MIDDELBURGSCHE COURANT.
w
H°. 238
1S3* Jaargang.
1910.
Maandag
10 October.
Middelburg 8 October.
ZeenwsGhe Omtrekken.
Uit Stad en Provincie.
Dcie courant verschijnt d a g e 1 g k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Frgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 8.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertent i n bjj abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags v6.6 r één [nnr
aan het bureau bezorgd z|jn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel moer
20 cent. Beolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtig hot Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA
MAR Am., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Dit nommer beslaat uit twee bladen.
EERSTE BEAD.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de vierde pagina
van bot tweede blad.
In de jongste gemeenteraadszitting van
M i dd e 1 b u r g heeft een verwijt weer
klonken dat maar zelden daar wordt
gehoord, n.l. omtrent onwelwillendheid.
Burg. en Weth. toonden zich gevoelig
over de manier van schrijven van het be-
etuur der Ambachtsschool en de voorzitter
van den raad betreurde, tijdens de zitting»
den toon van spreken van den heer De Veer,
dien hij denzelfden noemde als van den brief,
waarvan genoemde heer, naar hij zeide, de
volle verantwoording op zich nam; een verant-
woordiging die toch zeker wel gedeeld
wordt door zjjne medebestuur ders.
Aan de andere zijde kunnen wij ons zeer
goed voorstellen dat die bestuurders, vol
ijver als zij zijn voor die school en voor
haar bloei, teleurgesteld zich gevoelden
door het afwijzend voorstel van Bnrg. en
Weth. en gegriefd door de miskenning van
hnn streven om die school zooveel mogelijk
aan de tegenwoordige eischen te laten
voldoen. Vandaar hun verwijt aan dat
college over diens oppervlakkige behandeling,
die niet mocht verwacht worden van
het dagelijksch bestuur eener gemeente,
die zoo groot belang heeft bij goed vak
onderwijs, en dat zelf zegt„een zoo ruim
mogelijk uitgestrekte ontwikkeling van een
a. s. ambachtsman is toe te juichen."
Nu was dat verwijt volstrekt niet onge
grond, als men nagaat hoe ons dagelijksoh
bestuur bij voorbeeld schreef over de be
hoefte aan onderwijs in de electrotechniek
in deze gemeente. Van juist inzioht in be
staande behoette en iu de eischen dos tijds
geeft het antwoord van Burg. en Weth.
geen blijk.
Daarom gelooven wij dat de voorzitter
beter gedaan had te Bpreken van een
hoogen toon en de zaak niet zoo erg had
moeten opnemen.
Bestuurders van de Ambachtsschool heb
ben govraagd wat volgens hun meening
dringend noodig was.
Dat was hunnerzijds plicht.
Dat de financieele toestand van Middel
burg niet gedoogt daaraan te voldoen, is
te betreuren.
En het is te vreezen dat die toestand er
niet beter om wordt.
Groote omzichtigheid met het beheerder
financiën is daarom dringend noodigen
de Baad deed onzes inziens verstandig
daarmee rekening te houden.
Bij die beraadslagingen werd door een
der leden nog een zonderlinge opmerking
gemaakt.
Terecht werd erop gewezen dat de tus-
schen Burg. en Weth. en het bestuur der
Ambachtsschool gewisselde stukken wel inl
de Handelingen hadden opgenomen mogen
zijn.
Dit achtte echter een lid overbodig, om
dat zoo luidt het in 't verslag het
publiek geen recht hoeft overal zijn neus
in te steken. De kiezers vaardigen de
leden van den raad afdie hebben te be
slissen, niet het publiek.
Tegen zulk een opvatting kwam men
zeer terecht op,
Zij doet denken aan de dagen van vóór
1848, toen de openbare zaken in den regel
ïn 't geheim behandeld werden.
Die tijd is voorbij.
Dat de leden van den Raad te beslissen
hebben, spreekt v*n zelf maar juist ook
voor hen zeiven is het gewensoht dat de
kiezers op goede gronden kunnen oordeelen,
of zij, die ze afvaardigden, rechtvaardig
handelen en met recht zich over een of
ander beklaagden.
Bovendien gold het in dit geval eene
inrichting, waarbij zeer velen betrokken
zijn, waaraan Rijk en Provincie*subsidie
geven en zoovele anderen een bijdrage
verleenen.
