MIDDELBURGSCHE COURANT.
r. 275.
153' Jaargang,
1910
Dinsdag
22 November.
Middelburg 21 November.
Benoemingen enz.
Hit Stafl en Provincie.
Deie courant verschjjnt d g e 1 jj k s, met uitsondering ymi Zon- en Feestdagen.
f/§* per kwartaal, aoowel Toor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franeo pp. f S-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Aivortentiën bjj abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan z}jn aan bet bureau te bekomen.
AdvertentiSn voor bot eerstvolgende nummer moeten des middags r óór één uur
aan whet bureau bezorgd; zjjn,
AdvertentiSn20 oent per regeL Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Beolames AO oent per regel. Groote letters naar de plaats, die «ij innemen
Tot do plaatsing van ad verten tiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, botrcffcndv
Handel, Ngverhoid en Geldwezen, is goreohtig het Algemeen Adverlentie-Bn?ean A. BB I.A
BtAB Ax., M.K. Voorburgwal 206, Amsterdam.9
België en de Schelde.
Het is merkwaardig zooveel beroering
één persoon in een kweBtie kan verwekken,
wanneer hij maar, toegerust met een vol
doende hardhoorigheid voor de argumenten
van anderen, telkens en telkens opnieuw
dezelfde bewering verkondigt. De Belgische
journalist Roland de Marès is sedert eenige
weken op die wijze bezig. Nu eens in de
Tempa dan weer in de Indépendance komt
hjj telkens voor den dsg met precies het
zelfde betoog, zonder dat hij, voor zoover
we kunnen merken, ernstige aandacht schenkt
aan hetgeen daartegen is aangevoerd in
verscheidene Nedorlandsche bladen.
Ook wij maakten xeeds twee weken
geleden een korte kantteekening op een
van zijn artikels. Maar de voortdurende
herhaling maakt het wenschelijk ook de
bestrijdingsargnmenten nog eens te doen
hooien. De Mar ès-legende moest anders eens
ingang vinden.
Do hoofdstrekking van de vele artikels
van De Marès iB dezeNederland moet als
neutrale Btaat waken dat geen vloot van
een oorlogvoerende mogendheid de Schelde
opvaart om Antwerpen aan te vallen. Maar
wanneer een oorlogvoerende mogendheid,
bjjvoorbeeld Engeland, een vloot de Schelde
zou willen opzenden om België te helpen
bij het handhaven van zijn gewaarborgde
neutraliteit, dan zouden wij die vloot moeten
doorlaten.
"We hebben reeds indertijd gezegd dat
we, ten opzichte van dit laatste, DeMaiès'
meening niet deelen.
De Haag6che conventie van 1907 betref
fende den oorlog te land, verbiedt uitdruk
kelijk in art. 2 en 5 aan een neutrale
mogendheid om troepen, convooien, ammu
nitie of levensmiddelen door zijn gebied te
laten gaan. Wanneer we dus aan een
oorlogvoerend Engeland verlof gaven
schepen of troepen de Schelde op te zenden,
dan zon de mogendheid waarmee Engeland
in oorlog is, ous met reden kunnen verwijten
onze onzijdigheid te hebben geschonden, en
zou zij jegens ons de vijandige houding
knnnon aannemen waartoe die neutraliteits-
achending haar recht geeft.
Dat Engeland beweren zou slechts de
handhaving van Belgie's neutraliteit te
Leoogec, maakt o. i. geen verschil. Het zal
cok heel moeilijk voor ons uit te maken
sjjn, of zoo'n expeditie alleen zou dienen
voor meerdere sterkte van België, dan wel
de strategische positie van Engeland'stegen
stander zou verzwakken, waartoe we zeker
niet zonden mogen meewerken. Alleen
wanneer die andere mogendheid er in
mocht toestemmen dat er Engelsche hulp
troepen naar Antwerpon gaan, zouden wij
dat kunnen veroorloven. Dan toch lean
niet beweerd worden dat we een der oor
logvoerenden bevoorrechten ,boven den
ander«£
De omstandigheden zijn echter denkbaar
dat in een oorlog tusschen Duitschland en
Engeland, onze Oostelijke buur in het geheel
niet gesticht zou zijn over het verblijf van
Engeleche soldaten en schepen in Antwerpen,
al heette 't ookj dat die daar waren voor
handhaving van Bolgië's onzijdigheid.
