NI DUBLIN lUiSC IIB CIM RANT.
TWEEDE BLAD VAN DE
Maandag 13 Juni,
^andbouiókronkk.
FEUILLETON.
Nommer 17.
Kameroverzicht*
N» 136
183° Jaargang.
1910.
Stemming; Provinciale Staten.
Voor deze stemming op Dinsdag 14 Juni
bevelen wjj ten dringendste aan de volgende
heeren, en wol in het district:
Middelburg
mr J. Adriaanse,
H. P. den Bouwmeester (aftr.) en
J. Polderdjjk.
Vlissingen
mr J. Adriaanse en
J. G, van Niftrik.
Goes
J. N. Elenbaas (uftr.),
G. C H. Hollmann,
W. Kakebeeke (aftr.) en
C. Zaydweg.
Zierikzee
mr A. J. F. Fokker,
B. Giljam en
mr D. van der Vliet,
alle drie aftredende leden.
Tholen
J. D. Noske.
Hulst
Ph. J. van Dixhoorn, en
P. J. Wortman.
en
Sl ui 8
mr F. J. N. van Dam (aftr.),
P. W. Maarleveld en
J. Neeteson (aftr.)
litóelteg 11 Juni.
MEDEWERKER.
De Aardappelen
II.
Laten we thans kennis maken met de ken
merken dar beide andere ziekten.
Wjj Btaan in de eerste plaats stil bjj de
krul- ot kroesziekte, ook wel bladrolziekte genoemd,
welke zich, wanneer de ziekte nog niet beel
erg is, openbaart door het oprollen van de
bladucbgven der onderste bladeren en wel op
zoodanige wjjze dat de bladschjjven zich tuit-
vormig oprollen, met de ondorzjjde naar buiten
en aan beide zjjden naar de hoofdnerl toe.
He ziekte begint zich om dezen tjjd te
vertoonen en valt, wanneer men de planten
op rgen heeft gezet en aangeaard, dadeljjk
in 't oog.
De bovenste bladeren zjjn nu nog niet of
zeer woinig aangetast, maar het zal niet lang
duren, of ook z{j beginnen te krullen en de
hooger geplaatste bladschjjven zgn geheel
gekroesd.
Wanneer men de planten laat staan, dan
zal men op de bladeren tameljjk bruine vlek
ken ontdekken, die zich later op den stengel
overplanten; de stengelB zullen vroeger af-
Btervon dan dio van de planten, welke niet
zjjn aangetast en de oogst zal bestaan uit
kleine en zeer kleine knollen, bjj de eene
plant groot, bjj de andere gering in aantal.
Ook doet zich bij enkele planten de om
standigheid voor, dat zich aan de Btengels boven
den grond een aontal knollen vertoonen, die
niet alleen waardeloos zpn, maar bovendien
nog govaarljjk voor beestenvoeder, omdat zjj
Naar het Engelsch,
E. BLAND.
Ik geeuwde. Ik kon er niets aan doen.
Maar de eentonig, onverbiddelijke Btem van
don dikken reiziger, die vóór den haard van
de gelagkamer zat, ging vooft
»Ik ben van meening dat de beste spook
histories reeds telkens en telkens opnieuw
geschreven zjjnen als ik ooit mjjn beroep
van handelsreiziger mocht opgeven voor een
letterkundige loopbaan, zou ik mjj niet op een
dwaalspoor laten leiden door spoken. Je hebt
tegenwoordig realisme noodig wanneer je met
je tjjd mee wil gaan."
Hjj hield weer op om adem te scheppen.
».lo kunt nooit aan op den Bmaak van
bet. publiek," zoi een magere oudere collega
>Het is net als met fantasie-artikelen. Je
kunt er te voren nooit iets van zeggen. Of het
een pendule in den vorm van een struisvogel
is, of een aachbakje in den vorm van een
varkenskarbonade, of nieuw soort drinkglas,
jo kuut nooit te voren woten of het zal in
slaan."
doorgaans zeer rjjk zpn aan solanine, een ver
gift, dat verlamming veroorzaakt en hoofd-
zakeljjk gevonden wordt in do witte kelder
scheuten der aardappels omstreeks dezen tijd,
in de onrjjpe groene zaadbollen en in de
aardappels, die door aan 't licht blootgesteld
te zpn, groen worden.
