MIDDELRURGSCHE COURANT.
y
r. 299
1^3* Jsargaig.t
1910
.Dinsdag
20 December.
Hiddelimrg 19 December.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
Uit Stad en Provincie.
Btu courant iwrsehgnt dngelgks, met uitsondering van Zo*- en feestdagen.
tt§* per kwartaal, soowel toot Middelburg als voor alle plaatsen inJTederland franco pp. f 3-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
A dTo r t e n t i'8 n bg abonncmemt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan sjjn aan het burean te bekomen.
AdvertentiBn voor het eerstvolgende nummer moeten des middags v 4 r éét nut
aan het bureau bezorgd rgn.
AdvertentiSn20 cent peï Tegel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel moet
20 cent. Reclames 40 cent per regol. Grooto letters naar de plaats, die zij iunemeu
Tot de plaatsing van advertentiè'n en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, "betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtig het Algemeen Mvertentie-Bureau A. DIS 9.a
HAK As., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.*!
Bfl deze courant behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nnmmer voor op de gebruikelijke plaats.
In menig blad, vooral in do linksche organen,
wordt reeds een oordeel uitgesproken over de
ministerieele crisis, ontstaan door de
ontslagaanvrage van den heer Cool als
Minister van Oorlog.
Men richt zich daarin vooral tegen de leden
der Kamer rechts en tegen dea keer Dnymaer
van Twist, die de oorzaak van het gebeurde is.
Naar onze meening zal de hser Cool harte
lijk bij} z|jn dat hjj van zjjn lastigen post is
ontheven. Men heeft indertjjd beweerd dat
hjj eigenljjk tegen zjjn zin het Ministerschap
aanvaard heeft, en daartoe als het ware werd
gedwongen.
Het is trouwens ook een allesbehalve benij
denswaardige betrekking Op dit oogenblik
is, meenen wjj, het Kamerlid van Steenwjjk de
eenige die daarop belust is. Troelstta sloeg>
met de aanbieding van een ministerieelen
zetel, den spijker zeker niet onanrdig op dea kop.
"Wjj betwfcfelen eohter zser sterk of hjj wel
de rechte man zjjn zou en of Minister Heems
kerk hem als zjjn «ollega wel wenseht.
In elk geval zit het Kabinet met het mili
taire vraagstuk in het moeras.
Maar om het zoo eens nit te drukken
het krggt zjjn trekken thuis. Zjjn partjjge-
nooten hebben Staal' en Yan Rappard het
leven onmoge'jjk gemaakt maar zeiven een
regeling tot stand te brengen of zolfs de
zaken behoorJjjk gaande te honden, daartoe
bljjkt bun Ministerie met oen zoo rauzien-
Ijjke meerderheid niet in staat.
Van elk dier oordeelvellingen, waarin meer-
endeels het voorgevallene wordt betreurd, af
zonderlijk een overzicht te geven laat onze
plaatsruimte niet toe. Wjj bepalen ons daar
om tot het aanhalen van hetgeen Bet Vader
land en Land en Volk opmerken.
Het eerstgenoemde Haageohe orgaan schrjjft
o. a.:
De Minister van Oorlog is gestrnikeld,
niet op een dier groote beginselvragen welke
de kans rp eens bewindsmans val in bare
kern dragen, dooh op een onderdeel sjjner be
grooting, de verhocging der offioierstractemen-
ten, dat nauwelijks, en na de discussie erover
gevoerd in 't geheel geen, pnnoipieele betee-
kenis besat.
De motie van den heer Duymaer van TwiBt
is de steen geweest, waaraan de generaal
Cool zich ten slotte heeft geatooten. Zjj hield
de uitspraak in, dat wel verbetering van de
finaneieole pcBitie.der officieren noodzakelijk
is, doch dat de beteekenis daarvan niet kan
worden overzien, dan zoo zjj aan een regeling
der pensioenen wordt gepaard; zjj bevatte
het verzoek de aanhangigo voorstellen terug
te nemen en spoedig wederom met de ge
vergde aanvulling in te dienen.
