MIDDELRIIRGSCHE COURANT.
fr. 226
Maandag
26 September.
ii>3* Jaargaig.
1910.
Deze courant verschijnt d a gelg ks, met nitzondering van Zon- en feestdagen.
frÖ» per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f S.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Adv ert'enti'ën bö^abonnememt op voordeelige voorwaarde».
Prospectussen daarvan z|jn aan bet bureau te bekome».
Advertentie» voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vó.ór één uur
aan het bnreau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elko regel meer
20 cent. Beclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen
Tot do plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtig het Algemeen Advertentle-Bnreau A. DB LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Bg deze courant behoort een bijvoegsel.
Middelburg 24 September.
Besmetting door melk van
tubercnleus vee.
De advertentie der Gezondheidscommissie
te M i d d e 1 b u r g, in het nummer dezer
courant van 17 Sept. jlhoeft de kwestie
van het gevaar van besmetting met tuber
culose door de melk meer onder de aan-
daobt van het groote publiek gebracht, en
het is misschien daarom wenBohelijk deze
zaak eenigszins nader te beschouwen.
Zooals algemeen bekend, is onze vee
handel met België van zeer grooten om
vang, en betreft deze eenerzijds slacht
vee, hetwelk regelrecht zonder onderzoek
aan de grens gevoerd wordt naar een
Belgisch abattoir, om daar ter plaatse te
worden geslacht. Vóór de inlading echter
moet dit vee aan het station van afzending
door een bevoegd veearts worden onder
zocht met. het oog op het vrij zijn van de in
de wet genoemde besmettelijke ziekten, als
bijv. mond- en klauwzeer, en die graden
van tuberculose, welk door klinisch onder
zoek zijn te onderkennen, dus waarbij het
ziekte-proces al eene zekere uitbreiding
heeft verkregen.
Anderzijds betreft onze uitvoer f o k v e e,
waaronder vooral moeten worden verstaan
boogdraehtige- of pas- gekalfde runderen.
Deze moeten gedurende zekeren termijn
in de z. g. qnarantaine-stallen op de Ne-
landsoh-Belgiiohe grens werden opgeitald,
om daar, o. a. door de tuberouline-proef,
op tubercnlose te worden onderzocht.
Het gedeelte, dat op deze proef niet heeft
gereageerd en dus als vrij van de ziekte
wordt beschouwd, gaat nu naar de verdere
bestemming, terwijl de reageerende runderen
worden teruggewezen, na van een merk-
teeken, bestaande uit twee ronde gaten in
het reohteroor, te zijn voorzien.
De volgende cijfers geven een beeld van
de in deze stallen opgenomen en van het
aantal teruggezonden runderen
In 1909 werden van uit ons land in de
13 aan de geheele Nederlandsch-Belgisohe
grens bestaande quarantaine-stallen 21.
runderen opgenomen, waarvan 1365 stuks of
6.5 procent werden afgekeurd wegens reagee-
ren op de tuberouline-proef. Op de Zeeuwsch-
Belgische grens komon drie zulke stallen
voor, nl te Veldzicht bij IJzendijke, te
Sas van Gent en te Clingë, waarop de on
derstaande cijfert van aanroer en terug
zending toepasselijk zijn.
Aangevoerd Hiervan of Percen-
aantal terug-
runderen. gewezen. 6
1905: 3206 550 17
1906: 3248 384 12
1907: 3111 320 10
1908: 2902 237 8
1909: 3472 266 8
Wat betreft de herkomst van het in
de Zeenwsch-Belgische quarantaine-stations
aangevoerd rundvee, kan bij benadering
worden opgegeven, dat 40 °/0 komt uit
Zeeuwsch-Vlaanderen en 10 uit de
andere provinciën.
Uit het boven aangegeven staatje springt
een teruggang van het tuberculeus procent
gehalte in het oog. Het zou echter onjuist
zijn dit geheel toe te sohrijven aan het
zooveel mindor voorkomen der tuberculose
in het algemeen, daar hierbij ook van in
vloed kunnen zijna een meer serieus
onderzoek aan de grens zelve, en b. eene
meer nauwkeurige schifting bjj aankoop
door de bandelaren.
Verder bljjkt uit deze cijfers, dat jaar
lijks een vrij groot aantal dieren, aan
tuberlose lijdende of in allen gevalle hier
van ernstig verdacht, in onze provincie
wederom worden teruggezonden. Met het
oog hierop zijn voor den Zeeawsehen vee
houder en den meikverbraiker de volgende
vragen van gewicht:
lo. Waar blijven deze runderen
2b. In hoeverre levéren deze in
streek waar ze komen gevaar van
besmetting op voor den overigen
veestapel in den mensch P en
3o. Welke maatregelen zonden tegen
een en ander in toepassing.kunnen
gebracht worden?
