MIDDELBURGSCHE COURANT.
Vrijdag
2 September.
M*. 206
163* Jaargang.
1910.
Deie courant vorschgnt d a g e 1 g k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
ffrgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f i.
Afzonderlijke nummers kosten 5 oent.
Advertent i'ën bg abonneroemt op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgendo nummer moeten des middsgs vóór één nar
aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- eo
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regol moer
20 oent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtig het Algemeen Advertentle-Bnrena A. DB LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 26«, Amsterdam.
De opgaaf van den spoordienst komt in
jilt nummer voor op de gebruikelijke plaats.
Hiddelbnrg 1 September.
De Ontwerpen
Raden- en Ziekte-wet.
I
Voordat de Minister van Landbouw,
Handel en Nijverheid in de Sommerfrische
ging, verraste bij de pers met bovenge
noemde ontwerpen. In den komkommertijd
een buitenkansje; bij gebrek aan copiezijn
ze een voldoende bron om kolommen te
vullen, in 't tegenovergestelde geval laat
men ze kalm liggen, totdat zij een onder
werp van bespreking bij de Tweede Kamer
uitmaken.
Wie een boom op wou zetten over
arbeiders-ziekteverzekering in 't algemeen,
zon door u, mijnheer de redacteur, ver
wezen worden naar de stapels papieren
over de Ongevallenwet, de ontwerpen
Ziekteverzekering van dr. Kuyper en mr.
Veegene.
Mijn bedoeling is uw gastvrijheid te
vragen voor de ontwerpen van Minister
Talma, reeds lang verwacht, en eindelijk
ontsnapt uit het ministerieele bureau.
Wie verwacht een ontwerp Ziekte-ver
zekering, eenigszins in den geest van de
vroegere ontwerpen, die op elkaar geleken
als Siameescho tweelingen, komt bedrogen
uit; de titel van het tweede ontwerp, zie
art. 136, is minder juistbeter is de om
schrijving bjj de indiening van het ontwerp,
waar wij lezen
„Alzoo wij in overweging genomen heb
ben, dat het wenschelijk is aan arbeiders
een geldelijke uitkeering te verzekeren, en
bepalingen te maken omtrent de voorziening
tegen ziekte aan arbeiders." In het kort
wil dit zeggen, dat de Minister voordraagt
een uitbeeriDgefonds, wat hemelsbreed ver
schilt bij een regeling van zijn voorgangers
die naaBt uitkeering ook de medisoh-phar-
maceutieche behandeling van den zieke
wettelijk op het oog hadden.
Pit kardinale verschil zal nader worden
uitgewerkt, nadat wij eerst de Radenwet
hebben besproken, omdat het ontwerp
ziektewet er telkens naar verwijst.
if
De Raden-wet.
In het ontwerp Radenwet wordt over de
ziektewet met geen woord gesproken. En
met reden. De considerans van het ontwerp
Inidt „alzoo wij in overweging genomen
hebben, dat het wenschelijk is raden in het
leven te roepen, die hun medewerking ver-
leenen bij de uitvoering van wettelijke
regeling betreffende den arbeid" kan het
natuurlijk niet de bedoeling zijn om die
Raden alleen, een gedeelte van die rege
ling, van den arbeid op te dragen. De
ziektewet is dan ook meer te beschouwen
als de vrucht rijp om te plukken, en tege
lijk als voorbeeld, wat de Minister van de
praotijk verwacht van zijn Radenwet. Even
goed had hij een ander ontwerp, b.v. ouder-
domsverzekering, kunnen voordragen, indien
de publieke aandrang, vooral van werk
geverszijde, in dezelfde mate alB die voor
een ziektewet aanwezig was.