Wanneer zich eene plantenziekte vertoontf
die men nog nier kent, dan wordt er dadelijk
gedacht aan een zwam en Appel, een der
eersten, die zich met do bestudeering dezer
ziekte heeft beziggehouden, vond ook werkelpk
bjj aardappelen, die aan de krulziekte leden,
een schimmelplant van het geslacht fusarium,
wolke naar zjjne meening uit den bodem in
de plant zou dringen en daarna het geheele
vaatbundelstelsel zou doorwoekeren. Het in
treden van de schimmelplant in bet vaat-
bundelstelsel werd door hem toegeschreven
aan verwondingen van de onderste deelen van
den stengel, veroorzaakt door vreterjj, door
snelle afwisseling van natte en droogte, door
groote droogte bjj het opkomen, enz. Volgens
hem kon men deze zwam ook zichtbaar maken
voor het bloote oog, wanneer men aangetaste
deelen van knollen ot stengels, onder bepaalde
voorzorgsmaatregelen in eene vochtige om
geving bracht.
Na Appel hebben verscheidene andere ge
leerden zich met het onderzoeken dezer ziekte
bezig gehondon en bjj de door de krulziekte
aangetaste aardappels verschillende zwammen
gevonden o.a. de pleospora pulytricha Tul, bet
sporidesmium putrefacient var, Solani Schenk,
en schreven daaraan het ontstaan der ziekte
toemaar aangezion het geen enkeion hunner
gelukte door middel dier zwammen de ziekte
kunstmatig in 't leven te roepen, kwam men
algemeen tot de conclusie, dat bjj de krul
ziekte zich zwammen van verschillende soor
ten bjj de aardappels kunnen voordoen, maar
dat deze zwammen geen vun alle de oorzaak
der ziekte zpn.
Sorauer schrpft de oorzaak der ziekte toe
aan bet slecht rjjpworden der knollen, tenge
volge van te nat of te droog weder. Weer
anderen zochten die bjj eene te sterke be
mesting, dus bjj eene te groote ophooping van
voedende stoffen ia den bodemesnigen
meenden te moeten donken aan eene slechte
luchtverversching in den grond Hillnor en
Korff zpn de meening toegedaan, dat dc groote
uitbreiding der ziekte in de jaren 1905 en
1906 een gevolg is geweest van de buitenge
wone droogte, die in deze jaren geheeracht
heeft, enz., enz
De ziekte intuaschen is er; hoe zjj ontBtaat
en hoe men haar beBtrjjden moet, weet men
nog niet, maar men heeft een nagenoeg zeker
middel om haar te voorkomen, een middel
dat bovendien zeer eenvoudig is in zjjne toe
passing en daarin bestaat, dat men geene
poters neemt van aardappels, die door die
ziekte zpn aangetast Want zooveel is zeker,
dat de ziekte in de planters moet aanwezig
zpn, omdat zp zich van oene zieke plant, nooit
op de baar omringende planten overzet, zoo
dat, wanneer zich op een aardappelveld spo
radisch aangetaste planten vertoonen, de
ziekte zich uitsluitend tot die planton bljjft
bepalen.
Do verschillende proeven, door onderzoekers
genomen, [hadden [nagenoeg alle tot resultaat,
dat de planten van volkomen gezonde
poters door de ziekte niet werden aangetast.
Zeer leerzaam zpn te dezen opzichte de
proeven, die men genomen heeftop het proef
veld der akademie te Poppelsdorf. Toen de
>Dat hangt er maar van af wie je bent,"
zoi een levendig mannetje ia den hoek van den
haard. Wanneer je de goedo manier hebt om
de dingen te ponBPeeren, kun je alles or in
brengen of het een pendule, een struisvogel
of nagemaakt vleesch isen wat verhalen
betreft, geloof ik dat het net hetzelfde is,
realisme of spookverhalen. Maar naar mjjn
meening is het beste spookverhaal dat wat het
meeat realistisch is.
