Woensdag
23 November.
BUITENLAND.
If. 276
133' Jaargaig.
1910.
middelburgschk courant.
Dote courant Yeraohijnt da gelijk», met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
t/§* per kwartaal, soowol voor Middolborg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
A d y o r t e n t i'ë n tig abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospeotusoen daarvan z}jn aan bet bureau te bekomes.
Advertontiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór
aan Jiet bureau bezorgd"zjjn.
y
Advertontiën20 cent por regel. Bjj abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
•11e andero familioberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel mew
20 cent. Keolames 10 cent per regel. Groot» lottors naar de plaats, dist zij i
Tot do plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nfiverheid en Geldwezen, is gerechtig het Algemeen Advertentie-Bnrean A. DE I<A
HAB Ax., N.Z. Voorburgwal 266, Antslerdam t
courant behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de gebruikelijke plaats.
Middelburg 22 November.
Mag het zoo voort gaan
In ons nommer van Maandag brachten
wij de bekende Papendrechtscho zaak ter
sprake en gaven wij het woord aan een
„oud-rechterlijk ambtenaar", iemand wiens
karakter, volgons de Zutph. Cti. „een
waarborg was dat hij geheel objectief het
vraagstuk zou beschouwen, wienB eervolle
en langdurige rechterlijke loopbaan de
zekerheid gaf, dat hij bij die bespreking
het zuiverste begrip van recht en recht
vaardigheid tot uitgangspunt zou nemen."
Hij verdedigde een zielkundig onderzoek
van beklaagden, waartegen, naar wij
meenen, weinigen bezwaar zullen maken.
De „Oude van den Berg" spotte wel
jaren geleden met dit streven en die mee
warigheid om zooveel notitie van een be
klaagde to nemen. En hij deed dit, na op
gemerkt te hebben dat men voorheen
alleen op den misdadiger zeiven lette,
in het volgende rijmpje:
Than* vraagt mea la zjja oom een zuiper,
Zjji tante valaeh an in-g*mean.
Zjj» achterneef een onderkruiper,
Zjjn achternicht een buitenbeen.
Zgn moeder» moei verdacht van zeden,
Of heeft ze aan aobuine ichaati gereden
En ook nu nog wordt door sommigen de
meening gedeeld dat men met zulk een
onderzoek to veel eer aan een gevallene in
de maatschappij bewijst, door hem aan een
psychiatrisch onderzoek te onderwerpen.
Maar gelukkig komt men van zulk een
opvatting meer en meer terug; vooral ge
dachtig aan het gezegde dat men een mis
dadiger moet trachten te verbeteren en niet
voor goed in de maatschappij onmogelijk
maken, maar ook dat men vóór men straft
oen beklaagde zooveel mogelijk moet leeren
kennen en de omstandigheden en de drijf-
Toeren, waaronder bij handelde.
De „oud-rechterlijke ambtenaar" breekt
echter ook een lans voor een zielkundig
onderzoek van getuigen.
En dat het Arnhemsche Hof dit deed,
gaf juist zooveel aanstoot, bracht zooveel
pennen in baweging, lokte tal van protes
ten uit ook zelfs van zielkundigen.
Daarbij on dit punt roert de „otxd-
recbterlijke ambtenaar" niet aan is in
dezen niet onpartijdig gehandeld.
Het hof van Arnhem hoeft louter ge
tuigen ter ontlasting zielkundig doen onder
zooken en niet die van 't O. M., Bonten
mi de veldwachters; er is een „psychologie
der zaak" gegeven die slechts beruBt op
feiten aan een kant verzameld, niet getoetst
aan daadzaken, die wellioht aan de andere
zijde te vinden warenmitsdien berust het
rapport op scheeven basis. Dat heeft het
Arnhemsche Hof gedoogd I Het heeft, merkt
Bot Vad. op, in het geding een e deskundige
verklaring laten werpen, die ab origine een
zijdig en dus partijdig moest zijn. In zoo
verre het recht zal doen op dat stuk, blijft
het Hof in de lijn, dia het volk in do be
rechting der Papendrechtsche strafzaak al
heeft aangewezen negeeren (Den Haag)
intimideeren (Den Boseh)disqualificeeren
(Arnhem). Dat het Hof dat niet heeft be
grepen, bewijst wol hoe verre het van het
leven is vervreemd.
