H1DDELBURGSCHE COURANT.
r, les
153- Jaargang.
1910.
Zaterdag
16 Juli.
Middelburg 15 Juli.
NATUURLIJKE GEVOLGEN.
Benoemingen enz.
Beis eonrnnt verschijnt d n g e 1 ij k s, net uitiondoring v*n Zon* en FeesidagOE.
frjj* for kwnrunl, zoowel voor Middelburg nis voor alle plaatsen in Nederland tranco pp. I I.
Aiionderlijke nummers kosten 5 cont,
Advertentiëja bjj abonnement op voordeelige voorwaarde*
Prospectussen daarvan s(jn aan het buroau te bekome*
Adverteniiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één
aan het bureau besorgd sgn.
Ad verten tion i 10 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte*, dood* es
alls sndcra familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regel* 1.80; elke regel meer
30 cent Reclames 40 oent per regel. Groot# letters naar de plaats, die tij innemen.
Tot d6 plaatsiig vaa advertoatië* en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Njjverheid en Geldvresea, is gerechtigd het Algamavn Advsrtsntle-BarenB A. Dia ]LA
MAK An., N.X. Vssrbnrgwal 966, Amsterdam
Een paar feiten, in de laatste dogen ten
onzent op politiek gebied voorgevallen,
verdienen zeker wel de aandacht.
In de eerste plaats do benoemingen van
leden der Eerste Kamer door de verschil
lende Provinciale Staten.
De niet herkiezing rail mr J. Cf. D.
baron Van Heeckeren geeft stof tot bijna
gelijkluidende besprekingen in de pers,
zoodat wij daarover gevoegelijk kunnen
Alleen willen wij er nog even op wijzen
dat de macht van dr Kuyper en de gehoor
zaamheid der rechterzijde aan zijn parool
daaruit duidelijk zijn geblekenen dat wie
hem weerstaat nog altijd gevaar loopt uit
de gelederen te worden gezet.
Dit gevoegd bij de lintjeszaak bewijBt
ten volle dat dio rechterzijde niet vatbaar
is voor een juist begrip van rechtvaardig
heid en slechts eón doei najaagt, n.I. om
over hel geen onder hot Ministerschap van
dr Kuyper is voorgevallen, het stilzwijgen
te bewaren en hem zeiven zooveel mogelijk
de handen boven het hoofd te houden.
Het is te hopen dat nu anderen wel zul
len meewerken om over al do misères uit
die dagen het licht te doen opgaan.
De niet herkiezing van de heeren Jhr mr
P. J. van Beijma in Friesland en*D. W
Stork in O verijs e) geven echter ook stof
tot bespreking. Dat de laatste viel, wekt
geen verwonderingdat was na de omzet
ting der Staten te wachten.
Maar in Fiiesland gaven de sociaal
democraten ditmaal den doorslag door, in
plaats van op den aftredende, op den heer
dr Lely te stemmen. Zij verkozen dezen,
een voorstander van algemeen kiesrecht,
boven den heer Van Beijma, een conserva
tief man.
Daarover zijn de vrij-liberale bladen alles
behalve gesticht.
Men doet het voorkomen alsof in dezen
onrecht is gepleegd en alsof do
werking van de vrijzinnigen, onder wie de
sociaal-democraten, een wandaad is geweest.
De oud-liberalen bobben echter in dezen
geen recht to protesteeren nu,
een mededeeling van den heer I. C.
Binnerts te Leeuwarden, de hoer Yan Beyma
zelf verklearde zich te willen terug trekken,
indien de liberale partij van oordeel mocht
zijn, dat zij, een andoren liberalen candidaat
stellende, de stemmen der sociaal-democraten
zou kunnen winnen.
„Deze nobele, loyale houding van den heer
Yan Beyma, die het belang der partij hooger
Btelde dan persoonlijke eerzucht, heeft den
liberalen leden vrijheid gegeven te handelen
zooals zij gehandeld hebben."
