers bljjkt, de bevol
king in de laatste 10-jarige periode zjjn toe-
genomes met 889.011 personen.
Er werden geboren 1.697.174 personen,
Hr stierven 858163
Vermeerdering 839.011
zoodat het overschot van vertrek boven vesti
ging in die 10 jaren moet zjjn geweest 84.978
personen, om te komen tot bovenbedoelde
werkelijke bevolkingsvermeerdering.
De gemiddelde jaarljjksche toe
neming der bevolking in de verschillende
provinciën was als volgtNoordbrabant 1.18,
Gelderland 1.22, Znidholland 197, Noord
holland 136, Zeeland 0.7S, Utrecht 1.40,
JTriczland 0.55, Overjjsel t 1.40, Groningen
0.91, Drenthe 1.56, Limburg 1.65 en Het Rjjk
1.39.
Boven de gemiddelde toeneming van het
Rgk staan dns in afdalende rjjZuid-Holland.
Limbnrg, Drenthe, Utrecht en Overjjsel,
beneden het gemiddelde in opklimmende
reeksFriesland, Zeeland, Groningen, Noord
brabant, Gelderland en Noordhollandl.
Hieruit blgkt dus, dat de toeneming in
Friesland het minst wasen dat Zeeland
daarop volgt:
De steden Amsterdam, Rotterdam, 's Graven-
hego en Utrecht blgven de eenige gemeenten
met meer dan 100.000 inwoners. Gemeenten
van 50.600100,000 inwoners zjjn er na 6, doer
vermeerdering met Tilburg en Njjmegenvroeger
4); vaa 20.000 tot 50 000 inw. 21 (vroeger 16);
van 10 000 tot 20.000 [inw. 58 (vroeger 46);
van 5000 tot 10.000 inw. 153 (vroeger 133) i
van 2000 tot 5000 inw. 276 (vroeger 364); van
1000 tot 2000 inw. 293 (vroeger 316); van 500
tot 1600 iaw. 175, (vroeger 190); van 500 en
minder iaw. 40 (vroeger 48).
Het aantal vrouwen is in verhouding tot dat
der mannen in het laatste tienjarig tjjdvak
wederom afgenomen en van 1025 mannen per
1000 vrouwen gedaald op 1021, verband hou
dende met eene zg het dan ook geringe afneming
van het jongenaoversohot bjj de geborenen en
het meer en meer geljjk worden van de sterfte
onder de beide geslachten.
BENOEMINGEN, ENZ.
Bjj kon. besluit:
is aan A. F. de Wolff, eervol ontslagen di-
rigeerend apotheker 1ste kl. van het Ned.-
Ind. leger, te Oegstgeest, do bevocgdhoid van
apotheker verleend
is aan den heer H. Colijn, op verzoek, eer
vol ontslag verleend als lid van de Staats
commissie, ingesteld ten einde te dienen van
advies omtrent do vraag welke maatregelen
znllen zijn te nemen om te komen tot her
ziening van de bestaande verhouding lus-
schen hel Gouvernement en de Protestantsche
Kerk in Ned.Indië; en
is in de tiondcommissie in het vijfde tiend
district, ter standplaats 's Gravenhage, be
noemd tot voorzitter de plaatsvervangende
voorzitter hot lid jhr mr. H. de Ranitz,
aldaar
De Minister van Buitenlandsche Zaken brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat de Chi-
neesche Regeering onder meer aan de Neder-
landscho Regeering het verzoek gedaan heeft
artsen naar Mandsjoerijo to zenden voor we
tenschappelijk onderzoek van de maatregelen
die genomen zouden kunnen worden tegen
de verspreiding en tol bestrijding van de
longenpest. De Chineesche Regecring betaalt
de verblijfkosten Personen, die bereid zijn
tot bovenomschreven doel zich naar Mand-
sjoerjje te begeven, gelieven zich te richten
tot het Dep. van Buitenlandsche Zaken
TWEEDE KAMER.
