MIDDELR11RGSCHE COURANT. i! I TWEEDE BLAD VAN DE Maandag 16 Januari. Middelburg 14 Januari. FEUILLETON. J. H. D *£andbcuidkroMeA N» 13. 184' Jaargang. 1911. i Been verdedigingswerken aan de Westerscheide Onder dezen titel heelt de gepensioneerds luitenant-generaal W. G. F. Snijders con bro chure doen verschijnen, waarin hij „een be toog op hiatorischen grondslag" geeft over deze veel besproken kwestie. De schrjjver vat daarin de overwegingen, die in aanmerking komen voor do beslissing omtrent de aan de Wester Schelde te nemen maatregelen tot handhaving onzer neutraliteit, ab volgt samen La Do handhaving onzer neutraliteit op de Wester Schelde kan niet anders geschieden dan aan den- mond van deze rivier. 2a Verdedigingswerken alléén zjjp noch aan den mond, noch moer bovenwaarts, tot die handhaving in staat. 3o. Een Nederlandsche oorlogs-scheepsmacht kan daarvoor in geen geval gemist worden. 4a Vopr de „effectieve afsluiting" van don toegang tot de Schelde aan uit zee komende schepen, werden vroeger in vereeniging met onze oorlogsvaartuigen, niet alleen noodig ge acht versterkingen op beide oevers, bjj Vlis- aingen en bij Breskens, maar bovendien een fort in den riviermond, op de Elboogplaat. Zóó dacht Napoleon er over, die verstand had van militaire zaken. Zóó was ook het oordeel van de deskundigen in 1836, in 1874 en in 1882. Technische moeieljjkheden en hooge kosten zijn oorzaak geweest dat dit fort is blijven ontbreken. 5a De ligging en de breedte der vaarwa ters maken het ook thans nog beslist onmoge lijk den Scholde-mond voldoende te beheer- schea uit een verdedigingswerk op één der beide oevers. De aanwezigheid van zoodanig werk bij Vlissingen zou wel is waar hot bin nenkomen van vreemde of vijandelijke sche- pen door het Oostgat kunnen bemoeilijken;, maar volstrekt niet kunnen beletten dat zoo danige schepen zich toegang verschaften door de Wielingen torpedoboolen en ander licht materieel Wellicht zelfs door d© Deurloo of de Spleet waarbij „slecht zicht" of an dere voor de verdediging ongunstige factoren in liet spel kunnen komen. 6o. Wil men door aan den wal opgestelde vuurmonden doen deelnemen aan het mettor- daad handhaven onzer onzijdigheid op de beneden-Schelde, dan ïnoeten tenminste op de beido rivieroevers alzoo bjj Vlissingen èn bij Breskens moderne forten worden ge bouwd, waarin aan het zware kustgeschut een zoorveel fcaogeljjk onuitdoofbaar vuur wordt verzekerd, Ook indien zoodanige werken op beide oevers aanwezig zijn, is de mogelijkheid niet uitgesloten dat de neutraliteit zou wor den geschonden, mot name door lichte vaar tuigen, «Ho langs de Deurloo op do Spleet zouden binnenloopen. 7a Uit gegevens nopens trefkans en uit werking tegen pantsorschepea van de even- teeï pan den Schclde-mond op te stellen zware kustkanonnen zou in verband met het aantal dier kanonnen en hunne vuursnel- beid en gelet op de mogelijke vaartsnelheid van de te verwachten vreemde oorlogssche pen, hunne geschutkracbt, pantsersterkte, enz. nader moeten blijken, of ook op dit oogen- blik, behalve forten op beide oevers, nog niet bovendien een fort op de Elboogplaat nood zakelijk zou zijn 8a Een fort bij Vlissingen zou, evenmin Uit de Midde1barg8che Coura van vóór honderd jaar. 9. door De vrijwording Aan alles komt een eind, en Walcheren zou weer vrjj worden. Nu zon het wel aardig zijn als ik hier een mooi verhaal kon doen van roemruchtige da den onzer voorvaderen, van een heldhaftige worsteling, van strjjd en zegepraal enz. enz. Maar het is er niet, van I Als Walcheren vrij geworden is, dan gebeurde dat omdat do Franschen het vrjj lieten, zooals