Het spreekt van zelf dat de organen rechts
met het koor der liberale bladen instemmen
en dit BamoDgaan aanhalen als een bewijs
dat hier preoies hetzelfde plaats heeft als bij
de coalitie.
Zij verliezen echter uit het oog hoe in
Friesland een beginselkwestie in
was het algemeen kiesrecht.
Bij de Tweode-Kamer-verkiezingen heeft
ook voor gezeten het prinoipo om eerst
voor eigen partij op te komen en vervol
gens bij herstemming saam te werken met
hen die in een of meer hoofdbeginselen het
eens waren.
Dat standpunt iB jammer genoeg bij do
stemming voor leden van Gedeputeerden ia
de Staten van .Friesland niet in acht ge
nomen.
Dat dit wel het geval is geweest bij de
verkiezing voor een Eerste Kamerlid valt
niet te misprijzen en daarop mag rechts
allerminst aanmerking maken.
Dit is heel wat anders dan, zooals aan
die zijde steeds geschiedt, over alle ernstige
beswaren heen te stappen, om niet te zeg
gen beginseloos te zijn.
Bij links ziet men al wat democratisch
denkt zich meer en meer aaneen sluiten om
te verkrijgen wat op sociaal politiek gebied
dringend noodzakelijk isen den tijd zien
wij niet zoo verre dat hunne gelederen
zullen versterkt worden door mannen
vrouwen uit de rechterzijde, die naar het
zelfde doel streven.
De democratische geest wint meer en
meer veld.
Wat rechts nu nog bjjoon houdt, is slechts
een negatief beginsel en een godsdienstig
idee, dat uit politiek oogpunt geen strijd
leuze mag heoten, ons volk verdeelt en ook
op kerkelijk gebied onheil sticht.
Tegen dit misbruik is door de vrijzinnige
partijen herhaaldelijk gewaarschuwd.
En zoo zijn wij gekomen op het tweede
feit van den dag dat beBprekiDg waard is.
Wij hebbon daarbij hot oog op het dezer
gen in het district Helmond voorgeval
lene bij de verkiezing voor de Tweede
Kamer.
De Gelderlander geeft daarvan de vol
gende lezing.
de candidaatstelling voor de verkiezing
van een lid der Tweede Kamer in het district
Helmond zjjn dingen voorgevallen, die een
waarschuwing mogen heeten tegen een aan
matiging, welke steedB meerderen in onze
kringen schjjnt te gaan beheerschen,
Men heeft daar nl. in het publiek iemands
katholiciteit gaan beoordeoleu Eenige perso
nen jammer genoeg waren er ook geeste
lijken bg hebben zich niet ontzien over de
katholiciteit van een dergenen, die als voor-
loopig candidaat werden voorgesteld, nl. mi
J. Swane te 's Bosch, een vernietigend oordeel
uit te spreken.
Thans vinden we in Het Centrum het vol
gende bericht
Door Mevrouw de Wed. Swane is een
protest gepubliceerd tegen de lage ver
dachtmaking ten opzichte der katholiciteit
van haren zoon Mr Swane te Den Bosch.
Zich hierdoor diep gegriefd gevoelend,
acht zjj het haar plicht, onderstaand sohrjj-
ven ter konnis van alle belangstellenden
te brengen
'sBoBch, 24 Juni 1910.
WelEd.Geb. Heer Mr I. Swane.
Op UEd.Geb.'s geëerd verzoek geef ik
gaarne, na beBprekiDg te onzer Plebanie,
het getuigenis,
dat Mr I. Swane zjjn godsdienstplichten
goed vervult en zich gansch onberispelijk
als katholiek gedraagt.
Met volle hoogachting,
Dw dienstwillige
Emm. van Waesberghe,
Kapelaan".
En genoemd Katholiek blad geeft uiting
aan zijne verontwaardiging in de volgende
regelen
»Wjj achten het een zeer bedenkeljjk ver
schijnsel, wanneer een katholieke moeder ge
noodzaakt wordt naar zulk een middel te grjj-
pen om de eer als katholiek van haren zoon
te verdedigen.
