MIDDELBIJRGSCHE COURANT.
Woensdag
14 September.
N° 213'
K*. 216
133* Jaargang.
1910.
Deze courant versohgnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
rrijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f i.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertenti'ên bjj abonnemcmt op voordeclige voorwaarden.
Prospeotussen daarvan zyn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags vó.ór één nnr
aan bet bnrean bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke Tegel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij ini
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gereobtig het Algemeen Advertentie.Bnrean A. DB LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Hot seizoen om te lezen nadert weer.
Men abonneere zich daarom op ohb blad.
Zij, die dit tegen 1 October doen, ont
vangen de nog deze maand verschijnende
nommers kosteloos.
Wij herinneren tevens dat ons blad nog
des avonds wordt bezorgd in Vlissingen;
Goes en in tal van gemeenten op Walcheren.
Zeenwsch-Vlaanderen en Zuid-Beveland.
Middelburg 13 September.
Bet wezenlijke en het
geheimzinnige.
Het technisohe, het zaakkundige der
kwestie valt bniten het oordeel derleeken.
De verdediging van ons land, de hand
having onzer neutraliteit, is een vraagstuk
dat de militaire deskundigen hebben te
Maar bot zal toch'*geen hunner mogen
verwonderen dat, waar er telkens blijkt van
groot verschil onder hen zeiven; waar
het eeno stelsel voor, het andere n»
wordt op zij gezet en weer vervangen
door een derde, een leek van zelf de vraag
doet: wie geeft ons de waarborgen dat wij
voor de schatten, die aan Oorlog en Marine
worden besteed, de zekerheid krijgen dat
ons land w e z e n 1 ij k verdedigd kan
worden
Wij hebben op dat gebied treurige er
varingen.
Het vat der Danaïden voor leger en
vloot is niet te vullen.
En telkens en telkens moet ook onzer
zijds, op het voorbeeld der groote rijken,
geofferd worden op het „altaar der vader
landsliefde" zooals dit met een groot
woord heet, maar welke offers ten slotte
toch den belastingschuldigen de tranen
in de oogen brengen.
Alom in de gansche wereld klagen de
volkeren steen en boen over de ondrage
lijke lasten, die van een en ander het
gevolg zijn.
En nog maar steeds komt geen einde
aan die nu reeds hoog opgevoerde eisohen;
aan de uitvindingen die de rijken dwin
gen lecning op leening te slniten.
Het is een rampzalige noodzakelijkheid
waaraan men zich niet kan onttrekken.
Tal van eischen, op maatschappelijk ge
bied rechtmatig gesteld, moeten onbevre
digd blijven, omdat het volk gebukt gaat
onder de lasten voor een eventneelen krijg,
waarop, naar het voortdurend heet, allen
zich steeds moeten voorbereiden.
Op dat punt is men nooit uitgedachten
juist elke nieuwe uitvinding houdt een
kamp tegen maar dwingt een tegenpartij
tot een streven om haar weer te overtref
fen, ten koste van nieuwe uitgaven.
Zoo worden de beste krachten van een
natie opgezogen toot een doel, dat verlam
mend werkt op de algemeene welvaart op
sociaal gebied.
Waar is het eind
Niemand kan het zeggen.
De groote vraag is nu maar of kleine
mogendheden aan zulk een moordenden
wedstrijd moeten meedoen.
Het hangt veel af van haar positie tegen
over de groote.
Zwitserland b.v. kan het rnstig aanzien.
Dit heeft in zijn natuurlijke ligging een
waarborg voor zijne onafhankelijkheid.
Noorwegen en Zweden zullen ook minder
gevaar loopen dan b.v. België en Nederland.
Hun ligging brengt hen allioht in het
gedrang.
Maar toch is de vraag of dit gevaar
*oo dreigend is dat men zich ongekend
hooge offers moet getroosten voor een
stelsel dat allioht weer na korten tijd geen
cant meer waard is.
Onze Regeering vraagt veertig millioen,
een som over 22 jaar te verdeelen.
foor dit ontzaglijk bedrag wil zij knst-
for ten laten maken, o. a. een te Vlissingen,
tot handhaving dor onzijdigheid op de
Westerschelde, en een ter beBoherming van
de Goereesche zeegaten.
In de stelling Den Helder moetjiok een
en ander veranderd en verbeterd worden.
De bewapening en uitrusting der zee
fronten van bestaande vestingwerken en
versperringen der zeegaten moeten worden
verbeterd.
