MIDDKLRURGSCBE COURANT.
133* Jiargaio.
1910
Vrijdag
23 December.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
r. 302
Dose courant verschijnt d a g o 1 ij k b, met uitsondering van Zon- en Feestdagen,
ff tja per kwartaal, goowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f J*
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bjj abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten dos middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd sgn.
Advertentiën2" cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
alle andere familiebericht sa en Dankbetnigingen van 17 regols f 1.50; elke regel meer
20 cent. Seclamos 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innomon
Tot do plaatsing van advertentiën ec reclames, niet afkomstig uit Zeeland, 'betreffend*
Handel, Nijverheid cn Geldwezen, ie gerechtig hot Algemeen AdvertentJe-Barean A. DE TA
HAR A»., N.Z. Voorburgwal 260, Amsterdam i]
Maandag, Tweeden Kerstdag, ver
schijnt de Middelburgsche Courant niet.
Hun, die met 1 Januari a. e. zich abon-
neeren op de Middelburgse,he Courant, wordt
zij tot dien tijd gratis toegezonden.
De Administratie.
Middelbars 22 December.
In den laatsten tjjd legt men aan Katho
lieke ajjde zioh erop toe om aan te toonen
hoe bg benoemingen in ons land de Roomsch
Katholieken worden achterge
steld bjj Protestanten.
Lgstjes met vergelijkende cgfers komen
dageljjks in de katholieke bladen voor, nadat
de heer Victor de Stuere zjjn klacht in de
Tweede Kamer liet booren,
Hieraan nu wjjdt de Arnhemsche Courant een
zeer lezenswaardig opstel.
Het blad begint met te erkennen dat, wan
neer men de cjjters beschouwt, zooalB ze in
die 'jstjes naast elkaar geplaatst zgn, bet voor
deel aan de zjjde der protestanten, het nadeel
aan dat der Katholieken is. laderdaad zgn de
eersten ver in de meerderheid. Daar, waar in
eene provincie slechts éên enkele persoon een
bepaalden past kan bezetten, acht bet blad
het bezwaar niet heel groot, omdat, wie ook
benoemd wordt, protestant of katholiek, altjjd
één der beide godsdienstige gezindten in het
gedrang komt. Wordt dus b.v. gezegd «Com
missarissen der Koninginin Gelderland ka
tholiek o". dan maakte dat niet veel indruk.
Doch wanr mar poBten uitsluitend of in over
groot percentage door protestanten bezet zgn
kan de vraag gesteld worden ol hier wel de
billijkheid betracht wordt.
Bg de beantwoording dier vraag mag echter
wel iets overwogen worden, wat vergeten
wordt bg de opmaking der lgstjes. Cgfers op
zich zelf zgn goed en wel, zjj laten zich ge
duldig neerschrijven. En toch geeft soms het
noohtere cjjfer, zonder eenige aanteekening,
een zeer onzuiver beeld van den toestand, dien
men aan critiek onderwerpt.
