MIDDELBURGSCHE COURANT.
2*0
Maandag
24 October.
Mitiilelirnrg 22 October.
Kameroverzicht.
Uit Stad en Provlnoie.
BUITENLAND.
Beknopte Meüedeelingen.
153* Jaargang.
1910.
Deto courant verschijnt d a g e 1 g k s, roet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Fvgc per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franse pp. f
Afzonderlijke nuromerB kosten 6 cent.
Advertentiën bjj nbonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan het bnrean te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nnmmer moeten des middags vóór één nnr
aan het bnreau bezorgd zjjn.
Advertontiën20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 rogels f 1.50elke regel moer
20 eonf. Reolemes 40 cent per regel, Grooto letters naar de plaats, 'die zij innamen
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, verheid en Geldwezen, is gerechtig hot Algemeen Advestentie-Bnrean A. BH LA
BIAR An., N.Z. Voorburgwal 260, Amsterdam.
Dit Dommer beslaat nit twee bladen.
EERSTE BLAD
De opgaaf van de» spoordienst komt in
dit nnmmer voor op de vierde pagina
van bet tweede blad.
Zitting van Vrijdag
Onder buitengewoon groote belangstelling,
van de zijde van het geïnteresseerde bakkers-
publiek betoond, de tribunes hadden niet
roller kunnen zijn als er over vrede of oor
log had moeten beslist worden zette de
Kamer heden haar beraadslaging over de
bakkerswetsontwerpen voort. Twee voorstan
ders en één tegenstander kwamen achtereen
volgens aan het woord.
Van deze twee voorstanders, de heeren
'Aalberse en Van der Molen, zij vooral eerst
genoemde vermeld, die de wetsontwerpen in
een zeer lange redevoering verdedigde. Vol
gens dezen afgevaardigde verdiende Minister
Talma hoogen lof voor zijn werk.
De nachtarbeid is een boos kwaad, dat
hoe eer hoe beter dient te worden afgeschaft.
Ook de door de regeering gevolgde methode
van wetgeving droeg zijn goedkeuring weg.
De veel gesmade „Bakkersraden", waarover
heden ook de heer Goeman Borgesius den staf
brak, zjj'n in zijn oogen uitstekende inrich
tingen.
Zjj zijn een eerste stap om te geraken „tot
een publiekrechtelijke organisatie van de be
roepsstanden" om in gewone taal te spre
ken de herleving van de gilden 1
De heer Aalberse betreurde het dat de
Minister niet nog vorder was gegaan, nog
meer bevoegdheden aan deze bakkersraden
toekende.
Dat uit de instelling van dergelijke raden,
samengesteld uit beroepsgenooten, allerlei
bedrjjfsverwikkelingen kunnen ontstaan, groot-
en klein-industrie kans loopen elkander op
het terrein dier raden slag te zullen leveren,
gelijk de heer Borgesius vreesde, zag de heer
Aalberse in het geheel niet in.
Met die conflicten zou het z. i. wel los-
loopen, zoo ook met de gevaren, die de groot
industrie in het bakkersbedrijf thans, bij
aanneming der wet, zegt te loopen. Van beide
zijden hierin had hij zeker geen ongelijk
werd schromelijk overdreven.
Deze afgevaardigde, bij zpn partijgenoo-
ten als zeer spitsvondig bekend, deed heden
deze reputatie alle eer aan, door de stel
ling te verdedigen, dat de patroon-bakker,
wien de wet nachtarbeid verbiedt, niet in
diens huisrecht, diens persoonlijke vrijheid
werd aangetast.
De heeren Van Idsinga c. s. hadden dit wel
beweerd, en ook het anti-revolutionaire Staats
recht wil het gezinsrecht hooghouden, maar
wat hier staat te gebeuren, is slechts het
aantasten van een bedrijfsrecht, en dat nog
wel in het algemeen belang. Alles komt dus
maar neer op een kwestie van juiste defi
nitie.
Wat verstaat men onder het begrip „be
drijfsrecht", gezinsrecht?"