De dikke reiziger was weer op adem ge
komen.
»Ik geloof zelf niet in Bpook-verhalen",
zei hjj met ernstige saaiheid, »maar er ge
beurde toch eens iets met een achternicht van
een aangetrouwde tanto van me oen heel
verstandige vrouw, die aan geen onzin ge
loofde. Een en al waarheid en eerljjkheid.
Ik zou het niet hebben geloofd als ze een van
dat luchthartige, fantasie-rjjke soort was ge
weest."
»lk zou het ons maar niet vertellen",
zei een melancholieke reiziger in aardewerk.
Je zoudt ons te bang maken om naar bed
te gaan."
De goed bedoelde poging mislukte. De
dikte reiziger ging voort, zooals ik verwaoht
had dat bp doen zou; zjjn woorden vloeiden
zwaar en dik uit zjjn mond. Ik ging mjjn
eigen zaken behartigen en kwam bjjtpds terug
in bot vertrek om het Blot van het verhaal
te hooren.
grond voor dat proefveld in 1905 in gebrnik
word genomen, werd deze, zonder dat men
daarvoor bepaalde oorzaken wist op te geven,
als ongeschikt beschouwd voor aardappel-
cultuur en juist daarom werd het proef
veld sedert dat jaar op groote schaal
voor 't verbouwen van aardappels gebruikt,
waarbp men tevens nauwkeurige waarnemin
gen deed aangaande het optreden der krul-
ziekto.
Ea wat leorde men daar?
Dit, dnt het pootgoed op het proefveld zelf
gewonnen, jaar na jaar leidde tot grootere
uitbreiding der ziekte, terwjjl de aard
appels, die men verkreeg van gezonde
poters, wolke men van elders bad betrokken,
zich onderscheidden door eene volmaakte ge
zondheid en een voldoende, soms hooge op-
br ngBt.
Soortgeljjke proéven werden, volgens Remy
en Schneider, ook in andere deelen der B
provincie genomen. Van een dier velden
vermelden zjj in een opstel, dat in Fühlings
Landwirtschajtltche Zeiiung is opgenomen, dat
van de 20 soorten, die van eigen pootgoed
waren geteeld, alle, en zelfs in vrjj hevigen
graad, door de bladrolziekte waren aangetast,
terwjjl daarentegen de aardappels, voortko
mende van gezond pootgoed, dat men van
elders betrokken had, volkomen aan de ver
wachting voldeden zjj bleven gezond, groeiden
krachtig en loverden een voldoende opbrengst.
Iutusschen meent men opgemerkt te hebben,
dat de aardappels van zwaardere gronden meer
vatbaarheid voor deze ziekte hebben dan die
van lichtere.
Nog bljjktons uit verschillende schrjjvere, die
wjj over deze ziekte hebben geraadpleegd, dat de
verschijnselen der ziekte niet overal dezelfde zjjn,
maar toch doorgaans beginnen met het oprollen
der onderste bladeren, geljjk wjj reeds hebben
beschreven, en dat bet gebruik van planters,
voortkomende van aangetaste planten aanleiding
geeft tot het niet ontkiemen der oogen, of zoo in
het tweede en derde geslacht nqg planten
ontwikkelen, deze zeer flauw van stengel zjjn
en nagenoeg onvruchtbaar
Nadat Appel als zjjne meening had uitge
sproken, dat do ziekte-Verwekkende schim
melplant door verwondingen in den stengel
biunen trad, achtte men dat het doorsnijden
der planters de ziekte zou moeten bevorderen.
Ook dienaangaande heeft men vele proeven
genomen en de doorgesneden poters van
gezonde aardappelen leverden gezonde planten
met een voldoende productie.
Wat bljjft ODB nu te doen
De tjjd, waarin de krulziekte zich openbaart,
is aangebroken Het oprollen der onderste
bladeren is bjj de vroege aardappels al be
gonnen en zal binnen een veertiental dagen bjj
de latere ook waarneembaar zjjn.