„Nu komt bjj dit alles het ongehoorde
nieuwe feit, dat een psychiatrisch onder
zoek omtrent getuigen i* gelast en openlijk
ter terechtzitting met klem van redenen
•f neen, met nadruk, door de deskundigen
werd betoogd, dat de eene wa» een waan
zinnige querulant, de ander een imbeciel,
de derde een hystericusen met schrik
vraagt het publiek zieh af of iemand, tot
getuigen geroepen, zoo zijn perzoon tot
spot gebracht moet zien. Men begrijpt niet
de harteloosheid, waarmee Nederlandsoho
burgers als gekken op de kaak worden
gesteld en ziet een schreeuwend onrecht in
zulk een handeling"
Over die eenzijdigheid, over dat onrecht
laat de „oud-rechterlijke ambtenaar" zioh
niet uit.
En daarover juist loopt de kwestie.
Straks zal, zegt men, het rapport van
of. Jelgersma c. s., wion door het Arn-
hemsche hot onderzoek was opgedragen,
openbaar worden gemaakt, als dit tenminste
niet wordt tegengehouden.
En het publiek zal dan kunnen lezen,
wat zelfs niet vau beklaagden officieel
wordt openbaar gemaakt, van welke familie
de getuigen zijn en welke bijzondere eigen
schappen henzelven kenmerken dus geheel
in den geest van het voren aangehaald
rijmpje.
Wij schreven Zaterdag dat het oordeel
over het onderzoek niet is aan een leek
maar wel mag toch een leek uit mensche-
Ijjk oogpunt zijn stem verheffen tegen eeu
prijs geven aan het algemeen oordeel van
menschen die slechts als getuigen gehoord
moeten worden.
Zulk een doopeeellichterij gaat te vor,
ook volgens een ander psychiater, den heer
J. J. van der Harst te Loosduinen.
Nu moge de heer Van der Horst jonger
in leeftijd en minder rijk in ervaring zijn
dan zij die het Hof voorlichtten, hij heeft
toah ook reoht van meespreken, vooral
waar bij zioh uitlaat over de beginsel-
kwestie.
Nu wij het te eenzijdig oordeel van den
ffOud-rechteriijk ambtenaar" onder de oogtn
van onze lezers brachten, meenden wij ook,
hun ter kennisname, te moeten wijzen op
de grooto schaduwzijden van het voorge
vallene.
Het optreden als getuige heeft toch al
voor zeer velen weinig aantrekkelijks, om
niet te zeggen afschrikwekkende.
En als daaraan nu znlke onaangenaam
heden zijn verbonden, zal men nog meer
afkeerig zgn om als getuige met den reobter
in aanraking te komen.
En dit tot schade van onzo rechtspleging.
Het wordt dus tijd dat uitgemaakt worde
of het Hof van Arnhem het recht had op
te treden zooals hot deed.
Wij kunnen ons allerminst voorstellen
dat diens eenzijdige handeling in 't bijzonder
wordt goedgekeurdmaar afgescheiden
daarvan, dient in 't algemeen wel beant
woord te worden do vraagMag het zoo
voortgaan Mag zulk een onderzoek van
getuigen nog meer plaats hebben?
Er bestaat wel kans dat dit geBohieden
zal. Naar men meldt, moet n.l. bij de sociaal
democratische Kamerfractie hot voornemen
bestaan bij de bespreking van de begroo
ting van Justitie tot den Minister eenige
vragen te richten over de behandeling van
de Papendrechtsche Strafzaak voor bet
Arnhemsche Hof.
De Tijd is reeds begonnen een scheve
voorstelling te geven.