Aan eenige personen, aan de Zeeuwseh-
Belgieche grens wonende, die geacht konden
worden hiervan op de hoogte te zijn, werd de
eerste vraag voorgelegd, en de antwoorden
kwamen hierop neer dat enkele dieren als
slachtvee naar een Belgisch abattoir gaan
andere runderen schijnen over de grenB
gesmokkeld te worden, terwijl een klein
gedeelte door de boeren in Zeeuwsch-
Vlaanderen wordt opgekochtdit aantal
is eehter slechts gering, daar de veehouders
de beteekenis der gaatjes zeer goed kennen
bovendien worden deze runderen daar vrij
algemeen na afmelken vetgemest en ge
slacht, zoodat zij dan nog slechts korten
tijd kwaad kunnen stichten.
Waarschijnlijk bet grootst aantal gaat
via Zuid-Beveland en Waloheren naar de
Hollandsohe markten, doch een deel van
deze dieren blijft op Zuid-Beveland en
vooral ook op Waloheren achter. Hier
sohijnt men de beteekenis der gaatjes nog
mindor te kennen of misschien ook daar.
voor minder bevieesd te 2{jn.
Bij de beantwoording van de tweede
vraag, welke van zeer veel belang is, moet
worden vooropgesteld, dat men twee vormen
van tuberculose onderscheidtde opene,
waarbij smetstof van uit het dier naar
hniten kan treden, bijv. door ophoesten
van slijm bij longtubercnlose, met den mest
bij darmtnbercnlose, en o o k door de melk
bij uiertuberonlose en de gesloten
vorm, waarbij dit niet het geval ïb, bijv.
tabercnlose van borst- of buikvlies.
lij gesloten tuberculose is dus versprei
ding van smetstof uitgesloten, doch het
ligt voor de hand, dat wat heden gesloten
tnbercnloBe wafl, morgen in den open vorm
kan overgaan.
Onder de aan de grens afgewezen run
deren zullen zioh ook zeker wel gevaarlijke
dieren, dus met open tuberculose, bevinden.
De aard van dit gevaar moge blijken uit
het volgende
Door opgehoest slijm of andere af- en
uitsoheidingsproduoten zal smetstof naar
bniten kunnen treden, en direct of langs
een omweg, bijv. door het eten, andere
dieren, zooals runderen, varkens en plnim-
vee, kunnen doen ziek worden.
Yoor kalveren bestaat nog eene andere
wijze van besmetting, en wel door de melk
Bevat deze tuberkelbacillen, dan zullen
deze zich bij het jonge individn gemakkelijk
knnnen vastzetten en de ziekte doen ontstaan.
Vooral moet worden gewezen op het ge
vaar van het z.g. centrifuge-slibdoor de
middelpunt-vliedende kracht worden nl. de
bacillen met het vuil en de zwaardere
deelen der melk tegen den trommelwand
der centrifuge afgezet, welk belegsel het
slib vormt en das bij besmette melk krioelt
van tuberkelbacillen. Veelal wordt dit
1 i b achteloos voor de varkens of de
kippen geworpen, instede het zorgvul
dig te verbranden. Dat hierdoor
onder deze dieren de ziekte zeer sterk kan
voortwoekeren, terwijl zij op hun beurt
weer andere diersoorten kunnen besmetten^
behoeft geen nader betoog.
Dat melk vrij veelvuldig tuberkelbacillen
bevat, komt omdat bij alle open vormen
van tuberculose de smetstof den melkemmer
gemakkelijk kan bereikenherhaaldelijk is
dan ook waargenomen, dat op stallen, waar
slechts enkele gevallen van longtnberonlose
voorkwamen en waar de uiers geheel gezond
waren, toch de melk van den geheelen stal
was besmet geworden.
Het ligt voor de hand dat, evenzeer als
dieren, ook mensohen en meer in het
bijzonder kinderen, besmette melk onge
kookt drinkende, zich aan het gevaor van
besmetting met tabercnlose blootstellen.
Vooral ook in dit verband is het wenechelijk,
dat het percentage tnberonlens vee door
den terugvoer van de grens nog niet worde
verhoogd.
Om het gevaar, verbonden aan het ge
bruik van besmette melk, zoo gering mo
gelijk te maken, kan men versohillende
wegen bewandelen.
Het meeBt voor de hand liggend is wel
de melk te koken, doch ook door pasteuri-
seeren en steriliseeren, mits goed toegepast,
worden de bacillen onschadelijk gemaakt.