Het is waar dat in 1870 Engeland met
Frankrijk en Duitschland overeenkwamóm,
wanneer een van deze Be'giê'B onzijdigheid
schond, samen te werken met den andere
teneinde die onzijdigheid te verdedigen.
Maar toen was Ingeland geen corlngvoe-
rthdd mogendheid. Als het toen schepende
Schelde op had gezonden zonden wij geen
onkel motief hebben gehad ze tegen te
houden.
Maar De Marès gaat uit van de veron
derstelling dat ook Engeland in een oorlog
gewikkeld zou zijn. En als het din daad
werkelijk wil meehelpen om de aau België
gewaarborgde neutraliteit te hand haven om
redenen die minder voortspruiton nit groote
liefde voor België dan wel uit bezorgdheid
vaor de veiligheid van Engeland's eigen posi
tie dan zouden wjj daarvoor de Schelde
moeten open laten, omdat we anders" te
kort zouden doen aan onzen neutraüteits.
plicht jegens Bolgië.
Zoo beweert De Marès, en zoo is ook
vroeger beweerd door baron Guillaume in
diens groot werk over de Schelde L'Escaut
depuis 1830met het argument dat wij ons
niet mogon plaatsen toeschen België en de
voor zijn neutraliteit borg staande mogend
heden.
Baron Guillaume erkent eohter zelf in
genoemd werk, dat Nederland door de
verdragen van 1839 geen enkelen waarborg
heeft toegestaan voor België's onafhanke
lijkheid en neutraliteit. Het heeft deze een
voudig erkend en de waarborging overge
laten aan de mede onderteekenende vijf
groote mogendheden, die toen de zakeD
tusschen ons en België beredderd hebben.
Wil men nu werkelijk volhouden dat wij,
louter op grond van die erkenning, gedwon
gen zouden zijn onze eigen neutraliteit in
groot gevaar te brODgen, door aan een oor
logvoerend Engeland toe te laten, om (ter
vervulling van eon belofte die Engeland,
en niet Nederland, in 1839 heeft gegeven)
troepen of Bohepen naar Antwerpen te
sturen
We willen er echter wel bijvoegen dat
o. i. de kwestie veel kans heeft alleen van
theoretisch belang te zijn. In de praktijk
zal Engeland, wannéér het België wil hel
pen, allicht zjjn troepen over Oostende of
Zee-Brugge het land inzenden. En wat
Eogelsehe oorlogssohepen in Antwerpen
voor nnt zouden kunnen doen, wanneer dc
tegenpartij niet verder dan de zee voor
Vlissingen mag komen, is ons niet duidelijk.
Ten slotte nog deze opmerkingdat deze
kwestie Blechts een bijkomende omstandig
heid is in het vraagstuk van onze kustver
dediging. We hebben alleen willen doen
uitkomen dat hierbij, voor zoover de Scbelde
betreft, geen overwegingen betreffende
België's neutraliteit in aanmerking komen.
Alleen onze eigen neutraliteit komt daarbij
ter sprake.
Een keuze.
Do heer mr 0. Lucasse is alzoo Vrjjdag door
de meerderheid der Staten van Zeeland tot
lid der Eerste Earner gekoson.
De bondgenooten «ga eendrachtig geweest;
de Boomsch Katholieken hebben niet opge
volgd het advies, door een hunner organen
bun gegeven. Tijd en Centrum vonden bet
beter dat zg, met verzaking van hun eigen
belangen, de anti-revolutionnaire collega's
ter wille bleven.
Zoo werd mr G. Lucasse aangewezen als
opvolger van jbr mr E. A. Godin de Beaufort,
en naar men ons ait Goes meldt, heeft bg
verklaard de benoeming te tullen aannemen.
Hjj bewgat daardoor dat bg zich sterk ge
voelt om een sgn voorganger waardig lid der
Eerste Kamer te zjjn.