En nu zal men toch niet willen ontken
nen dat die allen er ook belang bij hebben te
weten of het beheer over die Ambachtsschool
in goede handen beruBtof haar bestuur ook
met takt handelt of soms door onverstandig,
onpractisch optreden hare belangen bena
deelt.
In den tegenwooidigen tijd is men ge
wend en is het ook noodig dat over
pnblieke zaken het volle licht opga, niet
alleen uit financieel maar ook uit meer
dan óén oogpunt.
De kwestie, die het raadslid met enkele
woorden aanroerde, heeft meer dan een
kant. Zij is niet zoo gemakkelijk uit te
maken en allerminst op de wijze, zooals
hij dat wilde doen.
S'
Over het afgeloopen reisseizoen heeft men
in onze omgeving allerminst te klagen.
Integendeel.
Aan Middelburg versohafte het een
buitengewoon groot aantal vreemdelingen,
vooral des Donderdags, wanneer een extra
golegenheid vele bezoekers uit Ostende her
waarts en naar Vlissingen bracht. Dit
verschafte heel wat voordeel aan beide
gemeenten.
Wie daarvan niet minder profiteerde, was
de electrische tram naar Vlissingen die een
zeer groote verbetering en waarlijk een
sieraad mag heeten.
Wij meenen zelfs dat daardoor, misschien
ook wel met het oog op het nienwe dat
steeds trekt, het bezoek aan Vlissingen zeer
is bevorderd. Afgescheiden nog van de
vele verbeteringen die daar èn in de stad
zelve èn nabij het strand zijn aangebracht
en tot bezoek uitlokken
Het is en blijft steeds een genot daar
eenigen tijd te vertoeven en met recht
benijdde een vreemdeling ons, Middelbur
gers, het voorrecht zulk een badplaats zoo
in de nabijheid te hebben.
Druk is daar het afgeloopen seizoen ge
weest; overdruk soms. Verschillende hotels
hebben een groot aantal badgasten voor
langeren of kortoren tijd geherbergd, ter
wijl 't aan dagelijksch bezoek niet heeft
ontbroken. Er zjjn Zondagen gewee.t, dat
niet minder dan 3000 vreemdelingen in de
middaguren de boulevards bevolkten.
Telken jare wordt het bezoek aan zeebad
Vlissingen grooter, een gevolg van de doel
treffende reclame, die gemaakt wordt,
waardoor deze badplaats meer en meer
bekend wordt.
Het badterrein en zijn omgeving zijn er
in den laatsten tijd wel op vooruitgegaan.
De aanleg van kleine parken en de bouw
van verschillende villa's hebben er niet
weinig toe bijgedragen, dat juist dat gedeelte
van Vlissingen een trekpleister werd en
zoowel inwoners als vreemdeling geregeld
derwaarts hunne schreden richtten.
Domburg behoudt zijne heerlijke rust
en kalmteen vooral do wandelingen in
de verrukkelijke mantelingen en dreven
van Westhovein bosschen en duinen ver
schaffen een zeldzaam genot.
Daar kenmerkte zioh, zooals men oqb
onlags schreef het seizoen door eb en
vloed. Over het geheel schijnt het er niet
zoo druk geweest te zijn als in andere jaren.
Het lag echter voor de hand dat het
overlijden van hem, voor wien men dezer
dagen een gedenkteeken oprichtte, zijn
invloed op het bezoek zou doen gevoelen.
Dit zal zich, willen wij hopen, wel weer
herstellen.
Er is evenwel voor „Vreemdelingenver
keer" nog wel wat te doen om de belang
stelling voor deze rustige badplaats levendig
te houden.
Valkenisse trok dit seizoen vooral een
zeer druk bezoek en vindt meer en meer
bewonderaars.
Sinds wij eenige jaren geleden de aan
dacht op dit mooie plekje van Walcheren
vestigden, is de belangstelling daarvoor
gaande weg toegenomen. En nu de tram
Walcheren een goede gelegenheid biedt
derwaarts te gaan, vermeerdert het aantal
bezoekers voortdurend.
Hot gemak, dat de door Vreemdelingen
verkeer aangebrachte tr p biedt om hot
hooge duin met zijn zeldzaam schoon ver
gezicht te beklimmen, on de nieuwe ge
legenheid om zich te verpoozen werken een
uitstapje derwaarts in de hand.
