MIDDELBURGSGHE COURANT.
r. 2
Dinsdag
3 Januari.
HET JMR 1910.
184- Jiargug.
1911
Da, TMiohJnt a.goljks, net mtxondwi«B T«n Zon- on *<wtd«gm.
?,j, (M tTOU.1, Mowe! TOOT lliddelbiug «Is Toor alio pl.st.en mHedarlaiid fauiso pp. f 1
Afzonderlijke nummers koeten 6 cent.
Advertentiën bg abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgende nummer moeten des middag» vóór 6
aan „het bureau betorgd sjjn.
AdTortentiën26 «ent per regel. Bij abonnement reel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familioberiohton en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel moei
20 «ent. Reclames 40 eent per regel. Groots lettors naar de plaats, die zij innemen
Tot do plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig nit Z e e 1 a n d,~ betreffeaa»
Handel, Ngverheid en Geldweaen, is gere.ohtig het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
at ait As*, S Voorburgwal 266, Amsterdam-
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de gebruikelijke plaats.
Middelburg 2 Januari.
Br is nog iets in de geschiedenis van
191Ö, dat „algemeen" genoemd kon worden
omdat bet zich in verschillende landen
voelbaar heeft gemaakt. We bedoelen den
voortvarenden religie-ijver op hot Vat i-
o a an, die den Heiligen Stoel tot daden
heeft bewogen, welke men onder den vorigen
paos niet gekend heeft,1 ten deele omdat
die voorzichtiger was, ten deele omdat men
toen aan het Yaticaan minder den invloed
merkte van fanatieke drjjvers.
Ontegenzeggelijk was pans Leo XIII veel
voorziehtiger dan paus PïubX. Waarschijn
lijk zou onder hem nooit zulk een toestand
zjjn getchapen als die welke dit jaar verwekt
werd door de Borromens-eucycliek met
baar kwetsende woorden ten opzichte van
de Hervormers. De geheele agitatie, ver
oorzaakt door dat pauseljjke geschrift, is
veeleer toe te schrijven aan een onvoor
zichtigheid, dan aan den opzettelijken wil
om te krenken. Want uit alles is gebleken
dat het Vaticaan zelf ontsteld was over de
niet door haar verwachte, hoog oplaaiende
verontwaardiging. En dat Rome feitelijk
terugtrok voor het Duitsche protest al
was 'I ook in zoo'n vorm dat het niet zijn
woorden in trok was wel een bewijs dat
het die agitatie niet gewenscht had.
Maar ze was er, en de omstandigheden
die Duitschland tot het middenpunt van
de protestbeweging mankten, komen niet
alleen voort uit het feit dat daar de Her
vorming het eerst ontstond, en dat nu nog
een groot deel van de bevolking tot de
protestanten behoort, maar ook hier uit,
dat het een nieuwe reden was tot de onte
vredenheid, die veel katholieken in Duitsch
land voelen over den geeBt, welke in den
laatsten tijd van het Vaticaan uitgaat.
De DuitBohe katholieken beroemen er zich
op dat thans in Duitschland do katholieke
kerk en haar sanhaDgerB het krachtigste
leven, wetenschappelijk, godsdienstig
maatschappelijk, vertoonen van de geheele
kat holieke wertld En daarom ergeren zich
velen onder hen aan de overmacht van het
latijnsche element in de leidiDg der kerke
lijke zaken. De veldtocht, door den Paus
geopend tegen het modernisme onder de
katholieke geestelijken en geleerden, heeft
ook het meeste verzet ontmoet aan
Doitseho katholieke universiteiten, waar
menig professor geweigerd heeft zich te
onderwerpen, met berusting in al de straffen
die daarop volgden. Anderen onderwierpen
zich we), maar dat het aantal van hen, die
dit zeker niet zonder ontevredenheid deden,
groot is, blijkt wel uit do telkens in do
pers tot uiting komende protesten.