De aangetaste planten leveren geen oogst
van eenig aanbelang.
De aardappels, die daarvan komen, zjjn klein
en doorgaans weinig talrjjk.
Laat men de aangetaste planten staan, dan
loopt men gevaar dat de aardappels van deze
planten door de goede geraken en men zoo
doende weder zieke aardappels behoudt onder
de planters voor bet volgend jaar.
Men stelle dus bet onderzoek van zjjne
aardappelen niet uit, maar herhale dat van
tjjd tot tjjd en late alle planten, die sporen
van de bladrolziekte vertoonen, onmiddelljjk
uitsteken en met stengel en wortel van den
akker verwjjderen; Men houdt dan een zuiver
veld over en loopt geen gevaar dat men,
«De deuren waren allen gesloten, en ze
is er heel zeker van dat ze een lange, witte
gestalte langs zag gigden en verdwjjnen. Ik
zou het niet hebben geloofd, als het
En zoo voort, zie hierbovenvan »een
heel verstandige" af tot en met was geweest."
Ik gaapttj weer.
«Een heel goed verhaalzei het mon-
notje bjj het vuur Hjj was een handelsrei
ziger net als wjj allenzjjn aanwezigheid
daar verried dat voldoende. Hg was nog al
stil geweest gedurende het diner, en nader
hand, toen de roode gordjjnen waren dichtge
trokken, en het tafellaken was vervangen door
een tafelkleed, had hg kalm den besten stool
in den warmsten hoek genomen. We waren
allen klaar met onze brieven, en de dikke
reiziger had ons reeds eonigen tjjd verveeld,
vóór ik ontdekte dat er een beste stoel was
en dat dat zwjjgende, helderkjjkende mannetje
zich daarvan had meester gemaakt.
«Een heel goed verhaal", zei hjj, »maar
het is niet wat ik realisme noem. U vertelt
niet half genoeg, mjjnheor. U zegt niet
bet gebeurde of waar, in welken tjjd
van het jaar, wat voor kleur het haar van
uw tante's achternicht had. En evenmin ver-
tolt u wat het was dat ze zag, noch waarom
ze het zag, of wat er later gebeurde. Ik zou
niet graag iets zeggen tegen een achternicht
van iemands aangetrouwde tante, maar ik
moet zeggen dat ik meer houd van hetgeen
indien men zjjne planters neemt onder de
volkomen uitgegroeide, het volgend jaar de
krulziekte in zjjne velden zal terugvinden.
Ons heeft bovendien de ondervinding geleerd,
dat net gobruik van volwassen aardappels, door
gesneden, een zekerder wapen is tegen de
krulziekte, dan 't gebruik van half uitge
groeide aardappels.
Nog eene opmerking ten slotte.
Wanneer men zjjne planters van elders be
trekt, dan moet men verzekerd zjjn, dat zjj
komen van velden, die volkomen ziektevrjj
zjjn en dot zjj bovendien nagenoeg do grootte
hebben van eetaardappels. De aardappels, die
men doorgaans voor planters verkoopt, zjjn
naar onze meening veel te klein om goed uit
gegroeid to zjjn en wjj behooren tot hen, die
met Sorauer meenen opgemerkt te hebben,
dat in de samenstelling van niet volkomen
rjjpe aardappels de eerste oorsaak der ziekte
gezocht moet worden.
(Slot volgt).
TRA(üENBUS.
Vraag- In mjjn tuin komt nu reeds bjj
een paar rozen »het wit" voor. Waarmede
moeten die bespoten worden om zo daarvan
te bevrjjden?
Antwoord: De rozen moeten eenigo
dagen achter elkander bestoven worden met
bloem van zwavel. Liefst des morgens als de
bladeren nog eenigszins vochtig zjjn van den
dauw.
Om dit te bewerkstelligen make men ge
bruik van een daartoe ingericht blaasbalgje,
dat, wanneer men het zich in de gemeente
zjjner inwoning niet kan verschaffen, steeds
voorradig is bg Blass en Groenewegen te De
Bilt
Zitting van Donderdag.