Dergelijke kromme redevoeringen zijn ver
bazend grappig, als z© met het meest ern
stige gezicht worden voorgedragen I
Zoo zal de eerzame bakker-patroon
laten wij hem Muller noemen er wel niet
veel van begrijpen, wanneer hem uitgelegd
wordt, dat hij als Muller „particulier" over
zijn ljjd mag beschikken gelijk hij zelf wil,
maar dat hij, als Muller „bakker-patroon",
's nachts geen brood mag bakken.
Waarom noemen de geleerde heeren in de
Kamer de dingen toch niet bij hun waren
naam?
Gelooven zij werkelijk, dat de bakker
patroons, die 's nachts niet mag bakken, hier
in geen inperking van zijn „persoonlijke vrij
heid" zal zien?
Bovendien wat kan het hem schelen hoe
de kwalificatie van dat verbod luidt, zoolang
hij niet mag bakken, wanneer hij wil?
De heer Van dor Molen, die na den heer
Aalberse het woord voerde, trof het slecht,
daar hij toen eigenlijk bijna alles herhalen
moest wat zijn breedvoerige voorganger reeds
gezegd had.
Van beide sprekers ging een zachte aan
drang uit de arbeidstijden te regelen.
Do heer Borgesius liet dit gemis aan rege
ling der arbeidstijden in het wetsontwerp
sterker uitkomen, wijl hij verlenging van
arbeidsduur vreest bjj aanneming der wet.
Ook was hij bezorgd voor bevoordeeling der
klein-industrie boven de groot-industrie. Van
de bakkorsraden wilde hij in liet geheel niets
weten.
Een uur lang werd er heden hartstochtelijk
gedebatteerd over het geheime rapport der
kustvei dediging
Do voorzitter stelde voor 8 November a.s.
het wetsontwerp betreffende de-»kustverdedi
ging in de afdoelingen te behandelen, waarop
do heer Eland een motie indiende om de re
geering alsnog te verzoeken liet geheime
rapport geheel of gedeeltelijk to publiceeren.
Deze motie luidde
„De Kamer,
van oordeel, dat geheimhouding van het
Verslag der Commissie van samenwerking
tusschen Land- en Zeemacht, hetwelk de
basis/vormt van het wetsontwerp op de kust
verdediging, onnoodig en schadelijk isnoo-
digt de Regeering uit, alsnog bedoeld verslag
zij het met weglating van enkele bijzon
dorheden openbaar te maken en gaat
over tot de orde van den dag."
De heer Eland bleef er bij, dat geheim
houding van dit stuk „schadelijk en onnoodig"
was.
De heer Troelstra ging nog verder en
diende de volgende motie in
„De Kamer,
van oordeel, dat de Regeering door haar
voorstel in zake kustverdediging te doen
steunen op een rapport, waarvan zij de open
baarmaking weigert en door in do Memorie
van Toelichting tot dat voorstel niet den
zakelijken inhoud van dat rapport op te
nemen, de Kamer den grondslag voor open
bare behandeling van dat voorstel onthoudt
overwegende, dat geheime behandeling van
dit voorstel de daarin behandelde zaak, die
het volk vele millioenen zal kosten, aan de
controle der openbare meening zou ont
trekken
besluit, bedoeld voorstel niet in behande
ling te nemen, alvorens in vorenbedoelde
leemte vanwege de Regeering is voorzien."
Hierover ontstond natuurlijk een heftig
debat.
De heeren Thomson en VerheTj' steunden
de motie-Eland en lieten doorschemeren dat
vele linkse lie leden niet aan do behande
ling zouden deelnemen, zoolang het rapport
geheim gehouden werd.
Kalmeerend op de opgewonden gemoede
ren werkte een voorstel van den heer Drucker,
om Woensdag a.s. over deze moties te
stemmen.
Nadat de heeren Lohman en Nolens dit
voorstel ondersteund hadden, nam de voor
zitter het over en werd besloten Woensdag
a.s. over de moties te beslissen.
Zooals de heer Drucker zeide, heeft de
regeering nu tijd, kalm over deze zaak na
te denken en uit do woorden des heeren
Nolens bleek duidelijk, dat de regeering uit
den Roomschen hoek der Kamer wel een
wenk zal krijgen om het niet to ver met do
„geheimzinnigheid" te drijven.
Dinsdag voortzetting.
Hervorming van ons onderwijs.