In Frankrijk gaat het heel anders. Daar
zjjn ook voel modernisten geweest. Maar
met uitzondering van onkelen onderwie-pen
zij zich allen. De een-gszinB vrijzinnige be
weging der Siilonisten, welke de instem
ming had van verscheidene geestelijken, ïb
in eens tot staan gekomen, toen eenmaal
het pauselijk verbod had geklonken.
Trouwens ook de Fransche bisschoppen heb
ben reeds herhaaldelijk, hoewel duidelijk
tégen hun oorspronkelijke meening, het
Vaticaan gevolgd in zijn streDge voor
schriften, die geen toeschietelijkheid jegens
de aanbiedingen der regeering toelaten.
Het jong.-to kenteekeu van den geest
van onvergoenlijken strijd legen al wat de
gedachten van de kerkdognm's kan afleiden,
is het motu prcpriodat den z.g. anti-
modernisten-eed voorschrijft aan de geeste
lijken en seminaristen. Maar iets nieuws is
dat eigenlijk niet. Het is slechts de uit
voering van hetgeen de Paus reed» vroeger
in zijn bekende encycliek over de moder
nisten had aangekondigd als strijdprogramma
tegen het veld winnen van den modernen
Gf ook niet de diplomatieke bekwaam
heid van Paus Leo XI(I^ do kerk langs een
andere gedragslijn had doen gaan in de onder
handelingen met Spanje, is een veron
derstelling die natuurlijk niet gecontroleerd
kan worden. Maar een feit is het dat onder
ziji bewind bet niet tot zulke volslagen
breuken met staatsregeeringen is gekomen
ale °nfler Pius, eerst in Frakrijk en dit jaar
ook in Spanje gebeurde.
Het doet er eigenlijk ook weinig toe of
Rome vroeger anders gehandeld soa hebben.
Een feit blijft het dat de kerk zioh dit
jaar in Spanje heftig verontwaardigd toonde,
omdat de regiering aan de enkele protes
tanten in het land het recht gaf, hun
godsdienstgebouwen niet langer weg te
moffelen, maar opeDlijk als kerkgebouwen
kenbaar te maken.
De, reusaohtige protest-betoogingen, door
de Spaansohe clericale» op touw gezet
tegen deze en andere maatregelen der
regeering, hebben niet den omvang gehad,
welke de organiseerders verwacht hadden.
Integendeel bleek de rogeering do meer
derheid der bevolking achter zich te hebbeu.
En wat van niet minder beteekenis is
Canalejas, die in het begin van het jaar
Moret als minister-president opvolgde, had
de voldoening dat de liberale partij, weer
meerderheid geworden bij de jongste vor-
kiezingen, haar oude verdeeldheid vergat,
en eensgezind met hem den strijd tegen de
kerkeljjke overmacht aanvaardde.
Een der voornaamste onderdeden daarvan
de poging om een einde te maken aan
de bevoorrechte positie die de geestelijke
orden in Spanje hebben. Met de herziening
van het concordaat, die daarvoor noodigis,
is men echter nog niets opgeschoten. De
onderhandelingen daarover met het Vatieaan
maakten plaatB voor een uitwisseling van
nota's met klachten over en verdedigingen
tegen anti-olericalisme, en het eind was dat
iu Julide Spaansohe gezant bij het Vaticaan
werd teruggeroepen. Zoo bleven de onder
handelingen rusten.
Een der voornaamste redenen van de
protesten van den H. Stoel was de z.g.
Cadenas- of grendel wet, die als't ware voor
nieuwe geestelijke orden den toegang tot
Spanje grendelde, zoolang de positie van
de orden niet definitief in een nieuw con
cordaat is geregeld. In weerwil van het
verzet der kerk heeft echter de regeering
volgehouden, en ze had de voldoening nog
vóór het eind van het jaar de wet door
den Senaat en de Kamer te zien aannemen,
Het is ook weer het anti-clerioalisme dat
een voorname rol gespeeld heeft bij de
heftige gebeurtenissen die in October in
Portugal het koninkrijk ineen deden
zakken. De koniDgin-moeder, wier geloovige
vroomheid zich tot fanatiek gedrijf ontwik
kelde na den vreeselijken dood van haar
man en haar oudsten zoon, heeft op do
regeering een invloed uitgeoefend die de
uitbarsting aanmerkelijk heeft verhaast.
