MIDDELBHRGSCHE COURANT.
N*. 270
ü>3 Jaarpif.
191»
Woensdag
16 November.
Middelburg 15 November.
Sprokkelingen.
Uit Stad en Provincie.
Doie courant verschijnt d a g o 1 ij k b,. met uitzondering van Zon- en Foeetdagen.
i per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 3
Afzonderlijke nnffimers kosten 5 cent.
Advertent i n bjj abornememt op voordeelig6 voorwaarden.
Prospeotcssen daarvan zijn aan bet bureau te bekomen.
Advortcnlifcn voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bnreou bezorgd zfin.
Adrertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regols f 1.50; elke regel moei
'20 cent. Reclames 10 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtig bet Algemeen Advertentie-Bureau A. DB MsA
MAR Ai., N.Z. Voorburgwal 200, Amsterdam i
BS deze courant behoort een bjjvo'gsel.
De opgaaf van don Bpoordionafc ko :t in
dit nummer voor op de derde paginp.
Over de keuze van een EeratoKamer-
lidvoor Zeeland schrjjft De Standaard,
bet volgende
Nu na het uitvallen van den heer Godinde
Beaufort voor Zeeland een nieuw Eerste Ka
merlid te benoemen is, scbynfc men in die prc-
vineie en in enkele Roomsche kringen er op
aan te dringen, dat in de plaats van den An
tirevolutionair ditmaal een Roomsche zal be
noemd worden.
Als reden geeft men hier dan voor op, dat
de Roomsche bevolking vau Zeeland grootar
in het cgfer is, dan die der Antirevolutionai
ren en Christ.-Hist. saam-
Gaat dit op
Ja, zoo men de liberale Roomschen er b{j
rekent. Anders niet. In het 5e district, men
zag het nog pas in 1909 en 1910 en ten deele
ook in het 4e district, stemt een zeer groot deel
der Roomsche kiezers steedB op don liberalen
candidaat.
Die moet men alzoo van het totaal afreke
nen, en dan komt de verhouding heel anders
te staan, zoo anders, dat ar geen denken aan
is, om den zetel te laten omgaan.
En dit te minder, daar de Roomsche leden
in de Eerste Kamer thans reeds 18 zetels be
zetten, tegenover 14 die door de Antirevolu
tionairen en Chr. Historische saam bezet zyn.
Op de bevolking van ons land zgn de Room-
soben een derde, en eenderde der
Eerste Kamer is nog geen 17 leden. Reeds nu
is het cgfer der RoomBche-Katholieke leden
in de Eerste Kamer alzoo reeds ieta hooger,
dan naar den maatstaf der bevolking het ge
val zou moeten zjjr, ook al ware het, (wat
niet zoo is) dat men alle Roomsche inwoners
van ons land bg de Roomsche Staatspartij kon
rekenen-
Ons wil het daarom voorkomen, dat men
van Roomsohe zijde wel zal doen, met van
deze pretentie af te zien".
Het hoofdorgaan der anti revolutionnairen
gunt dus den Bondgenooten niet eens het loon,
dat hun eerlijk toekomt voor hun samenwer
ken en hun steun.
Dat ia alles behalve billijk en aardig.
Zgne beschouwing over de verhouding van
de Roomsch Katholieken tegenover do liberalen
is niet geheel juist.
Er zgn ia Zeeuwseh Vlaanderen Oostelgk
deel eigenaardige toestanden en redenen die
beiden vaak noodzaken tot samenwerking om
front te maken tegenover een daar heeracbende
party. Maar daarom zgn de Roomsch Katho
lieke kiezers nog niet geneigd steeds een
liberaal te steunen, evenmin als de vrijzinnigen
dit alty'd een katholiek zullen doen.
Dit hangt veel af van den persoon ©n den
toestand van het oogenblik.
De Standaard vergeet evenwel dat in dezen
de vrijzinnigen in de Staten den doorslag
kunnen geven.
En als de Roomsch Katholieken met een
eigen «andidaat willen uitkomen, is het nog
de vraag wat de liberale Statenleden zullen doen,
En hoe zjj uit billjjkhaidsoogpunt moeten
kandelen.
Eerstens dienen zjj op een eigen candidnat
te stemmen en dan bg herstemming zjj hun
de beste keuze overgelaten van de beide san-
didaten.