Tot verdediging van die zeegaten dient
de zeemaoht te worden uitgebreid, wat
ruim twaalf millioen zou kosten, want er
zouden moeten worden aangeschaft 8
gaande torpedo-booten, 14 pantserbooten
en 2 onderzoebooten. Bovendien moeten
dan geleidelijk vervangen worden de reedB
aanwezige, doch voor den dienst der kuBt-
defensie ongesohikt wordende sohepen, n.l.
4 pantserschepen, 18 groote en 10 kleine
torpedobooten en 3 riviervaartuigen. Voor
die vervanging zou dan jaarlijks f 1.700.000
worden uitgetrokken.
En dan zijn wij dan aan het einde
Dat is nog do groote vraag.
De last, die daaruit voortkomt, loopt over
22 jaar. Twee millioenen bijna per twaalf
maanden.
Maar middelerwijl blijven de gewone uit
gaven voor Oorlog en Marine ook voort
duren.
En wat meer zegtin die jaren zal de
mogendheid, tegen wie dit alles gericht is,
natuurlijk niet stilzitten, en zal zij er zich
zeker op toeleggen om ons mooi uitgedacht
stelsel te niet te doen of op een ander
middel peinzen om, als het Duitsohland den
oorlog wil aandoen, of dit wederkeerig haar,
een geheel andere methode te volgen.
Of wat ook mogelijk is andere
deskundigen io ons land, die na eeni-
gen tijd allioht geroepen worden om te
handelen, zullen beweren dat hot gevolgde
stelsel weer niet deugt en gewijzigd dient
te worden, willen wij onze onafhankelijk
heid solide knnnen handhaven.
En wij hebben dan ook om Duitsohland
te believen weer nieuwe offers te brengen.
Allerlei mogelijkheden worden geopperd,
allerlei gevaren ons voorgespiegeld om te
betoogen het nut van zulk een enorme
nitgaaf.
Maar als wij ons op dezo wijze moeten
laten dwingen tot uitgaven, die ons eigen
lijk ruïneeren, dan weten wij niet wat beter
isaf te wachten wat er komen kan zonder
die kustverdediging, en kraohtig de hand te
slaan aan een grondige hervorming van onze
levende strijdkrachten, opdat we einde
lijk eens krijgen een weorbaar en weer-
krachtig volk, dat zooveel mogelijk aan
ieder, die ons aanvalt, krachtig tegenstand
kan bieden met behnlp van zooveel na
tuurlijke en verdere verdedigingswerken
als ons land reeds beziten dan verder
rustig te werken aan onze verbetering op
sociaal gebied, onze inwendige positie
dit punt te versterken,dan met e en ledige
sohatkist, nog erger met een ondragelijken
schuldenlast, aan militaire eischen van
andere zijde te voldoen.
Want er is nog een belangrijke kwestie
't spel.
Het werkelijke hebben wij onder de oogen
izion, thans doen wij dit nog even het
geheimzinnige.
Sinds baron Van Heeckoren van Keil
in de Eerste Kamer zijn mededeelingen
deed, zijn onthullingen ten halve blootlegde,
is er nog niet voldoende opgehelderd wat
er eigenlijk waar is van een pressie, door
een zeer bevrienden monarch op onze
Regeering nitgeoetend.
Alles, wat dit gewezen lid der Eerate
Kamer gezegd heeft, moge niet juist zijn,
er is toch alle reden om aan te nemen dat
daaraan toch een fond van waarheid ton
grondslag ligt.
De honding van den Minister van Bniten-
landsohe zaken tegenover baron Van
Heeckeren heeft in die meening zeker velen,
evenals ons, versterkt.
De Nieuwe Courant vindt nu aanlei
ding tot de vermaning dat „die Bensa-
tioneele zaak eehter eens en voorgoed bniten
elk verband dient gesteld te worden mot
de ingediende plannen, vooreerst omdat zij
in de beooïdeeling ervan een fantastisch
element zon brengen dat slechts ter ver
troebeling strekken kan, maar vooral om
dat zulk verband weersproken wordt door
het nnchtore feit, dat de plannen der „Com
missie van Samenwerking", waarop de door
de Regeering aangeboden voordracht tot
verbetering van do kustverdediging steunt
dagteekenen van 1903—04 en du3 anterieur
zijn aan de baweerde poging van Duitsche
zijde om zich met onze landsverdediging te
bemoeien. Neen, de kustverdediging is in
de allereerste plaats een Nederlandseh
belang, daaromtrent kan geen twijfel be
staan."
Dit klinkt nu wel zeer mooi maar een
nuchtere besohouwing der zaak geeft toch
ook aanleiding tot de veronderstelling dat
daarom zulk een pressie op onze Regeering
toch niet uitgesloten behoeft te zijn. Zij
toch kan juist door die pressie, die J
vermoedt, aangespoord zjju om de plannen
der „Commissie van Samenwerking" van
1903—04 van naderbij te beschouwen, en
vervolgens de voordracht in te dienen.