Maar de diepere oorzaken der revolutie
bestonden reeds lang, door een reeks jaren
van wanbeheer en onrecht. De jonge
koning Manuel, niet opgeleid voor het
koningsambt, en zeker geen heersohersnatuur,
heeft aldoor geprobeerd te verzoenen ter
wijl er gehandeld moest worden. Eu als hij
nu in Oxford gaat studeeren, zooals be
richt wordt, zal hij wellicht dan eerst goed tot
het besef komen wat hem ontbroken heeft
als vorst.
Het zijn nu de republikeinen die de zaken
leiden. Maar heel veel meer dan leiden
hebben ze nog niet gedaan. De hervormin
gen moeten nog beginnen, on we hebben
meermalen doen uitkomen, dat het ver
trouwen in het resultaat niet groot is.
Van do andere Zuid Enropeesc.b i staten
heeft Italië een rustig jaar ii jrgemaakt,
maar daarentegen is bet in Grieken
land zeer woelig toegegaan, als een
gevolg van de nog altijd onopgeloste
Kretenzer -kwestie.
De Kretenzers hebben te laat probeeren
na te doen wat aan Oostenrijk-Hongarije
en Boelgarije gelukt was, ui. van de on
macht van de Tarken kort na de revolutie
I gebraik te maken om hun lang gekoesterde
wenschen door te drijven. Toen de Kreten
zers begonnerwaren de Turken al weer sterk
genoeg om zich te verzetten tegen de aanslui
ting van Kreta bij Griekenisnd; de bescher
mende mogendheden konden er ook niets
aan dqen, en zoo liep de beweging nit op
een groote teleurstelling, waaronder de
Grieksche koning het meest geleden heeft,
omdat bij als de zondebok werd beschouwd.
De officieren-heerschappij, die in het be
gin van het jaar in Griekenland de zaken
leidde, heeft daar geenszins de gunstige
gevolgen gehad als in Turkije. De woe
lingen namen integendeel zulk een omvang,
dat er een oogenblik werkelijk gevaar voor
den vrede dreigde, ten gevolge van de
ernstige spanning ten opziohte van Turkije.
Maar de Tnrksche regeering is bezadigder
geweest dan de Turken zelf, die om ooi log
riepen en de Grieksche waren boycotten.
En in Griekenland zelf is de agitatie van
de eerste maanden van het jaar bedaard
door do afkondiging van het besluit om
nationale vergadei ing, die in plaats van
de gewone Kamer de verschillende kwesties
ter hand zou nemen, eerst een half jaar
later bijeen te roepen.
Men heeft door dat uitstel veol gewoon eo,
bovenal meerdere rust. Wel is er door de
Porte geprotesteerd tegen de verkiezing van
Kretenzers tot leden der Nationale verga
dering, maar de voornaamste hunner,
Veniselos, voorzit tor der Kretenzer regeering,
bedankte als zoodanig en was toen zelfs
vrij als minister-president van Griekenland
op te treden.
En het is ook waar dat do Porte het
iele jaar door téikens weer opnieuw heeft
moeten protestceren tegen de handelingen
der Kretenzers, die o. a. den eed van trouw
aflegden aan den koning der Hellenen, en
de Mohamedanen, die dat niet wilden doen,
uit de volksvertegenwoordiging weerden,
maar dat heeft tot geen ernBiige spanning
meer geleid, dank zij het steeds sussende
optreden der mogendheden. Een oplossing
is echter nog niet voor de Kretenzer
kwestie gevonden.