Dit blad schrijft dat velen, en daar
onder een paar liberale organen, steeds
de moderne strafreohl theorieën hsbben
verkondigd en merkt dan op „Men beklage
zich thans niet, wanneer die theorieën in
toepassing worden gebracht. Men heeft dus
gewild, men rnivrrgt het veidïcrde Ito
Jarenlang heeft men geroepen om den
psychiater in 't strafproceswelnn, hij is
er thans; aan de modernen thans de taak,
hem hartelijk welkom te beeten.
„Zijn aanwezigheid aldaar ligt immers
ook geheel in de moderne lijnniet meer
aannemend den vrijen wil en dientengevolge
■wegvallend zedelijke verantwoordelijkheid,
schnld, was voor straf geen plaats meer,
slechts van behandeling kon sprake
wezen, en daarbij zou duidelijk aan den
psychiater de belangrijkste rol moeten
worden toebedeeld. Een principieel verschil
toch tuBschen den krankzinnige en den
misdadiger bestaat dai niet moer."
Dat is wat al te kras.
Zoover gaat do eisch der aanhangers van
de moderne strafthoorie toch niet dat zij
wat in Arnhem voorviel zouden goedkeuren
en dat dit hun ideaal zijn zou.
Het is iets nieuws, iets, ja in de door
hen gowenschte richting. Maar toegepast
op zulk een wjjze, op getuigen en zoo een
zijdig, dat hot zeker niet door do moderne
strafrecht-theoristen zal worden aanvaard.
Dit Stad en Provincie.
Maandagavond had in de Kegelbaan van
de sociëteit De Vergenoeging alhier een
ledenvergadering (plaats van de Vrgsinnig-
Democratische Kiesvereeniging De bijeenkomst
werd geleid door den heer L. A. E. van dor
Ley, die, hoewel reeds afgetreden, toch nog
op verzoek van de andere bestuursleden het
voorzitterschap op zich had genomen, daar
de heer mr. J. J. Ileijse, die op de vorige ver
gadering gekozen was, bedankt had.
Het voornaamste punt van de agenda was
de behandeling van den beschrijvingsbrief voor
de [buitengewone algemeene vergadering van
den Vrijsimig Democratiachen Bond, Zondag
27 November ©.s. te Utrecht te houden, in
samenwerking met het Alg 'Nederlaaidsch
Werklieden Verhond.
Het eerste onderwerp, op die vergadering
te bespreken, nl. „het grondgebruik der land
arbeiders, als middel tot verbetering van hun
econoniischen toestand,"- werd door den voor
zitter toegelicht met een herinnering aan het
feit hoe reeds vroeger de Middelburgschq
kiesvereeniging zich in dat opzicht homogeen
verklaard heeft met die van Krabbcndijke en
uit een aanhaling der motie over dat onder
werp aangenomen van een rede van den lieer
J. Welleman in een bijeenkomst der kiesver
eeniging.
Ten opzichte van het tweede punthet
in het leven roepen van een adresbeweging
aan de regeering voor Algemeen kiesrecht had
de heer Herman Snijders izich bereid verklaard
oen toelichting te geven.
In een in causerie-vorm gehouden rede
zette hij beknopt den stand van het kios-
rochtvraagsluk uiteen, wees bij op de beteeko-
nis die een adresbeweging bij den huidigen
politieken toestand kan hebben, on stelde hij
in het licht dat naast het soc. dem petition
nement, in het belang van de zaak van het
Alg. kiesrecht een algemeen democratische
adresbeweging dringend noodig is en hoe
de actie voor een dergelijke beweging ten
gevolge ,zal moeten hebben het oprichten
van een plaatselijk comité, waarin ook per
sonen buiten de kiesvereeniging zitting zullen
moeten hebben, zoowel mannen als vrouwen
De afgevaardigde naar de algemeene verga
dering werd opgedragen voor het voorstel zjjn
stem uit te brengen.
Bij de verkiezing *van een bestuurslid,
noodig geworden door het bedanken van den
den heer mr. J. J. Heijse, werd gekozen de
heer H. L. G. Gerth van Wjjk, die de benoe
ming pannam.