Wonder toch dat vroegere regeeringen
die plannen hebben laten rusten.
Waarschijnlijk deinsden zij voor de groote
kosten terug.
En misschien ook want indertijd zin
speelde dr Kuyper immers tegenover den
heer Van Heeckeren op dien geheimzinnigen
brief voelde het toenmalige kabinet dat
er voor de eer van onze natie iets beleedi-
gends lag in zulk eeu pressie.
„Wij zouden zoo schreef de Zutph.
C/t tereoht werkeljjk als natie diep
gezonken wezen als we, allerlei verdragen
en 't gansche volkenrecht ten spijt, door
een of andero bnitenlandscho mogendheid
geprest konden worden onze nationale ver
dediging in boteren staat te brengen. Zoo
wo voor dergelijke dreigementen ooit zouden
zwichten, ware het met ons eigen volksbe
staan gedaan. Want kreeg Duitschland
werkelijk de bevoegdheid ons voor te
schrijven hoe we onze kustverdediging
moeten iuriohten, dan zou aan Engeland
evenzeer het recht toekomen ten dezen weer
andere eischen te stellen. Maar lieten we
alleen Dnitschland over ons commandeeren,
dan ware het maar verstandiger en een
voudiger tevens niet te beginnen met te
spelen voor vazalstaat van onzen Ooste
lijken nabuur doch liever ineens onder
danig te verzoeken in het groote staats
verband van Duitschland te worden opge
ien, met al zijn hinderlijke wetten, welke
lijnrecht ingaan tegen ons volkskarakter
dat leeft en gedijt in de vrijheid."
lij de behandeling van het wezenlijke,
d.w.z. het nu ingediende wetsontwerp, mag
er over hot geheimzinnige nog wol wat
meer licht opgaan, tenzij dit bij de bespre
king der begrooting voor Bmtenlandsche
zaken reeds geschied mocht zijn.
Oost-lndië.
Volgens de Arnh. Crt. heeft de gouverneur
van Atjeli, die tijdelijk te Arnhem vertoeft,
de telegrafische mededeeling gekregen, dat
neergelegd zijn Teungkoe Tjbi Ma'ot Tiro er
het vijandig gebleven landschapshoofd Keud-
jioeen Geumpang, en dat in de onderafdeeling
Meulaboh zich gemeld heeft Teungkoe Pidië
met een honderdtal volgelingen.
Het zijn alle drie zeer belangrijke hoofden
van het verzet, dat hiermede in Pidië en Meu
laboh als geëindigd beschouwd kan worden.
Dit belangrijk bericht wordt ons heden per
telegram uit Den Haag officieel bevestigd.
lndië en Krnpp.
A\» kleine aanwijzing hoe het Kicpp-
monopolie in lndië beschouwd wordt het vol
gende
De Sumatra Post van 19 Juli bevat dit
telegram
„Verwacht wordt, dat de regeering in
geheime nota aan de Staten-Generaal zal be
proeven, het ongunstige rapport over de leve
ranties van Krupp te nentraliseeren. Daarna
zal de Kamer hoogst waarschijnlijk tot publi
catie van de itnkken besluiten."
Dit telegram wordt opgenomen onder den
titel Kruip voor Krupp."
KORTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
Te Waalwijk is Zondag, ter viering van hot
tienjarig bestaan van den Alg. Ned. Bond
van Schoenfabrikanten, een feestelijke ver
gadering gehouden.
Het hoofdbestuur werd ten sladhuize door
het gemeentebestuur ontvangen.
In de algemeeno vergadering gaf de v
zilter, de hoer E. Klijberg, een uiteenzetting
van hetgeen de Bond in zijn 10-jarige bestaan
heeft verricht.
Uit de rekening en verantwoording van den
penningmeester bleek dat de ontvangsten van
30 Juni 1908 tot 30 Juni 1909 hebben bedra
gen f 915.74, de uilgaven f 216.35, zoodat
er een batig saldo is van f 699.39.
Aangaande do begrooting voor het volgende
jaar werd meegedeeld dat de inkomsten ver
moedelijk zullen bedragen f 1175, do uitgaven
f 785, zoodat er op een batig saldo van
ongeveer f 390 gerekend zal mogen worden.
Daar de onkosten voor de collectieve ten
toonstelling te Brussel aanzienlijk zijn ge
weest, en ook deze feestelijke vergadering
nog al veel kosten zou, werd besloten,
houden van wedstrijden voor een jaar uit te
stollen.