Er is een wetsontwerp ingediend, beoogende
de lasten ter voorziening in de behoefte aan
openbaar middelbaar onderwijs, in de toe
komst op billijker wijze, dan thans het geval
is, over het Rijk on de onderscheidene daarbjj
belanghebbende gemeenten te verdeelen. Do
kosten der openbare H. B. S met 3 en met
5-jarigen cursus worden thans in zeer onge
lijke mate op de verschillende gemeenten ge
drukt. Aan dezen wantoestand wil de Minister
thans door een meer billijke verdeeling van
de lasten een einde maken
Maar nog om andere reden is aanvulling
noodig. Het is wenschelijk, zegt do regoe-
ring, voor zoover zulks thans nog verkrijgbaar
is, te bewerken, dat ook de gemeenten, die
door Rijks H. B. S. gebaat werden, voortaan
in de kosten dier scholen zullen gaan bij
dragen, naar stelselmatiger en billijker maat
staf dan tot dusver aangelegd is Dit geldt
vooreerst de gemeenten van vestiging. Boven
dien valt ook rekening te houden met de
buitengemeenten, welke van hot bestaan van
Rijks H B. S mede profiteercn
Zij mogen geacht worden geheel op één
lijn (o staan met de buitengemeenten, die
hare leerlingen naar gemeentescholen zenden,
en het is ook niet meer dan billijk, dat zjj
verplicht worden voorlaan in de kosten dier
rijksscholen te gaan bijdragen
EERSTE KAMER
Papcndrechtsclie strafzaak
Bjj het onderzoek der begrooting van justi
tie in de afdcelingen der Kamer is, liet
spreekt van zelf, bovengenoemde strafzaak
druk (besproken.
Van meer dan één zyde werd hulde gebracht
pan de houding, door den Minister van Justi
tie in deze zaak ingenomen. Volkomen juist
werd jook door den Minister ingezien, dat
sluiting van het debat noodzakelijk was. Men
protesteerde tegen het opwekken van den lou-
genachtigen schijn, pis zoude onze rechter
lijke macht geheel of voor een aanmerkelijk
gdeoelle (onbetrouwbaar en bedorven wezen.
Ook protesteorde men tegen alle maatregelen
waaruit wantrouwen tegen de rechterlijke
macht heeft kunnen blijken, als ook tegen het
onderwerpen van de getuigen aan een psychi
atrisch onderzoek. Zoodanig onderzoek vindt
in de wet geen grond.
Met de hier den Minister gebrachte hulde
konden anderen geenszins instemmen. Zjj be
treurden, dat bij de openbare bespreking in
do andere Kamer de loon ook van den minis
ter niet van ©nheuschheid tegenover de rech
terlijke (macht is vrjjgebleven. Ergernis had
het dezen leden gegeven de bewering te
hooren (uitspreken, dat de Hoogc Raad een
arrest zou gecasseerd hebben, niet zoozeer
om do gebreken, die het arrest zelf aankleef
den, [maar omdat het dictum de publieke
opinio niet bevredigdeom terstond daarop
te moeten vernemen dat hetzelfde hooge
rechtscollege Ret eenige is, dat in de be
handeling der zaak geen misslag heeft begaan.
Dit geeft bljjk van een opvatting van de
roeping dor xechterljjke macht, welke stellig
niet is overeenkomstig de wet, en geen woord
werd door den Minister gezegd om tegen der
gelijke ppvatting te protcsteeren
Alvorens de woorden uit te spreken, dat
de Papendrechtsche zaak „niet is de schoon
ste bladzijde in do geschiedenis van onze
justitie", en dat daardoor „het aanzien van do
justitie Sliet altijd (is) verhoogd", had de
Minister moeten bedenken, voor welke uiterst
moeilijke taak die rechterlijke macht van liet
begin of aan misschien, maar zeer zeker in de
laatste phascn, word geplaatst. Tcrwjjl do
zaak was gesteld in tanden van den rechter,
heeft men een publipke opinie trachten te
vormen. Dat heeft de' pers gedaan met haar
onderzoek, haar hooien van personen en het
puhlicoeren dier verliOorendaartoe heeft de
regeoring meegewerkt door haar administratief
onderzoek, do Volksvertegenwoordiging door
dit te vragen. Deze leden achtten het zenden
vair stenografen van regeeringswege naar de
openbare zitting zelfs krenkend voor de rech-
tcrlijko (macht.
Wat is, zoo werd gevraagd, nu achteraf
gebleken? Dat een waanzinnig querulant de
„auctor intellectualis" is van de geheele zaak.