Het is dan ook een eenig mooi deel van
Walcheren
Cit Oost Zeeuwsch Vlaanden
schrijft men ons
Of ze er komen zal?
Bij het stellen van deze vraag hebben
we iets veel vreedzamers op 't oog dan zij
die zioh in den laatsten tijd, in Nederland
en elders, afvragen„Of er oorlog komt."
Oorlog de Engelsche minister Salisbury
heeft indertijd, naar aanleiding van vragen
over en uitzichten op oorlog als zijn moeniDg
gegeven, dat een oorlog in don modernen
tijd zoo groote verantwoording oplegt, dat
zjj, die tot oorlogverklaren de bevoegdheid
hebben, er niet licht toe zouden overgaan.
Toch blijft men in ons goede vaderland
maar steeds gelooven aan oorlog in uit
zicht. Of het komt door de 40 millioen
of door het een en het ander, waarover
moeilijk te spreken valt, wie zal het zeg
gen. Desalniettemin, do oorlog kan
komen. Zelfs iemand als gonoraal Staal
vraagtWie zal zeggen dat de oorlog niet
zal komen
Evenwel, als wij in deze dagen in ons
OoSt-Vlaanderen vragen zal ze er komen,
dan denkon we heelemaai niet aan zaken
van oorlog, althans niet van oorlog in den
gewonen zin. Want we weten, dat er op
verschillend gebied oorlog kan worden ge
voerd, ook al is het niet met kanonnen en
kruit. Bij ons betreft de Vraag het stich
ten van een Hoogere Burgerschool. Waar
over al zoo lang sprake was. En we zijn,
naar we meenen, al zoo ver, dat we niet
twijfelend behoeven te vragenzal zij er
niet komen, omdat we gegronde hoop heb
ben dat die nuttige onderwijsinrichting
er wel komen zal.
*Aau belangstelling ontbreekt het althans
niet. Tenminste, als men belangstelling zien
mag in vergaderen en in préparatoire maat
regelen, alles met het oog op die sehool.
Die school, waarover men hot in Neuzen
in de jaren 80 al had en die er nu nog
niet is, terwijl Bergen op Zoom, dat in
diezelfde 80er jaren zijn drie jarige kroeg,
deze in dien tijd al in een vijfjarige heeft
zien veranderen. In den laatsten tijd is
men de zaak weer gaan opvatten. In dit
blad is daar te zijner tijd reeds melding
van gemaakt. Mensohen van velerlei klasse
en maatsobappelijken kring maakten zich
op, om de zaken van het Middelbaar onder
wijs te bespreken in verschillende bijeen
komsten zonder veel resultaat. In den
jongston tijd hebben zich een paar gemeen
teraden er mede beziggehouden. In den
Nenzenschen raad is besloten pogingen te
doen tot het verkrijgen van zoo'n school
en is pertinent de vraag gesteld of en
welke stappen reeds op dien weg waren
gedaan. Terwijl ook in den raad dor ge
meente Axel de H. B. 8. is ter sprake ge
komen, zonder dat de plaats van vestiging
definitief is bepaald. In 't begin kwamen
menschen uit het Oosten, het Westen en
het Midden van ons Oost-Vlaanderen bijeen.
Nu schijnt men meer te gAan localiseeren.
In Neuzen is men nu ook begonnen met
een poging om buiten het gemeentebestuur
om, te trachten een sehool voor Middelbaar
onderwijs te verkrijgen. Aan een voorloopig
bestuur, waarin gekozen zijn menschen, die in
't begin aan bovengenoemde gemengde ver
gadering deelnamen, is opgedragen voor-
loopige stappen te doen.
Belangstelling dns genoeg.
Of te veel?
Te veel belangstelling zou kunnen scha
den, omdat dan misschien de Regeering,
ten opzichte van Rijks-subsidie b.v., voor
een moeilijke keus zou kunnen komen te
staan. Tot dns verre was er nog geen sterk
geprononceerde rivaliteit tusschen de ge
meenten. Wat door velerlei belangstelling
wel eens zon knnnen veranderen. In
Vlissingen heeft men het zóo weten aan
te leggen, dat de H. B. S. er in betrekke
lijk korten tijd kwam. Wie zioh aan een
ander Dat ze er kome, en
spoedig, de lang gewenschte H. B. S.
in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen.
Of ze er komen zullen
We zijn nu toch aan 't vragen.