De aftredende voorzitter werd bij acclamatie
herkozen. De heer Schellekens, van Dongen,
bracht warme hulde aan den heer Klijberg en
zijn voorganger, wijlen don lieer Travaglino,
dien ook de voorzitter Jhj de opening der
vergadering had herdacht.
Als plaats, waar do volgende jaarlijksche
vergadering gehouden zal worden, werd V 1 i s-
u g e n aangewezen.
Maandag is te Koog aan de Zaan do jaar
vergadering gehouden van den Nederlandschen
Solfbond, waarin tevens het 25jarig bestaan
in den bond word herdacht.
Als bestuurslid werd o.a. herkozen de heer
F. Q. C. den Hollander te Goes.
De volgende jaarvergadering zal Ie Zuid-
Scharwoude gehouden worden.
Benoemingen enz.
By kon. besluit
is benoemd in de orde van Oranje-Nassau,
tot ridder, mevrouw de douairière luü.-gen.
N. van Willes, geboren J. C. Janse van Zou-
telando en Werendijcke, eerelid Van deVor-
eeniging Het Neder landsche Ttoode Kruis.
is benoemd tot griffier ibij het kantongerecht
te Heerenveen, mr. G. Hovens Gréve, thans
adj.-com. bij het Departement van Oorlog
is benoemd tot subst. off. van justitie bij
de prr.-rechtbank te Arnhem mr. E. J. H.
M. van Rijckevorscl, thans te Zutphenen
F. M. Burke benoemd tot consul der
Nederlanden te Algiers, buiten bezwaar van
's lands schatkist
De SI. Crt. No. 213 bevat een besluit van
den 7don September 1910, tot bekendmaking
van het op 11 October 1909 te Parijs ge
sloten internationaal verdrag betreffende bet
verkeer met automobielen.
In diezelfde St. Crt. is opgenomen het
programma van de a s. opening der Staten
Generaal.
H. M. de Koningin zal te één uur van
het Paleis afrijden. De stoet zal rijden door
de Heulstraat, het Lange Voorhout en den
Korten Vijverberg naar liet Binnenhof.
Naar het Paleis wordt gereden van het
Binnenhof, ,over den Korten Vijverberg, het
Lange Voorhout cn door de Heulstraat.
Voorts zijn in bedoeld nummer van de
St. Crt. opgenomen de bepalingen van orde,
getroffen door den voorzitter der vereenig-
de vergadering.
De gewone audiënties van de Ministers van
Marine, Koloniën, Financiën, Buitenlandsche
zaken, cn Justitie zullen deze week niet
plaats hebben.
De Centrale Commissie voor de vissoherg-
examens (stuurlieden en sohippers), bedoeld
in het Kon. besl, van 3 Mei 1910 Staatsblad
no. 131), zal, aanvangende 4 October, zitting
houden te lJmuiden.
'Ljj die aan deze examens wenschen deel te
smen, moeten zich daartoe vóór 24 Septem
ber schriftelijk wenden tot den voorzitter der
commissie.
Voor bijzonderheden zie men de &t, Crt.
Uit Stad en Provincie.
Het tooneelaeizoen vanwege de afdeeling
Middelburg van het Ned. Tooneelverbond
vangt Vrjjdag 30 September aan, en wel met
een voorstelling, te geven door de Kon. Ver-
eeniging Het Nederlandseh Toonsel.
By die gelegenheid zal worden opgevoerd het
dezer dagen voor het eerst gespeelde Zeventien
jaar van Mac Dreyer, waarin optreden de da
mes Mann—Bouwmeester, Lobo-Brakeniiek
en de heeren L. H. Chrispija, Jan C. de
Vos en Renle.
Een mooie voorstelling dn»,
De miliciea A. D., van het 2# bataljon 3e
regt inf. te Middelburg, verdacht Tan de
bekende mishandeling met doodeljjken afloop
op 31 Augustus, is heden ter beschikking ge
steld van den auditeur militair te 's Graven-
hago en overgebracht naar het huis van
bewaring aldaar.
Hg bljjft, naar men ons heden uil Den Haag
meldde, alle schuld ontkennen.
ln den Tuin op het Noord Bolwerk a 1-
hier worden dezer dagen de volgende pro
gramma's uitgevoerd
Woensdagavond door het muziekgezelschap
Zeelandia van Vlissingen, directeur de heer
H. M. Huibregtsen, Roosevelt, Marohe Ameri-
caine, F. Barrégas, Rose Rosen, F, Lehar, Ou
verture Berlin wie es Wcint und lacht, A. Conrftdi,
Serenade, Braga, Marche du Ralliement, R. Wi-
bier, Brise Ether ie, Valse de Genre, F. Popy,
Lustige Wittwe, Potpourri, F. Lobar, en Boeren-
Marsch uit de Fidele Bauer, L. Fall.