De politieke strjjd schjjnt onder ons in
steeds toenemende mate aanleiding te geven
tot verdachtmaking van iemands rechtzinnig
heid. Men weet politieke meeningen niet lan
ger van godsdienstige te onderscheiden en
ontziet zich niet de zware zonde van eerroof
te bodrjjven om mede-katholieken, die andere
politieke meeningen zgn toegedaan, uit de
openbare lichamen te weren.
Tegen dezen bedenkoljjken uitwas van de
groote principieele waarheid, dat godsdienst en
politiekniet geheel kunnen gescheiden wor
den, dient de uiterste zorg in acht genomen
te worden. De haat, het wantrouwen, de
kwaaddenkendheid en tal van veel erger mis
bruiken men denke aan de groote gevaren
van huichelarij en farizeïsme die het gevolg
moeten zgn van de beoordeeling der gods
dienstige overtuiging naar de politieke mee
ningen, zouden op moreel gebied erger nadeel
wezen dan de winst in de politiek, welke de
voreeniging van alle Katholieken in ééne partg
medo verzekerd heeft.
Welken indruk moet het nu reeds in het
district Helmond maken, dat priesters
de katholiciteit van een man hebben verdacht
gemaakt van wicn een ander priester ge.
tuigt, dat hg zich als Katholiek »gansch onbe
rispelijk" gedraagt?"
eerst naar de zuiverheid in de leer en in
de tweede plaats naar kennis
kwaamheid.
Een moeder acht zich verplicht in den
strijd zich to mengen om do eor van haar
zoon als goed katholiek op te hondeneen
geestoljjko wordt gedrongen zich te plaatsen
tegenover zijne collega s om haar te helpen
dio eer te redden
Maar nog eenshet is do schuld van
de taktiek die jarenlang gevolgd is.
Men heeft den politieken toestand zoo
zeor verward de leiders, geestelijke, kerke-
en politieke, hebben den leeken zoo
zeer voorgehouden dat alleen goed-
geloovigen, goed-katholiekon en slechts
Calvinisten of anderen orthodox protestan
ten, die zuiver in den leer zijn, waardig
zijn eereplaatsen in to nomen, dat die
leeken zeiven nu hunne medegeloofsgenoo-
ten wantrouwen, tegenover hen als keur
meesters optreden en hen aan de kaak stellen.
Men heeft godsdiensthaat opgewekt tus-
schen bewoners van een en dezelfde ge
meente hoe zeer is daar de toestand in
laatste jaren veranderd er is wan
trouwen gezaaid, onrust gebracht in de
gezinnen.
Dit blijkt wol het duidelijkst uit het
vorenstaande.
Hoeveel blijft er ook nog verborgen en
weten wij niet!
En dit alles door miskenning van den
christelijken godsdienst, on van hot groote
beginsel dat daaraan ten grondslag ligt
door verwarring van politiek met kerkdienst.
Over het aankweeken van huichelarij en
farizeïsme en de gevolgen daarvan, waarop
De Gelderlander nu zelf zinspeelt en waar
op wij herhaaldelijk wezen, zullen wij thans
maar zwijgen.
Nu moge de redactie van De Gelderlander
daarover zich verontwaardigd toonen, zij ga
eens na of zij zelve in dezen geheel vrij
uitgaatof zij zelve zich ook niet schuldig
gevoelen moet aan het opwekken van dien
heilloozen strijd, die nu tot zulk treurig
feit aanleiding heeft gegeven.
Hot is steeds een onheilig, een gevaarlijk
spel geweest dat in de laatste jaren is ge
speeld.
En Protestanten èn Koomsch Katholieken
kannen nu zien, welke rampzalige gevolgen
dit heeft.
Wij betreuren daarom hot feit, alleen
omdat het bevestigd hoeft wat wij jaren
voorspeld hebbendal dit drijven zeer
ernstige gevolgen zou hebben.
