MIDDELBURGSCHE COURANT
Donderdag
27 October.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
K". 253
153- Jaargang.
1010.
Dexe oourant vereehjjnt d a g e 1 ij k b, met uitzondering van Zon- on Feestdagen.
?r§« per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f V
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Adverteati'ën by abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën20 cent por regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familioberiohten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 oent. Reclames 40 cent per regel. Grooto letters naar de plaats, die zij innemen
Tot do plaatsing van advertentiën en roolamcB, met afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtig het Algemeen Advertentie-Bnrean A. DB LA
MAB Ai., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam-
Middelburg 26 October.
Het Vad. bevat heden het slot-artikel over
een Landing in Zeel a[n d door den ond-
miniiter Staal.
HÖ motiveert daarin zjjn opvatting
dat een landing in Zeeland door onB niet
behoeft te worden gevreesd, en
dat de bouw van een fort te Ylissingen
allerminst noodzakelijk, is te achten.
Hjj betoogt daarin o. a. dat het bestaan van
zulk een fort niets geen invloed zou
kunnen uitoefenen op hetaldan
niet afweren van een landing:
op het groote gedeelte der Walohersche
kust, dat buiten de werkingssfeer van het fort
gelegen zou zjjn;
op de noordkust van Zuid-Bovoland
op het eiland Tholon en op dat gedeelte
der noordwestkust van Staats-Vlaanderen, dat
gelegen is buiten de werkingssfeer van het
fort (dat reeds pi. m. 41/* K.M. verwjjderd
ligt van den rechtervleugel dier 15 K.M..
lange strook).
Hierbjj dient echter te worden opgemerkt,
dat in verband met de veel voorkomende
ZW. winden, de gunstige omstandigheden
voor een landing op laatstbedoelde strook en
op de Z. W. kust van Walcheren dikwjjls
ontbreken. (Ook in 1809 was dit het geval).
•Daarentegen zou zoo schrjjft de oud-
Minister het fort wèl zjjn invloed doen
gelden bg een poging van een oorlogsparty
om de Schelde op te stoomen teneinde öf
Antwerpen te bereiken, öf wel te landen op
den linker- of op den rechteroever van de
Schelde, terwyl het tevens zou beletten, dat
door die oorlogapartjj zonder slag of stoot
bezit werd genomen van de haven te Ylissiugen.
Daargelaten nu dat, zooals ik bereids aan-
teekende, het opstoomen van een landingsvloot
op de Schelde in de meeste gevallen als eene
zeer onwaarschynlgkc operatie is te beschou
wen, en voorts dat door sommigen wordt be
twijfeld of door één fort onder alle omstan
digheden de afsluiting van de Schelde vol
doende krachtig zou kunnen worden bewerk
stelligd ben ik van meening:
le dat een oorlogspartij, die er in slaagt
om op Walcheren te landen, niet noodwendig
op Ylissingen als basis is aangewezen en
vooreerst althans (in afwaohting dat het fort,
bg een golyktydigen aanval te water en te
land bezwykt) een geschikte tydelyke basis in
Yeere vindt (als in 1809).
2e dat een voldoende afsluiting van de
Schelde door ons kan worden verkregen door
andere hulpmiddelen die, boven het fort, het
voordeel hebben dat zg, verplaatsbaar zynde,
ook zoo noodig elders kunnen worden aange
wend.
Naar de meening van den heer Staal zal
men de afsluiting der Schelde moeten trach
ten te verkrygen door klein materiaal (torpe
dobooten, onderzeeërs en mynenleggers). Wor
den de noodige vaartuigen als vorenbedoeld
te Ylissingen geatationneerd, dan hebben
z|j daar een goede gelegenheid ter oefening
en vergoeden aan de gemeente Ylissingen,
door het vertier dat de bemanning geeft, het
gemis van een fortbezetting.