Gezondheidsredenen noopten hem eertjjds
als lid der Tweede Kamer te bedanken.
De herinnering aan dit tgdvak uit zjjn leven
heeft zeker de meerderheid der Statenleden
er toe gebracht hem aan te wgzen als lid van
ons Hoogerhuii-
Maar bg ons is die herinnering van dien
aard dat wg niet kunnen nalaten de vraag te
ntelleu of deze keuze voldoende gemotiveerd
mag heeten en of tg zal bljjken te leiden tot
versterking der beteekenis van btdoeld staats
college.
Bg kon. besluit:
is M. A. Terwen, schoolopziener in het
arrond. Amsterdam V, benoemd tot officier in
dc orde van Oranje-Narsau
is bg den mannestcomvaartdicnst bevorderd
tot officier-maohiniBt der 1ste kl., de offioier-
nsaahiniBt der 2de kl. A. H- de Bats*.
is benoemd tot vertegenwoordiger van de
Begoering op het in 1911 te Rome te hou
den zevende internationaal tuberculose con
gres J. Hekman, arts, geneesheer-directeur
van het sanatorium Sonnevanck te Harderwjjk; en
is aan dr. J. A. Portengen, op zjjn verzoek
eervol ontslag verleend als controleerend-ge-
nceskundige der Rijksverzekeringsbank.
A. A. M. Schouten is ter beschikking gesteld
van dsn Gonv.-G». vnn Ned.-I., ten einde te
worden benoemd tot derde-stuurman bg de
gouvemements-marine daar te lande.
Het verbod van in- en doorvoer van lom
pen, gebruikte klcedingetukken en ongewas-
sohen ljjf- en beddegoed nit alle plaatsen, ge
legen in de praefecturen Kertsch.Jenikale,
Don en Nicolajtff en uit de stad Akkerman
wordt ingetrokken.
De gewone audiënties van de Ministers van
Oorlog en Landbouw enz. zullen deze week
niot plaats bobbin.
Zaterdagavond en ook Zondag viel het
circus Wilke iu het Schuttershof alhier
weer een druk bezoek ten deel. Een bijzonder
vermakelijk nummer was zeker wel dat van
de „scboone rijdere3" die te paard de dolste
kluchten uithaalde en dan ook later een
verkleede |man bleek te zijn. Ook August
mocht met de vertooning van zgn goed ge
dresseerd (ezeltje een welverdiend applaus
verwerven.
In een Zondagmorgen alhier gehou
den jaarvergadering, uitgeschreven door 't Partij
Gewest Zeeland der S. D. A. P. voor gede
legeerden van alle Zeeuwsche afdeelingen,
werd do voorgestelde statutenwijziging aan
genomen, en dientengevolge 't dag. bestuur
uitgebreid met twee leden, n.l. L. Onderdrjk
te Middelburg en J. v. d. Peijl te Vlissingen.
De overige leden, mr. Sannes, voorzitter, P.
K. Peerlkamp, secretaris, beiden Middelburg,
en W. P. Hendriks©, penningmeester, Vlissin
gen, werden herkozen. De actie voor 'tVolks-
petilionnoment inzake het Algemeen kiesrecht
werd in hoofdzaak aan de afdeelingen over
gelaten; waar noodig, zal "t Partijgewest aan
vullend optreden.
Zondagmorgen omstreeks halftien ont
stond ten huize van een zekeren V. op den
Leerlooierssingel alhier een hevige twist
tusschen vader en zoon, die spoedig op
straat 'werd voortgezet.
D© zoon bedreigd© het leven van den va
der en beet hem onder den uitroep „ik
zal j© vermoorden" een stuk van den pink
af, terwijl de man nog verschillende krabben
in het gezicht ontving
Daarna sloeg d© woesteling de ruiten der
ouderlijke woning in.
In den loop van den dag toen de jongen
zich op straat begaf en gearresteerd zou
worden, nam hij do vlucht. Na een wedloop
van tien (minuten gelukt© het den adjunct
inspecteur van politie hem t© grijpen.
Toch zal aan d© zaak geen gevolg worden
gegeven, daar op verzoek van den vader
bet opgemaakte proces-verbaal niet bij de
justitie zal worden ingediend.