Maar alB waarschuwende les achten wij
het gebeurde zeer leerzaam voor allen, die
ons steeds bestreden.
En wellicht worden daardoor de oogen
geopend van hen die grootendeels uit
partijbelang ziende blind waren.
De herziene Pauselijke
verklaring.
Get Vaderland, dat, zooals wjj in ons nom-
mer van 11 Juli meldden, zich eerst bevredigd
toonde door de nadere verklaring van het Va-
tikaan, is thans na de herziening daarvan
alles behalve voldaan en sobrjjft os.
Met het oog op de waardigheid van
Vorstonhuis, Regeering en volk" vordert nu
belangrjjke vraag beantwoording, nl.Wio
ia bier de dupe?
Heeft de pauseljjke zaakgelastigde in zgn
gver om mode to werken tot het wegnemen
van alle ontstemming de verklaring van het
Yaticaan een weinig aangedikt
Of heeft de Minister van Buitenl. Zaken in
n begeerte om de voor onze Regeering als
iheel, en voor Z Esc. in het bjjzonder zoo
onaangename znnk tot een voor beide partgen
bevredigende oplossing te brengen, meer in
do vorklaring gelezen of gehoord dan zjj be
vatte De vraag oi de mededeeling schrifteljjk
dan wel mondeling is geschied, is in dit ver
band nu oen quaestie van zeer veel gewicht
Zulk een feit is ergerlijkde veront
waardiging van De Gelderlander is begrij
pelijk, maar op onze beurt vragen wij is
het voorgevallene niet een natuurlijk gevolg
van do stellingen, door rechtB verkondigd
Het gebeurde moge nu een uitwas
genoemd wordenhet is niet anders dan
consequentie van de door de clericalen
jarenlang verkondigde stellingmen vrage
Dr Knyper en de waarheid
Omtrent het gephotographeerde stuk schrjjft
de Haagsohe boefgzer-correspondent van het
Hbld. het volgende
i moenen in staat te zgn, het raadsel
van den gephotografeerden Kuyperbrief op te
lossen. Volgenb zeer betrouwbare inlichtingen,
ons gewerden, heeft de zaak zich zóó
toegedragen. In een brief aan den heer Hovy
heeft dr Kuyper een door hem geformu
leerde en eigenhandig geschreven verklaring
ingesloten welke de heer Van Heeckeren
zou hebben te teekenen en waarin deze be
loofde, in 't vervolg voorgoed over de be
kende zaak te zullen zwjjgen. Dit was de
>weg ter -redding" waarop dr Kuyper's inge
zonden stuk in' Land en Volk doelt. Die
verklaring (niet dr Kuyper's brief aan den
heer Hovy) iB vervolgens door den beer
Hovy ter teekening gezonden aan den heer
Van fleeckereD, doch deze weigerde haar te
teekenen en zond haar den heer Hovy terug
na haar te hebben do8n photografeeren en
aldus zgn materiaal tegen dr Kuyper (dat toch
reeds, naar wjj weten, beduidens genoeg be
vatte) met een merkwaardig document te heb
ben vermeerderd
Hét bericht van Land en Volk waB dus
volkomen juist, mits men voor »briefmaar
verklaring" las. De wjjze echter waarop dr
Kuyper bedoeld bericht gisteren scheen tegen
te spreken, werpt weder eens heldor licht op
de kunstige manier waarop hjj soms waarheid
spreekt.
Een derde mogeljjkheid, nl. dat de Minister
zich niet geheel in de materie tehuis gevoelde
daar zjj nu immers voor het eerst »ter kennis
van de regeering werd gebracht", durven wjj
ter nau wernood veronderstellen.
Maar hoe dit ook zjj, opheldering is in het
belang van de waardigheid van onze Vorstin,
onze Regeering en ons volk nu noodig geworden
en wjj, die ons oprecht over de pauselgke
verklaring hebben verheugd dringen daarop
thanB met klem aan.