In geval van aotie zjjn zy onmiddellijk by
de hand en kannen desnoods een veiligen
terngtochtsweg binnendoor naar de vesting
Holland hebben, ten einde aldaar mede te
werken aan de verdediging. Waarby dan nog
komt, dat de Schelde voor dergelyke vaartui
gen, in verband met hun diepgang en hunne
afmetingen, een veel geschikter geveehts- en
manoeuvreveld aanbiedt dan voor slagschepen.
De batteryen te Neuzen en lllewoutsdyk
zyn in ieder geval voldoende bewapend of te
bewapenen om steun te verleenen by den
strjjd dier vaartuigen tegen torpedovaartuigen
van den aanvaller en maken het voorts onmo-
geljjk, dat zonder meer een vyandelyko trani-
portvloot de Schelde opatoomt.
De correspondent van het Hbld in Den Hel
der heeft een onderhoud gehad met den
vlootpredikant, den heer C. J. Warners, die
hem meedeelde dat het geheel onwaar is dat
hjj aanmerking gemaakt had op nét lezen van
een der boeken van het boekenfonds door de
matrozen. »Nimmer heb ik, zoo zeide by, my
tegenover autoriteiten, met wie ik er over
sprak, ongunstig uitgelaten over de leotuur,
aan de matrozen verstrekt, integendeel den
ernst, waarmede biykbaar een keaze gedaan
was, geroemd. Yanzelf wordt daarmede ook
een onwaarheid, dat het een werk van Thórèse
Hoven was, dat ik ongesohikt vond voor bet
zieleheil der Nederlandsche Jantjes. Het is me
in myn hoofd niet opgekomen een werk van
die schrijfster at te keuren.
Geheel onwaar is verder, dat ik met be
zwaar over een boek, dat ik trouwens niet
had, by den admiraal gekomen benen dus
ook geheel onwaar is, dat ik my met myne
niet bestaande bezwaren over een biek tot
den Minister gewend heb."
Yolgens dien berichtgever kon de admiraal
zich niet vereenigen met de richting welke
de regeering in deze door den Minister van
Marine vertegenwoordigd uit wil op gods
dienstig gebied by de marine. Deze richting,
die het sterkst door de aanstelling van een
marine-dominee gedemonstreerd werd, vindt de
admiraal niet in het belang van de vloot, ja
zelfs bepaald nadeelig voor een goeden geest
onder het marinepersoneel.
De correspondent geeft deze mededeeling
als oonclusie, welke hg trekt uit gesprekken
met marine-officieren, zonder te kunnen zeg
gen, dat ze juist Ib.
Den admiraal Yan den Bosch kon hg niet
sproken; die was naar de Residentie, teneinde
een huis te huren, daar hg van plan is na
ontslag zich metterwoon in Den Haag te
vestigen.
Waarschynlyk zal in het parlement wel het
noodige licht ontBtoken worden, want zekere
informaties wyzen er op, dat de regeering ge
ïnterpelleerd zal worden.
Yolgens mededeeling van Thórèse Hoven
was het door dr Warners gewraakte boek een
Indische roman Een Liefde tn de Binnenlanden,
geschreven onder een pseudoniem dat zy
nimmer gebruikte.
Dit klopt echter niet met de pertinente
verklaring van dr. Warners.
scheppen van betere arbeidsvoorwaarden. Hy
zou dan ook willen, dat de Minister de ar-
beidstyden goed regelde. De bnkkersraden
konden in zyne oogen evenmin genade vinden.
Ten slotte werd het ontwerp bestreden door
de heeren Tjdeman en Lohman, die beiden de
vrjjheid van het bedryf door dit wetsontwerp
zagen aangetast. De heer Kolkman deelde
principieel het bezwaar van den heer Ancker-
mandat de nachtarbeid tot de patroons-
bakkers werd uitgestrekt.
De heer Tydeman gaf Z.Ex. den raad het
wetsontwerp maar liever in te trekken.
De heer Lohman adviseerdo uitstel van be
handeling.
Erg vroolyk ziet 't er dus niet uit voor den
Minister, die morgen aan het woord komt.
KORTE 91EDEDBELINGEN
VERGADERINGEN.