Hierbij dient er echter op te worden ge
wezen, dat het pasteuriseoren in de praktijk
gewoonlijk niet bij voldoend-hooge tem
peratuur en niet gedurende voldoenden
tijd geschiedt om de zekerheid te hebben,
dat alle tuberkelsmetstof is gedood.
Is das het voldoend verhitten der melk
afdoende om ze uit dit oogpnnt onschade
lijk te maken, toch heeft dit aan den anderen
kant weer groote bezwarenMelk toch is
a. h. w. eene levende vloeistof waarin ver-
II en de sloften, fermenten, voorkomen,
die door verhitting worden gedood of ver
nietigd, en jnist deze stoffen zijn vooral bij
voeding van jonge kinderen zoo goed
bIb onontbeerlijk.
Vandaar dan ook, dat men in de laatste
jaren is overgegaan tot bet oprichten van
modelstallen, alB bijv. het Buis ter Aa bij
Oosterbeek, waar het rundvee zorgvuldig,
o. a. op tabercnlose, wordt onderzocht en
melk op de meest hygiënische wijze
wordt gewonnen. De melk dezer inrichtingen
komt dan ranw in den handel, natuurlijk
jn verhoogden prijs, en kan dan ook
zonder eenig gevaar worden gebruikt.
Komende tot de maatregelen ter bestrij
ding zij "v ermeld dat in het verslag der
Rijksseruminrichting over 1904—5 dewen-
schelijkkeïd wordt betoogd dat onze Regee
ring den wederinvoer van tnbercnlenze
dieren uit België zou verbieden. E
zonden dan aan de Belgische abattoirs
kunnen worden geslacht, wat volgens de
daar geldende voorschriften mogelijk ia,
terwijl dit tevens voor de handelaren geen
sohade van beteekenis zou veroorzaken,
aangezien deze de gereageerd hebbende
dieren gewoonlijk met belangrijk verlies
aan de opkoopers moeten afstaan.
Tegen dezen maatregel echter werd van
regeering8wege op gehouden conferentiën
terecht aangemerkt, dat het niet aangaat,
dat een uitvoerend land den wederinvoer
weigert van aan de grenzen afgekeurde
producten.
Al is dit thans ten opzichte van het
afgekeurde vee mogelijk, er bestaat het ge
vaar dat zolk een maatregel het motief
zon kannen zijn tot algeheele sluiting der
grens.
Verder kon tot een enkel jaar geleden
rundvee met open tnberoulose op gnnBtige
voorwaarden aan het rijk worden overge
daan, doch thans is deze maatregel zoo
goed als buiten gebruik gesteld, daar over
't algemeen de veehouders de ziekte bij
een aangetast rnnd veel te ver lieten door
woekeren alvorens dit aan het rijk ter ont
eigening voor te dragen, zoodat bedoelde
runderen, vóór ze door het rijk werden
afgemaakt, in den regel al zeer veel kwaad
hadden gesticht. Met de groote som gelds,
welke deze maatregel jaarlijks aan de schat
kist kostte, werd dus zeer weinig resultaat
verkregen.
lij de toekomstige tuberculose-bestrijding,
die waarsohijnlijk eerlang van regeerings-
wege te wachten is, zal dan ook meer dan
tot nog toe aan het particulier initiatief
worden overgelaten en vooral kracht worden
gezocht in de samenwerking der regeering
met de fokkers of met vereenigingen van
fokkersterwijl verder zal worden gestreefd
naar doelmatige voorlichting van belang
hebbenden, met het oog op het tubereuloBe-
vrij opfokken van het jonge vee en het in
aoht nemen der hygiëne.
In afwachting van deze maatregelen zon
het m.i. aanbeveling verdienen de veehou
ders door eenvoudige bi ochures, door voor
drachten op iandboawvergaderingen en op
andere wijze zooveel mogelijk op de hoogte
te brengen van de gevaren en het nadeel,
dat het heerschen van tabercnlose onder
den veestapel met zioh brengt. Het gevolg
hiervan zal dan zijn dat langzamerhand
minder aan de grens afgekeurde dieren in
de streek zullen blijven hangen, terwijl de
kans tevens grootor wordt, dat, mochten
tooh nog enkele worden aangekocht, door
vetmesten na afmelken het gevaar van
verspreiding der ziekte tot een minimam
wordt teruggebracht.
VAN NBDERVEEN,
Plaatsvervangend districtsveearts.
Middelburg, 23 Sopt.
Uit Stad en Provincie.
Dinsdag a. treedt alhier mevrouw Van
ItallieVan Embden, een zeer begaafde spreek-
iter, op voor de afdeeling Middelburg van den
Bond voor Vrouwenkiesrecht om »De weg naar
het Nieuwe" te behandelen.