*i*
Zonder eenige kantteekening nam dezer dagen
hetzelfde blad een ontboezeming van een oud-
officier op. Men mag toch aannemen dat het
een man van reohts was die een en nnder
-schreef en daarom was hot zeer merkwaardig
hierin het volgende te lezen
•Onder een vrjjzinnig ministerie had die
vechtende officier (kolonel V. d. Capelleu) eens
tot inspecteur van het wapen moeten be
noemd zgn 1
Wat zou mr. Heemskerk de hoeren hebben
gegeeBeldWat zou ds. Talma in volksverga
deringen tegen zulk vergeten ^xan idetöa
lovende in de overgroote meerderheid van ons
volk hebben getornd; wat zou do heer De
Waal Malefjjt diep bedroefd zgn geweest,
omdat do Christelgke beginselen toch nog zoo
weinig doorwerken
Maar nu? Nu gaan ze, met den minister
van Oorlog, een pluim steken op den hoed
van een officier, die in plaats van een pluim
een douw verdiende.
Meneer de Redacteur, zouden nu workoljjk
de Christelgke beginselen zoek raken zoo gauw
er sabels kletteren of sporen rinkelen?
Of zullen de Kamerleden de fout herstellen,
door de Ministers gemaakt?
Zoo niet, dan is het beter om, zooals ds.
Bikkel eens zei, den woestjjn weer in te gaan,
dan op die maaier meerderheid te zyn.
Weten die ministers niet, dat het kiezorsvolk
eerder 40 millioen voor de kustverdediging
wil geven, dan zoo in zgne innige overtuigin
gen te worden miskend
Oamogeljjk is het dat de Kamerleden de
fout inzake kolonel V. d. Capellen zullen
herstellen-
Daartoe hebben zg niet de maoht.
Heeft de Minister van Marine den heer De
Meeater geheel volledig ingelicht omtrent de
correspondentie, met admiraal Van den Bosch
gevoerd
Wg stellen die vraag zoo sohrjjft het
Hbld. - omdat het antwoord, big keus ons
vorig nommer gegeven, niet bevestigt wat
vroeger door ons, uit zeer betrouwbare bron,
is medegedeeld.
De Minister zegt uitsluitend aan den vice-
admiraal verklaard to hebben dat, indien de
de vice-admiraal meende dat ds. Warners ver
keerd deed met een boek, welks titel hens
verdacht leek, aan den oipier ter leen te vragen,
hjj dit ds. Warners in een, >met tact gevoerd
gOBprek" moest duideljjk maken. (Waarom
moet in het byzonder met da. Warners een
gesprek met »tact" gevoerd wordenwaarom
is de «rondborstige zeemanstaal", die wjj in de
omgeving van den Minister zoo hebben hooren
roemen, voor dien dominee ongeschikt
Daarmede wordt dus niet bevestigd dat de
Minister zou goedkeuren, dat ds. Warners
zich bemoeide met zaken, den inwendigen
dienst van de oorlogsschepen betreffende.
Evenals elk willekeurig persoon, heeft ook
ds. Warners het recht belang te stellen in de
bibliotheek van het marinepersoneel. Indien
die belangstelling zou ontbreken bg iemand,
die de »geesteljjke belangen van het personeel"
behartigt, zou het wel zeer merkwaardig zjjn.
Nemen wg dus aan dat wg den berichtgever
verkeerd begrepen hebben, die ons deed ver
moeden, dat de Minister den admiraal bad
te kennen gegeven, dat de admiraal verplicht
was de adviezen van den marine-dominee in
zaken, den inwendigen dienst betreffende,
doch rechtstreeks of zgdelinga de »geestolgice
bolaugen van het personeel" rakende, te volgen.
Houden wjj ons uitsluitend aan de nota van
den Minister, dan kunnen wg het weggaan
van admiraal Van den Bosch niet anders ver
klaren, dan door ontstemming over het insti
tuut van een marine-predikant, die stond ondor
controle van een officiers-vereenigiag (n.b. een
vereeniging van landofHcierenen door bemid
deling van die politiek-kerkelgke officieren ver
eeniging rechtstreeks met den politiek-kerke-
lgken Minister over zaken, 's lands vloot
rakende, kon correspondeeren.
Wanneer wg nu erkennen, uit de nota van
den Minister niet begrepen te hebben, waarom
de admiraal juist naar aanleiding van de
bibliotheek-futiliteit is weggegaan, moeten wg
er bjjvoegen, dat de tegenzin tegen het insti
tuut van den marine-predikant ons zeer be-
grgpeljjk voorkomt.
Wg hebben enkele brieven ontvangen van
personen, die de bestrgding van den marine
dominee niet begrepenin den tjjd van De
Ruyter waren er zooveel predikanten aan boord.