trouwens toen [bijna overal in het land met het her stel van onze onafhankelijkheid is gebeurd. Hier op Walcheren is niet gevochten, noch door de inwoners, noch door de Engelschen, noch jdoor do Franschen. Do beslissing viel ergens oudersin Frankrijk, binnen welks grenzen Napoleon door de verbonden mogend heden was teruggedrongen. Dit wist men hier ook wel. De overwin- als de vesting van dien naam in bet jaar 1809, kunnen beletten dat eeno vreemde mo gendheid die zich van gonoemdo stad, de havenwerken, enz., zou willen meester maken, troepen deed landen bjjv. op de Noordkust van Walcheren. En het is to betwijfelen of dat werk de nadering van do landzijde tot Vlis singen op afdoende wijze zou kunnen tegen gaan. Zekerheid dienaangaande i3 slechts to vorkrjjgen door kennis to nerivCto van de ont worpen plaats en inrichting van het fort. 9. In het jaar 1870 was do evontueele handhaving onzer neutraliteit op de Wester Schelde feitelijk uitsluitend opgedragen aan de voor dat doel beschikbare, onder 't be vel van de betrokken maritieme autoriteit ge stelde oorlogsschepen. Er was toen geen en kel verdedigingswerk dat met oen enkel kanon daagbjj had kunnen medewerken. 10a Hetzij al dan niet nieuw© verdedi gingswerken op een of op beide oevers der Wester-Scheldo bij Vlissingen en Breskens worden gebouwd, in geen geval bestaat er aanleiding, veel minder noodzakelijkheid, om elders OP Nederlandsch gebied aan deze ri vier versterkingen aan te brengen of in stand te houden. Van het bewaren van een „vast punt" in Zeeuwsch-Vlaanderen behoeft te genwoordig geen sprake meer te zjjn. 11a Neuzen en Ellewoutsdjjk zjjn, ook in dien z\j ten koste van hooge uitgaven wer den verbeterd, niet in staat do vaart op de Wester-Schclde te beletten aan vreemde sche pen die den doortocht langs deze werken zouden willen forceeren. Van medewerking aan de handhaving der neutraliteit op deze rivier, zijn beido versterkingen wegens hunne ligging .uitgesloten. 12o. Neuzen en Ellewoutsdjjk bchooren, on geacht het al dan niet tot stand komen van het 40-millioenfonds voor do kustverbetering, als scliadelijbo vestingwerken hoe eerder hoe beter uit het vostingstelse! te vervallen, en te worden gesloopt. Het behoud van het fort Ellewoutsdijk, bij opheffing van Neuzen als verdedigingswerk, Ou geen zin hebbeneene verbetering en ■erwapening van dat fort zou doelloos zijn en daaraan onverhoopt te besteden gelden zouden als nutteloos weggeworpen moeten worden aangemerkt Do slotsom van mijne beschouwingen nopens de oplossing van het Schelde-vraagstuk de eenige die ik nu evenzeer als in 1882 daarvoor mogelijk acht is uitgedrukt in het lboven dit opstel geplaatste opschrift „geen verdedigingswerken aan de YVester- Schelde I" Mitsdien ben ik van oordeeL dat do hand having onzer neutraliteit aldaar desgevorderd niet anders kan geschieden dan cn alzoo naar vermogen moet geschieden door onze vloot. Na daarna het ingediende regeerings-voor- stcl aan uitvoerige kritiek te hebben onder worpen komt de schrijver tot deze eind-con clusie Hel zou naar mijne overtuiging eene onver geeflijke fout zijn, eene daad van militair en financieel wanbeleid, indien men thans, juist op dit oogenblik, millioenen tegelijk ging be steden, neen, wegwerpen, aan noodelooze en nutteloozo forten 't zij dan twee of een ïan dan mond der Schelde. Op dit oogen blik, nu liet leger, nu de infanterie zoo drin gend van. noode heeft beter te worden ge oefend, nu misplaatste zucht naar bezuiniging, op een onderwerp waarop niet te bezuinigen valt, waarvoor integendeel méér ruimte aan pen levensquaestie is geworden, dat