IMIiiirpk Couraul
^6andbouulkronkk.
BIJVOEGSEL
7a.n db
van
Maandag 27 Juni 1910, no. 148.
Middelburg 25 Juui.
van onzen vasten medewerker.
Maïs
Da maïa of Turkscho tarwe Zea Mays L
ia eene algemeen bekende plant, die evenaio
tarwe, rogge, haver, gerst tot de graBsen
behoort en dadel jjk in 't oog valt door hare
krachtige, rjjk bebladerde stengels en vooral
door bare bloeiwjjze. Men vindt nameljjk de
meeldrattdbloemen als forsche pluimen asn den
top der stengels, terwjjl de vrouwelijke- of
stamperbloemen voorkomen langs de stengels
als vervormde aren, zoogenaamde kolven,
geheel omgeven en ingesloten door een schede
van fchutbladeren, waaruit de zeer lange
draadvormige stempels te voorschijn komen.
Dewjjl de mannelijke en de vrouwelijke bloemen
afzonderlijk op ééne plant voorkomen, behoort
de maïs tot de eenhuizige planten.
De maïskorrels zjjn wit, rood of geel van
kleur, soms zjjn zjj door kruising rood en geel
gevlekt, en behooren tot de vruchten, omdat
zo een dubbelen wand hebbende vrucht-
wand en de zaadhuid.
Voor zaad werdt in ons land geen maïs ver
bouwd, omdat men de vrucht te laat moet
zaaien om tot volle rijpheid te komen. Het
zaad toch verlangt om te ontkiemen een
warmtegraad van minstens 10° C. en ontkiemt
het best en vlugst bjj een temperatuur van
26 tot 32 graden C. Brengt men het zaad in
den grond vóór die minimum temperatuur
aanwezig is, dan begint het te zwollen en rot.
De gewone tjjd, waarop men hier de maïs
met goed gevolg zaaien kan, is de tweede
helft van Mei of begin Juniin 't begin
bljjven de plantjes zeer klein en hebben
dan vaak te ljjden van de Blakken. Komen de
warme dagen, dan groeien ze zeer snel en
vertoonen in 't laatst van Augustus ot begin
September de bloempluimen. Men zou al een
bjjzonder schoon najaar moeten hebben om 't
zaad tot rjjpheid te brengen.
De muis is oorspronkelijk uit Amerika. Bjj
do ontdekking van Amerika werd zg daar
algemeen verbouwdin de graven van de
vorsten van Peru (Inca's) en in de oudste daar
ontdekte catacomben vindt men maïskolven
do oorspronkelijke bewoners van Mexico had
den eene godin, waaraan de eerstelingen van
den inaïsoogst geofferd werden, en de Zonne
maagden te Ousco bakten maïsbrood ten be
hoeve der offeranden.
Na de ontdekking van Amerika werd de
maïs overgebracht naar Europa, waar zg al
spoedig in Spanje en Italië in het groot ver
bouwd werd, terwjjl zjj zich van daar over de
warme streken der geheele aarde verspreidde,
en omdat zg in Turkjje en Klem-Azie eerlang
andere granen verving en van daarin 'tgroot
werd nitgevoerd, ontving zg wel waarschgnlgk
den naam van Turksohe tarwe, Tür-
kisoher Weizen, blé turo en blé
de Tnrqaie.
J. Z. ten Rodengate Marissen deelt in zyne
Bijzondere Plantenteelt 1907 mede dat C V,
Garola in 1890 de met moï9 beteelde opper
vlakte in Europa, Hongaige, Tuikye, Grieken
land, Italië, Spanje en Frankrjjk schatte op
bjjna 18 millioenen hectaren, terwjjl buiten
Europa daarmede nog 34 millioen hectaren
bezaaid waren, een totaal van 52 millioen
hectaren, zjjnde ongeveer 60 maal do voor den
landbouw gebruikte oppervlakte in Nederland.
De maïskorrels worden in de warmere lan
den vóór zg rgp zgn en terwjjl zjj nog aan
de kolven zitten, gekookt als voedsel gebruikt;
de korrels, rgp zjjnde, worden geroost gegeten.