De overwegingen, die niet gevoeld schjjnen
te zgn, zgn doze
le. Hoe is de verhouding van het zielental
der protestantBche bevolking vau ons vader
land tot dat van de katholieke Ea niet alleen
thans, nu het cjjfer der katholieke bevolking
aanmerkelijk,hooger ie dan vroeger doch inde
jarenwaarin tal van de nu door de katholieke ge
wraakte benoemingen zgn uitgebracht. M. a w. is
oen deel een aanzienljjk deel van wat
nu voor vele katholieken een ongelgkheid
schopt, niet eenigzins te verklaren uit het toen
malig zeer aanmerkeljjk lager bovolkingsegfer
der katholieken
2e. Is de benoeming van protestanten in
tal van officieele betrekkingen niet het gevolg
van vroegere toestanden, toen de katholieke be
volking van ons vaderland veel minder acade
misch gevormde jongelieden opleverda dan
thans En zal, wanneer men den Btaat van
zaken in zuiver beeld wil zien, niet eerst
afgewacht moeten worden, welke verhouding
de bekleeding van officieele betrekkingen te
zien zal geven, wanneer de nieuws toestandan
ook te dien opzichte hebben doorgewerkt P
Voorloopig zal men althans kannen consta-
teeren, dat de katholieken met academische
titels zich met te beklagen hebben. Zelfs het
zeer eigenaardige geval, hBtwelk ons land te
zien geeft, dat in hetzelfde ministerie twee
broeders katholieken zitting hebben,
wjjst er wel ep, hoezeer de Regeering er op
uit was den katholieken ter wille te zgn en
hoe gering het aantal was dergenen onder do
katholieken, die voor eene portefeuille van
Justitie in aanmerking konden komen. De
heer Regout, thani de drager dier portefeuille,
draagt haar zeer zeker met waardigheid en
heeft als jurist een veortreffelgken naam
Toch betwgfelen we of ooit in oen ministerie
twee broeder» protestanten zitting zou
den nemen, doodeenvoudig, omdat de keuze
onder de protestanten grooter zou zgD
althans voorloopig en men dan waarsebgn-
lgk liever niet twee leden van hetzelfde gezüj,
in één Kabinet 2ou vereenigen.
Ten slotte achrjjft bet Arnhomsche blad
«Wanneor we nu echter voor een oogenblik
aannemen, dat de klachten, van katholieke
zgde geuit, volkotmn gegrond zgn en dat er
inderdaad schromelgk onrecht is geploegd
wanneer we de gepubliceerde lgstjes en cgfers
zonder eenige nacfere beschouwing aanvaarden,
rgst vanzelf de vraag waar wordt dan de
werkkracht dor katholieken, in de officieele
betrekkingen niet gebruikt, wèl gebruikt En
men zou geneigd zgn, daarop te antwoorden,
dat, natuurljjkerwjjs, nu de vrge wetenscbap-
pelgke betrekkingen, die van geeno benoe
mingen afbankelgk zgn, door ben worden
gekozen. Maar wanneer ook dóór de katho
lieken in de minderheid zgu, aan wie dan de
schuld Aan de protestantsche ministers
Btatenleden, raadsleden onz, enz. enz Dat
zon toch moeilgk vol te houden zgn. Of zon
de schuld hieraan liggen, dat er nog, percents-
gewjjze, te weinig katholieken zich tot der-
gelgke vrge betrekkingen bekwamen, om te
kannen mededingen met het veel grooter aan
tal protestanten
We nemen een voorbeeld uit onze eigen
stad. Te Arnhem zgn, voor zoover we kunnen
nagaan en daarbg volgen wo het Jaarboekje
voor Arnhem 1910 44 praktizeerende geneea-
beeren. Van die 44 zgn er 5 katholiek. Vgf
Niet meer. Hoe komt dat? Ziehier nu eene
soort van betrekking, die wetenBchpppelgk is,
die akademi8che opleiding vereischt, on waarbg
geen Minister, geen Commissaris dor Koningin,
geen burgemeester het postje te geven heeft.
Dit eigen vrge keuze kan men zioh als ge
neesheer vestigen, waar men wil. Toch zgn
hier Blechta 5 van de 44 katholiek
We constateeren het feit. Is daaruit niet
een gevolgtrekking te maken Deze n.I.dat
thans werkolgk bg de katholieken nog onvol
doende krachten zgn om zelfs naar evenre
digheid van hun cgferaantal in de bevolking
des lauds dergelgke betrekkingen te vervul-
Ioo We gelooven van wel. Eu waar in de
vrge wetenschappelgke betrekkingen voor hen,
door eigen toedoen, zulk een groot tekort is,
is daar de veronderstelling gewaagd, dat hun
tekort in officieele betrekkingen niet alleen
het gevolg is van partgdige benoemingen
door protestanten
In eene brochure van een katholiek, den
heer Poelhekke, over >Het tekort der katho
lieken op wetenschappelgk gebied," wordt
geconstateerd, dat in het jaar 1900 in de 12
groolBte steden van ons land ook de katho
lieke Den Bosch, Ngmegen, Breda en Maas
tricht van do 639 advocaten slechts 121 of
19 pet. katholiek waren. Sn van de 845
geneesheeren in diezelfde gemeenten 98 of
11.6 pet.
