MIDDELRURGSCHE COURANT.
H°. 214
1910.
Maandag
12 September.
Middelburg 10 September.
Dit Stad en Provincie.
Onderwijs.
BUITENLAND.
153* Jaargang.
Bei» oosiaat -reMcfcgut d a g e 1 ij k a, met uitzondering »«n Zon- en reotdngen.
Prgn per kwartaal, «ooirel Toor Middelburg ale Toor alle plaatBen in Nederland franco pp. f J.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertent ilë n bjj abonnememt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgende nnmmer moeten dee middags vó.ór één nnr
aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel moer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, ia gerechtig het Algemeen Adverten(le>Burean A. I>E LA
91 AR Ar., N.Z. Voerbnrgnal 266, Amsterdam
Bjj deze courant behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de gebruikelijke plaats.
De Ontwerpen
Raden- en Ziekte-wet.
Y.
(SUt).
In het kort wensch ik thans tot slot
mijn eindoordeel over de ingediende ont
werpen mede te deelen.
Sinds langen tijd ziet Nederland nit naar
een ziektewettwee maal zijn wij er aan
toe geweest, maar telkens had er een op
schuiving plaats der politieko partijen, die
het den Staten Generaal onmogelijk maakte
de ontwerpen in behandeling te nemen. In
de naaste toekomst is stabiliteit in ons
parlement te wachten en ban het ministerie
zich ongestoord wijden aan haar politiek
program dat o. a. bevat voortzetting der
sociale wetgeving.
Ongedaldigen begonnen reeds te mop-
geren, sommigen zelf te verwijten dat de
Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel niets meer voelde voor zijn oude
denkbeelden.
Van Minister Talma, eertjjds voorzitter
van Patrimoniumals politiek perBOon op
gekomen uit die arbeiderspartij, bekend met
de behoefte van de groote masBa, was te
wachten een regeling van dit vraagstuk,
afwijkend van die zijner voorgangers al
was het eerBte ontwerp dan ook afkomstig
van den grooten leider der anti-revolution-
naire partij. De Minister, meer dan hom
aangenaam kan zijn bekend met de praetijk
der ongevallenwet, als democraat van huis
uit geen bewonderaar van sterk doorge
voerde centralisatie van maoht, zou, het
kon niet andere, een systeem van verzekering
voordragen dat leefde in het volk. En
dit is m. i. den Minister in de Raden wet
volkomen gelukt. Dit nieuw te stiohten
instituut ïs in hoofdzaak een demooT&tisohe
organisatie. De belanghebbende partijen
stellen het saam door algemeen kiesrecht,
althanB wanneer bij amendement het ont-
kiezeren onmogelijk wordt gemaakt.
De maoht van werkgever en arbeider zijn
in het Bestuur en in de Algemeene Verga
dering gelijkelijk gewaarborgd, wanneer de
voorzitter wettelijk verplicht is neutraal te
blijven. Er zal van den Raad van Arbeid
een irissohe kracht uitgaanwerkzaam op
een verzekeringsgebied van 70.000 men-
schen is 't inderdaad bereikbaar, dat hij de
sociale behoefte volkomen kent en in ver
ordeningen vastlegt, hetgeen noodig is om
de wet te doen leven in en door belang
hebbende partijen. De kracht van het stem
biljet worde niet beperkt door de bepa'ingen,
noodig ter regeling der verkiezing. Het
behoeft geen betoog hoe noodig het ia dat
geheime stemming daarbij verzekerd zij.
Onmisbaar is de imperatieve eiseh, dat elke
partij zijn eigen candidaten stelt.
Volgens het ontwerp bestaat de waar
schijnlijkheid, dat derden, bedoeld zijn
de geestelijke leiders der vakorganïsatie's
te grooten invloed zullen hebben op de
samenstelling van Bestuur en Algemeent
Vergadering.Dat gevaar zie ik in de bevoegd
heid om eikaars candidaten over te nemen,
in verband met de verkiesbaarheid van I
die in loondienst zijn, maar door te hoog
loon geen arbeider zijn in den zin van
het ontwerp.