Gokneusd en met warm water gemengd, dienen
zjj voor 't vetmaken van vee. In Amerika
worden daarmede alle soorten van dieren ge
mest en vervangt zjj de haver als paardenvoer.
Gemalen wordt maïsmeel op verschillende
wjjzen aangewend tot voedsel voorden mensch.
In 't begin vond het maïsmeel weinig aftrek
tengevolge van den onaangenamen gear, een
gevolg van het oxydeeren van een vocht, dat
in de korrels aanwezig is; maar nadat Staf
ford in Amerika het middel gevonden had die
oxydatie te voorkomen, kwam het maïsmeel
meer en meer in gebruikt en wordt, gemengd
met tarwe- en roggemeel, algemeen gebruikt
om brood te bakken.
Bloem van maïsmeel komt in zeer nette
verpakkingen voor onder den naam van maïzena
geljjk het fijne meel van paarden-en duiven-
boonen het hoofdbestanddeel is van reoalenta
arabica. In Italië bereidt men van maïsmeel de
daar zoo beroemde polenta en bg de pnddings
der Engelacben en Amerikanen neemt het eene
groote plaats in.
Hierbjj zjj n0g opgomerkt dat maïsmeel
niet veel langer goed bljjft dan een jaar.
Ook de njjverheid maakt een ruim gebruik
van de maïs, die zeer rjjk is aan zetmeel
en vet.
Daarvan wordt in de eerste plaats Btgfsel
gemaakt; als bjjproducten krjjgt men dan
maïszemelen, mnïabiemen en gluten ook wordt
de mafs gemout ter bereiding van alcohol.
Uit de olierjjke montkiemen bereidt men olie,
die in de zeepfabrieken wordt gebruiktmot
zemelen en gluten maakt men het zoogenaamd
gluten feed, dat in Friesland voel gebruikt
wordt tot voeding van bot rundvee cn 1 jj
gemiddeld 27 eiwit, 7.8 o/o vot bevat, ter-
wjjl rlo uitgeporato moutkiomen dienen ter
bereiding van mtbkiemkoeken die bg 22 o/o
f iwit, 42 o/0 zetmeel en 12 o/0 vet bevatten.
Er zgn vele verscheidenheden van deze plant
eerstens te onderscheiden aan de kleur van
de vrucht, ook aan de kleur der pluimen en
daarna ook aan de lengte.
Da meest voorkomende is de A m e r i k a a n-
s o h e (zea americana), dio over de geheele
aarde tussohen 40—50® noorder en zuider
breedte verbouwd wordt; de witte maïs
(zea a.ba) in het zuiden van Frankrgk; de
gewone maïa (zea vulgaris), die in gunstige
jaren misschien ook in ons vaderland wel tot
rjjpheid zou komen, en de paardentand,
uit den Amerikaanschen staat Virginië, met
groote platte witte zaden, die voornameljk
gebruikt wordt als groenvoedergowas, als
zoodanig wegens zgn groot suikergehalte zeker
alle aanbovehrg verdient en dan ook daarvoor
in Bflgië zeer veel, in Nederland ook, maar
merkeljjk minder, 250 HA, wordt uitgezaaid.
De paardentandroiiïs eischt een diepbewerk-
ton, goed gemeaten, doorlatcnden grond, maar_
geeft onder die voorwaarden op allo soorten
van grondklei, zavel, zand en veen buiten
gewone opbrengsten, vaak opklimmend tot meer
dan 100.000 KG per hectare; op zandgronden
ongeveer do helft.
Men zaait in de tweede helft van Mei
150 KG zaad per hectare. Het zaaien geschiedt
met de zaaimachine of men plant de zaden
in rjjon met de hand niet te ver van eilander.
De afstand tusachm de rjjen kan 40 cM, de
afstand tusschen de planten in iedero rjj van
15—20 cM bedragen. Men zaaie in de rjjen
zelfs nog iets dichter om te voorkomen dat
er ledige plaatsen komenwaar do planten
dan te dicht staan, kan men later gemakkeljjtr
verdunnen, terwjjl de dichte stand ook nog
dat voordeel heeft, dat men meer halmen
krjjgt, met meer blad, die minder hardsten-
gelig worden.