De op politiek-sociaal gebied aangeboden
-vrucht ie volkomen nieuw op de Neder-
landBche markt. Het ontwerp beoogt een
organisatie, wier werking zal beBtaan in
het uitvoeren van alles, wat men verstaat
onder arbeidersverzekering in den uitge-
breidsten zin, met in achtneming van het
geen wettelijk is vastgelegd in de verschil
lende wetten die dit vraagstuk zullen be-
heerschen, met de duidelijke bedoeling om
in die wetten slechts hoofdzaken te regelen,
groote ruimte te laten voor oigen inzicht,
zoodat de organisatie, in stede van hoofd
zakelijk controleerend en rechtsprekend or
gaan te zijn, veel meer haar werking dient
te zoeken in het aanpassan der wet afhan
kelijk van allerlei omstandigheden van lo
calen aard, die onmogelijk in een wet te
regelen zijnte gelijk in voortdurende
aanraking te blijven met belanghebbende
partijen, hun belangen, vaak tegenstrijdig
zoo niet vijandig, te bestndeerem en te
regelen. Deze ontworpen decentralisatie
met uitgebreide macht zal zijn in demoora-
tisohen zin, d. i. door belanghebbende
partijen met aller medewerking worden
gekozen.
Naar onze bescheiden meening is in
't ontwerp die vrijzinnigheid niet consequent
doorgevoerd, zooals blijkt bij de verkies
baarheid.
De Radenwet omvat de Raden van
afbeid en den verzekeringsraad. Hun on
derlinge verhouding is te vergelijken als
die van het gemeentebestuur tegenover
Gedeputeerde Staten.
Elke Raad van arbeid heeft een gebied,
waarin hij werkzaam is. De memorie van
toelichting noemt niet hoeveel Raden er
moeten zijn, wel dat elk gebied minstens
25000 inwoners moet bevatten. Volgens
mr J. A. Parijn, referendaris van het de
partement van arbeid wordt het land ver
deeld in zoo veel gebieden dat 80 Raden
van arbeid noodig worden gerekend.
In elk gebied is ieder arbeider verzekerd
die in dienst is bij een onderneming.
Uitgezonderd zijn
a. wiens dienstbetrekking meer dan 4
dagen duurt
0. wiens dagloon meer bedraagt dan een
bij algemeenen maatregel van bestuur vast
te stellen bedrag; dit bedrag wordt voor
het gebied van iederen Raad van Arbeid,
of voor elk gedeelte daarvan, afzonderlijk
vastgesteld op ten minste f 2.50 eu ten
hoogste f 5.
c. die zelf of wiens niet van tafel en
bed gesoheiden echtgenoot over het loopende
of voorafgaande dienstjaar in de vermo
gensbelasting is aangeslagen
d. die zelf of wiens niet van tafel en
bed gesoheiden echtgenoot over het loopende
of voorafgaande dienstjaar in de belasting
op bedrijfs- en andere inkomsten is aange
slagen, ton minste tot het voor ieder
gedeelte des Rijks in de bij deze wet be-
hoorende tabel aangegeven bedrag;
e. die deel uitmaakt van de bemanning
van een schip, dat de zee bevaart en niet
behoort tot dezulke, die zich in den regel
niet buiten het gezicht van de Nederland-
sche kust begeven
f. die in dienst is van een publiek
rechtelijk lichaam
g. die ter vervulling van zijn militairen
dienstplicht onder de wapenen is;
h. die door deze wet als werkgever wordt
beschouwd
1. die als handelsreiziger in dienst is bij
een buiten 's lands gevestigde onderneming-
Onder dagloon wordt verstaan het ge
middeld loon per dag, berekend over een
week of bij korter dnur der dienstbetrekking
over dat kortere tijdvak. Niet in geld vast
gesteld loon wordt berekend naar het be
drag der geldswaardedaaronder is niet
begrepen onderricht door of vanwege den
werkgever. Ieder die een of meer arbeiders
bij zijn onderneming in dienst heeft is
werkgever.
De Raad van arbeid is samengesteld
uit een voorzitter, tenminste 8 leden, - gelijk
aantal werkgevers en arbeiders - en een
Beoretaris. Hij kiest uit zgn midden een
werkgever en een arbeider als bestuurs
leden, belast met de dagelijksehe leiding.