Bg het zi"n van die cgfers vragen we ol er
niet nog jaren voorbg moeten gaan, oer het
bruikbare katholieke materiaal voor tal van
wetenschappelgke betrekkingen ook zelfs maar
naar evenredigheid der Bterkte van de katho
lieke bevolking in oven groote hoeveelheid
aanwezig zal zgn als het bruikbare protes
tantsche materiaal.
De klachten en de IgstjeB en berekeningen
op dit punt komen ons dan ook voor over
dreven en onjuist opgemaakt. Bg eene zuivere
voorstelling behoorde ook de uiteenzetting èn
hoe groot de katholieke bevolking èn hoe
groot het aantal geschikte eandidaten was.
Op zich zelf alleen zgn dergelgke klachten
en cgfer-groepeeringen vrgwel waardeloos.
Nu de katholieke bevolking in ons land
sterk toeneemt, na ook de wetenschappelgke
opleiding door jonge katholieken meer wordt
gezocht, zal zeker op den duur zelfs zon
der een reehterzgde-ministetio en een recht-
■che strooming in tal van bestuurscolleges
grooter percentage katholieken de officieele
posten bezettei. Dat is billgk. Doch onbil-
Igk achten we het om het kleine percentage
van thans te stellen tegenover het groote der
protestanten en dan te zeggenziedaar wat
benoemingen aangaat onder liberale ministe
ries. Nu werkt voor de katholieken nog na,
zoowel het kleiner zielennantal van vroeger
als hun geringere deelname aan wetenschap
pelijke opleiding van vroeger. Na eon paar
geslaahten zal het wel anders zgn."
Dit degeljjk en afdoend betoog, waarmeo wjj
het volkomen eens zgu, nomen wjj met opzet
uitvoerig over omdat ook uit onze provincie
zich stemmen deden hooren om over achter
uitzetting dor katholieken te klagen.
Hoe De Ruyter er over dacht.
Bg de bespreking der v 1 o o t-d o m i n e o-
kwestie in de Tweede Kamer merkte de
heer Marcbant op dat De Ruyter, wanneer een
predikant in zgn tjjd had geëischt wat ds.
Warner» in Den Heldor verlangde, bg hem zou
hebben laten kielhalen.
Het N. v d. D. zag daarop de levensbeachrg-
ving van De Ruyter van Gerard Brandt er
eens op na en deze getuigt het volgende
«Den dienst en den Dienaren des Godde-
lyken woordta was by zeer geneegen, be-
steedende, gelyk gemeldt is, twee van zjjne
Dochters aan Predikanten, en niet konnenden
lyden, dat met hen kleen achtte, of quaalyk
bejegende. Doch hem nmhaaghde ten hoogh-
sten, als ze zioh met andre zaaken dan van
hun ampt bemoeiden, of eenige onbescheidene
vrymoedigheit gebruikten. Ook meinde by, dat
de kerkelyke heersohappy, en opperhoofdjgheit
onder de kerkelyken, onder wat tytel die
moght zgn, voor de kerken van Nederlandt
schaadelyk en vorderffelyk was"
De Ruyter zou dus zeker zich aan de zgde
van den viee admiraal Van den Boseh scharen.
De Middenstandsbond is niet tevreden met
de uitlating van den Minister van justitie in
de Tweede Kamer over de stemming op het
congres van den Middenstand, ten aanzien van
wetteljjke bestrijding der oneerljjke con
currentie
Het weekblad sohrgft.
>Er bljjkt daaruit dat vooralsnog van den
Minister geen wetsontwerp to verwachten
was ter baatrjjding van die concurrentie.