Wanneer do pluimen zich vertoonen wordt
de maïs gesneden, gehakseld en ingekuild en
levert dan een uitmuntend voedsel voor het vee.
Velen, die de pardontandsmaïs meer in 't
klein verbouwen, vervoederen baar dageljjks,
en met hooi gehakseld ook aan de werkpaar
den. Groen wordt de plant zeer gaarno door
de dieren gegeten, maar men bedenke daarbjj,
dat zjj niet zoor vooaza&m is wegens baar
gering gehalte aan eiwit.
Groen gras bevat 3 4/>/o verteerbaar eiwit en
8.1 o/0 verteert are zetmeelachtige stoffen; in
groene mi ïa bedragen die boeveelheden respec-
tieveljjk 0.7 1»/0 cn 5.5 o/o-
Nog zjj opgemerkt, dat do paardentandmaïs
veel voedende stoffen aan don grond ontneemt,
waaruit volgt dat de teelt daarvan gevolgd
moet worden door eene rjjke bemesting voor
de volgende vrucht en dat men maïs slechts
om de 6 a 7 jaar weder op denzelfden grond
verbouwen kan.
Thans nog eonige opmerkingen over het
gebruik van maïs voor de voeding van dieren.
Wjj gaven reeds op dat in Amerika do haver
voor paarden vaak door maïs vervangen wordt.
Ver mag men die maïsvoedoring bg paarden
niet doorzetten zg worden daarvan te slap
en te vet.
Is de maïskorrel bgzonder hard, dan wordt
hg voor paarden meestal gebroken; zgn de
paarden van jongsaf aan maïs gewend, dan is
bet breken niet noodig. Em gedeelte van
het rantsoen haver kan, big kens genomen
proeven, met voordeel door mVis vervangen
worden.
Bjj rundvee heeft men te onderscheiden, of
men te doen heeft met mest-, dan wel met
melkvee.
Bjj mestvee houde men in het oog dat de
korrel te weinig eiwit bevat on dit dus bjj
't gebruik van maï3 daaraan moet worden toe
gevoegd.
Bjj melkvee bevordert het gebruik van mtïs
wel de melkafscheiding, maar de melk wordt
wateriger en de boter bljjft week.
Bjj het mesten van varkens kan in de eerste
periode der mesting met voordeel van maïs
gebruik gemaakt worden, maar later vervange
men de maïs, hetzjj men dio gebroken of
gemalen geeft, langzamerhand door gorstemeel
of erwten. Maïs n.l. geeft geen blank spek,
terwjjl het daaraan een min of meer olieach-
tigen smaak geeft.
Bjj het gebruik ven maïsmeel boude men
verdoe in 't oog, dat de eetbakken dageljjks
goed moet worden schoongemaakt, zoodat er
geen restjes van hot eten iubljjvon, want deze
kliekjes gaan spoedig schimmelen en de groene
schimmel, die zich daarop ontwikkelt, is den
dieren zeer nadeelig.
In de hoenderfokkerij geeft maïs van 't
vorig jaar, gebroken op de grootte van kleine
tarwekorrels, lekkere eiers met vette dooiers
vooral bg levendige kleinere rasBen, Bjj groo-
tere rasBen moet men oppassen, dat de dieren
niet te vet worden, wat men kan voorkomen
door zo niet genoog te geven om zich te ver
zadigen, daaraan kenbaar, dat zjj na 't gebruik
van het maal dadeljjk naar ander voedsel
gaan zoeken. Naast maïs geve men dan tevens
een stikstofhoudend zaohtvocr. De kleinkor-
relige mtïs is voor kippen vcrkiesljjk boven
de grofkorrelige. In Frankrgk wordt in aom-
mige Btreken voor het mestvoeder fijn gezeefd
boekweit- of roggemeel gebruikt, voor '/r ge
mengd met maïsmeel.
m_cl3». ibp
Stukken voor den Gemeenteraad
vau Middelburg.