In het jongste nummer van Vragen des tgds
heelt dr D. Boa een uitvoerig artikel gewjjd
aan het rapport der aaneenschakelingscom-
misBie. Hjj brengt daarin vooral hulde aan het
technische deel van 't werk. Maar bjj is niet
overtuigd, dat deze arbeid ons de noodzake
lijke opvoedkundige hervorming zal brengen,
die wjj behoeven. De commissie was gebonden
door de opdracht en den opzet en niet bg haar
alleen ligt dus de fout, dat de voorstellen als
ineenschakeling te wjjd, als hervorming te
eng zjjn.
Al 1b de groote belangstelling welke bg de
commissie bestaat voor het vakonderwjjs hoo-
geljjk te waardeeren, zjj heeft meent de
schr. —de grooto belangen van heteigenljjke
lager onderwjjs niet genoeg in 't oog gevat.
Vooreerst, dat zjj geen aandacht schonk aan
het voorbereidend lager onderwjjB, acht bjj
oen leemte. En hervorming van dit onderwjjs
is voor het opvoedend werk der lagere school
van groote beteekenis. Het komt hem met
twjjföiachtig voor, dat het karakter der gewone
lagere school in opvoedkundigen zin er zeer
bjj zou winnen, wanneer zeker in de eerste
twee jaren nog in denzelfden geest met Btork
op den voorgrond staand spel, dat goed geleid
wordt, het werk der goede bewaarschool werd
voortgezet.
Tegenover de onderscheiding der commissie
van drie groepen in de maatschappijde ar
beiders degenen die aan den arbeid leiding
hebben te geven, handelaars, ondorwjjzors en
ambtenaren, de hooger ontwikkelden, die in
wetenschap, kunst, handel, njjvorheid, ambten
en bedieningen, tot het hoogste wat do tjjd
prestoeren kan, in Btaat moeten zjjn plaatst
de heer Bos een .hoofdverdeeling van het on-
derwjjB in algemeen ontwikkelend- en vakon
derwijs en wil hjj aan het algemeen vormend
onderwjjs de uiterste zorg besteed zien, niet
alleen bjj het lager-, maar ook bjj het mid
delbaar- en voorbereidend hooger en hooger
onderwjjs.
Eb nu de ineenschakeling, flier lette men
vooral het meest op bet lager onderwas, dat
thans in hoogo mate den druk ondervindt en
de scbadeljjke terugwerking van het middel
baar en hooger onderwjjs. De africhting van
het jonge kind voor dat latere onderwjjs be
gint veel te vroeg, en daartoe werken helaas1
vele ouders mede door de opleiding van hun
kinderen in de verkeerde richting te sturen.
Wie zal zeggen hoeveel zieleleed, hoeveel
onderdrukken van goede eigenschappen en
talenten van dat vooroordeel der ouders het
gevolg is?
Het was reeds een verbetering dat men om
de dressuur op de lagere school tegen te gaan
de toelatingsexamens voor de hoogere burger
scholen vervangen heeft door een getuigschrift
ven 't hoofd der lagere school, maar afdoende
kan men hier alleen helpen door den eisch
eener bepaalde hoeveelheid vaatdige kennis
op een leeftjjd van 13 jaar ongeveer, lager te
stellen en meer te letten op de vorming die
geest, gemoed en lichaam hebben ondergaan,
Van een beweging in deze richting vindt
m6n geen spoor in het verslag der commissie
Haar voorstellen zullen zonder twjjtel bg vele
ouders zeer populair zjjn, De kinderen met
het 6e jaar naar sohool en dan een zesjarige
lagete sohool, met het 12e jaar op de H. B.
school of het gymnasium, in het algemeen
wil men niets liever. Maar men vrage niet
welke gevolgen dat heeft voor een gezonde
ontwikkeling van onze volksopvoeding door
onderwjjs. Na 4 jaren onderwjjs genoten te
hebben, dus op het 10e jaar, moet dan beslist
of het kind inderdaad geschikt is, later mid
delbaar ot voorbereidend hooger onderwjjs te
volgen, dan wel of het niet beter doet een
meer eenvoudigen, meer op aanschouwing en
ervaring gegronden ontwikkelingsgang door te
maken.