Deze organisatie vergroot opnieuw het
leger ambtenareneen bezwaar dat ter be-
voegder plaatse luide zal klinken.
Niet de meerdere uitgave zal strijd geven,
maar wel de richting, die het maatschappe
lijk leven wordt opgeduwd, en dio naar
veler meening eindigen zal in staatssocia
lisme den grooten boeman als het gaat om
sociale verzekering zou de groote oppo
sitie kunnen in 't leven roepen.
Deze bezwaren, destijds vooral gehoord
van de leden der reohterzijde, ziju^yrooton-
deels hun kracht kwijt, nu diezelfde
rechterzijde beschikt over een groote
derheid.
Het is nu eenmaal het noodlot van
menig ontwerp, dat de oppoBÜio van gis
teren het als wet in het Staatsblad weet
te brengen.
Heeft Nederland zijn eerste sociale wet
niet te danken aan den Katholieken Minister
Ruysch van Beerenbroek?
Gerust kunnen wij aannemen dat het
de bedoeling van de Eerste Kamer is om
met het bevriende Ministerie de sociale
wetgeving tot een goed eind te brengen,
Zonder veel strijd zal het den Minister
gelukken zijn Instituut Radenwet in
Staatscourant opgenomen te zien.
"Wanneer een particuliere vereeniging
bewust was van de groote verantwoorde
lijkheid, die voor een richtig beheer van
een uitkeeringskas noodig ïb, zou in ons
land menig uitkeeringsfonds nooit zijn
opgericht. Publiekrechtelijk is het een
groot Staatsbelang, dat de arbeider bij
ziekte geen pauper wordt.
Dit is dan ook de rechtsgrond om hem
wettelijk te dwingen zich tegen schade bij
ziekte te verzekeren. Daartegenover staat
de wettelijke verplichting van den Staat
dat de verzekeringskas ten alle tijde haar
verplichtingen nakomt. Bij uitsluiting van
elke andere uitkeeringskas sticht de Minister
de Staatsuitkeeringskas onder het beheer
van den Raad van Arbeid.
De ziekenkassen bij groote ondernemin
gen zijn, evenmin als de kleinere van
particulieren van de baan. De uitkeering
van 50 van het loon bij ziekte maakt
ze voor den arbeider onmisbaar.
Er spreekt uit die lage uitkeering een
wantrouwen in den verzekerdede lijntjes
trekkers, de simolanten kweekt men niet
met hoogeie uitkeering, ook al ware die
100 °/0 van het loon. Mij is een fabriek
bekend waar men hot ziekengeld op 100
heeft gebracht zonder dat het invloed had
op het aantal ziekendagen.
Tereoht spreekt de Minister niet van
ziekenbehandeling, maar van voorzieningen
tegen ziekte en daaronder rekent hij de
gelegenheden voor den arbeider om zich
tegen een vaBte premie in een ziekenfonds
te verzekeren. De Minister is zich volkomen
bewust dat het zieken fondswezen in menig
opzicht verandering behoefthij stelt regelen
vast voor een z.i. goed ziekenfonds, de zoo
genaamde erkende ziekenkas. Tegelijk sanc
tioneert hij den ouden toestand voor 5
jaren. Blijkbaar is het hem te doen om eeu
papieren-ziekenfonds te hebben, dat de wet
als ruggegraat heeft.
Bij de regeling kan hij de strijdvragen
die het ziekenfonds-vraagstuk beheerschen
niet volkomen ontgaan, hjj zeilt tusschen
de klippen door en in de Staten Generaal
zal dat systeem van geven en nemen weinig
oppositie ondervinden. Deze is eerst te
wachten als de wet in werking komt, dan
zal het gaan om de machtsvraag tuBschen
verzekerden, geneeskundigen en apothekers.