Voor het overige heeft de loop der gebeur
tenissen na de interpellatie Van-Doorn slechts
op de meest treffende wjjze bevestigd wat wjj
naar aanleiding daarvan in ons Kameroverzicht
schreven over de moeiljjkheden, waaraan een
Regeering in een protestantsch land zich bloot
stelt indien zjj voor een belangrjjk deel moet
steunen op de R.-Katholieken.
Daaraan toch was te wjjten de slapheid der
huidige Regeering tegenover de Borromeus-
Encycliek zelve, en daaraan zal het toe te
schrjjven zjjn, wanneer ten slotte door haar
genoegen zal worden genomen met deze weinig
royale en voor ons nationaal gevoel opnieuw
kwetsende handelswjjze van de Vaticaaneche
diplomatie, waardoor de met de eene band
gegeven verklaring, die door vorm en inhoud
bevrediging geschonken had, met de audore
band weer voor een groot deel wordt te niet
'AWEEDÊ KAMER-
Gem. Waterleidingen.
De aanvullingsbegrooung ten behoeve van
de aan te leggen Z a i d-B ovelandsche
waterleiding gaf' in deafdeelingen reden
tot algemeene toejuiching, wjjl nu het begin
sel was aanvaard dat de Regeering den aan
leg van gemeentelijke waterleidingon moot
bevorderen in het balang van de volksgezond
heid en de brandweer.
Enkele leden hadden echter liever gezien,
dat een algemeen plan, volgens hetwelk der
gelijks subsidies zouden worden gegeven, ware
afgewacht of in elk geval het aifviea van de
commissie, die juist is ingesteld om de Regee
ring voor te lichten bjj aanvragen om steun
voor drinkwatervoorziening, ware gevraagd en
afgewacht
Voorts werd gewezen op de wensoheljjkheid
toe te zien, dat diep genoeg worde geboord
voor de verkrjjging van water, daar anders de
landbouw aanmerkelijk schade heeft te duch
ten. Ook vroeg men, of de belanghebbenden te
Woensdrecht over de ztiak zgn gehoord.
E mge leden hadden aan een afzonderlgk
wetsontwerp de voorkeur gegeven boven oen
enkelen begrootingspost om te beslissen over
zulk een gewichtige aangelegenheid.
Daartegenover word aangevoerd, dat het
plan een geheel nieuw is, immers éón enkele
waterleiding zal verschillende gemeenten van
water voorzien en het is door tal van des
kundigen goedgekeurd.
Inlichtingen werden gevraagd omtrent de
redenen, die hebben geleid tot bet benoemen
van de bovengenoemde Staatscommissie, Ter-
wgl sommige leden de instelling van eenby-
drologisehen dienst gewenacht achtten, wat en
anderen van meening, dat den gezondheids
raad dit competeerde.
Tegenover de klacht, dat de landbouw niet
was vertegenwoordigd in de commissie, werd
gewezen op bet lidmaatschap van den geoloog
Molengraaf!.
Bepleit werd het geven van schadevergoe-
d ng voor het onttrekken van water aan den
bodem. Ook vroeg men, of indien gemeen
ten eventueel steun vragen op grond van art.
121 der Gemeentewet de Regeering dien
steun wil verleenen.
Men miste in de memorie van toelichting
voldoende financieele en juridische gegevens
omtrent do zaak.
Men vroeg nadere inlichtingen omtrent de
berekeningen van reservefonds, kostenden prjjs,
enzenz.
Anderszjjds beriep men zich op het oordeel
van den heor F. S. van Nierop ten betooge,
dat de financieele opzet zeer goed was.
Versohil van meening bestond over de wen-
scheljjkheid, de uitvoering van het plan op te
dragen aan de Duitsche firma Francko.
Voor een deel achtten de leden het beter,
een Nederlandsche firma te nemen, een ander
deel meende dat de uitvoering toekwam aan
deze firma, aangezien deze ook het plan had
ontworpen.
KORTE .ItEDEDEELIKGEN
VERGADERINGEN.