De voorzitter wordt aangewezen door de
kroonde leden worden gekozen door de
kiezers. Kiesgerechtigd voor den Raad van
arbeid zijn de werkgevers en arbeiders
(man of vrouw), die Nederlander zijn, 25
jaar oud en niet door een rechterlijk vonnis
zijn uitgesloten of in hechtenis zgn.
De verkiezing gesohiedt met toepassing
van het beginsel der evenredige vertegen
woordiging. De werkgever heeft recht op
een aantal stemmen in verband met het
aantal arbeiders, in zijn onderneming dienst
baar; hij is kiesgereshtigd voor iederen
Raad van arbeid, waarvoor een of meer in
zijn dienst zijnde arbeiders kiesgerechtigd
zgn; en is bevoegd buiten het gebied zijner
woonplaats daartoe een gemachtigde aan
te wijzen. Ieder kiesgerechtigde arbeider
brengt een gelijk aantal stemmen uit. Al
wat verder de verkiezing betreft, wordt bjj
algemeenen maatregel van bestuur geregeld.
Daariu zal stellig nader het principe
evenredige vertegenwoordiging worden uit
gewerkt. Do Minister is zich sterk bewust
van de moeielijkheid dozen theoretisohen
eisch voor de praotijk pasklaar te maken. In
ons land met zgn sterke werkgeversbonden
en, op enkele uitzonderingen na, zwakke
arbeidersorganisatie^, is in afzienbaren tijd
aan een dergelijke regeling niet te gelooven.
Ik vergeet niet, dat er in ons land be
Btaan bestunrdersbonden, dat de vakveree-
nigingen in ledenaantal in korten tijd be
langrijk zijn toegenomen, maar de massa
der industrieele arbeiders heeft zich abso
luut nog niet vrij gevochten, en die van
het platteland, de groote nieuwe toevoer,
kennen van organisatie nog niet het abc.
B.
KORTS MBDBDBBLINGBN
VBRGADBRINGBN.
Op de te Rotterdam door de Ned. Midder
nachtzending gehouden vergadering werd mede
gedeeld, dat de kas een tekort aanwees van
f 400. De geldmiddelen werden in hot afge-
loopen jaar versterkt met f 4000.
Uit het verslag van den secretaris bleek
dat in het afgeloopen jaar een zeemanshuis
te Den Helder en een consulatie-bureau voor
inlichtingen in Den Haag werden opgericht.
Inzake het onderzoek naar het vaderschap
werd vastgesteld, dat de oprichting van een
consulatie-bureau eeu goed middel, kan zgn
ter bevordering van den arbeid der Vereeniging.
Het vooratel-Utrecht tot organiseeren van
samenkomsten met jongelieden ter sexueele
voorlichting werd aan de commissie van uit
voering overgelaten.
In de namiddagvergadering was het woord
aan ds. H. Pieraon, die constateerde, dat de
Middernachtzending hem boven het hoofd is
gegroeid. Eg achtte sicb genoopt zich tot zgn
werk te Zetten te beperken. Nadat hg de ver
gadering had verlaten, werd hg gehuldigd door
ds. Lammerts van Bueren.
Dr. J. Th. de Visser hield daarop een refe
raat over het huweljjk en de wetgeving.
Dit Stad en Provincie.
De wind heeft ons Woensdagavond een leeljjke
part gespeeld, en was met recht een spelle-
breker. De illuminatie op de Groote Markt
is daardoor mislukt.
Jammer.
Bjj een verlichting met vetpotjes kan ons
heerljjk plein zulk een verrukkelijk schouw
spel opleveron.
Dat was nu niet het geval.
Het gewone publiek was aanwezig, waar
onder tal van hossende jongens en meisjes
en vooral boeren en boerinnen.
Het Middelburgtch Muziekkorps kweet zich,
zooals den gnnschen dag, dapper van zgn toen
niet dankbare taak.