Te Zwolle werd Dinsdag middag de alge
meens vergadering van den Nederlandschen
Protestantenbond, onder voorzitterschap van den
heer rar. J, W. de Kanter gehouden.
De voorzitter heette do ter vergadering aan
wezigen welkom, en constateerde met genoegen,
dat, na oen 40-jarig bestaan, het ledental van
den Bond eer toeneemt dan stationnair bljjft,
en reeds enkele jaren meer dan 20.000 bedraagt.
Blykens het verslag van den secretaris telt
de Bond thans 155 afdeelingen en 20.274 leden.
In 1908 waren er 160, maar het ledental waB
kleiner. Yerwacht moet worden dat nog enkele
afdeelingen zullen verdwynen, wegens gebrek
aan levenskraoht
Aangenomen werd een motie van het hoofd
bestuur, luidende
»De algemeene vergadering enz., gezien de
zgn. Borromeo-enoycliek van 1910,
opmerkende op hoe felle wyze m die ency
cliek het werk der Hervormers, het optreden
der Hervormde vorsten in de 16de eeuw en
het streven van het protestantisme wordon
verketterd,
met verwondering kennis genomen hebbende
van de zonderlinge wyze, waarop de Paus de
scherpte zyner woorden heeft willen ver
zwakken,
wyst de in die encycliek vervatte besohul-
digingen met verontwaardiging af,
en gaat over tot de orde van den dag."
Zitting van Dinsdag.
De kansen op aanneming der bakkerswetten,
zelfs aanmerkelyk gewyzigd, worden er niet
beter op.
Onder de zes sprekers, die heden het woord
voerden, was slechts één voorstander, de heer
Elborat, dio met grooten aandrang de ministe-
rieele voorstellen verdedigde.
Hoewel deze afgevaardigde, vroeger zelf
bakker van beroep, een specialiteit by uitne
mendheid in dezen mag worden genoemd,
waarom zjjne rede dan ook met groote aan
dacht werd aangehoord, stond tegenover diens
meenmg het oordeel van den heer Anckerman,
die sleohts d&u cich met de voorstellen van
Minister Talma zou kunnen vereenigen, als zy
in overeenstemming werden gebracht met de
vChristelgk-historische en antirevolutionaire
beginselen".
Deze twee afgevaardigden, beiden behoorende
tot do linkerzyde, bleken dus op het punt
•beginselen" vrywel uiteenloopende inzichten
te hebben. Zoo vond de heer Anckerman, dat
het verbod van naohtarbeid voor patroons-
bakkers in stryd is met hetbeginsel", terwyl
de heet Elborat meende, dat alleen een radicale
afschaffing het afdoend middel kon zjjn tot
bereiking van het doelgeen naohtarbeid meer
in het bakkersvak. Ook vond de heer Ancker
man, dat de faakkersraden mcesten verdwynen.
De heer De Klerk verdedigde het nacht-
verbod voor de patroons-bakkers, maar aan
den anderen kant had hg zoovele bezwaren,
dat hy onmogelyk met deze ontwerpen mee
kon gaan.
Alleen de aanneming van het drieploegen-
stelsel kon z.i. de wet »iets beter" maken.
Een zeer degelyke redevoering hield Jr Bos
▼oor de afschaffing van den nachtarbeid, hoe
wel hy op menig punt de voorgeslagen regeling
allergebrekkigst noemde: in het bedryfaleven
wordt ruw ingegrepen, de natnurlyke ontwik
keling er van tegengegaan.
Het klein bedryf zou z. i. boven het groot
bedrijf worden bevoordeeld, en dit zonder het
Benoemingen enz.
Bg kon. besluit
zgn benoemd tot directeur van het Rgksop-
voedingsgesticht te AmersfoortJ. Visser,
thans directeur van de tuohtschool te Yelsen,
tot directeur van de tuchtschool te VelsenP.