Te Utrecht is de algemeene jaarverga
dering gehouden van den Neder landschen sla
gershond.
Uit het jaarverslag bleek dat het ledental
in het afgeloopen jaar gestegen was van 1761
tot 1887. Het aantal afdeelingen steeg van
34 tot 38.
De rekening en verantwoording van den pen
ningmeester, aangevende een saldo van f 746,
werd goedgekeurd.
Het netto-winstsaldo van het vakblad be
droeg f 47.10
f 150 subsidie werd toegestaan aan de com-
misBie uit den Bond tot verbetering van het
varkenBras in de provinciën Noord- en Zuid-
Holland en Utrecht.
f 100 subsidie werd verleend tot voortzetting
der pogingen, aangewend tot verbetering van
het varkensras langs de beide JJseloeyexs.
De heeren J. A M. Frankemöller en H. J.
B. Dungelmann werden tot bestuursleden her
kozen.
Blgkens het jaarverslag van den Ntderland-
schen Bond van Handelsreizigersdie te Arnhem
vergaderde, bleek dat de bond thanB bestaat
uit 6 afdeelingen met 500 leden.
De algemeene vergadering van den Neder-
landschen Aatmemersbond, die Donderdag te
Sneek werd yoortgezet, besloot de volgende
vergadering te Apeldoorn te houden.
Naar aanleiding van de staking in de bouw
vakken is aangenomen een motie om te be
sluiten, indien er een staking in het bouwbe
drijf uitbreekt, waurbjj een of meer afdeelingen
an den Bond zgn betrokken, het aan alle
ondsledon te verbieden, in het betrokken
bedrjjf werklieden, afkomstig uit de plaatsen
waar die afdeelingen gevestigd zgn, aan het
werk te stellen.
Bjj kon. besluit
is benoemd tot grenscommissaris van Rijks
politie W. M H. H. Erkens, inspecteur van
politie te Heerlen
is de heer D. da Roza benoemd tot consul
der Nederlanden te Macau buiten bezwaar van
's lands schatkist, en is de heer Frank W.
Mahin erkend en toegelaten op don voet van
vreemd onderdaan, als consul van de Ver-
eenigde Staten van Amerika te Amsterdam
is benoemd tot ontvanger van het buiteng.
egel, tevens belast met de directie van hot
algemeen zegelkantoor te 's Gravenhage, M. I.
W. K. C. Hulswit, thans ontvanger te Roer
mond
zgn bevorderd tot hoofdcommies der poste
rgen A. J. F. Wouters, J. W. Nortier, W. van
Rjjn, allen thans commieB dor postergen 1ste
klasse.
De St. Crt. no. 163 bevat een wet tot wij
ziging dpr wet op de Regterljjke Organisatie
en het Beleid der Justitie en van de Wetboe
ken van Burgerljjke Regtsvordermg en van
Strafvordering en een wet, tot regeling van de
samenstelling van don hoogen raad, de gerechts
hoven, de arrondissements-rechtbanken en de
kantongerechten en van de jaarwedden der
rechterlijke ambtenaren, alsmede van de klas-
son der rechtbanken en kantongerechten.
Artsen, die wenschen te sollioiteeren naar de
vaceerende botrekkiDg van assistent bjj de
geneeskunde aan de Rijksuniversiteit te Gro
ningen, worden verzocht hun op zegel gesteld
rcqueBt, gericht aan den' Minister van Binnen-
landache Zaken, vóór 1 Aug. a. s in te zenden
bjj den secretaris van curatoren der Univer
siteit, mr B ton Bruggen Cate, Emmaplein 1.
Oost-lzndlë.
Bjj hot bericht omtrent de overvalling van
een patrouillg in West-Nias, waarvan in oub
vorig nommer onder Laatste berichten melding
werd gemaakt, teekent het Hdbi. aan
Het bericht omtrent deze ovorvalling komt
wel onverwacht,daar bljjkens het laatste maand-