wapen in verval heeft geb'racht. Men geve dus aan het leger geen fort-stce- non Voor oefeningsbrood I ingsberichten in „Het Weekblad voor Middel burg" en ook het „Te Dcum" overtuigde nie mand meer. En daar er nog altijd verbinding was onderhouden met Gent, waren er door de reizigers allerlei berichten ingevoerd. Hun couranten werden wel in beslag genomen., maar men kon hen niet de nieuwtjes ontne men die in hun hoofd zaten. Zoo wist men hier van de landing van Wil lem van Oranje in Scheveningen op 30 No vember van zijn optreden als souvereine vorst van Nederlandvan de afkondiging der constitutie. Maar door een strengere blok kade in Februari en Maart was hot nieuws hier erg schaarsch geworden. Men kon echter nu en dan besluiten tot een overwinning der bondgenooten, als de Engolsche 6chepen vlag den. Maar den 6den April kwam er duidelijker nieuws, op heel eigenaardige wjjze I Van uit Veere zag men toen aan. de over zijde, op den dijk van Kamperland, een groot linnen (scherm, waarop met groole letters, die door den afstand slechts door een kijker te lezen waren, stond Les Allies soul a Paris Les Anglais sont a Bordeaux De gouverneur Gilly, die toevallig zelf in Veere was, las die ongecensureerde boodschap Do bondgenooten zijn in Parijs. De En gelschen (die van uit Spanje oprukten) zjjn in Bordeaux. Laat men do rente van do millioenen die aan Schelde-worken- worden bespaard, zetten in oofieningstjjd voor do infanterie 1 Ddaraan bestaat do meest ernstige behoefte. Dit is een eisch waarvoor de nood dringt DéAr is inderdaad periculum in mora I TAK 0IZ1H TA8TBS ÏODIWHZH. Tomatta. 't Is nog zoo vele jaren niet geleden, dat de tomaten in Nedetland tot de nageioeg on bekende vruchten bekoorden, en nog thans worden sjj behalve in logementen, in restan- ra ties en in de keukens der rjjke lui nog weinig in ons vaderland gebruikt, mits men daarvan de streken uitsondort, waar sjj in 't groot worden aangekweekt, bjjv. het Westland, om naar 'i buitenland vervoerd te worden. De moeilijkheid van het aankweeken dezer plant is wellioht eene der oorzaken, waarom in Nederland het gebruik van deze amakeljjke en geurige vrucht nog boofdzakeljjk tot de groote gemeenten (steden) beperkt bljjft. Toch is het mogeljjk met een weinig op lettendheid en zorgvuldigheid ook in den tuin van den gewonen liefhebber tomaten aan te kweeken en daarvan een rjjken oogst te ver krijgen. Do tomaat (iyctperiicum uculentum Mill.) behoort, evenals de aardappel en do tabak, tot de familie der naohtschadeaoh- t i g e n lolansae), welke alle mm of meer giftig zgn. Verscheidene plantenvergiften, soo- als solanine, nicotine, atropine, worden uit planten en vruchten van deze familie bereid het eerste uit den aardappel, het tweede uit tabak, het derde uit doodkruid (atropa belladonna) en nit den doornappel (detur* stramoniumwat daarom niet wegneemt, dat de knol van den aard appel als voedsel, de tabak ale genotmiddel het blad van den doornappsl ale een verlich tend middel bi aanvallen van asthma ge bruikt worden. Ook de tomaat is, zoolang ïjj niet goed rjjp, geworden is, niet volkomen giftvrjj, maar bet gebruis daarvan, zoodra de vrucht hare vol komen rjjpheid bereikt heeft, ia geheel onschadelijk. Een andere reden, waarom de tomaat nog o weinig in kleine tuinen wordt aange kweekt, moet gezooht worden in de tegen vallers, veroorzaakt, oftchoon dat minder bekend is, door dezelfde ziekte, die den aard appel aantast phytopkthora in titan»). Ook bjj de tomaat groeit die schimmel door alle deelen der plant heen en brengt sporen voort, die door de huidmondjos dor bladeren naar buiten