Scholten, thanB directeur van de tuohtschool
te Ginneken, en tot tydelyk directeur over het
tjjdeljjk Rijksopvoedingsgesticht te Leiden G.
van Breda Kolff, thans tydelyk hoofdcommies
ter directie aan het Rijksopvoedingsgesticht te
Doetinchem
is benoemd tot commies ter directie der
registratie en jdomeiuen te Arnhem J. W. J.
van Mierop, thans surnumerair der registratie
en domeinen te Rotterdam
zyn benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Delfzjjl J. L. Storm, thans
commies der telepraphie le klen tot direc
teur van het postkantoor te Abcoude J. A.
RyBer, thans in geiyke betrekking te Patten.
Mrs O R. Beaujon, R. M. J. M. Beguin,
J. A. J. Meddens, G A. van Schouwen en
J. J. de Vries zyn ter beschikking van den
Gouv.-Gen. van N. I. gesteld teneinde daar te
lande te worden geplaatst by den bureau-
dienst, waaronder begrepen de dienst ter
griffie van het Hooggerechtshof en van Euro-
peeacho of inlandsehe rechtbanken.
De St. Crl no 250 bevat een kon. besluit
van den 14en October 1910, bepalende de
bekendmaking in het Staatsblad van de wyzi-
ging der artikelen 72 tot en met 81 van het
Gemengd Wetboek van Koophandel van Egypte.
Uit Stad en Provincie.
Tot derden klerk ter gemeente-secretarie
alhier is door Burg. en Weth. benoemd de
heer P. L. Gillissen, volontair ter secretarie
van Arnemuiden, wonendo te Vlissmgen.
Heden herdacht de heer H. M. Despinois,
commissionair in het hótel De Abdij alhier,
den dag waarop hy vóór 25 jaar aldaar in be
trekking kwam. De eigenaar van het hótel, de
heer J. J. Schlfiter, schonk den jubilaris met
eenige waardeerende woorden een enveloppe
mot waardevollen inhoud, terwyl zyn collega's
en het personeel hem versohillende bloemstuk
ken aanboden.
- De korporaal Essers, van de 4e comp.
bat. 3 reg. inf. alhier wordt op 31
October a. s. gedetacheerd by de le mitrailleur-
atdeeling te 's-Gravenhage.
In een Dinsdagavond gehouden alge
meene vergadering van do Vereeniging Han
delsbelang alhier werd de nienw benoemde
voorzitter, de heer A. C. Zoethout, door den
waarnemenden voorzitter, den beer G.3. Kryger,
geïnetnlloird.
Na eenige waardeerende woorden gewyd te
hebben aan zyn beide voorgangers, de heeren
A Mes en F. Keulemans, nam de heer Zoet
hout den voorzitterBtoel in.
Hg deelde o.a. mede dat getracht zal worden
samonwerking te krygen met do zusterveree-
niging te Goe^dat ïu den komenden winter
een voordracht zal gehouden worden over
Middenstands credietbanken en dat het z.g.n-
Watersnoodfonds, opgericht in 1906, aan het
einde van het volgende jaar zal afgewikkeld
worden met terugbetaling van minstens 100 pet.
Door den heor A. van der Weel weid als
afgevaardigde verslag uitgebracht over het
laatst gehouden Bondscongres, waarvoor hem
door de vergadering dank werd gebracht.
Het jaarverslag van de Onderlinge Crediet-
bank werd goedgekeurd, met dank aan de
heeren Schulte en Van der Weel. Besloten
werd de stichting op denzelfden voet voott
te zetten, totdat aansluiting by oen centrale
bank overwogen zal kannen worden.
Ter vervulling der vacatureVan Straaten
in het bestuur werd gekozen de heer C. A.
Schulte, die de benoeming aannam. Twee
nieuwe leden werden toegelaten.
Dooi den voorzitter werd medegedeeld dat
de heer J. Luteyn hem gezegd heeft dat hg
niet meer in aanmerking wenscht te komen
voor het lidmaatschap der Kamer van koop
handel en fabrieken, wyl het bezoeken vaD
vergaderingen buiten de deur hem minder
welgevallig is.