En, het „uitdoen" en laden van de
suikerbieten schiet met het mooie weer beBt
op, de avonden op het land worden al lang,
zoodat we voor overwegingen van allerlei
aard wat tijd beginnen te krijgen. We
hebben gezien, in een becijfering van don
heer V. G., dat in 1906 op de Staatsbe-
grooting in ontvang en uitgaaf 2 millioen
gulden was uitgetrokken voor het kanaal
GentTerneuzen, terwijl voor 1911 daarvoor
Bleohts f 90.000 geboekt staat.
Wil dat zeggen, dat de Regeering door
die aanvrage van bijna een ton wil te
keDnen geven, dat het haar ernst wordt
met het aanvatten van het groote werk,
van zoe'n oneindig groot belang voor
Neuzen en gansch zijn omgeving? En dus
ook dat alle veten zjjn vergeten Zoodat
men, wel wat laat, maar misschien nog
niet te laat, zal gaan ter hand nemen
waarom reeds sedert jaren is gevraagd
De nieuwe havenwerken en opslag
plaatsen, zullen ze er komen
„Voor de grootste schepen is nu de
ongestoorde doorvaart bij dag en nacht
naar Gent verzekerd. Te meer klemt
nu de vraag, of aan de nieuwe haven
werken de hand aan den ploeg zal
worden geslagen, oer de handel aich
geheel zal verlegd hebben van Ter-
neuzen naar Gent".
Zoo zegt in haar verslag over het vorige
jaar de „Terneuzensehe Handelskamer,"
zooals vaak de Kamer van koophandel en
fabrieken door de buitenlandsche bladen
wordt genoemd.
Wij weten maar al te goed, dat die
nieuwe werken niet uitslnitend een lokaal be
lang zijn voor Neuzen. Reeds nu worden
o. a. uien en aardappelen per zeeweg uit
gevoerd. Bn zij, die in genoemde plaats
hun zaken hebben opgetrokken op een
basiB van toenemende bevolking en toe
nemend verkeer, zij ook vragen zoo drin
gend zullen ze er komen
We meenen ons te herinneren, dat vroeger
in deze courant, bij een beschouwing over
coiiperatie, reeds is gesproken over coöpe
ratief licht, naar aanleiding van een be
spreking in den Gemeenteraad van Axel,
het centrum van ons Vlaandoren, over het
bouwen van een gasfabriek, terwijl er twee
electrisohe centralen vlak bij, in Neuzen,
zijn. Dezer dagen meldden de bladen, dat
onder leiding van het gewezen Herste
kamerlid voor Groningen, den heer Schol
ten, een commissie zioh heeft gevormd om
te komen tot een groote electrische cen
trale en een combinatie van fabrieken voer
electrioiteit, waardoor de gemeenten in
Groningen, Drenthe en Overijsel 's avonds
electrisch verlicht worden en kleine bedrij
ven zouden kunnen gebruik maken van
electrische kracht.
Zal ze er komende neiging bij de
mensohen, ook op het land, om zioh te
bedienen van electrisch licht en van elec
trische kracht, en door coöperatie dat te
doen op de voordeeligste manier? Zal hij
komende tijd, dat men zioh niet meer
beangstigt door ongegronde vrees voor dat
„blik8em"-licht
Boreu iu den grond naar zuiver water
bier; een onvergetelijken indruk vestigen
door een eerste landbouwtentoonstelling
daar; krachtige pogingen aanwenden tot
vermeerdering van handel on bedrijf op een
andere plaats het in letterlijken zin nieuwe
licht overal, 't zou den goeden naam van
Oost-Zeeuwsch Vlaanderen geen schade doen.
Wjj ontvingen het zestiende jaarverslag
ran de vereeniging Ons Huis al hier over 1
Mei 1909 tot 30 April 1910.
De Vereeniging telt thans 187 belangstel
lenden, 82 leden en 11 begunstigers.
Bjj den aanvang van het werksoizoen 1909
1910 lieten zich 450 personen, mannen en
jongens, vrouwen en meisjes inschrijven.
Het bezoek aan de loeszaal was dit jaar iets
minder druk dan het vorige jaar. Als bezoekers
zgn ingeschreven 145 personen, 121 mannen
en 24 vrouwen.