Hier herhalen wg even de in de tweede
editie van ons vorig nommer gedane mede-
deeling dat des namiddags na de uitvoering
van de Trompeiinemartch op de Groote Markt
dea heer Jan Morks een krans werd aange
boden.
Zy was van een jeugdige medewerkende.
Het vuurwerk, dat tot slot van het feest-
program op het Molenwater werd afgestoken,
en door tusscheakomst van de firma Van den
Broeoke en Jatting alhier geleverd is door de
Nederlandsche Pgrotechnisch» Fabriekvoorheen G.
J. Ruijsch te Utreoht, mag geprezen worden.
Een Nurks die niet voldaan was.
En daarna trok het muziekkorps weer om
stuwd door een groote menigte, naar de Markt,
waar nog het Wien Neerlands bloed werd gespeeld.
De menigte ging vervolgens uiteen, hoewel
velen daarvan nog niet naar huis.
Jammer dat de avond door een paar ernstige
feiten ontBierd is.
In de Molstraat ontstond over een meisje
een vechtpartij tuBschen een tweetal personen,
en dan had er nog plaats
Een moord.
De avond heeft zich nog gekenmerkt door
een droeve gebeurtenis
's Nachts tegen half twee kwamen drie
militairen van het garnizoen van Middelburg,
A. D., C. T. en C. V. terug van Nieuwland
waarbeen ze meisjes hadden weggebracht. Ter
hoogte van het station ontmoetten ze een olubje
van twaalf personen, boerenmeisjes en jongens,
die een flescbje sterken draak bjj zich hadden,
en daaruit dronken.
Een der soldaten vroeg toen: >Sohiet er
voor ons ook nog wat over?" waarop geant
woord werd; »Nee, er is net genoeg voor ons
zelf." Hetgeen er toen gebeurde, zal het nader
onderzoek moeten uitmaken, want de verkla
ringen van de betrokken personen loopen nog
uiteen. Door een der soldaten is eerst een tik
tegen de fiesoh gegeven waardoor de hals er
af vloog, en daarna heeft een van de drie
met xjjn bajonet een der boerenjongens een
por gegeven. Wie het gedaan heeft, wist men
heden nog niet, daar D. en T elkaar do Bchuld
geven.
De gestokene, Jan Walenburg, een 25jarige
boerenarbeider uit Kleverskerke, zoon van een
weduwe te Veere, werd in de reohtorborstkas
getroffen. Zonder een woord te zeggen zonk hjj
ineen, en was terstond dood. De politie werd
dadelijk geroepen en heeft hem, nadat het
lyk ter plaatse was gefotografeerd, on nadat
ook de eveneens erbjj geroepen dr. D. Schou
ten den dood had geconstateerd, overgebracht
naar het gasthuis.
Inmiddels waren de drie soldaten kalm naar
de kazerne gegaan alsof er niets gebeurd was.
Ze werden daar te kwart na twee in hun bed
aangetroffen, gearresteerd, en naar het politie
bureau overgebracht ter bewaring.
Hedenoohtend is echter het onderzoek over
genomen door de militaire overheid, en zgn
ook de drie arrestanten weer overgebracht
naar de kazerne, waar ze it het cachot zgn
opgesloten.
Met den bekenden extratrein kwamen
hedenmorgen alhier aan 200 bezoekers van
O s t e n d e c.s., terwjjl de tram uit Vlissingen
ons een kleine honderd vreemdelingen bracht.
Dus niet zooveel als vorige Donderdagen.
Uit Vlissingen
Naar men ons meldt, wordt bg de eleotrische
tram een andere dienstregeling ingevoerd.
Geregeld schieten er eiken dag drie a vier
reizen op in, doordat het wisselen aan de
eindpunten zooveel tgd kost. Do trams zullen
dan met grooter tusschenpoozcn afrgden. Wan
neer eenmaal aan het eindpunt te Vlissingen
door het Villapark een lus is gelegd waarvoor
zooala gemeld, de vergunning reeds is verkre
gen, zal de oude regeling weder m werking
treden.