De schrjjver wjjst op het noodlottige van
een dergeljjk stelsel, te meer omdat hier de
noodzakelijkste opvoedende vakken zullen
worden opgeofferd aan het veel ie vroeg lee-
ren van Franscb, te noodlottiger omdat dit
laatste voor vele ouderB juist verleide!jjk zal
zjjn.
Te eenenmale ziet men voorbjj, dat vóór
alles de jeugd moet worden gevormd en ont
wikkeld en niet in de eerste plaats worden
gelet op het aanbrengen van kennis, wat im
mers ook op lateren leeftjjd en dan zooveel
gemakkelijker kan geschieden.
Hoe zegenrjjk zou een advies van de com
missie hebben kunnen zjjn, waarin op de meer
vrjje ontwikkeling van den opvoedenden arbeid
der lagere school de aandacht ware gevestigd,
do eisohen van de aansluitende scholen ten
aanzien van de verkregen kennis waren ver
laagd en daarmede verhoogd het peil van de
werkeljjk verkregen vorming. Veel minder
slecht dan haar voorstel ware geweest des
noods één voorbereidingsjaar met Fransoh na
de gewone lagere school.
Ten slotte heeft de schrjj ver ernBtig bezwaar
tegen het voorgeste'de lyceum. De bedoeling
er van is goed, n. 1. een beroepskeus twee
jaar verschuiven.
Maar de uitwerking Sobrjjver heeft vooral
bedenking tegen het verplicht stellen van vjjf
uren latjjn m de le en 2e kl. Voor vele kin
deren zal dit overbodige ballast zjjn.
Een latjjnlooze grondslag van twee, liever
nog drie jaren, met onderwjjs in wis- en
natuurkundige vakken, modorne talen, aard
rijkskunde en geschiedenis en vooral met een
leerplan dat dezo school maakt tot een op-
voedingsBohool voor onze geheele opgroeiende
jeugd, zou een zegen zjjn. Deze alleen ware
den arbeid der staatscommissie waard.
Naar wjj vernemen is in de vergadering
der afdeeling Vlissingen van de vereeniging
Onto Vloot, waarin de kwestie van de inrich-
eener zwemplaats werd besproken, de wjjze
waarop die zou worden gemaakt, verkeerd
voorgesteld.
Daar de manier waarop men uitvoering uit
geven aan de plannen, in stede van de opper
vlakte van den spuiboezem te verminderen
die eerder grooter zal doen worden, zal bjj
den polder Walcheren, zooals wjj heden daar
ter plaatse vernamen, tegen het tot stand
brengen dier plannen waarschjjnijjk geen be
denking bestaan.
Tegen het toekennen van het 3e pont
aan de MV. V. 0. I. uit M i d d e 1 b u r g bg
den Zondag te Tilburg plaats gehad hebbenden
match tegen Willem II aldaar, is door laatst
genoemde olnb een protest ingediend.
Aldus meldt men aan het Sportblad.
Dit .Vlissingen
De conducteurs der brieveumalen 3e kl. I.
la G&bbo en M. Storm aldaar zjjn met ingang
van 1 December benoemd tot oond. 2o klasse-
Het ophoogen van den grond langs den
Singeiweg, welk werk door de firma Bos ib
verricht, is afgeloopen. Do baggermolen Europa
is nit het Sloe binnengesleeot.
Aldaar is aangekomen het nieuwgebouwde
lichtschip Noord-Binder dat binnenkort op de
Noord Hinderkank zal worden gestationneerd
ter vervanging van het tegenwoordige.
Aan dit nieuwe lichtschip zjjn verschillende
verbeteringen aangebrachtzoo zal het ver
licht worden met gasgloeilicht en ook voor
het mistsignaal zullen verbeteringen worden
toegepast.
Door mevrouw Mesger—Borsius is aan
den burgemeester van Domburg een som
van f 500 geschonken voor de armen aldaar.
Zooals wjj meldden is de heer H. J. E.
W. E. Wjjnmalen, de na zoo bekende aviatenr,
teOvezande geboren.
Van daar schrjjft men oub
Dit geschiedde 3 September 1889.