De grondgedachte dier motie was juisteen
enkele salarioverhooging der officieren sou de
promotie kunnen vers'echterenhet onder-
scheid tussuhen de wedde van een dienend en
gepensionneerd officier velen bewegen het
leger niet te verlaten, ook al eischte deszelfs
belang een ontslag.
Maar die sienswjjze is de Minister zoo ver
hem mogeljjk was tegemoet getreden, door
stellig te verklnren, dat hjj ten spoedigste
een nieuwe pensioenregeling onder handen
nemen zou, zelf» bereid was een deel der voot
weddoverbetering gevraagde zob ton voorver-
hoogde premie der officieren ton behoeve van
royaler pensioen te reserveeren.
Wjj begrjjpen ton volle dat desondanks de
meeningen der Kamer uiteen liepen.
De motie behoefde eohter niet tot de porte-
feaillequaestie te leiden, zjj was daartoe te
veel van praotischen, te weinig van politieken
aard. Aanvankeljjk heeft de generaal Cool ze
dan ook alleen bestreden van het standpunt
der praktjjk. Maar in jju rede van Zaterdagoch
tend is de heer De Savornin Lohman aange
vangen der motie een groote beteekenis toe
te kennen, hjj was ook de eerste die het
woord - portefeuille" te pa» bracht. Reed»
dat was onhandig en ondoelmatig, de qnnestie
waarom het ging. werd er door opgeblazen.
Maar het sein was er door gegeven.^
Ten slotte sohrjjft Het Vad:
De politieke beteekenis van des Ministers
aftreden is groot. Iu nr Heomskerk's regeer-
kasteel, dat onaantastbaar scheen door zjjn
wacht van antirsvolntionnairen, christelijk-
historisoben en roomeohen, is de eerste bres
geslagen en nog wel van binnen uit.
Het ministerie Heemskerk is indertijd op
getreden om de defensie uit het moeras te
redden. .Het zou, zonder de politiek te mengen
in het legervraagstak, teonen dat het kon, wat
het van een vrjjzinnig ministerie mot ver
wachtte. Sn wat is 't resultaat geweest Zjjn
eerste Minis'sr van Oorlog heeft door het
tweeploegenstelsel de defensie moer en erger
dan ooit gedesorganiseerd, zjjn tweede Minister
van Oorlog wordt van de regeeringstafel ver
jaagd op het moment dat de herziening der
militiewet geresd is om naar de Kamer te
worden verzonden, dat eindelijk dus eens zaken
gedaan konden worden 1 Zoo toont het mini
sterie-Heemskerk zjjn onaaoht, zoo toont de
rechterzijde haar gebrek aan verantwoordelijk
heidsbesef en is de overtuiging gewettigd dat
dit kabinet en deze meerderheid niet in staat
zjjn en niet bereid om het legerbelang behoor
lijk te bevorderen. Wat bad dit Kabinet niet
kannen doen me» eene meerderheid als mis
schien slochts eeHB in een eeuw voorkomt
Eu toch beeft het in bjjna drie jaar tjjds
niet gedaan dnn zjjne impotentie daideljjker
dan ooit beliohten.
De vraagwat nu dringt sioh op. Consti
tutioneel zou de heer Duymaer van Twist
met de portefeuille van Oorlog mceten worden
belasthjj immers hoeft den Minister Cool
weggewerkt. Maar het staat niet vast dat mr
Heemskerk dezen kapitein op nonactiviteit,
wiens houding in dc Kamer zoo menigmaal
tot ernstige kritiek heeft geleid en wiens
kunde ondanks zjjn langdurig kamerlidmaat-
sohnp en zjjn talrjjke redevoeringen nog niet
voldoende is gebleken, hot hooge ambt van
Minister waardig zal keuren. Wjj zeiven
zouden zelfs geen ander motief kunnen be
denken dan het lonter oonstitntioneele om
man als dea Steenwjjkschen afgevaardigde
de portefeuille toe te vertrouwen.