Tot afgevaardigde naar de bovengenoemde
Bondsvergadering te Utrecht werd gekozen
de heer L. A. E. van der Ley; tot plaatsver
vanger de heer Gerth van Wijk
Ten slotte richtte de heer Snijders tot den
hoor Van der Ley, die nu zjjn laatste verga
dering als voorzitter leidde, een woord van
dank voor hetgeen hij als zoodanig gedaan
heeft voor de kiesvereeniging en voor de zaak
dor vrijzinnig-democraten. Met applaus 9lemde
de vergadering met deze hulde in
Het circus Wilke in het Schuttershof
alhier, mocht zich Maandagavond weer in
een druk bezoek verheugen. Een der mooiste
nummers blijft wel het optreden van miss
Corbin met haar olifant, terwijl August mot
zijn wonderezeltje het [publiek weer op de
dolste (kluchten ontliaaldc. De prijs van vijf
en twintig gulden, door de directie uitge
loofd voor dengene die op dat dier drie maal
de manege rondrijdt, werd nog niet verdiend.
Wel probeerde een jongmensch uit liet publiek
het ezeltje te bestijgen, maar langoor schudde
hem in een ©ogenblik van zich af en joeg den
hoogst verschrikte Zondagsruiter, tot groot
vermaak van de aanwezigen, de arena uit.
Onlangs werd alhier een korfbalver-
eeniging opgericht onder den naam Ons doel
Aanvankelijk telde de club bij haar oprich
ting 19 leden, onder wie twee dames. Sedert
is dit ledental aangegroeid tot 25, waarvan
5 damesleden.
De vereeniging heeft op 't oog het organi-
seeren van wedstrijden na voorafgaande oefe
ning.
Zjj zal haar wedstrjfden en oefeningen hou
den op een daartoe gepacht weiland aan den
Schrocweghaar eerste officicele wedstrijd
zal waarschijnlijk emde December plaats heb
ben.
'i'
Door do politie alhier werd Maandag
bij aankomst der electrische tram aangehouden
zekere I. E. S. uit Antwerpen, die nog een
maand gevangenisstraf te goed had, hem in
190S door de rechtbank alhier opgelegd.
- Aan den eervol ontslagen opzichter der
verlichting, eerste gezagvoerder aan boord van
's rijks lichtschip Noord Hinder, I Nacrebout,
is wegens meer dan 55-jarigen ouderdom, een
pensioen verleend, ten bedrage van f 11G0
's jaars.
In de Maandag te 's Gravenpolder
gehouden raadszitting werd medegedeeld dat
volgens de jongste volkstelling 'deze gemeente
952 zielen telt
Besloten werd aan de Groene Kruis Ver
eeniging Zuid-Beveland te Goes een jaarlijk-
8cho bijdrage teverleenen van f7.50 voorden
ontsmetlingsdienst.
De gemeentebegrooting over 1911 werd ge
wijzigd en verhoogd tol f 9041.66.
De rekening van het Burgerlijk Armbestuur
over 1909 werd goedgekeurd mét een goed
slot van f 744.695.
De begrooting van dat bestuur voor 1911
werd geraamd op t 4296.23 met een post voor
onvoorzien van f 937.61
Tot lid in het Burgerlijk Armbestuur werd
herbenoemd de heer L. Hubregtse
Zondagmiddag is te Kapellebrug
de schuur van den landbouwer R van Houten
door brand vermeld Alle materialen, een
party oogst en vlas zijn verbrand Ook
een paard is in de vlammen omgekomen.
Oorzaak van den brand onbekend. Assurantie
dekt de schade.