Dat is zoodoch die predikanten stonden zeer
degeljjk en duideljjk onder bevel van den
vlootvoogd en niet onder bevel van een
clubje politiseerendo officieren der landmacht.
En dan zgn de tgdon veranderd. Wg hebben
geen staatskerk meer. Do bemanning der
oorlogsvloot was toen zeer gcloovig en kerkech_
Dat is tegenwoordig zeer voranderd. Ea daar
bovendien do overgroote meerderheid van het
oorlogavlootpersoncol tot do »groote kerk"
behoort, niet »gereformeerd" is, heeft de ver
zorging van de »geoBtelgke belangen van het
peraoneel" niet het karak'er van een voorzien
in een bekoefto, door het peraoneel govoeld,
doch van een zending onder de ongeloovigen
of modern-geloovigen Niet wordt getracht
in gevoelde behoeften te voorzien, doch er
wordt getracht menscheu, die de behoefte van
ds Worners' bjjstand niet gevoelen, van de
noodzaak daarvan te overtuigen.
De »geostelgke belangen" van het peraoneel
zgn niet belangen waarvan het personeel zelf
het belang begrjjpi, maar die door de politiek-
kerkelgke landmacht-officieren als belangrjjk,
worden naar voren geschoven.
En wg moeten verklaren, dat wg met deze
missie onder het volwassen marine-personeel
niet veel sympathie gevoelen.
Ook Het Vaderland wgdt een opstel aan
deze kwestie onder het opschrift Vloot-
kommandant en vlootpredikant;
en het komt daarin tot deze slotsom
De groote fout, die de wry ving tot een
onheelbare breuk maakte, beging de heet
Wentholt zelf.
Als bg alle bekeerlingen is zgn gver te
groot geweest, en het beleid totaal zoek. Tot
op het oogeblik dat de Minister er zioh mede
bemoeide, kon alles nog terecht komen.
Nauweljjks was hg er in gemengd, of alles was
onherstelbaar bedorven-
In zooverre het hier slechts geldt een begane
onhandigheid, zou het geval geen ernstige
gevolgen voor den Minister na zich behoeven
te slepen.
Maar het standpnnt, dat hg in zgn brief
inneemt, brengt het gezag op 'b lande vloot
ernstig in gevaar. Indien, als de vlootpredikant
iets te vragen heeft, of zdfa wanneer hg (zoo-
als'in cosii) nalaat het te doen, de kom-
mandant der Marine dien predikant moot
naloopen, waar bljjft dan het gezag, en welke
man van karakter die tot het kommaudo over
onze vloot geroepen wordt, zal zich daar toe
leenen.
Het komt ons voor, dat de Kamei zich
ernstig zal hebben bezig te houden met de
vraag, of zjj dit nog langer kan en mag toe
laten."
Ook Land en Volk dringt aan op nadere
inlichtingen en sebrjjft:
De Minister heelt op 11 October «reeds
verondersteld" wat hg eerst 3 November wist.
Maar vertrouwt deze Minister dnn zoo vast
op zijn clairvoyance, is hjj zoo zeker van zjjn
•veronderstellingen" ten gunBte van den pre
dikant, dat hg op grond daarvan aan den
admiraal een berisping gaat toedienen, die
zjju ontslag tot onmiddellijk gevolg heeft
De Minister meent den admiraal scherp te
mogen critiBeeren. Het materiaal, dat bg pa-
bliceort, moet wol onvolledig zjjn. Er moot
meer zgn gebeurd. En do Minister moot ook
meer weten.
Maar al moge de admiraal tekort zgn ge
schoten, hjj is er uit; en nu is de Minister
aan de beurt van critiek.
Deze treft hem in do eerste plaats voor het
invoeren van een regeling, die noodzakelgk
desorganiaeerend moet werken. Maar deze
treft hem in de tweede plaats, omdat uit do
gegevens, thans voor den dog gebracht, niet
bljjkt dat hg bet zgne heeft gedaan om een
bekwaam vlagofficier voor het land te behouden.
Het is onbegrjjpeljjk, dat de Minister de 14
dagen tasachen 27 September en 11 October
zich niet heeft ten nutte gomaakt, om door
overleg met den admiraal het ontslag te voor
komen, dat hjj thans met zgn brief heeft
uitgelokt Of moet allesn do predikant wor
den ontzien, en komt de dienst van een ad
miraal er minder op aan
Het sohjjnt wel zoo Den minister zal
ongetwijfeld gelegenheid worden gegeven zgn
houding te rechtvaardigen. Mot zgn antwoord
aan de Tweede Kamer is hg daarin allerminst
geslaagd.