Hierop zjj de aandacht van belangstellenden
gevestigd. De vergadering is voor ieder toe
gankelijk.
Verder zjj verwezen naar de in dit nommer
voorkomende advertentie.
Hedenmorgen bezichtigden de afgevaar
digden der Nederlandsche Vereeniging voor Locaal-
spoorwegen en 1 ramweqen onze gemeente.
Om 11 uur werd per extra tram van Middel
burg naar Domburg gereden, waar hun te
één uur een lunch werd aangeboden door de
directie der N. V. Stoomtram Walcheren. Om
kwart voor vgf reed het gezelschap per extra
tram naar VÜBsingen, vanwaar de heeren om
7.10 met den mailtrein vertrokken.
Aan den kapitein ter zee C. A. Dominicus>
inspecteur van het loodswezen enz. te V1 i o-
s i n g e n, en dpn inspeotear der postergen en
telegraphie D. J. van Dieren te Middelburg
is vergunning verleend tot het aannemen en
dragen der versierselen van ridder der 2de en
4e kl. in de orde van den Rooden Adelaar van
Pruisen, hun door Z. M. den Duitschen Keizer,
Koning van Pruisen, geschonken.
Vrijdagavond had, door praohtig Septem
berweer begunstigd, de gewone uitvoering van
het Middelburgsch Muziekkurps, onder leiding
van den heer Jan Morks, op het Molenwater
alhier plaatB.
Er waB veel publiek aanwezig, en de zit
plaatsen waren nu weer veel beter bezet dan
in den laatsten tgd het geval is geweest.
Toen het programma was atgespeeld, gaf
de heer Morks de Trompetinenmarsch toe,
weer veel applaus verwierf.
ln verband met den diefstal bg de firma
Maas en De Groot is nog tegen zekeren F.
alhier proces-verbaal wegens heling opge
maakt.
De nagenoemde telegraafkantoren van de
Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen
zullen met ingang van 1 October, op Zon- en
feestdagen geopend zgn als volgt
Middelburg 8-9, 1—2,7—8;
Kruiningen 7—8, 12, 7—8;
Arnemuiden 79, 10.301130, 45.
Tevens wordt bekend gemaakt dat teGrg ps-
kerke een hulptelegraaf- en hulptelefoon
kantoor voor het algemeen verkeer zal worden
opengesteld.
De diensturen zgn geregeld alB volgt:
op werkdagen9—10, 12—1, 6—7
op Zondagen geen dienst
op feestdagen 8—9 v.m.
Dit Vllaalng*B.
Ten behoeve van de electrisohe tram
tusschen Vlissingen en Middelburg zgn thans
ook twee waggons vdor bagage ver voer aange
bracht.
Te K ape lie werd Vrgdagavond door
dr. Hoorweg van Heinkenszand een lezing ge
houden om te komen tot de oprichting eener
afdeeling van het Groene Kruis aldaar.
De spreker zette het doel en streven van
het Groene Kruis uiteen en toonde aan dat
een afdeeling dier vereeniging meer nut kan
stichten dan de bestaande vereeniging Liefda
digheid naar Vermogen, wgl die te plaatselgk
werkt.
De vergadering was door een 60 a 70 per-
Bonen bezocht. Direct kon nog niet tot de
stichting eener afdeeling besloten worden, wgl
daarover de algemeene vergadering van Lief
dadigheid. naar V ermogen moet beslissen.
De voorzitter der vergadering, de heer Van
der Brugge, ging, vóór haar te sluiten,
eens na om welke reden Liefdadigheid naar
Vermogen was opgericht. Die reden was de
onvoldoende bedeeling van eieren en melk aan
arme zieken door het burgerlgk armbestuur.
De Vereeniging heeft bg her bestunr dier
instelling in der tgd aangeklopt, doch heeft
thans nog geen Bubsidie. De heer Van der
Brugge gaf hierover zgn leedwezen te kennen.
Voor het politie-diploma is te Utreobt
geslaagd C. van Loon te R i 11 a n d-B a t h.
Te T h o 1 e n kreeg een jongeman bg het
openen van oen kogelflescbje een onbeduidend
wondje aan de band. Hg lette daarop niet,
ging gewoon aan het werk op het land, de
hand zwol op en er ontstond bloedvergiftiging.
Geneeskundige hulp werd ingeroepen, maar de
toestand verergerde steeds niettegenstaande de
arm geheel waB opengelegd tot onder den
oksel. Tot afzetting kon niet worden overge
gaan.