Zooals reeds gemeld is heeft de Verecni-
ging De Ambachtsschool tot den gemeente
raad het verzoek gericht om, met het oog
op do voorgenomen uitbreiding van het
onderwijs, voor oprichting van cursussen in
do elcclrolechnick, het meubelmaken cn het
behangen en stoffeeren en do invoering van'
eene nieuwe salarisregeling van het perso
neel, aan haar, niet ingang van 1 Januari
1911 toe te kennen een jaarlijksche subsidie
van f 8000 en baar tc leenen f 10.000 onder
zoodanige voorwaarden als zullen worden
overeengekomen.
In hun voorstel te dezer zako bespreken
Burg. en Wctli. in do eerste plaats hel
tweede punt do uitbreiding. Naar dc moo
ning van het college moot dc gemeente daar
aan voorshands niet medewerken.
In hel algemeen is zeker een zoo ruim mo
gelijk uitgestrekte ontwikkeling van den a s
ambachtsman toe to juichen en zou uitbrei
ding van dc vakken aan dc ambachtsschool
zeker aanbeveling verdienen, maar daartoe
mag. li. i. slechts worden overgegaan, wan
neer de financiën der Vcreeniging in een
hloeienden, althans voldoenden staat vcrkce-
ren. Dit is hier echter niet het geval blijkens
de enkele woorden in den aanhef van het
adres „dat de gewone ontvangsten dc uitgaven
der ambachtsschool niet dekken," m. a. w. als
alles blijft zooals het is, zal or reeds een
tekort zijn. Men zou nu verwachten, dat het
bestuur er naar zou streven aan dezen ver
keerden toestand door bezuinigingen oen einde
te maken en liet financiëclc evenwicht te
-herstellen. Hel doet dit echter niet, doch wil
nog meer lasten, voortvloeiende uit meer
onderwijskrachten, materialen, rente en af
lossing op do Vcreeniging leggen. Welke
waarborgen kan het bestuur voor de rente
en aflossing aan de gemeente aanbieden?
Vrijwel geene. Dit verzoek heeft Burg. en
Weth. dan ook bevreemd en zij hadden van
een bestuur, dat ón van gemeentewege èn ook
van elders financieel zoo krachtig is gesteund
een jmeer voorzichtige financiëele politiek
verwacht.
Een verzoek om gelden toe to staan voor
uitbreiding kunnen zij dan ook in de gegeven
omstandigheden niet steunen.
Daar komt nog bij, dat Burg. en Weill
niet zo,oals het bestuur doordrongen
zijn van de groote urgentie van de electro-
teclmiek hier ter stede. Wel is er eene
electrische centrale in Vlissingen en zgn er
plannen in onderzoek in Middelburg, maar
deze laatste zijn nog zóó in hot begin van
wording, dat er geene enkele reden bestaat
voor de opleiding der daarvoor benoodigde
werklieden reeds nu zulke groote kosten te
maken.
Dit alles maakt, dat Burg. en Weth. aan
dit deel van het verzoek hun steun niet kun
nen verleenen.
Wat nu betreft de eerstgenoemde reden, de
meerdere kosten van vuur, licht enz., wijzen
Burg. en Weth. op de naar hunne meening
niet-wenschelijke wijze van handelen, dat er
een hoogere salarisregeling is ingevoerd, die
blijkbaar de krachten der Vereeniging te
boven gaat en dio vermoedelijk gebaseerd is
op hoogere subsidiën, zonder dat evenwel is
afgewacht of die subsidiën zullen worden
verleend. Dit komt Burg. cn Weth., waar de
Vereeniging vrijwel geheel van subsidiën be
staan moet, niet zeer voorzichtig voor.