Na langdurige besprekingen bleek dot de
vergadering de vacature weer vervuld zou
wenBchen te zien door iemand uit de hsan-
ceele kringen.
Zy stelde als candidoat den heer P. W. M
Hoegen, lid der kassiersfirma Bendrikse en
Go., aan wien daarvan kennis zal worden ge
geven.
Aan de andere periodiek aftredende leden
der kamer, de heeren J. P. Fokker, H. P. den
Bouwmeester, L. G. Kakebeeke, jhr. H. A.
van Adrichem Boogaert en W. Chr. Noske, zal
gevraagd worden of zy bereid zyn een ver
nieuwing van bun mandaat te aanvaarden. Het
bestuur werd gemaohtigd, by een toestemmend
antwoord, hun verkiezing te ondersteunen.
Aan den heer Luteyn zal dunk wordon ge
bracht voor hetgeen by gedurende meer dan
een halve eeuw als lid van de Kamer van
koophandel en fabrieken in het belang van
Middelburg deed.
ln het huis van bewaring te Middelburg
is binnengebracht P. Ph. v. G., 23 jaar, werk
man te Neuzen, tegen wien door de recht
bank alhier, als beklaagd van diefstal, rechts
ingang werd verleend met bevel tot gevangen
neming en instrnctie der zaak.
Uit Vlissingen.
By het te Bergen op Zoom gehonden examen
voor sergeant le klasse zyn o. a, van het 4e
bat. 3e reg. inf. geslaagd de sergeanten Mol
hoek, De Later, Valk, Beers en Steile.
'In de bomvrye kazerne aldaar zal een berg
plaats van springmiddelen worden ingericht
Door den Commissaris der Koningin is
tot zetter voor de Ryks directe belastingen
in de gemeente Driewegen benoemd de
heer W. Nionwenhnise, ter vervanging van
den heer J. Bruggeman, die overleden is.
De verkiezing voor een lid van den raad
van W i s s e n k e r k e, ter voorziening in de
vacature van wylen Van Damme, is bepaald
als volgtoandidaatstelling 9 November, stem
ming, zoo noodig, 22 November en herstem
ming, indien die noodig bljjkt, op 5 December.
Door den voorzitter van Hei Groene Kruis
aldaar, den heer P. J. Fre*, arts, is van Juli
tot October j.l. een cursus gegeven in de
eerste hulp bg ongelukken, de verbandleer en
de verpleging van zieken in het gezin. De
cursus ving aan met 12 leerlingen, wat later 16
werd.
Na afloop van den cursus gaven de leer
lingen van hun ingenomenheid met de lesBen
blgk door den leeraar een herinnering aan te
bieden. De verkregen kennis en praktisoho
oefeningen zullen hen gewiB niet langer on
beholpen en als radeloos doen staan by even-
tueele ongevallen in hun kring.
Door ingelanden van den Nutannapolder
is Dinsdag als vertegenwoordiger in den dyk-
raad van dien polder benoemd de heer Anth.
van Lujjk Ce. Sr. en wol met 5 stemmen,
terwyl 3 stemmen waren uitgebracht op den
heer Abr. Polderman. Acht van de negen
stemgerechtigden waren vertegenwoordigd.
Te Hulst ging Dinsdagnamiddag zekere
F. Aeits uit de Steenstiaat in de lichting
van de Gentaohe straat, toen by achter zich
de bietontram hoorde aankomen. Hy wilde
daarvoor uitwyken, hierom de Genteche straat
mBlaan doch hy had niet gemerkt dat van
dien kant een ledige bietenwagen kwam aau-
ryden, met hot gevolg dat hg met beide bee-
nen onder den wagen terecht kwam. De voer
man wist de paarden spoedig tot slaan te
brengen zoodat Aerts er met een paar schram
men in 't gelaat en een weinig gekneusd been
afkwam.
Aldaar zyn in den voorafgaanden nacht by
oen herbergier Aug. de Cock alle ruiten ver
brijzeld.