Naar op do vergadering van de provin
ciale Zeeuwsche Vereeniging „Het Groene
Kruis" is meegedeeld gaat de heer B. F.
Catz, arts, tot voor korten tijd te Nieuw
en St. Joosland, zirii metterwoon vesti
gen te Blaricum.
Naar men ons uit Goes meldt is een
voorstel tot het invoeren van muntgasme
ters bij do Gascommissio in voorbereiding
on zal zij het zoo spoedig mogelijk aan den
Raad aanbieden.
Uit Philippine schrijft men ons:
Ofschoon het jaar ten einde spoedt, blijft
do verzending van mosselen alhier steeds
aanhouden. Zoo zijn in de afgeloopen week,
1319 Nov. nog 2945 balen mosselen ver
zonden. Hiervan werden 930 balen naar de
mijnen in België en Frankrijk, aan geregelde
afnemers ,1612 balen verzonden, Jalle tegen
fr 4£r. 5terwijl Belgische en Hollandsche
venters 605 ton b 60 K G. kochten tegen
den prijs van fr. 3—fr. 4.
Mosselzaad werd niet aangevoerd en wegens
het ongunstige en ruwe weder konden onze
visschors slechts 65 manden a 20—25 KG.
garnalen bemachtigen die tegen fr. 0.40 per
K G. naar Parijs werden verzonden.
Aan de kade zijn gedurende de suikerbie-
toncampagn© ruim 91/3 millioeu KG. bieten
gelost en in do pchepen geladen, wat een
voordeel van f 950 is voor de gemeente.
Deze bieten zijn verzonden naar de ver
schillende fabriekenTydgadt 4 millioen,
Snaeskerke 3 2 mill., Warneton 600000, Moer-
beke 530000, Malotaux, Sas van Gent 300000,
Urtlouck 420000, Lillo 500000 en do Coöpe
ratieve te Sas van Gent 400000 KG.
Op het boerenerf van den landbouwer Jan
Schieman waren Vrijdagmiddag eenige boeren
kinderen met den koewachter, een jangen
van ongeveer 13 jaren, aan 't spelen. Kort
daarna ontstond er twist waarbij men van
woorden tot daden overging
De koewachter nam daarop eene spade,
sloeg daarmee naar de kinderen en trof
toen het zoontje van P. Schieman, broe
der van den eersten, in hot gelaat. Diens
eene kaak was letterlijk doorboord en de
dokter is er aan te pas moeten komen
om da tl ichaamsdeel dicht te naaien. Do
koewachter werd onmiddellijk weggejaagd.
*Tot ontvanger der registratie en do
meinen te Oostburg, is benoemd J.II.
L. Stassen, thans ontvanger der registratie
en domeinen te Ommen.
Zaterdag trad te Yzendijke in de zaal
van den heer J. J. Bron voor dc leden der
afdeeling van den „Bond voor Staatspensio-
neering" als spieker op jbr. De Muralt, in
genieur te Zierikzee, met het onderwerp
„Ouderdomsvcrzekering en Slaatspensionee-
ring."
Niettegenstaande het ongunstige weder wa
ren een 150 tal personen aanwezig, onder
wie enkele dames.
De spreker had een zeer aandachtig ge
hoor. De voorzitter der afdeeling, de heer
J. A. Neeteson, sprak een woord van dank
en had den spreker ook ingeleid. Eenige per
sonen gaven zich op als lid.
Do rederijkerskamer Vereenigde Vrien
den te R e t ranc hemen t gaf 1.1. Zater
dag hare eerste openbare wintervoorstelling
hvaarbij werden opgevoerdliet Geheim,
drama van H. Peoters en Vit de kleine Repu
bliek klucht door Lamberts Hurrelbrinck.
Niettegenstaande het slechte weder was de
zaal eivol.
Do stukken werden verdienstelijk gespeeld.
Het Groene Krols.