Oostenrijk beleefde in 1910 zijn ge
wone geschiedenis van nationaliteiten-gekra-
keel. Een oogenblik scheen het dezen zomer
alsof een Duitsch-Tsjechische overeenkomst
tijdelijk een eind zou maken aan den stil
stand in de politieke zaken, maar de hoop
is ijdel gebleven. De overeenkomst ia mis
lukt. En in de laatste maanden van het
jaar ondervond minister-president Von
Bienerth, die tot veler verwondering reeds
eenige jaren aan het bewind was, dat ook
de z.g. regeeringspartijen gevaarlijk kunnen
worden. Het gekuip van de Polen noopte
hem tot aftreden nog vóór er een vijandige
stemming had plaats gehad. De oplossing
dezer crisis is tot dit jaar uitgesteld.
In Hongarije werd hot, na eerst nog
weer enkele lawaaierige maanden van parle
mentaire onvruchtbaarheid, merkwaardig
rustig. De minister-president Khuen Heder-
vary verkreeg een zeldzaam resultaat met
zijn oproeping tot vorming van een „werk-
partij". De kiezers, die waarschijnlijk ook
nog onder den indruk waren van het onver
kwikkelijk tooneel der obstructionisten, die
in een zitting in Maart de ministers in de
Kamer tot bloedens toe steenigden, gaven
in Juni een groote meerderheid aan de
werk-partij.
Rusland verkeert nog altijd in den
doezel, die als een reactie op de bevolking
neerzonk na de geweldige uitbarstingen
vau de revolutie. Eenige onbeduidende
studenten-oproertjes en betoogingen zijn
het eenige bewjja van een geest van ver
zet. Vcor de rest overal berusting.
Behalve in Finland. Maar wat baat dat P
De rn8siflceeriiig, de knechting van dat
ongelukkige land is dit jaar nog weer ver
der voortgegaan door do regeer ugsvoor-
stellen, die de voornaamste wetgeving aan
hot eigen parlement ontnemen.
Vóór we naar debuiten-Europeesche landen
gaau nog een enkel woord over onze Zui
derburen. België heeft in 1910 geen
groote gebeurtenissen beleefd. Het had
anders kannen zijn, wanneer de verkiezingen
jn Mei de clericale meerderheid had ver
anderd in een minderheid. Maar zij bleef
gehandhaafd, zij het ook met slechts enkele
Btemmen. De partjj-9trjjd is er echter niet
door verminderd, en koning Albert onder
vond dat toen hij in November de Kamer
opende onder het rumoer van een socialis
tische betooging.
De Vlamingen hebben reden tevreden te
zijn over het jaar. Iu April werd eindolijk
het wetsvoorstel aangenomen tot toelating
vun het Vlaamsoh in het middelbaar onder
wijs. En ze zijn toen niet stil blijven zitten.
De laatste maand van het jaar heeft men
weer een kraohtige actie gezien voor ver-
vlaamsching der Gentsche Hoogesohool.
Overigens hebben de Belgen bijna, al hun
aandacht gewpd aan de schitterend geslaagde
Brusselsohe tentoonstelling, en nu en dan
ook aan de onverkwikkelijke prooes-misère,
voortvloeiend uit het testament van wijlen
koDÏng Leopold.
en kort woord over het gebeurde
buiten Europa kan dit overzicht, voor zoo
ver het buitenland bel reft, besluiten.
In de Vereenigde Staten heeft
men een eigenaardigen omkeer gehad in de
stemming der vooruitstrevenden onder de
republikeinen, die in het CoDgres zich
verzetten tegen de almacht der „oude gardo."
En doordat die oude garde zich als lijf
garde van Taft opwierp, riohtte de bewe
ging zich ook tegen dezen. Roosevelt's
terugkeer van zijn Afrikaanschon wilde bees-
tenjacht maak'e de zaken niet beter. De
jachtstemming zat nog in hem, en toen bij,
de oud-president, zich in den verkiezing-
strijd mengdo, deed hij dat met zooveel
ruwheid, dat hij meer bedierf dan verhielp
en veel van zjjn populariteit verloor. Ook
hij viel de oude garde aan, maar het eenig
gevolg is geweest dat do tegenpartij, die
der democraten, aanzienlijk won.