De sergeant-majoor-administrateur G. Bak
ker, van het 3e bataljon te Bergen op Zoom,
wordt met ingang van 1 October a.s. op ver
zoek overgeplaatst bg het Algemeen Depót
van Disoipline, terwgl de serg.-maj.-admini-
strateur E. Feitsma van dit Depót wordt ge
pensioneerd.
Uit Domburg schrgft men ons
Dat hier Woensdag des avondB een muzi
kale wandeling gemaakt is met fakkellioht,
dat er een druk bal was op het paviljoen en
dat de buitenplaats Duinvliet met giorno's ver
licht waB, verdient zeker wel vermelding.
Maar meer nog dat een groote aantrekkelgkheid
voor de vreemdelingen, die dat nooit gezien
hadden, het ringrgden op paarden was. Dit doet
men anders altgd alleen op kermis, dus vóór
den badtgd.
ln de Woensdag te Ellewoutsdgk
door den raad gehoudon vergadering werd
vastgesteld de gemeentebegrooting voor het
dienstjaar 1911 met een totaal cgfer van
f 12.675.59'.
De vergadering besloot tot een wijziging
der gemeentebegrooting ran 1910, in verband
met de kosten van aanleg van nieuwe grint
wegen, tot het maken van een overdekt plein
behoorende bg de speelplaats der school, tot
uitbreiding van de straatverlichting en tot
aanschaffing eener nieuwe kachel voor de
raadzaal.
Met belangstelling werd, na afloog der ver
gadering, bezichtigd het bureauameublement,
den burgemeester geschonken door de familie
Van Hattum bg gelegenheid van zgn zilveren
ambtsfeeBt en dat voor een paar dagen was
aangekomen.
Aldaar zal het den 16 Ootober 40 jaar ge
leden zgn, dat de heer J. van Lieve onafge
broken als raadslid in functie was, waarvan
35 jaren als wethouder
Eenzelfde voorrecht valt den heer P. Honten
aldaar, als onderwijzer ren deel. Deze bracht
er echter vier jaren elders van door.
De Woensdag te Cortgene gehouden
vergadering werd door den voorzitter geopend
met een toespraak en gelukwensch, naar aan
leiding van den 30sten jaardag van de
Koningin.
Onder meer werd de ontslagaanvrage van
den Beoretaris, den heer C. Schuilwerve, be
handeld.
Dit werd hem met algemeene stommen
eervol verleend tegen 1 Jan.
De voorzitter betreurde het, dat hg, dia
steeds nog vol gver was, tgn werkkring meent
te moeten verlaten. Hg dankte hem voor
hetgeen hg steeds voor do gemeente heeft ge
daan, en sprak den wensch uit, dat hg nog
lang van zgn welverdiende rust moge genieten.
Verder werd nog besloten de jaarwedden van
burgemeester en secretaris met 1 J*n. te ver-
hoogen, en te brengen van t 430 op f 550.
Te Zierikzee begon de Woensdag op
de gebruikelgke wgzo: koraalmuziek en caril-
lonspel.
Kunst en Eer maakte een wandeling door do
gemeente en te half elf had er een zanguit
voering plaats op het havenplein door jon
gens en meisjes van alle scholen, gevolgd door
een Kleppermarscb, gecomponeerd door den
heer S. Klimmerboom welke grooten bgval
verwierf.
Te eli uur werd er een kinderoptocht ga-
houden, begeleid door genoemd muziekgesel-
schap, en te twaalf uur had de plechtige
vaandel-uitreiking aan de sohietvereeniging
afd. Volksweerbaarheid, door het bestuur bg
monde van baar eere-voorzitter mr. J. F. Can
aangeboden, op het plein der Oade Ambachts
school plaats, gevolgd door een muzikale wan
deling door de Btad.