Wjj zien de toekomst met bezorgdheid te
gemoet. De oppermashtige eoalitio heeft nu,
ondanks de fraaie betoogen over 's lauds wel,
tot tweemaal too getoond dat allerlei onna
speurlijke nevendoeleinden hare defensiepoli
tiek beheorschen. En het wordt thans meer
dan tjjd dat eindeljjk krachtdadig en doelma
tig de hervorming onzer weermacht ter hand
genomen worde, dat het olerioalo, het ohriste-
ljjka element in de politiek dor meerderheid
oindeljjk do plaats ruime voor hot zuiver na
tionale.
Bn Land en Volk schrjjft
De vraag rjjst nu wat zal het gevolg zjjn
van deze crisis?
De regeering heeft een, wellicht welkome,
aanleiding om van het kruis der 46 millioen
af te komen- E?n opvolger heeft een ander
inzicht in sommige onderdeelen, derhalve
winst vau tjjd.
Politiek ongetwjjfeld, dat do invloed van
den heer Kuyper en zjjn antirevolutionaire
phalanx in do coalitie is versterkt, Hjj kan
daarvoor zjjn vriend Lohman bedanken.
En wanneer wjj aannemen, dat de Minister
eemskerk zjjn ambtgenoot tot het uiterste
hooft gedreven uit begeerte om hem te be
houden hieraan mogen wjj niet twjjfelen
laat de trouw van ehhsteljjk-historischen aan
het Kabinet niets te weniohen over, en zjjn
de katholieken heel wat trouwer dan deanti-
i ev elutiousairon.
Het Kabinet kan hieruit tevens de leering
trekken, wat een votum van vertrouwen als
verleden week binnenskamers moet zjjn aitge-
bracht doorjdo coalitie-vrienden beteekent. Het
sckgnt alleen de christeljjk-historischen te
binden.
fievraagd zal nu worden een minister, die
niet op Zondag naar Olieslagers gaat kjjkon,
die het schieten op Zondag zal verbieden, die
legeiprcdikanten zal aanstellen, die uitzonde
ringsmaatregelen neemt tegen Ons Belang en
die de Ckristen-onder- en bovenofficierenver-
eenigingen zal snbsidieeren
Laat men op deze eischen niet al te zeer
letton, maar laat mon zoeken naar eon krach
tige figuur die Wreken zal met het bnreaucra-
«Bch regime, waarnaar de laatste jaren vanuit
het departement met ons leger is geleefd.
Naar een man, die hot oog heeft gericht
op de versterking van onze volksweerbaarheid
in het algemeen. Laat men ons emdoljjk eens
een minister van oorlog gevon, die beseft, dat
de gewichtigste arbeid nan de weerbaarheid
van ons volk moet beginnen buiten het leger.
Zitting
Zaterdag,
Met 36 tegen 31 stemmen werd heden
morgen door de Kamer de door den Minister
van Oorlog in het laatste stadium, van het
debat als „onaannemelijk" verklaarde motie
Duymaer van Twist aangenomen.
Daardoor viel natuurlijk generaal Cool, die
onmiddellijk na do stemming schorsing van
beraadslaging aanvroeg.
Het is eeii vreemdsoortig gezelschap, dat
do meerderheid aan de motie Van Twist ver
schafte 16 Anti-revolutionairen, 4 Katholie
ken, 6 Uhie-liberalen, 7 Vrijzinnig-democraten
en 3 oud-liberalen stemmen vóór. 10 Katho
lieken, 8 Christelijk-hislorischen, 2 Anti-revo
lutionairen, 9 Unie-liberalen, 1 oud-liberaal
en het „wilde" lid De Jongh (Rotterdam),
stemden tegen.
Iii gesloten partjj-formatie stemden dus
slechts do Christelijk-historischen tegen; de
Vrijzinnig-democraten voor; do overige frac
ties waren verdeeld.
Uit deze verdeeldheid en ook nit het totaal
aantal uitgebrachte stemmen blijkt duidelijk,
dat de gevallen beslissing niet liep over een
beginsel-kwestie en da.t deze uitslag door
velen ook niet voorzien was.