Zjjn vader, een luitenant-kwartiermeester
van het Indische leger, waB gehuwd met een
dochter van den heer J. Verwejj, van 1886 tot
1894 hervormd predikant te Qveiande, en
stierf kort na zjjn huweljjk, De weduwe
keerde uit Indië naar haar vaders pas
torie terug en daar werd onze vliegman ge
boren. Zjj trad later opnieuw in hst huwelgk
met den hoogleeraar Kan. De heer Henry
Wgnmalen is wel een geboren Zeeuw, maar
heelemaal niet van Zeeuwschen bloede.
Een oom van hem, zoon van genoemden
predikant, was ook eerst Indisch luitenant
kwartiermeester, maar is nu firmant in een
bekende automobielezzaafe hier te lande.
Het sohip Op hoop can Zegen, schippet
De Haas van Bergen op Zoom, dat vorige
week Vrgdag in de Zandkroek een 400 meter
van het Catscbe veer af gezonken is met
eene lading bieten, zal van rgkswege gelicht
worden omdat het schip gevaar oplevert voor
de scheepvaart.
Van 14—22 October steegteYerseke het
totaal der gevraagde oesters weer eenigzins en
bereikte het cjjfer 1.0650.00. De heropening
der verzending naar Frankrgk Bedert Dinsdag
deed daar geen kwaad aan, hoewel dit land
niet zeer veel neemt. Engeland en Daitsch-
land staan nog bovenaan.
In sorteering en 'prgzen kwam geen mel
denswaardige verandering.
Te T h o 1 e n neemt de verzending gaande
weg toe en is zelfs drukker dan andere jaren
om dezen tjjd. Engeland neemt geregeld en
bjj groote hoeveelheden af, terwjjl de afname
van Daitsche zjjde steeds drukker wordt.
Vanuit België is de vraag nog stil, doch
wordt ook beter. (Iers. en Th. Crt.)
•Aan de Vrgdag te Zierikzee gehouden
stemming voor een lid van den raad, vacature
mr. D. van der Vliet, namen 586 kiezers deel.
Gekozen werd de haer P. J. Boone, (libe
raal) met 369 stemmen.
De heer W. den Boer (anti-rev.) verkreeg
er 206.
Er waren 11 blanco biljetten.
Te Renease werd Donderdagavond
door de rederijkerskamer op verzoek der af
deeling van den Bond voor Staatspensioneering
opgevoerd het tooneelstuk Het Genadebrood,
Vooraf had de heer Fi&nkel uit Zierikzee in
een korte rede een en ander medegedeeld
omtrent dien Bond en omtrent de werking
der ouderdomswet in Denemarken.
Het stnk, dat knap werd opgevoerd had
succes, wat niet alleon uit den indruk bjj het
publiek bleek, maar ook uit de reeds gemelde
toetreding van een-en-twintig nieuwe leden
tot de afdeelicg van den Bond.
De voorzitter, de heer Del Campo, die met
een toespraak de bjjeonkomBt had geopend
sloot deze ook weer met een pleidooi voor
staatspensioneerisg.
Te N e n z e n werd Vrgdag een verga
dering gehouden van het comité voor het op
richten eenor H. B. S. in Oostelgk Zoeuwaoh-
Vlaanderen, tot bgwomng waarvan allo ge
meentebesturen der streek waren aanwezig.
De vergadering werd ook bjjgewoond door den
inspecteur van bet middelbaar onderwjjs, den
heor Ten Bruggen Cate.
Vrgdag was het bestnur van den Noord
en Zuid-Hollandsch* Maatschappij tot redding
van schipbreukelingen te C a d z a n d tot het
iospecteeren van het station aldaar.
De reddingsboot werd eerst langs de daar
voor aangebrachte glooiing en daarna met
paarden langs het strand te water gebracht.
Telkens werd er geroeid tot een eind buiten
do paalhoofden. Daar bjj bleek bet personeel
goed berekend voor zjjn taak.
Bjj het afschieten van een vuurpjjl schoot
de Ijjn los.
Overigens zegt onze berichtgever was
het toestel goed in orde.
Voor de andere stukken van het Buitenland
zie men het Bijvoegsel.)