Deze mededeeling van den Minister hebben
wg met innig leedwezen vernomen, omdat zjj
geuit werd mot de verklaring, dat Z. Exc.
geen ontwerp kon indienen, omdat de Mid
denstand bjj zgn laatste Congres te Arnhem
bljjk had gegeven, dat er in de middenstands-
kringen geen Communis Opinio aangaande de
strafrechterlijke beetrgding bestaat.
In alle bescheidenheid meenen wjj te mogen
zeggen, dat wg de door den Min, aangevoerde
reden, niet juut achten en ook niet verdiend.
Wg beamen het: men bad zich te Arnhem
moeten houden aan hetgeen vroeger reeds te
Utrecht door don middenstand web besloten. In
ieder geval had de congres-voorzitter te Arn
hem beter gedaan ook deze mogelijkheid te
voorzien, en een streng standpunt behooren
in te nemen tegenover een deel der vergade
ring. Wg zgn er van overtuigd dat de uitspraak
van het congres met groote meerderheid zich
verklaard zou hebben voor het oorspronkelijke
stelsel Aalberse-Sohiirmann, als het congres
voor deze onveranderde eonclusie was gesteld.
Het congres werd bjjgewoond door den
vertegenwoordiger van den Minister. Ea
hoewel het offioiëele stenografische verslag
nog niet verschenen is meenen wg tooh
aan de hand van de gewone verslagen in dit
blad te mogen opmerken, dit de heer Sngder
van Wissekerke, die als vertegenwoordiger
van den Minister van Justitie het geheele con
gres bg woonde, zioh absoluut over deze ver
meende ernstige verdeeldheid in zgn redevoeriug
niet heeft uitgelaten. Integendeel bespeurde
men in zjja toespraak een belofte voor een
wetsontwerp.
Wg hopen daarom dat de Minister als
nog op zgn mededeeling mag terugkomen
en ons land spoedig mag verblgden met oen
wetsontwerp, waarop de eerlgke handel reeds
zoo lang wacht."
Zitting van Woensdag.
Met 50 tegen 32 stemmen zuiver rechts
legen links, met uilzondering van den heer
Van Karnebeek, die met de rechterzijde vóór
stemde, werd lieden middag, na een vrij
woelige zitting, de begrooting van Marine door
de Kamer aangenomen
Admiraal Wentholt is, indien er geen on
voorziene omstandigheden tussclienbeido ko
men, weder voor een jaar in veiligheid
Maar hoeveel smaad en hoon moest hij ook
lieden weder van de linkerzijde verduren 1
Natuurlijk geeft zijn overgaan van een
linksch naar een rechtsch Kabinet altrjd aan
leiding tot heftige critiek. In ons landje is het
„omslaan" van overtuiging nog niet zóódanig
in de politieke zeden ingeburgerd, als b v In
Frankrijk, waar dergelijke „bckecringen" aan
do orde van den dag zijn. Maar iets anders
is, of discussies, als Dinsdag en heden in ons
Parlement gevoerd, het peil der beraadslagin
gen niet allerbedenkelijkst doen dalen
Wij hebben hier het oog op uitdrukkingen
als b.v. van den heer Hugenholtz „hij draait
als een tol", en die van een ander lid „hij
moet zgn pensioen halen"; „hij wil blgven
zitten"; als er gesproken wordt van een con
sequente houding, er vragend geïnterrumpeerd
wordt: „wie is consequent?" doelende op
's Ministers houding
En als er aan het slot van 's Ministers
rode luid uit de zaal geroepen wordt: „Amen,"
getuigt dit zeker allerminst van waardigheid.
Het spreekt van zelf, dat de vlool-predikant-
kwestie ook heden weder aller belangstelling
genoot.
Veel nieuws daaromtrent vernamen wij ech
ter niet Goed te begrijpen is noch 's Minis
ters houding in deze zaak, noch die van den
vice-admiraal Van den Bosch, zelfs na des
Ministers verdediging Z. Ex handhaafde na
luurlijjk het ingenomen standpunt, -dat de vloot
voogd in Den Helder ontslag heeft genomen
om een „futiliteit."