En tpm dartoe te komen, was het afleggen
Van dezen geheelen, gelijk het gezegd werd, lij-
denswog noodig geweest
Deze leden betreurden het, dat men zich
met drift geworpen had op het middel, waar
door deze ontdekking heeft plaats gehad, en
het rapport heeft bekend gemaakt, wateven-
wol niet aan het hof maar aan de pers moet
geweten worden
Gevraagd werd wat uit het stenografisch
verslag gebleken is omtrent de zoo zij juist
is, door den Minister afgekeurde uitlating van
den advocaat-generaal te Arnhem dat twee
lieitafc^ie onherroepelijk veroordeeld zijn hij
ree gewijsde, .mschuldig veroordeeld
Maandagavond hield, in de slecht bezette
„Schuttershof-zaal alhier, de heer A.Fran-
kel van Ziorikzee, voorzitter dor Federatie-
van de afdeelingen op Schouwen en Duiveland
van den „Bond voor Staatsponsionneering" een
voordracht over Staatspensioen voor arme
ouden van dagen zonder voorafgaande premie
betaling.
Waai reeds herhaaldelijk over dat onderwerp
hier en elders is gesproken, en wjj meer dan
eens over dat gesprokene of geschrevene meer
of minder uitvoerig verslag leverden, meenen
wij thans wel beknoptheid in acht te kunnen
Ingeleid door den heer Swartbol, die er op
wees hoe Staatapensionneering ook voor ons
land een dringende behoefte is geworden, ving
de heer Frankel zijn voordracht aan met een
overzicht van de verschillende treurige om
standigheden die ieder, onafhankelijk van zijn
wil, van anderen afhankelijk kunnen maken
Spreker wees erop hoe in al die gevallen
een zorgvolle en droevige levensavond was
weggelegd voor mensclicn, die een leven vol
harden arbeid achter den rug hebben, en hun
beste krachten hebben verloren in den moeite
vollen strijd om het bestaan voor hen en hun
gezin. Dan komt cr een tijd dat de hand niet
meer .werken, het hoofd niet meer denken
kan, en juist dan, als die physischo onge
schiktheid een vermeerdering van inkomsten
wenschelijk zou maken, dwingt de verloren
capaciteit het werk neer te leggen en blijven
dc inkomsten afhankelijk van liefdegaven en
bedeeling.
Daarna behandelde de spreker de verschil
lende stelsels die tot pensioneering konden
leiden, en deed de voordeelen uitkomen van
een pensioen zonder voorafgaande premie
betaling.
Na een overzicht lo hebben gegeven van
wat andere landen in dezen hebben tot stand
gebracht, en de pogingen die ook hier te
lande in deze richting reeds werden aan
gewend, gaf spreker een duidelijke uiteenzet
ting van de werking en het succes van het
Engelsche stelsel
Ten slotte wekte de heer Frankel de aan
wezigen op zich aaneen te sluiten, teneinde
ook hier, door het vormen van een afdeeling,
de groote beweging voor staatspensioneering
van arme oude meuschcn krachtig te kunnen
steunen.
Na afloop verklaarden eenige personen zich
bereid tot het vormen eencr afdeeling te wil
len medewerken
Over een definitieve oprichting zal later
nog Worden beslist.
Uit Vlissin gen
schrijft men ons
In de zaal Buning sprak Maandagavond
voor een talrijk publiek in openbare verga
dering dc heer J. v. d. Molen Tzn., lid van
de Tweede Kamer voor Sliedrecht, over
Sociale verzekering, Spreker begon op te
merken dat wij leven in een tijd van sociale
evolutie. Ilij vergeleek de positie van den
tegenwoordigen arbeider met dien van vóór
vijftig jaren. Tot T verkrijgen van een zekere
stabiliteit in hét bestaan noemde spreker
eerst sparen. Dit middel bljjkt onmogelijk toe
te passen Een ander middel is verzekeren
togen de gevolgen van verschillende feiten
Spreker trachtte uiteen to zetten, dat verze
keren niet indruischt togen Gods woord, en
behandelde achtereenvolgens verschillende
soorten van verzekering.
Ilij bejammerde het, dat de christelijke barm
hartigheid door 't ongeloof zooveel schade heeft
geleden. Was dat niet 't geval, dan waren
andere middelen tot leniging van den nood
niet noodig. Spreker noemde 't volksmisleiders,
die 'tDcenscho stelsel van staatspensioen en
armenzorg aanprijzen, en stelt zich vierkant
tegenover de Vrijzinnig-Democraten en Libe
ralen. Ilij ging de geschiedenis in Denemarken
na, evenals die in Engeland, en trachtte aan
te toonen dat men met staatsarmenzorg zich
op een hollend vlak bevindt
Verder heeft de geschiedenis van 't oude
Rome geleerd, hoe, wanneer 't beginsel van
persoonlijke verantwoordelijkheid ondermijnd
wordt, er een toeneming van ontevredenheid
ontstaat.