In de Maandag door de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Neuzen ge
houden vergadering werd, naar aanleiding van
het schrijven der Kamer van Hoorn omtrent
het nadeol dat de plaatselijke handel onder
vindt van drijvende en vliegende winkels en
verzoek om mededeeling van eventueel van
overheidswege daartegen genomen belemme
rende bepalingen, besloten te antwoorden, dat
daarvan hier weinig hinder wordt onder von
den, en dat enkele z.g. groote uitverkoopen
door een doeHreiiend optieden van nering
doenden voorkomen zijn,
In verband met een klacht van den aard-
appelhandel omtrent het oponthoud dat on
dervonden wordt door douaneformaliteiten bij
het terugontvangen vau ledige zakken, terwij]
de zakken, bestemd voor Sas van Gent, Phi
lippine en Sluiskil, terstond door de geadres
seerden kunnen worden ontvangen, oindat die
in eerstgenoemde plaats terstond worden inge
klaard, zal aan den inspecteur worden ver
zocht maatregelen te willen nemen om het
bestaande ongerief weg te nemen.
Er worden pogingen aangewend om de
voetbalclubs in Oostelijk Zeeuwseh-
Vlaanderen in één bond te vereenigen,
om daarna volgens een vastgesteld program
onderlinge wedstrijden te houden
Door de „Zuid Ilollandsche Maatschappij
lot redding van schipbreukelingen" is een som
van f 100 geschonken voor do visschers die
hulp hebben verleend aan den schipper en den
knecht van het op 2 November op de Bres-
kenscbe Plaat geloopen beurtschip van M
Verschelling te Bresken s.
DE DOOD VAN TOLSTOI.
Een ergerlijk voorbeeld van fanatisme wordt
gegeven door het blad „Roeska Inamia,"
waarin con gedicht gepubliceerd wordt over
den „ketter Leo Tolstoï", en waarin deze
wordt uitgemaakt voor een door God uiige -
stoolcne, voor een lasteraar van Christus, voor
een schaamteloozen apostaat. Aan het slot haalt
de woedende schrjjver zelfs uit Markus 3
vers 29- „Maar zoo wie gelasterd zal hebben
tegen den Heiligen Geest, die heeft geen ver
geving© in der eeuwigheid, maar bjj ia schul
dig des eeuwigen oordeels."
Kan het belachelijker I Dien zin aan te ha
len tegenover een man die juist alles deed
om werkelijk den Heiligen Geest uit den Bijbel
en de christelijke leer te halen 1 Maar eigen
lijk zijn die woorden van gelijke kracht als
de daad van de Orthodoxe Kerk die zooals
de Kerk in het algemeen vroeger reeds zoo
vaak heeft gedaan tegenover groote denkers
zich zelf een brevet van domme bekrompen
heid gaf door over Tolstoï den banvloek uit
te spreken.
Er wordt, zoo meldt men uit Petersburg
aan de „Köln. Zlgmoeite gedaan om den
banvloek opgeheven te. krijgen, waarbij dan
zijn reis naar een klooster zou kunnen wor
den uitgelegd als een wensch tot toenade
ring tot de kerk, ca het wegblijven van eer
priester van zijn sterfbed aan den moedwil
van een derde.
Het ligt voor de hand, dat zooiets hcele-
maal niet in den geest van den overledene
zou zijn. Maar het schijnt dat de Heilige
Synode zolf heel graag haar vernederende
blunder zou willen goed maken, en erg te
leurgesteld is door Tolstoi's onverschilligheid.
En de regeering zou ook niet rouwig zijn als
langs den genoemden weg de mogelijkheid
werd gevonden tot opheffing van den ban
vloek, daar dan misschien ongewenschte be-
toogingen zouden worden vermeden.
Want groot, heel groot is in Rusland hel
aantal personen die Tolstoi eoren als een hei
ligo. Het aantal toestroomende telegrammen
is legio, en uit heel Rusland hebben veroc
nigingen en onderwijsinrichtingen afvaar digi"
gen afgezonden tot deelneming aan de be
grafenis, die heden zal plaats hebben. Maan
dag is het lijk gekist. De open kist, gevolgd
door de gravin, is door de zoons naar buiton
gedragen Het pubüek zong het doodenlicd.
Om 1.40 vertrok do trein Het gelaat van
Tolstoï was niet veranderd.