Verder werden de armen en de verpleegden
bedacht, en hadden gymnasttekspelen voor jon
gens en meisjeB plaats.
Te vgf uur des namiddags had inde socië
teit Concordia de uitreiking der prjjxen aan
de winners door het bestuur der schietver-
eeniging in den wedstryd van jl. Zondag
plaats. Daarna werd de wisselbeker met de
twee korpsprjjzen, onlangs te Middelburg in
den wodstrgd behaald, in een prachtigen
zegenwagen met 4 paarden bespannen met de
berijders sierljjk uitgedost en door muziek be
geleid naar de muziektent in het Havenpark
vervoerd en door den heer A. C. van der Vliet
aan het bestuur der schiotvereemging uitge
reikt en 2 medailles aan het vaandel gehecht
met eene hartelgke toespraak, waarvoor da
heer Klok dank betuigde. De illuminatie van
het Havenplein en Havenpark was zeer mooi.
Ook een buitengewoon aantal particulieren
hadden op verschillende wijze hunne wonin
gen verlicht.
Des avonds te tien uur trok een groote
lichtstoet van oorporaties en partioulioren door
de gemeente, begeleid door de muziekkorpsen
van Zierikzee, Nieawerkerk en Oosterzand en
omstreken. Elf uur werd een groot vuurwerk
op den Oosthavendgk afgestoken.
Het gemeentebestuur en het feestcomité
hadden des morgens H. M. per telegram ge-
feliciteerd.
Woensdag hield te Axel de vereeniging
Floralia in de o 1. school een tentoonstelling.
Er waren indertijd aan 25 personen ieder 6
planten uitgereikt. Verder was er nog oen
huisvlgt-tent jonstelling aan verbonden. Er
waren 54 inzenderB; ruim 200 bloemen en
planten waren ingezonden, waaronder pracht
exemplaren. Verder ongeveer 60 voorwerpen
van huisvlgt, benevens enkele monsters ap
pelen en peren, een oollectie groenten en
eenige teekeningen ter opluistering. Het
geheel was fraai geëtaleerd in de smaak
vol versierde lokalen.
Prijzen werden behaald als volgtGeraniums,
le pr. mej. C. Dieleman— Vorpoorte2e pr.
mej. KlaassenVan HoeveBegonia'sle pr.
mej. Loof—Van der Welle; 2e pr. mej. Klaas
sen—Van HoeveBlndbegonia'sle pr. mej
Klaassen—Van Hoeve; 2e pr. mej.VanRgn-
V. d. Broeke. Fruit: le pr. D. van Hoeve F.t.
2e pr. P. Dekker F.z. Groentele pr. G
Wjjna S.z. j 2e pr. niet toegokend. Huisvlgt
le pr. Joh. Dey L.z.2e pr. A. J. Schioman
en W. Huizinga; 3e pr. J. v. d. Broeke; be-
stuursprgs: J. C. J. Olgslager.
Op de huisvlgttentoonstelling voor nattige
en fraaie handwerken verkregen le pr. mej
C. N. van Oixhoorn en mej. M. Claessens
2e pr. mej, S. Dellaert Antheunie en mej.
P. C. M. van Vessem; 3e pr. mej. J. Sohieman
en mej. G Eekman. Verder werden nog eenige
eervolle vermeldingen toegekend.
De Vereeniging kan met genoegen op haar
arbeid terugzien er waren dien dag 534 be
zoekers geweest. Floralia, begonnen met IS
leden, telt nu 108 leden.
Des avonds hielden de afdeelingen Volks
weerbaarheid en Klein maar Dapper oefeningen
op de markt en gaven de muziekgezelschappen
Concordia en Hozanna en het zanggezalschap
Orelio uitvoeringen.
Te Biervliet is Zondagavond een
meisje van 17 jaar heimelijk met een jongen
van 24 jaar de wjjde wereld ingegaan. Met
geleende rgwielen is het verliefd paartje tot
de Belgische grens bg Veldzicht gereden; ze