De voortgezette boraadslaging over het
wetsontwerp tot regeling der Banken van
Leening leverde heden niet veel belangrijks op.
Er werd druk geredeneerd over de uren van
opening en sluiting der gemeenteljjke Banken
van Leening; vooral do heer Schaper wond
zich bierbjj verbazend op, zóódat de voorzitter
hem telkens tot kalmte moeBt aanmanen.
Verder werd met eenige moeit9 geconsta
teerd, dat bjjbels, die «beleend" mochten
worden, geen voorwerpen zjjn «behoorende tot
den Godsdienst", doch slechts daarbjj »in go
bruik" hetgeen een^groot onderscheid is.
Ook mogen wjj niet vergeten te noemen de
zeer belangrijke beschouwingen des heeren
Van Doorn, betreffende de inrichting van het
lombardbriofje en de registers van den lom-
bard-baas
Mochten er onder de lezers personen zjjn,
die er aan donken oen pandjeshuis op te rich
ten, zoo zou het voor hen zeker aanbeveling
verdienen deskundig advies m te winnen bjj
de sprekers van heden.
Sommige afgevaardigden gaven werkeljjk
nu en dan den indruk, alsof zjj gedurende een
deel van hun leven in dien «branche" werk
zaam zgn geweest.
De heeren van de praktjjk, die op de gere
serveerde tribune moesten aanbooren hoe hun
métier werd afgekamd, konden echter dikwjjls
een glimlach niet bedwingen. Vooral de
groote beslistheid, waarmede de heer De Visser
zgn advies uitbracht, alsof hjj geheel door
iemand zelj gezien heeft."
«Dat doe ik ook," snoof do dikke reizi
ger, «als ik het dan maar hoor."
En hjj snoot zjjn neus alsof hg uitdagend
op een trompet blies.
»Maar," zei een ander, die een gezioht
had als een konjjn, «we weten tegenwoordig
door den vooruitgang van de wetenschap dat
er niet zulko dingen als spoken zgn. Dat zgn
zinsbegoochelingen, hallucinaties, ja, datis
het woord: hallucinaties."
«Het doet er, geloof ik, niets toe hoe je
ze noemt," betoogde het kleine mannetje.
Wanneer je iets aanschouwt dat er evon
werkeljjk uitziet als je zelf, iets dat je bet
bloed in de aderen doet stollen, on je ziek en
dom maakt van angst, wel, noem het een
spook, een zinsbegoocheling of een hallucinatie,
in dien naam zit het 'm niet."
De bejaarde handelsreiziger kuchte spottend
en zei
«Je zoudt het ook anders kunnen noemen.
Je zoudt
- «Neon, dat zou jo niet," zei hot man
netje levendig. «Niet wanneer de man aan
wien het overkwam, al vjjf jaar lid was van
den Geheelonthouders Bond, en het nu nog is."
Waarom vertelt u ons die geschiedenis
niet?1' vroeg ik.
«Ik ben daartoe bereid," zei hjj, «als de
rest van het gezolschap het goed vindt. Alleen
waarschuw ik u vooruit, dat hot niet eon
kneed was in het vak van pandjoshuisbaas.
scheen grappig.
Zakeljjk resultaat der discussie was do ver
werping van het amendomont-Schaper betref
fende uren van opening en sluiting, dat kel
derde met 49 tegen 4 stemmen, nadat de
Minister van Binnenlandsche Zaken, en met
hem de boeren De Klerk en De Visser, aan
getoond had dat het beter was die regeling
aan de gemeentebesturen over te laten.
De heer De Visser was stork gekant togen
elk «stelsel."
Ingetrokken werd een amendement-Van
Doorn over de contróle op de registers der
gemeen teljjko en particuliere Banken van
Leening, na een bestrjjding door de heeren
Drucker en Van ldsinga, waarbjj ook Minister
Heemskerk zich aansloot.
Wie mocht meenen door den houder van een
pandjeshuis bedrogen te zjjn, kan altjjd een
civiele actie tegen deze instellen. Sterkere
bepalingen zgn daarom totaal onnoodig, meen
den deze heoren.