Ons ideaal is, zoo zeide de heer Van der
Molen ten slotte, dat elk arbeider in staat
worde gesteld elke week zijn verzekerings
premie te betalen, daarbij gesteund door
patroon en overheid.
Van dit standpunt gaat ook Minister Talma
uit, die wil dat de verzekeringen door de
belanghebbenden zelf worden opgericht.
Er had geen debat plaats.
„Prov blad" no. 12 bevat een circu
laire van den Commissaris der Koningin in
Zeeland betreffende do aflevering van railitie-
plichtigen in 1911.
De aflevering van de manschappen, die be
stemd zijn m dit jaar ter inlijving bij dc
militie lo worden opgeroepen, zal plaats heb
ben als volgt: in hot tijdvak van 115 Maart
te Neuzen 9 Maart, te Tholen 11 Maart, tc
Vlissingcn 13 Maart en tc Middelburg 14
Maart; in het tijdvak van 16—31 Mei tc
Neuzen 23 Mei, te Tholen 24 Mei, te Vlis
singcn 26 Mei cn te Middelburg 27 Mei en
in het tijdvak van 1630 September te
Neuzen 19 Septte Tholen 21 September,
te Middelburg 22 Sept. en te Vlissingcn 23
September.
Woensdagmiddag te drie uur houdt de
gemeenteraad van Oost- en West-Sou
burg een openbare vergadering, waarin on
der anderen zal behandeld worden de op
heffing der betrekking van onderwijzer of on
derwijzeres aan dc openbare school en ont
slag van een onderwijzer of onderwijzeres
Do hoedanigheid van Nederlander is ver
leend aan Camille Bernard Maenkout, gebo
ren te Walerland-Ouderaan (België), wonende
te Slui.s.
In verschillende bladen komt de mede-
deeling voor dat de heer J. Bruming, predi
kant bij de Vrijzinnig Hervormde gemeente
alhier, wegens redenen van geheel par
ticulieren aard, binnenkort dat ambt zal neer
leggen.
Toen wij naar de juistheid van dit bericht
informeerden, bleek ons dal het buiten voor
kennis van den heer Bruiimig geplaatst was.
Deze heeft wel aan het bestuur der ge
meente kennis gegeven dat hij, in verband
met den gezondheidstoestand zijner echtge-
nooto, vermoedelijk zijn ambt zal moe
ten neerleggen, maar daarvan is vooralsnog
niets aan de leden der gemeente medege
deeld.
De berichtgever want er is hier weer
sprake van slechts één persoon die do tijding
aan verschillende bladen zond had o. i.
vóór bjj haar pubhek maakte, den heer Brui
ning wel eens verlof daartoe kunnen vragen.
Dat ware beleefd en ook een lichte moeite
geweest en dan ware allicht voorkomen dat
de gemeenteleden uit de courant kennis moes
ten nomen van het vermoedelijk heengaan van
hun predikant, die, is eenmaal een beslissing
genomen, zeker liefst zelf hun daarvan mede
deeling had gedaan,
Tc Leiden is Maandag geslaagd voor
het doctoraal examen in de geneeskunde dc
ilieer J. W A F- van Maren Bentz van den
Bcrgh.
De gemeenteraad van Utrecht besloot in
geheime vergadering het Rijk aan te bieden
een gratis terrein van 4 ii 5 H.A. voor de
stichting van een landbouwhoogescliool en de
bouwkosten desgewensclit voor te schieten.
Maandag zijn bij de hervatting der col
leges aan het tandheelkundig instituut te
Utrecht slechts enkele studenten (in het ge
heel 20 van dc 120) op de colleges gekomen.
De individueele staking duurt dus nog voort.
Volgens de 29ste of laatste lijst bracht de
32c collecte voor de Scholen met den Bijbel
dit jaar by 725 locale comité's f 94.823.62s
opdit is f 3588,29 meer dan de vorige.
RECHTSZAKEN.
Tc Amsterdam waren verschillende bloc-
menventors verbahseerd wegens hot op het
Leidsche plein been en weder rijden meter»
kar met bloemen
De kantonrechter hoorde als deskundige prof
dr. J te Winkel, om to vernemen of onder
uitstallen ook kan worden verstaan de boven
bedoelde handeling
De deskundige meende te moeten ontkennen
dat hel heen en weer dragen van voorwer
pen, zij 'took met hot doel ze te doen zien
om koopers te lokken, uitstallen kan heoten.