Maandag hield in de Rijksdoema de pre
sident ,een rede, waarin hij wees op het
zware leed, dat Rusland getroffen heeft door
den dood van den grooten denker, kunstenaar
en genie, den trots van Rusland, en den roem
van de menscbheid Hij stelde voor het aan
denken van den doode le ceren door op te
staan en do werkzaamheden voor dien dag
te schorsen.
Alle leden stonden op, behalve enkelen aan
de uiterste rechterzijde, van wie er een,
Samyslowsky, verklaarde dat de dood van
een denker en kunstenaar de werkzaamheden
van de Doema niet mocht onderbreken. De
Rijksdoema moet het land dienen dat haar
betaalt. Een vereering van Tolstoï was bo
vendien een uittarting jegens de Kerk. Voorts
heeft Tolstoï de staatsinstellingen, en in hel
bijzonder de Doema, bestreden.
Het voorstel van den voorzitter werd ech
ter met overgroote meerderheid aangenomen;
daarop werd de zitting gesloten.
De Octobristen willen nog trachten verlof
tot een doodenmis te verkrijgen, en hebben
daartoe een afvaardiging van drie leden naar
don ministerpresident Stolypine en naar de
metropoliet Antonius gezonden.
Op verzoek van eenige leden van den R jjks
raad heeft de geestelijke van do Rijksraad
kerk erin toegestemd een zielemis voor
Tolstoi te houden Dit is echter in strjjd
met de aanschrijving door bet Petersburgsch
geestelijk consistorie aan alle provinciale over
heden gezonden, zeggende dat geen kerkeljjke
vermelding van Tolstoï toelaatbaar is.
Na afloop van de vermelde Doemazittiug
hielden alle fracties" vergaderingen, aan Tolstoï
gewijd.
De Kadetten besloten voor te stellen dat
Tolstoï op staatskosten begraven zal worde»,
en dat zijn sterfdag als een nationale treur
dag zal worden erkend
De loden van de uiterste rechterzijde dien
den een protest in bij den* president, wyl
deze had toegestaan, dat ter eere van Tolstoï
de (zitting werd goschorst
De sociaal-democraten en de Mohamedaneu
zonden een telegram van rouwbeklag aan Ho
weduwe van Tolstoï.
HET VERZET DER LORDS.
De vergelijking der Lords met een persoon
die over veertien dagen opgehangen zal wor
den, en nu een merkwaardige geestesconcen-
tratie vertoont, is ook gerechtvaardigd door
hetgeen Maandag in het Hoogerhuis is voor
gevallen.
In de heele laatste eeuw zijn de lords nog
nooit zoo actief geweest als nu er een ge
vaarlijke aanval op hen wordt gedaan. Ge
woonlijk was het Hoogerhuis de belichaming
van indolentie, bloven negen tienden van de
leden thuis, en maakten slechts enkele leden
van het overige tiende eenig werk van hun
speeches.
En nu is het centrum van do politieke
actie te vinden in hel Hoogerhuis.
De oppositie daar wil zich niet door do
regeering laten ringclooren, en niet aan haar
leiband loopen- En men weet het: de op
positie is meerderheid.
Zooals men weet wil Asquith de volgende
week Maandag het parlement naar huis stu
ren en ontbinden. Dan heeft z. i. deze week
het Hoogerhuis gelegenheid zijn ja of neen
over de veto- resoluties der regeoring uit te
spreken. Iets andera, d. w. z. amendeering,
kan de regeering niet toelaten.
Maar dat is de lords te kras geworden.
Toen Maandag door minister Crewe wasvoor-
gesteld, die veto-wet in tweede lezing te bo-
handelen, stelde Lansdowne voor het debat te
verdagen tot Woensdag.
En in plaats van de regeeringsveto-wet
wilde hij dan een besluit bespreken, dat be
trekking had op de wijze waarop de geschil
punten tusschen Hooger- en Lagerhuis be
handeld zouden kunnen worden. Hij erkend©
trouwens openlijk dat het eenige wat de op*