Wat dit laatst© betreftvan een Regecring:
meerderheid van 59 leden, waren maar eve
19 boeren absent. Do meeste afwezigen waren
den vorigen avond (Vrijdag) afgereisd. Wat
zullen zij vreemd opgekeken hebben, toen
zij thuis den uitslag der stemming vernamen.
Was er daarom tot tweemaal toe club-ver
gadering gehouden van de vereenigde fracties
der rechterzijde, om tot een gemeenschappe
lijke gedragslijn ten opzichte van het oorlogs-
beleid te geraken
Aan de leiders was bet toen overgelaten
de onderhandelingen met den Minister verder
te voeren. Het heette, dat dit overleg een be
vredigend resultaat bad opgeleverd. Gerustge
steld gingen toen de meeste leden huiswaarts.
Maar wat bljjkt nu?
Dat er van de „partijleiders" geen genoeg
zame kracht uitging; dat zij zelve niet eens
goed wisten, hoe zij den toestand moesten
beheerschen.
Eén dier „leiders", den heer Nolens, liet
men nagenoeg in zijn hemd staan; slechts
drie Katholieken stemden met hem vóór de
motietien er togen, terwijl de elf ove
rigen„huis-toe" waren II
Discipline onder de troepen was hier
dus verre te zoeken.
Beter was 't daarmee gesteld bij de Chris-
telijk-historischen, die allen, en bij de anti-
rovolutionnairen, die op 2 na (de heeren Van
Vliet en V. d Borch van Verwolde) hun chef
volgden.
Maar hier waren de leiders het weer
onderling niet eens dc heer Lobman stond
lijnrecht tegenover Dr. Kuyperde een stem
de vóór, de ander togen.
Rechts dus anarchie over de geheele linie.
Ook links was men verdeeld, maar d&ar had
men niet die verantwoordelijkheid te dragen,
was er geen club-vergadering gehoudenging
het niet om hot behoud van een Minister,
behoorendo tot een bevriend Kabinet.
Toch zon de uitslag der stemming, ondanks
het gebrek aan leiding ter rechterzijde, wel
licht anders hebben kunnen zijn, ware de
houding van den Minister maar krachtiger, en
het optreden der heeren Lohman en Van
Nispen (Nijmegen) maar handiger geweest
Iedereen, die het tooneel in do Kamer
bijwoonde, voelde en zag, hoe door "s heeren
Lohman's toedoen de toestand van den Mi
nister pp eens als 't ware hopeloos werd.
De Minister bad in den aanvang van het
debat, handiglijk de portefeuille-kwestie niet
gesteld, den uitweg, hem door den hoer Eland
aangewezen, in beginsel gevolgd.
Zoo spoedig mogelijk zou Z.Ex. met een
pensioens-regeling komen en daarvoor Va be
waren van do thans voorgestelde tractements-
verhoogingmaai-die tractements-
verhooging moest dan ook toegestaan worden
De heeren Colijn en Duymaer van Twist
bleven echter bjj hun verzet volhouden, ble
ken (onverzoenlijk.
Wat doel nu do beer Lobman?
Instedo van zich strikt tot de zaak to be
palen, den heer Eland en den Minister de
band toe te steken, gaat hg over de por
tefeuille-kwestie praten geoft te kennen, dat
de Minister (de portefeuille zou kunnen ne-
derleggen zoo de motie Van Twist werd aan-
genomen.
De heer Lohman stelde zich dus, met an
dere woorden, in de plaats van den Minister.
Natuurlijk bracht dit dadelijk een groote op
schudding in do zaal teweeg.
Men voelde aan alle kanten, dat er een
crisis, oen onweer aan de lucht was, doch
meende, dat do storm wel zou overwaaien,
juist lomdat de Minister zelf deed, alsofl
er geen pnheil dreigde. Dit deed hij niet uit
taktische berekening, want generaal Cool, zoo
groen als gras in do politiek, was van den
toestand om zich heen niet op de hoogte.