Wij moesten Zaterdag het verslag van de
middags in het „Strand-Hotel" te V i s s i n-
gen gehouden vierde algemeene vergadering
van de Provinciale Zeeuwsche vereeniging
„Het Groene Kruis" afbreken, terwijl de heer
Hoorweg aan bet woord was om het rapport
der tuberculose-commissie te verdedigen te
gen de heeren Van Berlekom en Weijl, diedc
conclusie betreffende den huisbezoekdienst be
streden hadden.
Hij wees er op dat do oppositie voorname
lijk geldt huisbezoeksters.
Volstrekt niet alle medici letten op de
hygiënische zijde van de gezinnen waarin lij
ders aan tuberculose zijn. Dat kunnen de
huisbezoeksters doen; die kunnen raad geven,
voorlichten en hulp verleenen.
In sprekers omgeving is geen vrees voor
besmetting, maar wel onverschilligheid, die
dient bestreden te worden.
Spreker zette de taak van een wijkbe
zoekster, zooals de commissie zich die denkt,
niteen.
Spreker geloofde dat de provinciale ver
eeniging goed zal doen met de conclusie
van het rapport mede le gaan.
Een der aanwezigen, zelf tuberculoselijder
geweest, is verpleegd in een sanatorium en
heeft nooit gemerkt dat de menschen bang
voor hem waren.
De voorzitter meende dat de artsen, met
eenigszins drukke praktijk, niet in de gelegen
heid zijn voldodnde raad le geven. Bovendien
vindt men er onder die laksch zijn.
De huisbezoeksier werkt onder den medi
cus, die haar instructies geeft hoe bij dezen
of genen patient te handelen.
De provinciale Friesche vereeniging voert
do bestrijding der tuberculose op dezelfde
wijze als in het rapport wordt aangegeven.
Dr. Weijland uit Vecre zeide heel veel te
voelen voor wat door den heer Van Berlekom
is gezegd, maar ook voor het huisbezoek.
Dikwijls stond hij aan ziekbedden van tu
berculoselijders en veel malen heeft hij ge
merkt dat niet de minste voorzorgen om do
ziekte niet op anderen te doen overgaan wor
den genomen.
Wanneer hij daarop aandrong waren de
huisgezinnen allicht boos.
Spreker geloofde dat wat mannen niet kun
nen allicht door vrouwen kan worden verkre
gen. Daarom liocht hij zooveel waarde aan het
rapport te dezen opzichte.
De heer Van Berlekom repliceerde.
Hij gaf too dat de wijkbezoekslers wel nut
kunnen stichten, maar vreesde toch dat hun
invloed niet zooveel grooter zijn zal dan die
der doktoren.
Hij geloofde dat de laatsten heter propa
ganda zullen kunnen maken voor de hygiëne
dan meisjes of vrouwen, die slechts tendeele
zijn geschoold.
Spreker protesteerde tegen den dwang die
van regeeringswege wordt uitgeoefend door
Bnbsidie te weigeren als geen huisbezoek-
Bters worden aangesteld.
De wijkbezoekster is de vertegenwoordigster
der regeering bij de bestrijding der tubercu
lose. Men zal langs de achterdeur krijgen de
inschrijving van tuberculose, die door de voor
deur niet kan worden verkregen.
De voorzitter was van meening dat dc re
geering wel Bubsidie geelt, ook zonder dat
wijkbezoekslers worden aangesteld.
De heer Van Berlekom beriep zich op een
ministerieel besluit waaruit hij zijn weten»
schap omtrent de subsidie heeft geput.
De lieer Hoorweg beplcitto nogmaals dat
de wijkbezoekslers veel nut kunnen stichten
en veel op hygiënisch gebied kunnen tot
stand brengen, meer dan de doktoren.
De heer Van der Bijl stemde in met den
heer Van Berlekom. Hij geloofde dat op hot
platteland, waar men veelal in één kamer
huist, een wijkbezoekster niet veel nut kan
stichten.
Hij verwacht meer van gociale verbete
ringen.
Do voorzitter wees er op, en staafde dat
door voorbeelden, dat een huisbezoekster meer
kan doen dan de medicus, wat reinheid enz.
betreft.
De ideaal-toestand zou zijn dat medici als
huisbezoekers konden optreden, maar dit zal
nog wel lang tot de vrome wenschen be-
hooren.