Wat nu ten slotte een reden kan zijn om
verhooging der subsidie voor te stellen is
de groote uitgave voor verlichting, daar deze
voornamelijk wordt veroorzaakt door de Bur
geravondschool en de Avondschool voor hand
werkslieden. Dc hoogere kosten bedragen
f 600. Laat daarvan f 500 op rekening der
beide bedoelde scholen worden gesteld, dan
is dus eene ,verhooging van de gemeente-
subsidie met dat bedrag billijk to achten
Burg. en Weth. stellen voor aan het bestuur
der Ambachtsschool te berichten dat de raad
le. niet bereid is aan de Vereeniging f 10.000
te leenen2e. niet bereid is een jaarlijksche
subsidie van f 8000 té verleenen3c. bereid
is met ingang van 1 Januari 1911 tot wc-
deropzeggens toe do subsidie uit do gemeente
kas met f500 te verhoogen en die alzoo le
brengen op f6000.
De commissie van financiën, hoewel zich
geenszins ontveinzende de ernstige bezwaren,
(lie in verband met de gemeentelijke finan
ciën tegen do vervulling van de wenschen
van liet bestuur der Ambachtsschool inge
bracht kunnen worden, meent echter dat dc
belangen van het onderwijs hier den doorslag
moeten geven en ontraadt aanneming van hel
voorstel van Burg. on Weill.
De heer Do Veer, voorzitter van liet be
stuur der ambachtsschool, heeft tot dit pre
advies niet meegewerkt.
<k
Na daaromtrent met don voorzitter van hel
ttollegc van Burg. en Weth. besprekingen
gehouden le hebben is door dc gemeentege-
ncesheeren Reilingh cn Weijl een voorstel
ingediend tot inrichting van een onlsniet-
lingsdienst te Middelburg.
Dit voorstel heeft in het College een on
derwerp van bespreking uitgemaakt.
Met het beginsel van een ontsmeltingsdicnsl
kan hot zich zeer goed vereenigen en het acht
dc wijze, waarop dio thans is geregeld, niet
voldoende.
Toch kunnen Burg. en Weth. het voorstel
der genceslieercn niet aanbevelen, daar hun
dit te kostbaar voorkomt voor de financiën
dezer gemeente. De inrichting alleen zal reeds
f 7000 kosten en de exploitatiekosten zullen
ongetwijfeld niet gering zijn.
Zij hebben daarop ,overwogen, of er niet
een regeling te vinden is, die goed is
en meer in overeenstemming met de finan
ciëele draagkracht der gemeente.
Het is den Raad bekend dat hier ter
stede een onlsmettingsovcn beslaat van den
lieer Pennock, die een jaarljjkscho subsidie
van f 100 uit de gemeentekas daarvoor ont
vangt.
Deze inrichting voldoet op het oogenblik
niet in allen dooie aan de oischen, die men
aan een bruikbareu ontsmcttingsoycii mag
stellen.
Toch zoudon daaraan met botrekkelijk wei
nig kosten zoodanige verbeteringen aan fc
brengen jzijn, dat eene alleszins voldoende
inrichting wordt verkregen.
Daarnevens moeten natuurlijk toestellen1
worden aangeschaft voor huisonlsmeüing cn
een wagen voor het vervoer van besmette
goederen, terwjjl mede cenige kosten zullen
moeten worden gemaakt voqr do opleiding
van ecu opzichter en oen werkman, die zul
len Worden belast met den dienst.
De lieer Pennock, daartoe door Burg. en
Welli. ui (genood igd, heeft daarop een voor
stel gedaan.
Do kosten van do inrichting van een ver
beterden ontsmcttingsovcii cn wat daarbij be
hoort, geraamd op f 600, worden gedragen
door den heer Pennock.
Daartegenover zal de gemeente een en
ander moeten aanschaffen tot een uitgaaf
van £1210.
Dan zullen de exploitatiekosten bedragen
f 155 subsidie aan den heer Pennock, ontsmet
tingen per keer f2 en gas cn duinwater.
Burg. en Weth. vragen machtiging in dien
geest een overeenkomst aan te gaan.
Do gemeonle-gencesheeren vereenigeu zich
met dio regeling.
De finauciëele commissie doet dal ook.