En Donderdag avond door het Aiiddtlbvrgsch
Muziekkorps, directeur Jan Morks, Or la Scoppia!
Mnrsch, Lebar, Ouverture van de operette
Ftotle Bursche, Von Suppé, Einleitung und
Walzer a. d. operette Die Landstreiclier, Ziehrer,
Heimlich, Stil und Letse, Gavotte, Lineke. Frag
menten uit de operette Die Lustige Wittwe
Lebar, Regimentskinder 1 Marsch, Fucik, Polni-
scher National Tam no. 1, Sohawenka, Piccolo -
lied uit de operette Etn Walsertraum, Straus,
L'Or etCArgent Valse Viennoise, LebAr, Rigau-
don, Danze Antique, Gasne, The Gondolier,
Iutermezzo Améticain, Powell en Ballet Rtpag -
nole, Desormes.
Dit Vlissingen.
Aan bet stoomschip, dat voor rekening van
den Koninklijken West-Indischen Maildienst te
Amsterdam op de werf der Koninklgko Maat-
scbappg De Schelde zal gebouwd worden, zal
de naam Oranje-Nassau gegeven worden.
De landbouwer P. Brasser van Koude-
kerke, met zjjn zwager heden op weg naar
de markt te Vlissingen met den veerewagen,
ontmoette by de hotstede van D. Besujjen, bjj
Broedershoek, de auto 69712. Het paard
dranide onmiddellijk om en kwam met den
wagen in do sloot terecht. De inzittenden waren
van den wagen gesprongen, de eitjos waren
ochter gebroken, de boter zat in één klomp
in de korf. Het paard bad geen letBel beko
men, en de wagen slechts lichte schade.
Na een onderhoud met don eigenaar der
auto werd de vermoedelijke schade door dezen
vergoed.
Door de hulp van den landbouwer J. A. en
paarden van A. W. stonden paard en wagen
eer spoedig op den weg.
Jhr De Muralt die. zooals gemeld, ontslag
nam al» lid vau den gemeenteraad van
Zierik zee, deed dit omdat hg meent, dat
goede uitoefening van het ambt van in
genieur van Schouwen in versohillende gevalle*
n de gegeven o m s tan d i gh ede
onvereenigbaar bljjkt te zjjn met het lidmaat
schap van den raad.
Tot schatters der paobtwaarde vau gron
den in den oalamiteuzen Suzannapolder sjjn
door den djjkrand benoemd de heer A. Bierens
te St. Annaland, door de arrondissements
rechtbank te Zierikzee de heer D. Kenr te
Soherpenisse en door Gedeputeerde State* van
Zeeland de heer M. Christiaanse te Tholen.
- Met 1 Sept. zjjn de klerken der posterjjen
telegraphic 2e kl. C. C. Vogel van Tholen
naar Amtterdam en H. F. Rung van Amster
dam naar Tholen verplaattt.
De klerk le kl. R. K. Veenhui» is van Sas
run Gent naar Tiel verplaatst.
In de afgoloopene week, 4—10 Sept.,
zjjn aan de kade te Philippine 4865
balen mosselen gelost.
Hiervan gingen 416 balen naar de mjjne*
in Gent en R{jsel. Ofschoon de kwaliteit zeer
goed is, brachten zjj niet meer dan fr. 2.5—fr 3
per baal op, zoodat de moiselhandelaar na
aftrek van kosten van verzending hier zeer
weinig aan verdient. Aa* geregelde afnemers
in België en Frankrjjk gingen 2585 balen
welke fr 3.5—fr 4 en zeer enkele partjjtjes
A fr 4 5 van de band gingen.
Belgische en Hollandsche venters kochten
2796 ton A 60 K.G. tegen fr2—fr3 en fr 31/»
per ton al mst kwaliteit.
Hollandsch on Belgisoh mosselzaad ongeveer
1500 ton ging tegen f0.80 van de hand. Zui-
derzeezaad niet aangevoerd. Garnalen voor ds
Fransehe en Belgisehe mjjnen 52 manden A
25 K.G. brachten fr 0.60 per K G. op-
In de Maandag j.l. te Uzeadjjke
gehoudea raadszitting werd, behalve de reedt
gemelde benoeming van secretaris, eerst de
instructie van dien ambtenaar vastgesteld aa
besloten tot tegemoetkoming in de koste*
voor verharding van een aarden weg ia do