Hierna werd het debat gesloten en ver
lieten de heeren Van Berlekom en Weijl do
vergadering, na door den voorzitter bedankt
le zijn voor hunne tegenwoordigheid
Vervolgens kwamen in stemming de vol
gende, reeds vroeger gemelde conclussies
1°. Het Hoofdbestuur van do provinciale
„Groene Kruis-vereeniging" dringe er bg de
afdeelingen op aan, haar Statuten te wij
zigen zooals in de brochure van dl' Vos is
geformuleerd.
2°. Het Hoofdbestuur benoeme eencofn-
missio tot liet organiseeren van den strijd
tegen do tuberculose, volgens de in dit rap
port genoemde methoden, voor welke cojm-
xnissie worden aangewezen vertegenwoordi
gers van „Het Groene Kruis,, en personen,
buiten „Het Groene Kruis" staande, zoo
veel 'mogelijk uit alle deelen der provincie.
3°. Deze tuberculose-commissie zoeke in de
verschillende gemeenten der provincie aan-
knoopingspunten met reeds bestaande vereeni-
gingen („Groene Kruis"-afdeelingen, enz
of comité's of met ingezetenen, die do voor
bereiding eener plaatselijke organisatie tot
bestrijding der tuberculose ter hand kun
nen nemen.
4°. Zij Irachte door het organseeren van
lezingen, en het verspreiden van vlugschriften
enz. juiste begrippen aan te kweeken over
het pntstaan en do verspreiding en over
de bestrijding der tuberculose.
5°. Zij geve leiding in het organiseerca
van een huisbezoekdienst, door het aanstellen
van een rondreizende huisbezoekster-deskun
dige, die in de afdeelingen daarvoor ge-
schikto personen instrueert en haar werk
contröleert.
6°. Zij nemen de werking der cönsultA-
tie-bureau's in verschillende gemeenten raft
ons land in studio en brenge daarover bin
nen Sliet te langen (ijd rapport uit.
7°. Zij bevorder© zooveel mogelijk het spu-
tuni-onderzoek, dat gratis in het centraal
laboratorium ten behoeve van bet staats
toezicht pp do volksgezondheid te Utrecht
kan geschieden.
De vier eerste conclusies van het rapport
werden zonder stemming aangenomen.
Over conclusie 5 werd gestemd.
Zij werd aangenomen met 13 tegen 5 stem
men.
Tegen stemden Arnemuiden, Nieuw en St.
Joosland en Souburg.
Conclusies 6 en 7 werden zonder stemming
aangenomen.
Bij de eindstemming over al de conclusies
stemden alle afgevaardigden voor behalve
Arnemuiden.
Het rapport werd dus met 16 tegen 3
stemmen aangenomen.
Aan de orde werd nu gesteld het rapport
der commissie voor ziekenvervoer, dat reed#
m druk verschenen is.
Het preadvies van het hoofdbestuur luidt
dat het zich geheel kan vereenigen met do
conclusie van de commissie en adviseert to{
het voorloopig aanschaffen van één rijwiel-
brancard, te stalionceren op een door het
hoofdbestuur te bepalen plaats. Blijken de
resultaten gunstig dan kan geleidelijk het
getal aan te schaffen brancards worden uit
gebreid.
Het hoofdbestuur vraagt tevens machtiging
om zoo noodig een geldleening aan te gaan
ter bestrijding der kosten van aankoop, ge
raamd op hoogstens f 300.
De heer Van der Bijl vroeg of het Jwel
wenschelijk was een bepaalden brancard aan
De heer Nord, dirigeerend officier van ge
zondheid, heeft hg de firma Oostwoud te
Franeker een ziekenwagen doen vervaardigen,
die aan alle eischen, aan 't ziekenvervoo*
op liet platteland te stellen, voldoet.
Spreker zou wenschen dat de gelegenheid
geopend bleef om de nieuwste vinding in ge
bruik te pemen.
De voorzitter vond geen bezwaar om te
dezen ppzichte de commissie permanent t.«
Terklaren.
De heer .Van der Bijl deed eeji voorstel in