Vijf jaar kan de Radenwet zijn invloed
aanwenden om strijdende partgen tot el
kaar te brengen.
Zou die strijd niet eenvoudiger worden,
ndieu de Minister van het tweede ontwerp
het laatste deel terug nam en aan de
Radenwet opdroeg een nieuw ziekteontwerp
te maken en te gelijk een wet op de in
validiteit Beide behooren onafscheidelijk
bij elkaar om tot een goede ziekenbe
handeling te komen.
B.
zich zou richten lot een vorst over een
gedeeltelijk Nederlandsch volk, dat hij zelf
ook vaak in diezelfde taal toegesproken heeft.
Het lijkt ons meer een protocolaire ambte
naars-vasthoudendheid, die toch werkelijk wel
eens Iosgescbud magworden nu de omstan
digheden zoo bijzonder zijn. Veel hooger dan
die diplomatieke „beleefdheid'* stellen we de
hartelijkheid tegenover milliocncn wederzijd-
sche onderdanen, die het gebruik van Neder
landsch bij de begroeting met ingenomenheid
zouden loven. En nog hooger stellen we de
logica.
Het onlogische ligt al to erg voor de hand,
wanneer bij een officieele gebeurtenis als
deze en in onzen tijd gaap dergelijke
ontvangsten niet slechts de onmiddellijk be
trokken personen aan, vooral niet in dit
geval een vreemde taal gebruikt wordt,
terwijl het eene volk geheel en het andere
voor de helft Nederlandsch is. Wanneer kei
zer Frans Jozef bij keizer Wilhelm komt,
dan spreken ze toch ook niet „beleefdheids
halve" Fransch I Neen, dan spreken ze Duitscb,
ook al heeft keizer Frans Jozef veel onder
danen die geen Duitsch kennen, en het zelfs
niet willen kennen.
Zooals de zaken nu slaan wordt zelfs
het gebruik van Fransch een ergernis voor
de Vlamingen.
Het eenige wat een geldig bezwaar tegen
het gebruik van Nederlandsch zou kunnen zijn
is de mogelijkheid dat koningin Elisabeth
niet voldoende het Vlaamsch meester is. Maar
het is bekend dat ze zich op die taal heeft
toegelegd, en in ieder geval zou dat bezwaar
heel wat natuurlijker zijn dan de nu aange
voerde prolocolaire „onbeleefdheid."
De uitvoering van gewgde muziek, die
Donderdag avond alhier zou gegeven wor
den door de dames Noordewier en De Haas,
met den heer Verhey, is voor onbepaalden
tjjd uitgesteld.
Tot baas in de Werkinrichting voor
Zeeuwsche blinden alhier is aangesteld J.
P van de Velde, die reeds geruimen tjjd bjj
afwezigheid Tan zjjn voorganger deze betrek
king heeft waargenomen.
Niettegenstaande het weder zich zeer
ongunstig liet aanzien, had Vrijdagavond, onder
leiding van den heer Jan Morks, door het Mid-
delburg'f Muziekkorps een uitvoering plaats op
het Molenwater alhier. Er was een vrjj
talrgk publiek opgekomen, datr zjjn goedkeu
ring meermalen door laid applaus te kennen
gaf.
Kort na afloop ontlastte zich een hevige
atortbni.
Toen de adjunct-inspecteur van politie
alhier zich Vrijdagavond omstreeks kwart
over tien over den Wal begaf bemerkte hjj vier
personen, die bjj zjjn komst plotseling van el
kander gingen. Twos hunner volgende zag hjj
hen de Nieuwe Kerkstraat inloopen en daar
op een vensterbank en op de straat een paar
flesBcben wjjn deponeeren.
Medegenomen naar het politiebureau beken
den de mannen, zekere J. W. en C. d. R., de
flesscben bjj de firm-* Denevers in de lange
Delft te hebben ontvreemd.