Aan L Geera, bootwerker te Neuzen,
is wegens de door hem met levensgevaar ver
richte redding van een drenkeling uit het
kanaal Gent- Ter Neuzen aldaar op 31
Augustus 1910 de bronzen eerepenning voor
menechlievend hulpbetoon en oen loffelyk
getuigschrift toegekend.
Dinsdagmiddag reed de 60 jarige land-
bouwersknocht L. Jansen uit Groede, met een
twee wielige, met suikerbieten beladen, wagen,
waarvoor twee paarden gespannen waren,
over den K r u i s d y k toen de tram aankwam.
Hy sprong van den wagen en kwam te vallen.
De wagen ging hem over beide boenen, die
zwaar gekneusd werden. Nadat geneeskundige
hulp was verleend werd hy eerst naar een
nabygelegen herbergen later naar zyn woning
vervoerd.
Dinsdag iB de visscher P. H. te Hoofd
plaat aangehouden en in verzekerde bewaring
gesteld. Hg wordt verdacht van een visscher,
liggende in de Weeterhaven te Ylissingen,
twee garnalenkorren afgesneden, in zyn eigen
vaartuig opgeborgen en naar zyn woonplaats
medegenomen te hebben.
IETÏEREN m KUNST.
De zangvereeniging Tot Oefening en
Uitspanning alhier, die door ongesteldheid
van haar directeur tot nu toe haar gewone
repetities niet kon houden, heeft daardoor ook
een verandering moeten brengen in haar oor
spronkelijk plan voor dit seizoen. La vita
nuova, dat voor het eerste concert bestemd
was, vervalt. In plaats daarvan wordt een
solislenconcert gegeven op 25 November, waar
zullen optreden Julius Röntgen (piano), diens
zoon Engelbert Röntgen (viool) en G Zals-
man (bariton).
Voor het tweede concert wordt in studie
genomen Das Licht, een nieuw oratorium van
C. Ad. Loronz, en voor het derde een der
Passionen van Bach mei Thom Denijs in de
Chnstusparlij.
Maandag a.s. beginnen de repetities.
Te 's Gravenhage is een comité gevormd
om Louis Bouwmeester een groote natio
nale blijvende hulde te brengen.
Zondag, op den verjaardag van de kei
zerin van Duitschland, werd na het diner te
Potsdam een klein concert gegeven door
Caruso en mevr. Geraldine Farrar. Beiden
waren uit Berlijn in een keizerlijken auto
aangekomen. Mevrouw Farrar zong op ver
zoek oude Ierschc en Engelsche liedjes. De
keizer hield een gesprek met Caruso, vooral
over de acoustiek in de galerij, waar het
concert werd gegeven, en verleende hem den
titel van hofzanger.
Maandagavond Beeft de keizer, juist vóór
zijn vertrek naar Brussel, in do hofopera
Caruso gehoord in de Aida Zijn dochter
vergezelde hem
KERKNIEUWS.
Te Stavonisse had Dinsdagmiddag
de eerste-steenleggmg voor de nieuwe Ned.
Herv. kerk plaats, in tegenwoordigheid van
de milde schenkers, de familie Van der Lek
de Clercq, kerk- en gemeentebesturen, bene
vens architect en aannemer.
Na een kort woord door ds. Kamsteeg m
de Noodkerk, het zingen van Psalm 103 vers 1
en een gebed, geschiedde de plechtigheid door
den heer Tb. C. J. J. van der Lek de Clercq,
waarna een oorkonde van schenking, onder
teekend door de aanwezige leden van ge
noemde familie, in een dicht gesoldeerde»
looden koker werd ingemetseld. Vervolgens
zong de zangvereeniging Gezang 156.
Onderwijs.
Tot tijdelijk onderwijzer aan de open
bare school te .Wissekerke (kom) is
benoemd de heer A. Smytegcld Bedet te Goes,
met ingang van 1 Nov. a.s.
Te Venlo slaagden voor de akte vrije-
en ordeoefeningen der gymnastiek de heeren,