Eindelgk trad beterschap in en er bestaat
alle hoop op herstel.
In die gemeente werden in de week van
16—22 Sept. meer oesters afgeleverd don in
de daaraan voorafgaande.
De van Y e r e e k e verzonden hoeveelheid
steeg van 520.000 tot 695.000 Het was Engeland
waaraan deze belangrgke vermeerdering hoofd-
zakelgk te danken is.
Iers. en Th. Crt
Voor de verkiezing van een lid van den
raad te Hoek zgn candidaat gesteld de
heeren J. Deaker en A. de Keuning.
Uitgifte van postalorderg.
Sinds eenigen tijd kreeg, volgens liet ndbl.
van AntwM. de Boeck, wisselagent, wo
nende Paardenmarkt te Antwerpen, het be
zoek van een Hollander, die telkens Engolsche
postbons kwam uitwisselen
Verleden week bemerkte De Boeck, dat er
tusschen de postbons drie valsche waren.
Een naam was er uitgewj^ht en een andere
ervoor in de plaats geschreven. Toen Woens
dag do Hollander, die ditmaal van zijn vrouw
•rgezeld was, weer postbons voor een
waarde van 20 pond sterling kwain uitwis
selen, werd hij aan de politie overgeleverd.
I)e aangehoudene, zekere Adriaan B., van
3! i d d e 1 b u r g, verhaalde toen dat zekere
Darling of Harling, van Engeland, geld aan
zekeren P, van Middelburg, schuldig was en
hein daarvoor die postbons had gestuurd.
P. zou dan den verdachte gelast hebben, ze
te Antwerpen om te zetten
ln het bezit van B. werden nog 229 bons
gevonden, waaronder valsche van 60 centim
1 shilling en 1 p. st. waarde. Men denkt bier
met oen lid van een bende te doen te hebben,
alhoewel hij bij hoog en bij laag blijft bewe
ren, dat hij alleenlijk in commissie handelde.
De Hollander blijft voor verder onderzoek
ter beschikking van den procureur des ko-
nings opgesloten.
Verbindingsweg Noord Brabant
en Zeeland.
Dooi de Scheldedam-commissi© is 20 Sep
tember een adres gericht aan de ministers
van Waterstaat en van Finantiën met ver
zoek tot aanleg van een verbindingsweg tus
schen Noord-Brabant en Zeeland
Bij dat adres is een uitvoerige memorie
van toelichting gevoegd-
Daarin wordt allereerst vermeld wat sedert
1867 door verschillende lichamen ts verricht
om te komen tot de gewenschte verbinding.
Toen de op 18 April j.l. op initiatief der
vereeniging Vlissingen Vooruil gevormde com
missi e de zaak ter hand nam, heeft zij in de
eerste plaats nagegaan wat vroeger was ge
vraagd en welke bezwaren bij de regeering
waren gerezen, teneinde daarna haar gedrags
lijn vast te stellen.
De commissie beaamde geheel de door de
regeering aangevoerde gronden om don «ver
bindingsweg te leggen langs den dqk van een
te maken polder ten Zuiden van den Spoor-
wegdam, en heeft daarom aan een deskundige,
den heer Van Wuijckhuise te Middelburg,
opgedragen zulk een weg te ontwerpen en
de kosten daarvan te berekenen en daarte
genover ook to waardeeren de gronden die
door een cventueele inpoldering zullen wor
den drooggelegd.
De v.itkomst van het onderzoek Van den heer
Van Wuijckhuise schijnt der commissie zeer
bevredigend too. Waar de vrees scheen te
bestaan dat de gronden bezuiden den spoor-
wegdam nog een reeks van jaren niet rijp
zouden zijn voor inpoldering, heeft het on
derzoek geleerd, dat met inpoldering inder
daad nu reeds een belangrijke winst is te
behalen, zooals blijkt uit de bij de memorie
gevoegde beg rooting.
De commissie geeft nu den ministers het
volgende in overweging
Dat hot Rijk make een afsluitdijk tusschen
den Völckerpuldei en den Eersten Bathpolder,
ongeveer ter hoogte van den Spuiboezem van
den VoZcfcerpolder, met de daarbij behoorende
werken, als aangegeven op een bij de memorie
gevoegde leekening, en over den binnenberm
legge een klinkerbeslrating lot een gezamenlijk
bedrag van f 151.074.
Dat verder door het Rijk gelegd worde een
klinkerbeslrating over de binnenbermon van
den Völcker-, den Bath- en den Reigersberg-
sehen polder, met eenige daarbij behoorende
werken, evenoens aangegeven op het plan, tot
een gezamenlijk bedrag van f 18.571zoodat