Hij zag al dio politieke heeren wel schrik
barend druk doen, begon wel te bemerken,
dat er is buitengewoons op banden was, toen
ze zoo in groepjes stonden te redeneeren,
maar dat hij zelf hun tot op dit oogen
blik te liandig af was, door het woord „on
aannemelijk", waarop kapitein Duymaer
van Twist wachtte om zijn aanval te doen
slagen, niet uit te sprekendit
ontsnapte den heer Cool blijkbaar heelemaal.
Maar toen de heer Lohman daarmee voor
den dag Jcwam, was het mis, finaal mis met
Z Ex.
En nog erger werd de toestand, toen de
heeren Lohman, Van Nispen en Heemskerk,
onder een heftige rede van den heer Ter
Laan, eenvoudig den Minister van achter de
groene tafel weghaalden om licm te bedui
den, dat }nj nu hot „onaannemelijk" maar
eens moest doen hooren.
Dit was werkelijk ongehoordeen tooneel,
zooals yij nog nimmer in de Kamer be
leefden.
De heer (Ter Laan onderbrak zijn rede,
roepende„de Minister houdt club-vergade
ring I"
De voorzitter repliceerde de Minister is
vrij om te luisteren of niet
De samenspraak achter de Ministerstafel
besliste over het lot van Z.Ex.
De beer Marchant mocht den Minister nog
willen helpen, door op te merken, dat Z.Ex.
niet do portefeuille-kwestie behoefde te stel
len deze goede raad werd niet opgevolgd,
zelfs niet eens door den Minister begrepen.
Blijkbaar overeenkomstig den raad, hem
door de heeren Lohman, Van Nispen en
Heemskerk gegeven, liet Z. Ex. even daarna
xhet „onaannemelijk" hooren.
Toen was <1® Minister verloren I
De heer Duymaer van Twist glunderde van
genoegen.
Ter linkerzijde was velen blijkbaar dit staal
tje yan Iministrieele zwaakheid en wankel
moedigheid te machtig.
Het was dan ook wèl kras een Minister,
die in nog geen vijf minuten tijds van inzicht
verandert.
Zulk een bewindsman moest wel vallen.
De pociaal-democraten die noch voor,
noch tegen de motie van Twist konden
stemmen, 'deden, wat zij in zulk een geval
Wel moesten doen zg verwijderden zich ge
durende de stemming.
,,Dio houden club-vergadering", interrum
peerde do heer Van Nispen, toen hunne na
men Werden afgeroepen.
Of zij den Minister niet hadden kunnen red
den, door vóór de stemming aan te kondigen,
dat zij zich zouden onthouden, blijft een open
vraag. Wellicht hadden dan sommige vóór of
tegenstemmers, uit politieke overwegingen,
anders gestemd.
Zoo verdwijnt dus in vijf jaar tijds thans de
vierde minister van Oorlog van het politieke
tooneel.
Wie zal zijn opvolger zijn?
Volgens constitutioneel gebruik is de aange
wezen man de heer Duymaer van Twist.
II ij toch leidde den aanval, die een over
winning werd; hij zou dus de plaats nu moe
ten innemen, welke door zijn toedoen ledig is
Maar het dwaze, tevens onzuivere van den
toestand is, dat niemand, in de verste verte
in ernst er aan denkt, dal de crisis deze op-j
lossing zal krijgen.
Het succes van den heer Duymaer van
Twist is er een voor de tribune, voor
galerij, voor het publiek, dat niet ingelicht
is omtrent zijn bekwaamheden, zijn gouvern©-
menteelc capaciteiten.
Zonder dr. Kuyper, die den gebeolen mor
gen, bijna onbeweeglijk m zijn bank gezeten,
„in eenzaamheid" deze crisis bjjwoonde, had
de geheele oppositie van den anti-revolution-
nairen kapitein niets gehaat.
De overwinning van den heer Van Twist is
er dus feitelgk een voor dr. Kuyper
Zal mr. Theodorus Heemskerk daarmed© re
kening houden?
Dit is niet zeer aannemelijk, tenzij mis
schien ook de Minister van Marine eerst nog
„geslacht" moet worden. Daarop bestaat wél
kans, maar of dit lukken zal, is oen tweede
zaak.