Maar als dit zoo is, blijft bet onbegrijpelijk
èn van den Minister, èn van den vice-admi-
raal, dat zij in 's Ministers Kabinet niet eens
over die „futiliteit" hebben gesproken. De
een 'wilde blijkbaar voor den ander er niet
over beginnen
Maar daarmede vervalt dan ook de voor
stelling, als zou een „futiliteit" de aanleiding
tol het ontslag zijn
In dit verband was de opmerking van den
heer Tydeman snijdend scherp, n.I. dal Z. Ex
door den predikant zich do gunst der anti-
revolutionnairen had gekochten, wetende dat
de vice-admiraal van dienzelfden predikant niet
gediend was, over dit doornig onderwerp lie
ver niet sprak.
Allerzonderlingst is 's Ministers houding in
zake de „nieuwe koers," die nu betreffende
de „geestelijke verzorging" van het vloot-
personeel zal ingeslagen worden
Nu er door de heeren Lohman en V. d.
Voort v. Zijp gezegd was dat de „regeling",
welke thans bestaat, niet deugt, zal Z. Ex.
de aanstelling van een „staatsdominee" over
wegen. Wijl dit van „gezaghebbende zijde"
wordt verlangd, zal de Minister er gevolg aan
geven.
De heer Hugenholtz noemde dit: de „aller
nieuwste, plotselinge ministriëele zwenking."
Het dwaze hierbij is, dat verleden jaar de
Minister juist verklaard heeft dat de aanstel
ling van zulk een „staatsdominee" geen aan
beveling verdient
Maaralles, wat van „gezaghebbende
zijde" komt, schijnt voor dezen zeeman een
bevel
Wellicht komt de Minister nog wel eens tot
de conclusie dat 't beter is in deze materie
heelemaal niets te doen De heer Lohman
opende hem reeds dit verschiet door te zeg
gen dal, als Z Ex geen bevredigende oplos
sing kon vinden, liet beter ware niets te
doen
Schitterend is dus dit debat voor den Mi-
nistor niet afgeloopen. Bij de stemmingen bleef
de rechterzijde hem getrouw. i
Met 46 tegen 36 stemmen hielp zjj hem
af van een amendement der heeren Verhey
c. s. om de f 320.000 als eersten termijn voor
drie pantserschepen van de begrooting af te
voeren
Do heeren Thomson en Janssen meenden,
dat de discussie over deze drie schepen uit
gesteld moest worden, totdat het ontwerp kust-
detensie aan de orde was gesteld, maar nadat
de heeren Van Karnebeek, Van Vlijmen en
Van Wassenaar dit bestreden hadden, en de
Minister het sacrementeele woord „onaanne
melijk" had uitgesproken, werd dit amende
ment verworpen
Ook een amendement-Borgesius om den post
van f 5000 voor den „Vlootpredikant" op
f 1500 terug te brengen, teneinde den Mi
nister bjj do uitvoering van de „nieuwe re
geling" aan een termijn van zes maanden te
binden, werd met 48 tegen 33 stemmen ver
worpen. Zuiver recht3 tegen links.
Het desbetreffend artikel zelf werd tenslotte
met dezelfde stemmen-verhouding aangenomen.
Over „lotsverbetering" van het personeel
werd nog door do heeren Hugenholtz, Pas
toors, De Klerk, Roodhuijzen en Snoeck Hen
kemans gesproken, de jaarlijks terugkoerende
klaclitenhus, door de kiezers der heeren waar
schijnlijk gevuld
Boven op de gereserveerde tribune zaten
van die „aanbrengers" vol eerbied naar liet
geredekavel van hun „vertrouwde mannen" te
luisteren Oi zij over de heeren Kamerleden
ten volle tevreden waren, mochten wij, tot
onzen spijl, niet vernemen Te oordeelen ech
ter naar hun goedkeurend hoofdgeknik heeft
het gesprokene hunne hooge tevredenheid kun
nen wegdragen
's Avonds „Onderwijs"
Lange speeches, voor Ieege banken gehouden,
over den toestand van het lager onderwijs
Mr Theodorus, achter de groene lafcl den
tijd doodende met grapjes te verkoopcu te
gen verschillende leden, die een praatje bij
hem ;kwamen maken
De kwesties, welke behandeld werden door
de „negen" sprekers toen de laatste, de
heer polk om kwartier na middernacht bo
gon, pakten wij onze luezen waren oude
bekenden
De heeren Van der Molen. Oosterbaan en
Van Wijnbergen drongen bij den Minister aan
op een wijziging van art 3 der Lager Onder
wijs-wet, teneinde ook de gemeentebesturen
in staat le stellen het bijzonder onderwgs te
subsidieeren.