De ontstemming onder de bevolking tegen
de trusts neemt daar ontegenzeggelijk toe,
en heeft zich in het voorjaar geuit in een
omvangrijke vleeschboycot. Maar ook dat
middel vermocht niets tegen die reuzen-
organisaties, evenmin als tot nu toe de
veelvuldige vervolgingen, door de regeering
ingesteld tegen de trusts, en de door Taft
aanbevolen nadere regeling van den tus-
sohenstaatsohen handel.
Dat Zuid-Amerika weer een reeks
revoluties bracht, is eigenlijk niets bijzon
ders; alleen dient gemeld dat ook in het
zoo lang rustig gebleven Mexico een opstand
uitbrak, die echter niet veel gevolgen heeft
gehad.
In Z a i d-A f r i k a trad in Juni de Unie
in werking, met een parlement dat aan het
reeds vroeger gevormd „nationale" mini
sterie Botha een meerderheid gaf tegenover
de door Jameson geleide progressieven. De
twee blanke rassen hebben zich scherper
in twee kampen gescheiden dan velen eerst
in de verzoeningsroes hoopten. In hoever de
„nationalen" ook in de praktijk hun een
heid zullen kunnen handhaven, zal de toe
komst moeten leeren.
In Azië woont men nog steeds een toe
stand van verwording bij. De vooruitstre
vende per tij inChina wist een vervroeging
i an de beloofde bijeenroeping van een ver
kozen parlement af te dwingen en ook de
benoeming van een commissie tot ontwer
ping van een constitutie met een ministi-
roele verantwoordelijkheid. En dat zelfde
rijk toonde zijn herleefde kracht naar het
Westen door Thibet, waaruit de Dalaï
Lama voor do Chineezen troepen vluchtte,
steviger onder Chineesch gezag te brengen
iets dergelijks als Japan in Korea deed
door dit ;-ode -fc don Russischen oorlog onder
Japammh beheer staande land bij Japan
in te lijven.
Minder gelukkig ontwikkelt zich de her
levende kracht in Perziê. De afzet'ing
van den sjah heeft daar nog nïetdeverbe.
tering gebracht die men hoopte, en de
algemeene verwarring in het land heeft een
maar al te gunstige atmosfeer geschapen
voor 't doordringen van den invloed d>.r
Russen en der Engelschen.
X3XT 1910
zijn nog in ons land do volgende beidde
personen overleden: I. Stortenbeker, musicus:
baron Melvil van Lijnden, oud-minister
van buitenlandsche zaken, rar. C. Fock, ond-
commissaris der Koningin; J. G. Smits, kunst
schilder; W. Maris, kunstschilder; mr. J. D.
Veegens, oud-minister van landbouw, allen te
's Gravenhage.
Verder dr. H. G. A. Leignes Bakhoven,
rector van het gymnasium te Deventer; H S.
Gratama, oud-postdirectour te AssenW. J,
Wendel, oud-directeur der rijkskweekschool
voor onderwijzers, te Haarlem; H Heyermans,
journalist, Rotterdam, A Caland, leerlaar H.
Landbouwschool te Wageningen; C. A C,
Kruyder, oud-directeur der kweekschool te
Deventer.
Voorts mr. P. H. W. van Alphen, oud-
kantonrechter te Hulst; Huf van Buren (J. H,
Heuff), letterkundige te Heerle; P. F. Laging
Tobias, oud-gouverneur van Atjch te Nijme
gen prof. dr M. Treub, oud-directeur van
Landbouw in Ned -Indië; J. G van NiRrik,
gepensioneerd stadsingenieur te Amsterdam;
J. G de Wilt Hamer, oud-burgemeester
van Goes; J. M. H ten Katc, kunstschilder:
dr. John. A. Otte, directeur-geneesheer van het
Nederlandsch Wilhelminahospitaal te Amoy.