Het weekblad Vox Medicorum wgst op de
toeaame van de medische studenten. Te Am
sterdam kozen vsn de 225 nieuw ingeschre
venen 116 de geneoskundo
Steeds grooter wordt het aantal
medici, in verhouding tot de bevolking Vacante
plaatsen zgn moeilgk meer te vinden. Plaatsen
aan ziekenfondsen worden aangenomen, Biecht
betaald en op vernederende voorwaarden. En de
Maatschappij ter bevordering der geneeskunst wordt
voortgedreven in do richting dor vakvereeni-
gmgen, om te boletton dat de artsen te ver
nederende posities aannemen, of dat ui te
willekeurig met hen wordt omgesprongou zon
der dat haar dit nochtans geheel kau gelukkon.
Wat is dau do oorzauk dat de toevloed van
medici steeds grooter wordt, waar het lang
zamerhand zoo moeilgk voor hen wordt een
bestaan to vinden als zoodanig
Dat, door dit te veel aau artsen, zg nog
machteloozer staan tegenover de ziekenfonds-
sen e. d. is bogrjjpelyfe. Het kan niet anders
ui het gehalte der medici moet verminderen
op den duur, zoowel maatsobappelgk als
wetenschappelijk.
Eu hoe zou de leek, begiftigd met een
onrgpe kennis van eenige medische zaken
door veel populaire medische lectuur den
goeden dokter van den slechte kunnen onder
scheiden
Met het zinkon van den medischen stand
en van de inkomsten der medici, zal bet aan
tal te zgner tjjd wel wéér relatiet verminde
ren, maar moeten we daarop wachten
Wellicht kunnen nog maatregelen genomen
worden, die direct of indirect den aanwas
matigen maar welke
En zoo niet, waar gaat het heen vraagt
het blad.
"De Regeering zegt in de Mem. van Ant
woord op Hoofdstuk 1 der Staatsbegrooting,
dat zg een toezegging om spoedig een nieuwe
Zondagswet ter vervanging van die van
1815 aanhangig to maken, nog niet kan geven
Wel wil zg den Zondagsarbeid beperken
zg is in die richting reeds werkzaam geweest
door den Zondagsdienst op do treinen te be
snoeien. Dan volgt»Het wil do Regeering
aanvankelgk voorkomen, dat ter zake van
uitoefening van bedrgven een afzonderlgko
regeling noodzakelgk is, terwgl voorts, beter
dan tot dusver, tegen openbare betoogingen,
vertooningen enz., welke de Zondagsheiliging
verstoren, zal zgn te waken".
Gesshiedt dit, dan zullen de RoomBchen en
Coalitie-genooten zich ook daarnaar hebben
te schikken.
In hun geest kan dat niet zgn zg toch houden,
zooals nog in den laatsten tgd herhaaldelgk
is geschied, bg voorkeur op Zondag optochten
De rgksmiddelen hebben in de maand
October opgebracht f 16.397 390 tegen
f 16.331.843 in dezelfde maand van 1909.
De opbrengst over de eerste tien maanden
van 1910 bedroeg f 141.231.282— tegen
f 134.566.616.over de eerste tien maanden
van 1909,
Voor het eerst, na getuimon tgd, iB do reekB
der voor de Schatkist zeer gunstige maando-
Igksche opgaven, moeten onderbroken worden,
Niet, dat in totaal-generaal de eindegfora oveï
de jongst verloopen berichtsporiode, ten op
zichte der cgfers over bet dVeroenkomslig
tydvak van verleden jaar, c<n deficit brachten
doch het avans is tot een aanzienlgk geringer
bedrag ingekrompen, dan waaraan wg in den
laatsten tgd waren gewend geraakt. En ine^
niet meer dan bgoa 66 mille is October 1910
nit een fiscaal oogpunt haar voorgangster
vooruit.
In hoeverre dit avans ten achter blgft bg
den gemiddelden vooruitgang in opbrengst
der afgoloopen maanden{ van dit jaar. bljjkt
duidolgk uit hot totaal dor meerdere op
brengst van af primo Januari tot ultimo
October, zgnde ruim 3'/, millioen f 3.673.117
waarvan de eerste drie kwartalen, alleon reeds
f 3.607,570 leverden, met een gemiddeld avana
per maand van ruim 4 ton gouds. De f 65.547,
die October jl. meer opbiacht, maakt daaibg
dan ook een poover figuur.
la hoofdzaak is de oorprong van dit on
gunstig verschil terug te voeren toi enkele
der voornaamste middelen, onder wie, in rang
van mindere opbrengBt, do Saikeraceynzen
bovenaan staan. Mot bgoa juist f300.000 zgn
deze in opbrengst by de overeenkomstige maand
vau verleden jaav, die inmiddels even zooveel
Zaterdagen als waarop gemeenlijk do ba-
dragen worden gestort telde, als de jongst
verloopen maand.