treden en de ziekto van de aardappelplant op de tomaat en ran de eene tomaatplant op de andere overbrengen. is de plant eenmaal aangetast, dan iu van genezen nagenoeg geene sprake meer. Men dient dua te zorgen, dat zjj niet aan getast kan worden en daarvoor heeft men als voorbehoedmiddel een tjjdige be sproeiing met Bordeleesche pap, waarmede men in 't laatst van Mei een aanvaDg maakt en die, wanneer de planten buiten staan, van tjjd tot tjjd herhaald moet worden. Wat Bordeleesche pap (bouMe bordilaü») is en hoe men die maakt, hebben wjj al zoo dik- wjjli in het tjjd^erk der aardappelziekte mede gedeeld, dat wjj zulks hier wel niet znllen behoeven te herhalen j alleen moeten wfi wanr- met eigen oogen. En anderen lazen haar ook en in korten tijd was hot bericht over het heele eiland bekend, zoodat do Fransche over heid het maar beter vond het heele voorval in hot „Weekblad" te publiceeren, evenwel met de toevoeging dat men er niets van ge loofde, en dat de Fransche overwinningen aanleiding gaven het tegendeel te verzeke ren. Mar reeds in het volgend nummer ver scheen een uitvoering bulletin van den onder prefect, waarin met veel omhaal van woorden werd toegegeven dat de verbonden mogendhe- gendheden in Parys waren, doch dat eindig de met de woorden „Moed en standvastigheid Het uur der verlossing is geslagen. Frankrijk zal weldra vrij cn Parijs teruggevonden zijn." Den 8sten April had men to Vlissingen echter reeds gezien dat de Engolsche blokkade-sche pen de witte vlag aan den grooten mast had den geheschen, met de Bonaparte-vlag er der. En don llden April had men weder te Veere van den overkant een boodschap kregen, nu op een zeil, opgericht op het wrak van een afgebrande schuit Buonaparte n'exist c :plue En eindeljjk, nadat 17 April een schip uit Oostende aan den gouverneur een brief had gebracht, word 18 April per „buitengewoon dagblad", (juister aangeduid in den Fran schen tekst als Feuüle extraordinaire) een Bonaparte bestaat niet meer. schuwe» tegen «en te «terk gebult* va» koper vitriool. De eerste maal ia een gehalte van ll/i tet l'/i zeker «terk genoeg, voor latere besproeiingen, die altjjd aanbeveling verdienen en herhaald moeten worden, wanneer het kort na eene besproeiing heeft geregend, is oen gehalte van 1 o/0 voldoende. Bjj hat gebruik van deze pap, die thans voor toovele doeleinden wordt aangewend verdient het aanbeveling, dat men, vóór men mot do besproeiing eon aanvang maakt, even beproeft of de bladeren van die besproeiing niet Ijjden, wat zioh nn eene geheele be vochtiging van het blad reeds teer spoedig lnat beslissen. Ia de op'ossing te r)jk aan kopervitriool, dan znl het bind reeds den volgenden dag zwart zjjn, het sterft dan at en aangezien het blad onmisbaar ia voor de plant, gaat dat afsterven met een kwjjaen, vaak afsterven van de geheele plant gepaard. Daarbjj doet zioh nog het geval voer, dat planten en boomen van dezelfde soert, maar van verschillende variëteiten, niet altjjd even gevoelig zjjn voor de inwerking van een zelfde gehalte aan kopervitriool. Dat overigens tomaten en aardappels neer na verwant s)jn, bljjkt wel daarnit, dat men tomaten kan enten op aardappelstalen, zoodot men dan eene plant bekomt, die in den grond aardappels, in den top tomaten voortkrengt. Om nn over te gaan tot de cultuur van to maten, deelen wjj in de eerste plaats mede, dat men goed doet zich het zaad daarvan te verschatte* bjj een vertrouwden zaadhandelaar en dat men daarbjj, niet te veel afgaande op mooie namen, bestelt het zaad van vroege roode of karmijnkleurige. Men heeft ook gele en perzikbloemklenrige vruchten, seer