Boven, ter gereserveerde tribune, zaten de
deskundige gaBten te smullen aan dit juridisch
debatje. Klanton van een pandjeshuis, die des
noods .een «civiele actie" kunnen instellen 1
Overgenomen werd nog eon amendement
der Commissie van Rapporteurs, bevattende
bepalingen om voor ordelijken verkoop der
panden te waken.
Hiertegen had ZEx. geen bezwaar.
Do Kamer bleef steken in do discussie over
een amendement Bos, waardoor het mogoljjk
wordt dat particuliere Banken van Leening
behalve rente ook administratiekosten in reke
ning kunnen brengen.
De Minister waB met dit denkbeeld niet in
genomen nit vrees dat de gemeentebesturen,
die de administratiekosten zouden moeten
bepalen, bet te druk daarmee zouden krjjgen.
De heeren Borgesius en De Visser waren
er tegen, omdat zjj vreesden dat er misbruiken
uit zouden voortvloeien.
Om deze zaak nog oenB grondig to kunnen
bestudeeren, stelde de heer de Visser heden
middag schorsing der beraadslaging voor.
Dit word algemeen goed gevonden.
Daarna gingen de nog overige artikelen
onder den voorzitterhamor door, en werd do
zitting om drie nur, «wegenB de groote warmte",
opgeheven.
Dinsdag a s. voortzetting.
Benoemingen enz.
Bjj kon. besluit
zgn benoemd tot ontvanger der registratie
voor de g. u. en der domeinen te Rotterdam
A. W. Jolles, thans te Gouda, on zulks met
ntrekking van zjjne benoeming tot ontvanger
te Zwolle, en tot ontvanger der reg. en dom.
te Zwolle H. L. Dingemans, thans te Alkmaar
is benoemd tot notaris binnen het arr. Am
sterdam, ter standplaats Amsterdam, C. A.
Struik Daim, candidaat-notaris aldaar
ia aan P. G. Duker, op verzoek, eervol ont
slag verleend nit zjjne betrekking van notaris
te Zuid-Scharwoude
is aan den hoofdcommies bjj het dep. van
marine B. C. Ritz, op verzoek, ter zake van
lichaamsgebreken, eervol ontslag uit 's lands
dienst verleend en zgn bevorderd tot hoofd
commies de commies W. J. van der Werff»
tot commies, do adj.-commies, L. J. Philips en
benoemd tot adj.-commies, de lste-klerk J. H.
Bimberge.
verhaal iB van iets dat leek op den schjjn van
wat iemand meende te zien. Neen, mjjne
heeren. Alles wat ik u zal vertellen is dui-
deljjk en helder als een spoorwegdienstregeling
heldorder dan sommige daarvan. Maar ik
vertel^het niet graag, vooral niet aan perso
nen, die niet aan spoken gelooven."
Verscheidene vnn ons zeiden dat we geloof
den in spoken. De dikke snoof snorkend en
keek op zjjn horloge. En de man in den besten
stoel begon
- «Draai het gas wat lager, wilt u? Dank
u. Heeft een van u een Herbert Hatteras
gekend Hij heeft verscheidene jareu in deze
streek gereisd. Neen Wel, dat doet er ook
niet toe. Hjj was een goede kerel, meen ik,
met mooie tanden en zwarte bakkebaardjes.
Maar ik heb bem zelf niet gekend. Het was
vóór ik hier kw»m. Wat ik u ga vertellen,
gebeurde m een reizigers-hotel. Ik zeg u den
naam met, omdat die soort dingen rondverteld
worden, en het in ieder ander opzicht een
goed en billjjk hotel is, en we moeten allen
aan de kost komon. Het was net zoo'n goed
ouderwetBCh hotel voor handelsreizigers als
dit. En ik heb het in dien tjjd vaak gebruikt,
hoewel ze me nooit in die kamer brachten-
Misschien hebben ze baar gesloten.
Het begin der geschiedenis was dat ik oen
ouden schoolkameraad ontmoette. Het was te
Boulter's Look op een Zondag, herinner ik mo.
Jones heette hij, Ted Jones. Wo hadden thee