Mr. Heemskerk, die heden onder het crisis-
lawaai in de Kamer vrjj passief bleef, slechts
een flauw© poging deed om het oproer onder
zijn getrouwen te doen bedaren, zal zich bj
een evcntnccle Marinecrisis wel eenigszms
anders gedragen.
Deed hij dit niet, hij zou geen enkel admi
raal noch generaal meer vinden om de open-
gekomen militaire plaatsen in zijn Kabinet
te bezetten.
In elk geval en dit is de sclioone zijdst
der medaille komt de Kamer nu vóór Kerst-
mis met de bcgrooting gereed
De heer Alten, heeft met zijn electro bios
cope in hel Schuttershof (alhier veel succes.
Zaterdag was de zaal goed bezet en Zondag
avond waren all|e rangen geheel gevuld. Ïïk
de ondernemer er in geslaagd is een sterkere
belichting te verkrijgen, Werden beide avonden
zeer scherpe beelden op het doek gebracht.
In het bijzonder noemen we Bet gehewt
van. dm koffer en de episode uil den Bti-
gdsch-T ransvaalschen. oorlog als zeer-duide
lijke en. interessante films, die dan ook, even
als do vermakelijke kluchten, een welverdiend
applaus verwierven. Heden avond de laatste
voorstelling hier ter stede belooft de heer
Alten wier met een geheel nieuw en interefc-
sant programma voor den dag te zullen
komen.
Uit Y1 i s sin g ©a.
*Bg kon. besluit is met ingang van 1 Janu
ari tot directeur van het telegraafkan
toor te Vlissingen benoemd de' hoer
H. F. Oldendorff, thans commies der telegra
ph ie le kl.
De post, waarover wij overigens zelden
of nooit hebben te klagen, heeft ons Zaterdag
gefopt.
Een brief Vrijdagavond te VlisSingon
op den post gedaan, kwam ons eerst Zondag
morgen te negen uur in handen. Hij wa«
eerst naar Amsterdam gezonden. Wij hebben
daardoor eenige berichten gemist, o.a. dat Vrj
dagavond te negen uur ongeveer de motorred
dingsboot van de Zuid-Hollandsche reddings
maatschappij van Vlissingen vertrok óp be
richt van de kustwacht te Wostkapelie, dat
aJdaar in nood verkeerde de motorschoenen
Cornells, dio van Vlissingen, na in reparatie
gelegen te hebben, was vertrokken.
Er stond buiten een woeste zee en daar
bet water wassend was; moest tegen stroom
worden ingevaren.
Toen pien pm elf uur voor den kleinen
vuurtoren van Weslkapclle kwam, werden
geen noodsignalen waargenomen en niets van
een in gevaar verkecrend schip gezien. Ge-
ruimen tijd werd in de nabijheid gekruist
en daar do storm steeds heviger opstak sloeg
aanhoudend het Water over. De koene be
manning van de reddingsboot gaf het evenxrel
niet op en den lieelcn nacht werd op zee door
gebracht totdat de boot door den Roompot
terugkeerde en eerst om half vijf des morgens
te Veere aankwam. Hulde wordt terecht ge
bracht aan de bemanning der boot, onder be
vel van schipper F. II. Jilleba, die acht
uren in dat noodwc-er in de open boot op
zeo Idoorgebracht bad
Do Cornells, van Goole naar Antwerpen,
die een defect aan de motor had en daaro*»
assistentie van een sleepboot verlangde,, ie
Zaterdagmiddag te vier uren ,op de haven
te Vlissingen gekomen.
Tot jagent van politie is benoemd D. van de
Vreugd Pz. te 's Heer Arendskerke.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
zijn bij den landbouwer A. Besugen op dem
Middelburgschen weg, onder Koudekerk©
door middel van braak, een twaalftal kippen
ontvreemd.
Do veldwachter, die dien nacht omstreeks
2 uur op zijn ronde, aan de woning een
bezoek bracht, vernam van de vrouw des
huizes dat er niets bijzonders was Bij zjj»
komst liet do waakhond zicht gedacht hoore».