Koning George van Engeland, die zjjn
bezoek aan het landgoed Wood-Norton ter
verwelkoming van den als banneling in zjjn
land gevlichten exkoning Manuel had moeten
uitstellen wegens de ernstige ziekte van z|jn
zwager, prins Francis van Teek, wss, nu diens
toestand verbeterd is, van plan heden naar
Wood-Norton te gaan. Koningin Maiy bljjft
echter bjj haat broer.
Clément, de bestuurder van het van Parjjs
naar Londed gevlogen bestuurbare luchtschip
Clément-Bayard heeft volgens de Evening Stan
dard met den Engelschen minister van oorlog
Haldane een onderhoud gehad, dat geleid heeft
tot een overeenkomst omtrent den aankoop
van zjjn luchtschip door het ministerie van
oorlog.
De Britscbe autoriteiten zullen zolf een
aantal proefvluchten met het luchtschip laten
doen, terwjjl Clément heeft beloofd een nieuw
en grooter omhulsel te leveren en tevens dat
bjj een aantal Britsche officieren onderricht
zou geven m zjjn sohool.
De Evening Standard verneemt bovendien,
dat de FranBCho regeering twee geljjksoortige
luchtschepen heeft besteld.
De directie der spoorweg maatschappij
Parjjs-Lyon-Middellandsche Zee heeft aan het
gedurende de staking op zjju post gebleven
personeel voor zjjn houding hulde gebracht,
waarbjj bekend werd gemaakt dat aan het
einde van het jaar behalve de gewone gratifi*
eaties nog een buitengewone gratificatie van
3 millioen francs onder het getrouw gebleven
personeel zal worden verdeeld.
Van een der Nobelprjjzen, nl die voor
geneeskunde, is de uitslag reeds bekend. Hg
wordt dit jaar toegekend aan prof. dr. Albrecht
Kossel, boogleeraar in de physiologic te Hei -
delberg.
Elke Nobelprjjs bedraagt dit jaar 193,360 frs.
- Het bulletin van Vrijdagmorgen over den
Servischen kroonprins was geruststellender Zjjn
temperatuur was 38.8. De zieke kon weer
vloeibaar eten gebruiken.
De jongere Grieksche officieren hebben
in de vergadering hun ontevredenheid betuigd
aan Wenisilos, een burger 1 die aan het hoofl
staat der departementen van oorlog en marine.
Zjj willen den generaal Konstantinidis als
minister hebben. Maar Weniselos heeft als
antwoord gedreigd met een algemeene ver
plaatsing.
De booze bedreiging van Engeland, zelf
voor de ruBt in Zuid Perzië te zullen waken
als de Perzische regeering dat niet beter doet,
wordt in Duitscbland niet als geheel ernstig
beschouwd. Ook zelfs in verscheidene Engel-
eche bladen wordt er op gewezen dat de
annexatie van Zuid Perzië waartoe volgens
aommigen een verzekering van de orde door
Engeland heel licht zou leiden slechts
moeiljjk tot stand te brengen zou zjjn. Boven
dien is het altpd Engelands streven geweest
om in Azië de onmiddelijjke nabuarsohap van
Rusland te voorkomen.
De Engelsche regeering heeft echter dadoljjk
die te sombere beschouwingen beantwoord met
de ontkenning dat ze aan een bezetting van
Zuid Perzië denkt. Za wil alleen de veilig
heid langs de karavaan-wegen verzekeren.
Een dor eerste maatregelen door Japan
voorgeschreven aan het ingeljjfdo Korea, is het
bevel, dat alle manneljjke inwoners, die lange
haren of, zooals de Chineezen, een staart dragen,
bet haar moeten laten kort knippen. Deze
bepaling heeft onder de bevolking groote onf-
stemming veroorzaakt. De beschaafde standen
geven den raad dit bevel op te volgen, maar
het volk beschouwt hen als vorraders en aan
gezien het gezag van de Jopanache politie
onvoldoende is, duiven Koreanen met kort
haar zich te Seöel 'a avonds nauwelgks buiten
hun deur te wagen. Het is opvallend, dat de
hooge Koreaanscho mandurjjnon, die zich steeds
uiterst conservatief hebben betoond, thans de
eersten zjjn, die dit bevel opvolgen, om zioh
de gunst der nieuwe regeeting te verwerven.