Tegen hen werd proces-verbaal opgemaakt,
evenals tegen zekeren M. M., die door het op
straat' aannemen van oen der flesschen den
diefstal in de hand werkte.
Fransch of Nederlandsch
In verband met de klacht van de Vlaamsche
Gazet over het gebruik van het Fransch door
onze Koningin bij de ontvangst van het ko
ninklijk echtpaar van België, wordt er op
gewezen dat Fransch de diplomatieke hoftaal
is, en dat het van de koningin een beleefd
heid zou zijn de Belgische majesteiten in het
Fransch toe te spreken.
Het zal wel zoo wezen. Maar het klink dwaas
dat het een ónbeleefdheid zou zijn wanneer
een Nederlandsche vorstin in het Nederlandsch
schen van het slag van dezen berichtgever
hebben den mond vol van de chrieteljjke en
maatschappelijke deugden, waartoe bet onder-
wjjB onze kinderen moet opleiden, maar breng
hen niet in een omgoving waar getracht wordt
die deugden daadwerkelijk aan te kweeken
(op Katholieke en geloovig-Protestantsche
scholen). Dan moeten zjj er niets meer van
hebben en geven nlzoo eon doorslaand bewjjs
vsn de holheid en voosheid van het openbaar
onder wpsprinciep."
Het zjj mg veroorloofd tegenover deze harts
tochteljjkegemoedsuiting deze nuchtere vragen
te stellenWat is dan toch de reden, dat
de Katholieken in Goes hun kinderen (jongens)
wel naar de openbare maar niet naar de
geloovig-Protestantsohe scholen zenden
Weet de redactie soms niet, dat in zjjn
parochie, niet sedert van daag of gisteren
maar jaren, aan de >holheid en de voosheid
van het openbaar princiep" de voorkenr wordt
gegeven en de geloovig-ProteBtantsche scholen
niet worden begeerd
Of heeft zjj daaraan niet gedacht bjj het
neeiachrjjven van haar philippica?
Bg het einde van het dienstjaar 1909
bedroeg het totaal der schuld van G o e
volgens de G. Crt f 214.447.35. In dat jaar
werd f 12.400 afgelost en geen nieuwe leening
aangegaan. Volgens de rekening over 1908
ontving de gemeente dat jaar aan belastingen,
uitkeeringen enz. totaal f 75.879.41'. Hiervan
bracht de belasting naar het geschatte inko
men f 30.878.22' op.
Te Heinkensz&nd is met ingang
1 Oct. benoemd tot ambtenaar ter secre
tarie dec heer Ch. Glerum van Schore, thans
tjjdeljjk in goljjke betrekking te Wemeldinge
- Voor de vacante betrekking van gemeente-'
ontvanger te N i s s e, op een salaris van f 225,
hebben zich vier sollicitanten aangemeld en
voor die van secretaris-ontvanger van het
burgerljjk armbestuur, op een salaris van
i, drie, allen inwoners van Nisse.
Van Y e r 8 e k e zjjn van 28 Sept.
).000 oesters verzonden, grootendeels naar
Engeland en Dnitschland.
Dit is een mooi begin, verleden jaar was
het getal in dezelfde week 175 000.
Voorts werden afgeleverd 6200 K.G. mos
selen en 5850 K.G. kreukels.
Te T h o 1 e n neemt de verzending gaande
weg toe. (Pers. en Th. Crt.)
Jhr. R. R. de Muralc heeft ontslag ge
nomen als lid van den Raad van Ziezikzee.
Op verzoek iB eervol ontslag verleend aan
mr, J. W. C. Mildere ale griffier bg het kan
tongerecht te T h o 1 e n.
Te Zuidzande is een symphonie-
oikest opgericht.