De heeren Ketelaar. Ter Laan cn Rood-
huyzen waarschuwden natuurlijk ernstig tegen
zulk een wijziging Deze zou den schoolstrijd
overbrengen naar de Gemeenteraden.
Do sprekers rechts waren in het algemeen
voor een sterkere doorvoering van het verkrij
gen van meerdere rechtsgelijkheid voor de
bijzondere scholen, waarbg zij er op wezen,
dat het bijzonder onderwijs zoo goedkoop,
het openbaar onderwijs zoo duur is.
Een akte van onderwijzer der Rijkskwock
school kost aan het Rijk f4167.25, een dito
aan de Katholieke school f935.30 en een dito
aan de Prot Bjjz Kweekschool f661.21
Dit deelde de heer Van der Molen mee
Nog 13 sprekers zijn bg de artikelen van
de afdeeling „Dager Onderwijs" ingeschreven.
Die krijgen wij dus morgen te hooren
Beneemnen sis.
Bij kon. besluit
is benoemd tot griffier bij het kantonge
recht te Gouda mr E M Driebeek, oud-
rechterlijk ambtenaar, thans advocaat en pro
curatiehouder te Nijmegen, en tot subs.-griffier
bij de arrond rechtb. te Amsterdam mr. W. N,
J M. Smit, advocaat en procureur te Haar
lem, en
is bevorderd lot opzichter van den Rijks
waterstaat der 2de kl. J. II Vos, thans op
zichter van den Rijkswaterstaat der ,3de kl.
De St. Crt. No. 299 bevat een Kon. besluit
tot (afwijking van den regel, gesteld sub b
van artikel 46 van het laatstelijk bij Koninklijk
bseluit van 1 November 1910 (Staatsblad no.
310) gewijzigd reglement no. IV op de organi
satie en den dienst dor deurwaarders en ver
dere rechtsbedienden
Bij kon besluit zijn verschillende aftre
dende leden van de centrale commissie voor
de statistiek herbenoemd en zijn als zoo
danig jnog benoemd de lieeren E. P de
Monchy Rz mr I. A Nederburgh, mr. F.
S van Nierop en dr R H. Saltet
Oost-Indië.
Volgens de jongste mail waren te Batavia
nog aan cholera onder behandeling één Euro
peaan en vier Oosterlingen
Volgens de „Deli Crt kiest de ziekte op
de hoogvlakte nog steeds nu en dan een offer.
Zij komt echter ook daar nog slechts spo
radisch voor
Uit Stad en Provincie.
Zondag- en Maandagavond worden in
den Schouwburg alhier twee voorstellingen
gegeven door Chevalier Van Kinsbergen met
zgn Caghostro theater, terwijl Maandag boven
dien een matinée plaats heeft.
Ouderen, die zich Emst Basch nog herinne
ren, zullen in Van Kinsbergen een hem waar
dig opvolger vinden en jongeren, die van het
fantastische en mysterieuze houden, kunnen
bij deze voorstelling hun hart ophalen.
Verschillende bladen in plaatsen, waar do
heer Van Kinsbergen optrad, laten zich zeer
waardeerend over zgn geheimzinnige pres
taties uit.
De voetbalwedstrijd, alhier tusschen
Frisia en 11. T'. V. O. te houden, is nu weeg
uitgesteld tot Zondag 8 Januari.
i