In het buitenland overleden:
Koning EduardVII, Manc zu Wied, prinses
der Nederlanden; Sjoelalongkorn, koning rua
SiamGraaf Stollberg—Wernigerode en graaf
Ballestrem, beiden voorzitter van den Duit-
schen Rijksdag; dr. Karl. Luegcr, burgemees
ter van Weeuen, dr. Richard Koch, ex pres;
dent van de Duitsche Rijksbank; Pedro Montt
en Albano, beiden president van Chili; Boetrps
Pasja, minister-president van Egypte, hertog
Robert vau Chartres, Moeromtscf, eorsio
Doema-president.
Jeau Moreas, Fransch dichterEdouard Rod,
Franscb romanschrijver; Julius Biorbaun,
Duitsch dichter; Wilhelm Raabe, Duitsch
schrijver, LeoTol9toï, Russisch schrijver; Mark
Twain, Amerikaansch humorist; Julia Ward
Howe, Amerikaansche schrijfsterBjörnsljernc
Björnson, Noorsch schrijver.
Holman Hunt, Engelsch schilderAndreas
Achenbach, Duitsch schilderJean Robin, Bel
gisch schilder; Sambourne, teekenaar van de
„Punch", Colonne, Fransch orkestleider
Sir William Huggins, astronoomFlorence
Nightingale, ziekenverpleegster, Albert Van-
1, Fransch historicus; prof. E. von Leyden,
Duitsch geleerde, Giovanni Schiaparolli, Ita-
liaanscli slerrekundigeHenri Dunant, stich
ter van het Roode Kruis, mrs, Eddy, voor
gangster der „Christian Science
Benoemingen enz.
Bij kon. beBluit:
is benoemd tot directeur van het postkan
toor te Groningen R. H. Houwink, thans adj -
inspecteur der posterijen en telegraphic, en
tot directeur van het postkantoor te Bennekom
W. Coens van Senden, thans te Warmond;
is aan mr. dr. G A. Schellus, adj,-commies
bij het Dep. van Koloniën, eervol ontslag als
zoodanig verleend, en is hij benoemd tot com
mies bij het Dep. van Buitenlandsche Zaken;
zijn benoemd tot commies der posterijen en
telegraphie 4de kl. A. Korff, G. Uunk, J. A.
van den Brink, E. ten Katc, J. F. Habermann,
D. J. J. Veen, A. de Leeuw, H. B. Beeren-
broek en G A. Klunhaar, allen thans adspi-
rant commies
is de cerste-klerk bij het Dep. van Koloniën
Pb. A. Feltzo bevorderd tot adj.-commies;
is benoemd tot ontvanger der registratie en
domeinen te Ommen M. W. F. Beijerinck,
thans te Draten
is aan mr W. C. Beucker Andrcae, op
verzoek, eervol ontslag verleend als commies
bij het Dep. van Buitenlandsche Zaken,
is benoemd tot officier in de orde van
„Oranje-Nassau" J. Luytjes, gepensionneerd
kap.-luit. ter zee, lid van den raad voor do
scheepvaart, te Ginniken, en zijn benoemd tot
ridder in die orde L. H. Axentsen, commies,
afdeelingschcf ter provinciale griffie van Gel
derland, te Arnhem, en K F. Ludwig, heel-
en vroedmeester te Amsterdam, en
zijn bevorderd tol hoofdcommies der pos
terijen J. van Nijmegen Schonegevel, L. H.
Bartelink, J van Wieringhen Borski, A- J.
Stoop, P. N. L. Fcltzer, P M. A van Wijk,
allen thans commies 1ste kJ.
De „St. Crt." no. 1 bevat een opgaaf vau
de leden voor bet jaar 1911 to benoemen ia
de centrale commissie voor de examens ter
verkrijging van diploma's van stuurman en
van schipper aan boord van zeevisschers-
vaartuigen, alsmede van diploma's van schip
per aan boord van kustvisschersvaartuigen,
en van dc leden der commissie voor het
jaar 1911 te benoemen, belast met het af
nemen van dc examens ter verkrijging ran
een diploma als machinist aan boord ram
koopvaardijschepen én voor de sleepvaart, van
de leden der Commissie voor dat jaar to