•i*
De aandacht van Burg. en Weth. is er op
gevestigd, dat bij de nieuwe salarisregeling
vau do onderwijzeressen aan school G de po
sitie van juffrouw Van Konijnenburg cigenlgk
nict verbetert, zooals dal met de andere
onderwijzeressen wel het geval is. Juffrouw
Vun Konijnenburg genoot vroeger f 1000. Na
hel ontslag van dr. Poort in 1903 werd haar
met haar goedvinden het onderwijs in dc
natuurkunde opgedragen tegen eene belooniug
van f 400, te zamen dus f 1400.
Dit bedrag was hooger dan de jaarwedde
van de anderen, doch zij nam daarvoor dan
ook op zich liet onderwijs in een extra vak,
waarvoor anders een persoon had moeten zijn
aangesteld op de minimum-onderwijzers jaar
wedde, wat voor de gemeente duurder ge
weest zou zijn.
Volgens de nu door Burg. en Wetli. voor
gestelde regoling, zal juffrouw Van Konijnen
burg bare hoogere jaarwedde verliezen, cd
gelijk komen met dc overige onderwijzeressen,
terwijl zij haar extra-vak behoudt. Burg. en
Welli. zouden het daarom billijk vinden haar
eene persoonlijke toelage te geven.
Komt later een ander in hare plaats dan
zal die f 1200 als minimum genieten.
Indien de raad zich met hel bovenstaande
kan vereenigen stellen Burg. en Weth. voor
aan juffrouw Van Konijnenburg een persoon
lijke toelage van f200 per jaar te verleenen
en de verordening dienovereenkomstig te
wijzigen.
Door do vereeniging Zeeland, te Middelburg
welke vereeniging zich ten doel stelt ver
waarloosde minderjarigen, welker voogdij de
rechtbank haar mocht opdragen ter verple
ging te doen opnemen in gezinnen, en wel
in gezinnen die Waarborg geven voor een
goede verpleging en opvoeding en tevens den
godsdienst belijden van de gezindte, waar
toe die minderjarigen geacht worden to be
hooren, is een verzoek ingediend om een
subsidie uit de gemeentekas.
Burg. en Weth. herinneren eraan dat in
1906 door de Vereeniging een verzoek van
dezelfde strekking is gedaan en dat een
voorstel van het dag. bestuur om een sub
sidie van f 50 's jaars te verleenen werd
verworpen.
Nu de Vereeniging wederom met een ver
zoek iom subsidie bij de gemeente komt,
deelcn Burg. en Weth. mee, dat zij, evenals
in 1906, nog steeds haar doel en streven vaD
groot algemeen nut achten en voorstellen te
beginnen met 1 Januari 1911 aan de Vereeni
ging Zeeland tot wederopzeggens toe een
jaarlijksche subsidie van f 50 te verleenen
Do Commissie van Financiën deelt mede.
dat hare meerderheid zich met het hiervoren
genoemde voorstel wel vereenigt, mits door
do Vcreeniging Zeeland hare rekening over
het laatst verloopcn jaar wordt overgelegd,
en daaruit blijkt van de behoefte aan het
aangevraagde subsidie.
De minderheid ontraadt do aanneming van
het voorstel le. omdat het haar ongewenscht
voorkomt dat de gemeente subsidies gaat ver
leenen aan instellingen van weldadigheid
2e. omdat zij van oordeel is, dat er geen aan
leiding is om voor de gezinsverpleging van
kinderen, wier ouders uit de voogdij ontzet
of er van ontheven zijn, zulke groote uitgaven
lo doen, terwijl de weezen, ook in deze ge
meente, in gestichten verpleegd worden, wal
vrij wat goedkooper is en 3e. omdat geene
bewijzen zijn overgelegd, dat de Vereeniging
Zeeland inderdaad noodlijdend is.