Ilet O. M. handhaafde vervolgens zijn de
vorige week genomen requisitoir, waarbij niel
strafbaar verklaring van het den bloemen
vonter ten laste gelegde werd gevorderd.
De uitspraak werd bepaald op 30 Janu
ari e.k.
Een tweetal andere bloemen venters, die met
bun bloemenmanden een staanplaatB hobben
ingenomen, en dus worden geacht op het
Leidscheplein een uitstalling te hebben gehad,
worden ieder veroordeeld tot een bootc van
50 ets., subs. 1 dag hechtenis.
Bij koninklijk besluit is bepaald dat de
gouverneur van Suriname met het oog op den
persoon van den veroordeelde bepalen kan dat
dc in die kolonie opgelegde straf van dwang
arbeid "in Nederland zal worden opdergaan,
in welk geval zij aldaar door tus9chenkomst
van den officier van justitie by de arron
dissements-rechtbank te Amsterdam als go
vangemsstraf wordt ten uitvoer gelegd.
De heer Louis do Vries heeft Maandag
avond met „Uriel Acosta" in het „Palets voor
Volksvlijt" te Amsterdam zijn tienjarig tooneel
jubilé gevierd.
Een talrijk pubhek was aanwezig en juichte
den jubilaris hartelijk toe Tal van bloemstuk
ken en kransen werden hem geschonken on
een aantal telegrammen bevatten gclukwcn
schen Onder do laatstcn was er ook een van
de afdeeling Middelburg van „Het Ne
derlandsch Tooneelverbond"
Den 12en Februari, den dag vóór Wag
ner's sterfdag, zal E. von Brucken Fock de
matinée der Orkestvereeniging te Arnhem di-
rigeeren en o. a. uitvoeren twee eigen com
posities introductie tot Séleneia en Deul
ach ei' ITriumphmorsch.
In hot jongste nommer van „Eigen
Ilaard" wordt een aanvang gemaakt met ©enige
belangrijke artikelen, geschreven door de hee
ren Doesburg Lannooy en lier wig over „On-
deraardsch Nederland, een bezoek aan de
Staatsmijn Wilhelmina in Limburg." Ze wor
den versierd met tal van prachtige onder de
aarde genomen photo's. Het behoeft nauwe
lijks betoog dat het nomen van photo's in
een mijn tot het moeilijkste werk behoort
dat een pholograal zich kan stellen; doch
de heer Herwig schijnt hierin een bijzondere
handigheid te hebben cn verschafte een aan
tal kiekjes, die geheel nieuw zjjn en tot de
interessantste beliooren, die in langen tjjd
zjjn vervaardigd
„Europa", het bekende tijdschrift, is ver -
ecnigd niet „Groot Nederland", het maand
schrift onder redactie van Cyricl Buyese,
Louis Couperus en W. G. van Nouhuvs.
In een advertentie in dit nommer vindt
men weer een uitverkoop van boeken, waarin
ieder allicht iets van zijn gading vinden zal.
De prijzen zijn bespottelijk laag en de firma
D. Bolle te Rotterdam, die de aanbieding doet,
geeft nog een verrassing op den koop toe.
Onder de etat-major van hel panlserdek-
scliip Noord Brabant dal binnenkort uit Oost
Indië vermoedelijk te Nieuwediep zal binnen
vallen, behoort de officier van administratie
2e kl. A. A. Lagaay
In Jiet eere-comité der internationale
tentoonstelling van hotel-industrie, kookkunst
en voedingsmiddelen, in Maart te 's Hage te
houden, hebben o. a. zittingminister Talma,
mr. Patyn, Commissaris der Koningin in Zuid
Holland, de burgemeester van Den Haag, en
baron Collot d'Escury te II o n t e n i s s e.
Prins Hendrik heeft het beschermheerschap
dier tentoonstelling aanvaard
In art. 8, eerste lid, 16°, van de Drank
wet worden de woorden „of wanneer do ver
zoeker ecnig openbaar ambt bekleedt" vervan
gen door de woorden „of wanneer de ver
zoeker een betrekking in dienst van een pu
bliekrechtelijk lichaam bekleedt of lid is van
een college van burgemeester en wethouders
of van Gcd. Staten
De commissie door het hoofdbestuur der
Maatschappij tot Nut van 'l Algemoen benoemd
om advies te geven omtrent dc wenschelijk-
heid van een ten behoeve van de Nuts-spaar-
banken in te voeren accountantsdienst, een