Voor do vier kwartalen hebben zich laten
insehrjjven BuccosBieveljjk 67, 75, 108 en 105
personen, samen 850 voor een kwartaal. Voor
al de 4 kwartalen waren ingeschreven 46, voor
3 kwartalen 15, voor 2 kwartalen 37 en voor
1 kwartaal 47 personen.
De leeszaal was 385 avonden voor bezoek
opengesteld. Het getal bezoekers was totaal
4822 personen, gemiddeld per avond 14 per
ponen.
Van 30 October tot 16 April werd wekeljjka
gelegenheid gegeven op aanvraag boeken te
ontvangen, om die thuis te lezen; door 66
personen werd van deze gelegenheid gebruik
gemaakt.
Uitgegeven werden 755 boeken, hetwelk
gemiddeld per avond 25 boeken is.
Voor de verstelcursuasen worden 96 meisjes
ingeschreven, waarvan 70 geplaatst konden
worden.
De knipcursus werd door 16 deelneemsters
gevolgd.
De avondclubje8 voor meisjes werden trouw
bozooht, evenals de middagclubjes voor jongere
kinderen.
Aan de verschillende leBsen werd deelgeno
men als volgtrekenen 13, meetkande 12,
Nederlandsche taal 13, schrjjven 19, Fransch
6, Engelsch 11, lezen en schrgven 4.
De cursus in cartonwerk werd door 5 jon
gens gevolgd.
Aan den zangcursus namen 65 meisjes deel
en aan den cursus in Esperanto 3.
De reisolub maakte mat 19 deelnemers een
reis naar Duitschland.
De rekening wjjat een uitgaat aan van
i 1125.34® en een ontvangst van f 908.92,
zoodat er een tekort is van f 216.42*.
In Januari komen de Wognummer9 weer
uitvoeringen in onze provincie geven.
De reisgids der Stoomvaart-Maatschappij
Zeeland yoor den winterdienst 1910/11 is weer
versohenon in de Nederlandsche, Engelsche
en Duitsche taal.
Ten kantore der Maatsohappg te Vlissingen
worden die gidsen op aanvrage kosteloos
verstrekt
Door de keurmeesters van vee en vleesoh
alhier is afgekeurd, als ladende aan bloed
vergiftiging, een geslacht kalf, uit deze ge
meente afkomstig.
Door de politie alhier is heden opge
spoord J. de R., te Ritthem, de dader van
de Donderdagavond in de Stationstraat plaats
gehad hebbende mishandeling.
Uit Vlissingen
sehrjjft men ons
Steeds bomt hier meer leven en beweging.
Wederom zgn groote stukken grond voor
villabouw aangevraagd.
De combinatie, die de exploitatie der bad
plaats op 't oog heeft en reeds zoo menigmaal
van zich heeft doen spreken, laat weer eens
van zich hooren. Het is hier gebruik dat,
wanneer men grond wil koopen van de ge
meente, de kooper vooruit de kooppenningen
stort, waarna de raad over den verkoop be
slist. Die combinatie nu wensohte indertijd
niet te betalen vóór de contracten geteekend
waren.
Toen dat gebeurd was, bleek nog geen lust
tot betalen te bestaan. Nu schjjnt dat ver
anderd te zjjn. Tenminste dezer dagen ie
t 5000 geBtor', terwijl het resteerend bedrag
(f 18.000) in de eerste week van Januari zal
voldaan worden.
Direct wordt dan overgegaan tot aankoop
van den grond rond het Grand Hotel, dat een
groote uitbreiding zal ondergaan.
Bovendien heeft de combinatie haar oog
laten vallen op een strook grond tusschen het
gebouw van den beer Siegers, staande naast
de jjssalon, en het haventje van den spni-
boezetn.
De optie, die de heer Roland op dien grond
had, is vervallen.
Het ligt in de bedoeling dit haventje met
tertijd te overbruggen om een directe ver
binding te krjjgen tusschen den Boulevard Ban-
kert en den Boulevard Evertsen. Doch alvorens
daartoe zal worden overgegaan, zal een flinke
brug gelegd worden rond den gevangentoren,
waarover ook rjjtuigen kunnen passeeren.
Het groote open vak in de huizenrjj van de
Coosje Buskenstr&at (Oprit) zal binnenkort
ook in handen van een bouwondernemer over
gaan, terwijl nu we toch over bouwen schrgven
we meteen wel kunnen melden, dat de téeke-