Door Burg. cn Weth. worden ter benoeming
van tijdelijke leeraren in de achter hunne
namen vermelde vakken en daarbij genoemdo
jaarwedden
aan de burgeravondschool aanbevolenP
C. dc Does, hoofdopzichter bij de gemeente-
fabricage, voor vaktcekenen voor timmerlie
den, f 70J. II. Vervenne, schilder, voor
vaktcekenen, rechtlijnig teekeiien en malcria-
leukennis voor schilders, f 30P. Pietors,
leeraar aan de ambachtsschool voor vak-
teekenen, rechtlijnig teekenen en malciialen-
kennis voor timmerlieden f250;; A. de Smidt.
leeraar aan de rijkskweekschool, voor de
eerste beginselen der natuurkunde, f 250P.
W. van Milaan, hoofd eener openbare lagere
school, voor de eerste beginselen der werk
tuigkunde, f 140D. Kee, leeraar aan de
ambachtsschool, voor rechtlijnig1 en vaktce
kenen en materialenkcnnis voor smeden, f 150
J. Bosdijk, meubelmaker, voor rechtlijnig- en
vaktcekenen en materialenkcnnis voor meu
belmakers, f25; en W. K. Kuiler, onderwijzer
aan eene openbare lagere school, voor hand-
vaktcokenen, f 105
aan dc avondschool voor handwerkslieden
voorgedragenJ. W. 'Adriaanson, leeraar aan
do ambachtsschool, voor vaktcekenen cn ma-
terialcnkennis voor smeden, f 375J. A'. L.
Boumans, leeraar ami de ambachtsschool, voor
vaktcekenen en malerialcnkeitnis voor tim
merlieden, f330; P. C. do Does, voor vaktee-
kenen voor timmerlieden, £215; J. II. Ver
venne, voor vakteokenen cn nialcrialenkënnis
voor schilders, f 420J. Bosdijk, voor vak-
leckenen en mateiiaVenkennis voor meubel
makers f225?; en P. ,W. van Milaan, voor do
eerste hegiijselen der werktuigkunde, f330.
Herstemmingen Provinciale
Staten.
Als gevolg dier stemmingen, Vrjjdag in
Zuid-Holland gehouden, zullen de Staten
dier provincie, thans bestaande uit 51 leden
rechts en 31 links, in bet vervolg 55 rechts
en '27 links tellen.
In Dordt wisten de liberalen uit eigen kracht
boven den anti-revolutionnair te bljjven, en
Gorincbem bleet met niet mindir dan 700
stemmen verschil zgn aftredend Statenlid, prof.
Visser handhaven.
Leiden bleef ook zjjn eigenaardige traditie
getrouw, om wè! een anti-revolutionnair, maar
geen Roomseh-katboliek af te vaardigen en
daaraan dankt de heer Paul het behoud van
zgn zetol, met oen mooie meerderheid.
Rotterdam III herkoos den hoor Plate en
vaardigt den beer G. J. de Jongh (Lib.) af
maar in V viel een dor vrjjzinmgen af tegen
den r. k. candidaat Van dor Vjjvor. De heer
Mees zag zjjn mandaat vornieuwen. Met de
verkiezing in I van de heertnHoogeweegen ea
Valk ging het district, dat bjj eerste stemming
den vrijzinnigen ontviel, ook vo r de liDker-
sjjdo verloren.
la het district Den Haag is het de rechter
zijde gelukt voor de eerste maal, een bres te
schieten. Wel zgn vier vrijzinnigen gekozen,
maar de vjjtde.de heer mr J. J. Henny, moest
het aileggcu tegen d< n heet .11. baron Mackay.
Is bjj na overal drukker gestemd dan den
eersten keer, in 's-Gravenbngo kwamen thans
3000 kiezers meer aan de bus dan bg de
stemming. De liberalen kregen daarvan ge
middeld ongeveer 1200 stemmen, de keikelgken
2000, de socialisten 200het kleine verschil
in het totaal is te verklaren uit het feit, dat
een klein getal kerkeljjke en socialistische
kiezers blgktaar ook op de >meest begun
stigde" liberalen hebben gestemd.
Li«l Ilooge Raad.