Op uitnoodiging van den heer P. J. van den
Ameele kwamen daar Donderdagavond een
dertiental bekende muziekbeoefenaars bjjeen
die, na eenige besprekingen waarin het doel en
het nat van zulk eene vereeniging werden
uiteengezet, zich allen aaneensloten. Het doel
is het verleenen van steun en medewerking
aan de bestaande gezelschappen, terwjjl waar-
schgnljjk ieder jaar in den zomer een concert
zal gegeven worden.
Tot bestuursleden werden gekozen de beeren
C. P. Geelhoedt, P. J. van den Ameele en A.
Risseeuw-Bril, terwgl tot directeur benoemd
werd de heer C. P. Geelhoedt, gedipl. van
wege do Mij tot Bevordering der Toonkunsjdie
deze benoeming aannam.
De slager-stroodekker W. C. te IJ a
djjke had Vrjjdag het ongeluk van kot dak
eener sohuur te vallen, waardoor hem het
onderbeen op twee plaatsen brak.
Uit Xlissingen
Heden ochtend is aldaar een dertienjarig
schildersknechtje, H. genaamd, in de Noord
straat van een plat dak gevallen.
Met een ernstige verwonding aan het hoofd
en klagende over inwendige pjjnen is do knaap
naar bet gaBthnis vervoerd.
Zjjn toestand is bevredigend.
Men schrjjft ons uit Goes:
Mjjne mededeeling omtrent de uitbreiding
der leervakken aan de School met deB Bjjbel
alhier in het nummer van Vrjjdag j.l,, met de
daaraan vastgeknoopte opmerking over
leemte op de gemeentescholen, waar geen
gelegenheid voor jongens bestaat omonderwjjs
te ontvangen in de drie levende talen, beeft
de nandaoht getrokken van het Katholieke
orgaan alhier.
De redactie van dit blad reageert op
zinsnede >onder de anspices van een paedo-
goog, die op christeljjken voet zjjn onderwjjs
schoeit."
Zjj eohrgft: »Daar zit 'm de kneep! Men-
Roosevelt over corruptie.
We hadden al gelezen dat Roosevelt Don
derdag geweigerd had te Chicago deel te
nemen aan een hem aangeboden feestmaal,
wanneer daaraan ook deelnam de senator
Lorimer, dio verdacht wordt van corruptie.
Die opzienbarende oponlijke verklaring heeft
bij 's avonds nog wat aangedikt in een toe
spraak in de Hamilton Club.
Roosevelt zei de onderzoeksrapporten be
treffende de verkiezing van Lorimer (nog wel
oen republikein, maar een van de oude garde)
gelezen te Lebben. Die rapporten hebben
geleid tot de beschuldiging van vier leden
van de wetgevende vergadering van Illinois,
dio Lorimer tot senator verkoos en boven
dien slaan er de bekentenissen in van vier
andere leden.
,Ik heb de bekentenissen van die vier men-
schon gelezen," zei Roosevelt, „en ook wat
de sfaatsprocureurs aanvoerden. En ik daag
iederen eerlijken man uit om niet lot de
slotsom te komen, dat dc Wetgevende Raad,
wier handelingen n« aan het licht zijn ge
bracht, schuldig was aan de gemeenste en
laagste corruptie, en daardoor het schande
lijkste verraad pleegde aan de Amerikaan-
schc instellingen."
„Wanneer de menschen er tevreden mee
zijn omkoopbare personen te zenden naar de
wetgevende vergaderingen van den staat en
van de natie, zullen zij de regeering krijgen
die zij verdienen, en dat zal een slechte zijn."
Roosevelt heeft in deze zaken een onver-
wachten bondgenoot gekregen, en wel niemand
minder dan Hearst, de multimillionair en lei
der van de daghladcutrust, vroeger een zjjner
vcrwoedste tegenstanders, maar die nu den
steun van zichzelf, hetgeen veel, en van de
zgn Independents (onafhankelijkenj. hetgeen
veel minder beleekent, aan Roosevelt aange
boden heeft bij een candidatuur voor den
gouverneurszclel van den staal New York.