aardig in de cultuur, maar minder geschikt voor de Half Februari zaait men het zaad in een warme kas, in oen warmen bak, of in een bakje in een verwarmd vertrek voor een son- nig venster. Zoodra de plantjes, die men vooral niet te dicht bjj elkaar mag laten staan, de grootte hebben van 2'/, k 3 oM, verspeent men ze in kleine po'jea met vruchtbare blad- aarde, voor de helft gemengd met soberp zand en houdt ze op eene warme plaats, bjjv. in ge dreven in een warmen bak, die bjj mooi weer op 't midden van den dag gelncht wordt. Naarmate de warmte van 't seizoen toeneemt, worden de planten meer aan de luoht gewend mooie dagen in Mei neemt men het glas geheel weg, doch in den avond moeten de bakken weder gedokt worden. Daarna worden de ramen ook des nachts niot meer geheel gesloten en eindeljjk worden de planton buiten gezet. Wanneer de planten aulka novdig maken, wat men kan zien, door ze even uit hot potje te slaan, moeten zg in grootere potten, die me* vruchtbaren tainaarde zgn aangevuld, overge bracht worden. De boste plaats voor 'omaten in de open lucht is voor eene schutting of voor een muur op het zuiden, waar ze nitgeplant worden op een afstand van 50 cM. Men houdt de plant gedurende haar geheelen groei lietst op één stengel door alle zgscbeuten weg te nemen, en plaatst bg iedere planteen tonkin- of bamboestokje van voldoende sterkte en lengte om de plant door geregeld aanbin den recht te houden. Wanneer de vruchten, die aan bossen groeien, zich gezet hebben, doet men goed de twee of drie vruchtjes, die zich 't eerst vertoonen, proclamatie bekend gemaakt, waarvan de niet bijzonder mooi vertaalde Nederlandsche tekst luidde PROCLAMATIE In het Paleis van het gouvernement te Vlissingen, den 17 April 1814 Do generaal van Divisie, Groot-Offi cier van het Legioen van Eer, Gouver- van het Eiland Walcheren. Aan de inwoners van Walcheren. Het Keizerlijk bestuur is in Frankrijk afge schaft; het Volk heeft zijne oude Koningen teruggeroepen Het eerste uitwerksel van dezo groote gebeurtenis zal buiten twjjffel de VRE DE van de geheele Were.ld zjjn. Intusschen zult gijlieden onderworpen moeten blijven aan aan het Tusschen-Bestuur hetwelk Frankrijk in naam van zijne Majesteit. LODEWIJK DEN XVIII regeert, en allo daad die van uwent wege daartegen inloopt, zoude eene misdaad 2ijn. Ik heb aan den Admiraal, kommanderendc de Brit3che Zeemagt ,op de beide armen van de Schelde voorgeslagen overeentekomon, we gens eene wapenstilstand. Ik twjjffel niet of hij zal mijnen voorslag aannemen Van dat oogenblik af aan zullen alle gemeenschappen vrij zijn als voorheen. De gouverneur-generaal GILLY En toen was het hek van den dam Dien zelfden middag te vier uur werd to Middelburg van den grooten toren de witte weg te nemen, men bevordert daardoor een meer geljjkmatigcn groei van de overige. De tomaten eiscken een goeden VTnohthbaren tuingrond; een herhaalde bemesting met een weiuïg Cbili-salpeter, tonder dat men daar mede de planten raakt, verdient aanbeveling (ongeveer 4 lood per vierkanten M iedere 14 dagen van Aug. tot Oot. Wanneer men de planten voor een ■aar of schatting zóó plant, dat men deze in dee nazomer en ia dan herfst kan afdekken sas* ramen, vooral wanneer het weder nat en kit ia, knn men tot in October rjjpe vrachten oogsten. In 't groot worden zjj aangekweekt in koudo bakken met glazen zijwanden en glazen daken. In zee'n konden bak zagen wjj m eetmalen als tweede vrucht na bloemkooi. Mea kan de tomaten geruimen tjjd bewaren: wil men cteed* over tomatensap besohikken, dan worden sjj rein gewaschcn, uitgeperst, gesuiverd van alle zaden en