De volledige nominatie, Vrjjdag door de
Tweede Kamer opgemaakt ter voorziening in
de vacature van een raadsheerplaats in den
Hoogen Raad der Nederlanden, ontstaan door
de benoeming van den heer jhr mr S. Laman
Trip tot vice-president, bestaat uit de hoeren
mrs A. M. Pleyte, advocant-generaal bg het
gerechtshof te Amsterdam, C. O. Segers, pre
sident der arrondisaementa-rcchtbank te Utrecht,
en H. Hesse, raadsheer in het gerechtshof te
Arnhem.
De eerste kreeg 51, de twtede 48 en de
derde 60 stemmc-n.
KORTE MEDEDEEL1NGEN
VERGA DERINGEN.
Aan het 66ste jaarverslag over 1909 van de
Nederlandsche Vereeniging tol Ajschajjing van
Alcoholhoudende dranken is het volgende ont
leend
Het aantal afdeelingen der vereeniging,
welk einde December 1908 172 afdeelingen
telde, bedroeg op 1 Januari jl. 203 met 10171
eden en 806 adspirant-leden, tegen resp. 8390
en 642 volgens het vorige jaarverslag. In
1909 werden opgericht 44 nieuwe afdeelingen;
13 afdeelingen werden opgeheven, waarvan 12
wegenB gebrek aan levenskracht. In de eerste
4 maanden van 1910 werden aan de Vereeni
ging nog toegevoegd 32 nieuwe afdeelingen.
Op 30 April telde de Vereeniging derhalve
235 afdeelingen, waarvan 1 in Zeeland.
Het ledental der Vereeniging is in 10 jaren
tjjds vervjjidubbeld op 1 Januari 1900 toch
bedroeg het ledental 2100 ea op dien datum
1905 4950.
In 1909 werden voor de propaganda afge
leverd 133 593 geschriften, plateD, reglementen,
enz. Do almanak, De Goede Raadgever, welke
een oplage bad van 16.000 ex., was in eenige
weken geheel geplaatst. De geheele oplaag
van het orgaan der Vereeniging bedroeg in
het afgeloopon jaar 732 350 ex-, tegen 576.700
in 1908. Voor de colportage werden afge
leverd 271.000 ex. of 81.000 meer dan in 1908.
Do rekening en verantwoording over 1909
sluit in ontvangsten en uitgaven met een
bedrag van f 17.347.36®.
UNDESWBS
Op do aanbeveling voor leeraar in de
geschiedenis aan het Gymnasium en de H. B. S.
te Kampen komt voor de heer S. K. A. Rom
bach, leeraar R. H. B. S. to Z i e r i k z e e.
- Aan do Technische Hoogeechool promo
veerde Vrjjdag tot doctor in de teohnische
wetenschap, op een proefschrift, getiteldVe
bouw van het Siluur van Gotland, de hoer
E. C. N. van Hoepeii, mjjn-ingeniour.
De promotie gesohiedde met lof.
KERKNIEUWS.
Zondag 31 Juli, dos voormiddags, zal de can-
didnnt F. W. H. Bramer bjj de Gereformeerde
gemeente te Heinkenszandals predikaat
worden bevestigd door den heer J. Brinkma
to Bjjlec. 'sNamiddaga zal bg zgn intrede
doen.
't Waa Vrjjdag 50 jaar geloden dat prof. dr
F. L. RutgorB, hoogleeraar aao do Vrjje Uni-
vorsiteit te Amsterdam, het predikambt aan
1 aardde.
Hjj was o. a. ook werkzaam to Vlissingen-
In November 1879 ontving bjj eervol em -
ritaat en in 1880 trad hjj op als hoogleeraar
aan de Vrjjo Universiteit, als hoedanig bjj rog
steeds werkzaam is.
LETTEREN EN KUNST.
Oude en nienwe muziek
instrumenten.
Te Parjjs heeft mon een eigenaardige proef
neming gedaan om oen vergelijking te maken
tuaschcn oude cn moderne cello-instrumenten.
Voor een gehoor, dat uit de beste cellovirtao-
sen en professors van cellospol bestond, speelde
Pablo Casals oen en hetzelfde stuk op twaalf
instrumenten, zes oude en ses nieuwe. In de