In 't kort sumeDgornt, zgn in het overzich
telijk geheel van de opbrengst der Hjjkcmid-
eien over de afgeloopen maand, wel is waar
een aantal zeer nadeelige different)é'n aan te
wgzon, vooral in verschillende eerste rangs
middelen tot uiting komend, doch staan
daartegenover even zoo aanzienlgko vooruit
gangen van enkele der voornaamste middelen,
die do balans, zg hot ook mot eon naar rato
gradueel verschil, nochtans juist aan de goede
zgde vau den evenaar doen doorslaan.
AlduB Het Vaderland.
Het Russisch driemastschip Taara heeft
heden morgen het droogdok alhier weer
verlaten.
Het kongn, dat Maandagmorgen uit zgn
hok in de Punfpoortstraat werd vermist, ia
dienzelfdo morgen op do Rouaansche Kade,
waar hot onbeheerd rondliep, opgevangen en
aan den eigenaar teruggegeven.
Dit Vlissingen.
Maandag avond brandde bg den land-
boawer W. B. Brielsman, wonende aan het
Midden Reduit, een hooischelf af. Ooizaak on
bekend.
In die Maandagmiddag te A r n e m u i-
don gehouden raadsvergadering, onder voor
zitterschap van dhr. mr. H. F. Lantsheer, en
waarin alle leden tegenwoordig waren, werd
aan de erven van Cornelis Meerman, alsmede
van den heer G. A. van Noort, op hun ver
zoek ontheffing verleend van den aanslag in
den hoofdelgken omslag voor 1910 respeotie-
velgk tot een bedrag van f 2.47 en f 8.94.
In verband met een ingekomen adres van
N. Cornelisse werd aan adressant tot 30 No
vember 1913 vergunning verleend tot het
hebben van een reclamebord op een door hem
gepachte weido van de gemeente.
Als lid van de commissie tot wering van
schoolverzuim voor de kom der gemeente is
mët algemeene stemmen benoemd do heer J.
J. C. van der Graaff, hoofd der bgzondere
school, en zulks ter vervanging van den heer
C. Stetetoe. Met hem was aanbevolen den
heer Riente Hempenius, onderwjjzer aan ge
noemde school.
Het le suppletoir kohier van den hoofdelgken
omslag is na artikelsgewyze behandeling vast
gesteld met 8 aanslagen tot een totaal bedrag
van f 4224.
Daarna wordt voorgelezen een adres van
den gemeentegeneesheer, waarin deze vele
gegronde bezwaren oppert omtrent het per
ceel der gemeente, dat bg, onder bet genot
van vrjje woning, bewoont. De vorige verga
dering werd dit adreB gesteld in banden van
burgemeester on wethouders om advies.
In verband daarmede zegt de voorzitter o-a.
dat de klachten omtrent de dokterswoning
naar de meening van bnrgemeester en wet
houders gegrond zgn en dat deze daarom
overwogen hebben hoe zulke klachten in de
toekomst op do meest voordeelige manier voor
de gemeente kunnen worden ondervangen. Om
financieele en andere redenon achten burge
meester en wethouders het niet gewenscht
voor rekening der gemeente een doktorswo-
nÏDg te bouwen. Zo geven er de voorkeur **n
bet genot van vrge woning, waaronder de
doktor iB benoemd, in te trekken, diens jaar
wedde te brengen van f 500 op f 700 met
2 vgfjaarljjksche verhoogingen van f 50. De
dokter zal dan zelf voor een woning hebben
te zorgen.
Na de discussiön wordt het voorstel van
Burg. en Wsth. in stemming gebracht en mot
4 togon 3 stemmen verworpen. Tegen stomden
de heeren S. van Eenennaam, H. van Eenen-
naam, J. WiBse en J. Jobie.
Aan den heer G. Monté wordt op voorstel
van Burg. en Wetb. met ingang van 1
December 1910 eervol ontslag verleend als
telegrambesteller en wordt in zgne plaats
benoemd, met ingang van dien datum mej.
S. Monté.
£5Een voorstel van Burg. on vreth. om in
principe uit te maken vanwege de gemeente-