Voorts zij nog vermeld dat de ex-president
in een vergadering, waar vele spoorweginte-
ressenlcn aanwezig waren, nadrukkelijk heeft
verklaard dat hij, mocht hij ooit weer toteenig
openbaar ambt gekozen worden, politici van
zijn eigen of andere partijen, die zich aan
corruptie zouden schuldig maken, onverbid
delijk zou straffen. Deze mededeeling is op
zichzelf niet overmatig belangrijk maar wijst
or op, dat Roosevelt zjjn terugkeer in het
openbare leven als zeer wel mogelijk be
schouwt.
In den Engelschen scheepsbouw.
De verwachting van do meeste Engelsclie
bladen dat. de leden van den Ketelmakers-
bond met. groote meerderheid zich aan do
zijde van het bestuur zou stellen is niet uit
gekomen.
De meerderheid beeft geweigerd het stand
punt goed te keuren dat het bestuur heeft
ingenomen ton opzichte van het met de
patroons aangegane contract. Zooals men
weet had het bestuur een veroordeeling uit
gesproken van de afzonderlijke stakingen die,
tegen het advies van de bestuursleden van
den Bond in, waren afgekondigd, en had het
de noodzakelijkheid betoogd van waarborgen
aan de patroons, dat de leden van den Bond
het nationale contract zullen nakomen
Er waren trouwens reeds veel stemmen
onder de leden van den Bond opgegaan, die
aan hot bestuur gebrek aan activiteit ver-
wolen.
Dat geschil tusschen bestuur en leden zal
nu uitgemaakt worden op een vergadering van
vertegenwoordigers der arbeiders, want bij
diezelfde stemming is aan het bestuur mach
tiging gegeven een dergelijke vergadering bij
een te roepen.
Waarschijnlijk zal nu ook de voorgenomen
conferentie met den Patroonsbond worden
uitgesteld.
Door den heer J. Broekema ia, met in
gang van 1 April e. k, eervol ontslag aange
vraagd als leeraar aan de R. H. B. school
alhier.
Aan de Rgkslandbouwzehool te Wage-
mugen slaagde o. a- voor de 2o klasse C. J.
de Vulder van Noorden te Zierikzee.
Bjj kon. besluit ie do benoeming van dr
H. Treub, hoogleeraar te Amsterdam, tot ver
tegenwoordiger der regeering op bet van
19—24 September e.k. te St. Petersburg te
houden 5de periodieke internationaal congres
voor verloskunde en vrouwenziekten, op diena
verzoek, ingetrokken.
Tot direotenr van en leeraar aan de R. H.
B. S. te Veendam is benoemd dr L M. J.
Stoel, met toekenning van geljjktjjdig eervol
ontalag als leeraar aan de R» H. B. S. te
Bergen op Zoom.
De Kasaï-maatxchappü
Do eigenaardige zaak der Congo-maat-
schappij Kasai is een nieuw stadium inge
treden. De beheerraad van de maatschappij
heeft besloten bet maatschappelijk kapitaal
op 2 millioen frank te brengen door de uit
gifte van 3980 nieuwe aandeelen. Deze aan-
deelon zullen bij voorkeur geboden worden
aan de stichters van de maatschappij, niet
naar gelang van de aandeelen die zij bezitten,
doch in gelijk getaldat wil zeggen dat de
Belgische Staat, die tegenwoordig de helft
van de kapitaalaandeelcn bezit, in de verdee
ling slechts het zelfde deel als ieder der
veertien medestichtende maatschappijen zul
kunnen bekomen n.l. 1/15de Staat zou alzoo
in de maatschappij het overwegend deel ver
liezen dat de wet van dc maatschappij van
den Kasai hem verzekerd heeft.
De Staat oordeelt echter dal deze verhooging
van het maatschappelijk kapitaal voior het
oogenblik niet noodig is, en dat de wijze vanin*