vervolgens wordt dat sap op do gewone w|so gesteriliseerd. Aangaande het gebruik vau tomaten, 't gevuld, 't sjj als soep, t z{j nis saus, 't s| als salade, raadplege mea een goed kenkraboak, beter gescgd kookboek. RECHTSZAKEN. ArroHeti»sam#nft-TccMbank te ifiddeiburg Behalve de in ons vorig nummor gemelde, werden Vrjjdagmorgen nog de volgende zaken behandeld. De 51 jarige commissioanair D. S. Az. uit Wemeldinge had zioh san een ernstige overtreding schuldig gemaakt Op den 22en November kwam hg in de her berg van Mejuffrouw E. Hanson en dronk daar vjjf a zes borreltjes. Toen het op betalen aankwam, wou beklaag de een paar brielies van f10 wisselen, waar de herbergierster echter niet direct op inging omdat ze het te druk had. Eindeljjk,na versoüc; - dene malen aangedrongen te hebben en n& 110, die de dochter hem reeds,had willen ge ven, to hebben geweigerd, kreeg beklaagde van getuige Hanaon 15 gulden en 2 rjjksdaol- ders waarvoor doze twee muntjes van tien gulden ontving, die beklaagde netjes toegevou wen op een kastje legde. Den volgenden mor gen, toen ze het geld wilde gebruiken, bleek het buitenste briefje echt te zjjn, het binnen ste was echter een kunstig nagemaakt papiertje dat aan de eene zjjde op de gewone wjj ze san toonder tien gulden beloofde, doch aan den anderen kant vermeldde dat lotieico de beste van alle loterjjen was. Hevig ontsteld zocht de juffrouw den vol genden morgen den misdadiger. Deze huilde tranen met tuiten, bekende zgn miedaad, ver goedde de schade, gaf toe dat 't slecht wo» van hem en vroeg vergiffenis. De beklaagde, een 1 ypisoh Zeeuwsoh boertje et fluweelen broek, betuigde op theatrale wjjze zgn onschuld. De beschuldiging, dat hjj den volgenden morgen had zitten huilen weec hjj met een breed gebaar van zioh af. Het valsche briefje had tajj per abuiB gegeven, e» getuige HaLSon kon dat weten. Toen met den vinger vermanend opgeheven als een bedrogen vader, die zgn weggeloopen dochter voor de Bte maal ovor haar slecht gedrag onder houdt, trad hjj op de herbergierster toe cn aeide «Elisabeth, Elisabeth, ik heb tooreel voor je gedaan, ik begrjjp je niet meer," waaria de vermanende vinger weer zakte en Eliaa- vlag uitgestoten, en zag men weldra uit alle huizen Oranje en Nederlandsche vlaggen, steken. De soldaten droegen nu de witte kokarde der Bourbons, en van de ingezetenen schenen sommigen vergeten te hebben dat ze vroeger gekeesd hadden, want ze droegen bjjna algemeen oranje-strikjes. Alleen in Vlis singen wilde de kommandant dat niet toela ten uit vrees voor botsingen tusschen soldaten en burgerij. Dienzelfden dag werden de 19 boeren dia te Vlissingen gevangen zaten, vnj gelaten, en door Middelburg naar hun huis terugkeerend, werden ze hier met veel blijdschap begroet. En den volgenden dag keerde van Goes te rug, toot vreugde ingehaald, de heer A. C. van Citters, die, zooals we hebben gezien, als gij zelaar naai' Rijseel was gozonden, maar die van daar was ontvlucht, en gernimen tijd in Goes woonde. In do volgende dagen kwamen ook de andere uiige woken on gevluchte per sonen terug en ook de „gardes d'honneur". Het zou echter nog 14 dagen duren vóór de Franschen hier weg waren, en misschien ia het uit ergernis over hun nederlaag geweest), dat zij, althans de burgerlijke overheids-per- sonen in die laatste weken aan de W,al- chersche overheidspersonen nog eenige on aangename loogenblikken bezorgden. Maar in één geval was de oorzaak ook dc wrjjving tusschen het Fransche burgerlijk en militair gezag. Den 17den April, den dag waarop generaal

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1911 | | pagina 5