MIDDELBUR6SGHE COURANT.
r. tie
Vrijda:
20 Mei.
153* Jaargang.
1910.
D«- oom.nt Tmoiijiit .log slijk», ®sl mtooastinü «o Zo»- Fa«.!d»g«a.
:Srft r*r kw.tu.l, loowel tooi «iddolburg «li rooi »Ue plut.su ia NsdsiUnd fronoo pp. 1 »-
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
A dTertentiën bg abonnement op voordoelige voorwaarde»'
Prospeotusson daarvan zjjn aangbet bureau te bekome».
Advertaatië» voorihet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één aar
aan bot bureau; besorgd zjjn
Adveru: ntiin i 10 cent per tegel. Bij abonnement veel lager. Geboorte* dood* es
alle andere familie berichten en Dankbetuigingen ran 17 regel» 1*1.5" j elke regel meer
SO eent, Reclames 40 cent per regel. Groot# lettere naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing ra* adrertentiSn en reclame», met" afkomstig nit Zeelaad, betreffend'
Handel, Njjvorbeid en Geldwasea, is gereohtigd bet Algsmetn Adrsrlsntl..Bnr»n A. DX LA
5JAB An., M.*. Vnorbmrgmal 266, Ansaterdan.
Middelburg 19 Mei.
De zaak Van Heeekeren-De Marees
van Swinderen.
ïn de afgeloopen week ia de derde nota-
Van Heeckereu verschenen, zoo schrijft
enen ons.
Het 16 in vele opzichten een merkwaardig
stuk, waarvan de lectuur bij ieder onbe
vooroordeelde zonderlinge indrukken moet
achterlaten.
In de eerste plaats toch trett de felle
animositeit van den steller tegen den
Minister van Bnitenlandsahe Zakeneen
zeer vijandige toon, welke om den anderen
regel ie voorschijn komt. Uitdrukkingen
als b.v. ,het aangeboren dramatisch talent"
van ZEx., „de theatrale vorm", waarin
Z.Ex. tegenspraken kleedt; de „improvisatie"
des ministers in de Eerste Kamer, zijn
alle termen, niet gebruikelijk bij eene
gedachtenwiBseling tnsschen een Eerste
Kamerlid en een minister. Zij geven maar
al te duidelijk te-kennen hoezeer de kwestie
van den „dreigbrief" tevens een personen-
kwestie is gew irden met-al de onaangename
aankleven van dien.
Of de aangevallene, in ensu de Minister
van Bnitenlandsche Zaken, hieraan niet
groot en deels zelf schnld draagt, is een
vraag, waar wij voor het oogenblik maar
niet dieper op znllen ingaan.
De vorm, waarin de heer De Marees van
Swinderen in der tjjd zijn tegenspraak in
de Eerste Kamer uitte, was o. i. onnoodig
kwetsend en grievend voor den heer Van
Heeekeren van Keil. Zelfs aangenomen de
veronderstelling, dat dit Eerste Kamerlid
de dnpe was geworden van een anderen
persoon wij bedoelen dr Kuyper die
Z.Ex. alleen via den heer Van Heeekeren
kon „neersabelen", zoo wettigde dit nog
geenszins de harre afstraffing, welke den
oud-gezant toen in het publiek werd toe-
Maar is de heer Van Heeekeren wel de
dupe van dien ander, d. w. z, van dr
Kuyper
In de nota wordt dit beslist ontkend, on
niet zonder aanvoering van overtuigende
bewijzen. De zoo verrassende draai, dien
De Standaard eenigen tijd geleden in deze
zaak nam, door Diosdag's te ontkennen,
-wat het blad van dr Kuyper den Vrijdag
daarop volgende voor waarheid moest ver
klaren, geeft den heer Van Heeekeren zeker
het moreele recht te verklaren, dat „de ver
antwoordelijke Minister van 1904 nooit of
te nimmer de juistheid der door den
Minister van Bnitenlandsche Zaken gedane
verklaring en ontkenning voor zijne reke
ning zal nemen." Met andere woorden
hier wordt de autoriteit van dr Kuyper,
„den verantwoordelijken Minister in 1904",
gesteld tegenover die van den heer De
Marees van Swinderen, en „daar deze
zijne „improvisatie" zinspeelde op eone
„Hooge machtiging" ook tegenover
die der Koningin, want niemand anders
kon deze „Hooge machtiging" verleend
hebben.
Zoo zien wij dus hoe deze onverkwikke
lijke zaak, door eene tot dusverre nog
onverklaarbare onvoorzichtigheid van den
Minister van Buitenlandsche Zakon, den
naam en de autoriteit van de Koningin in
het debat zijn gehaald.
Den steller van de nota is het in gemoede
niet kwalijk te nemen, dat bij ook dit punt
in zijn uitvoerig stuk niet ongemerkt voorbij
laat gaan. Waar hij met dit argument van
de „Hooge machtiging" aan den kaak is
gesteld, is het te begrijpen, dat hij zich
daartegen zoo goed mogelijk verdedigt.
Een ieder zon dit gedaan hebbenook de
heer Van SwindereD, indien deze zich
de plaats van den heer Van neeckeren
hadde bevonden.
Een breede plaats wordt voorts in de
nota ingeruimd aan het verwijt, tot den
Minister gericht, dat deze hem, Van Heeeke
ren, woorden en beweringen in den mond
zon gelegd hebben, die bij niet gebezigd
heeft, zoodat de fameuse tegenspraak van
den Minister do oorspronkelijke verklaringen
van don heer Van Heeekeren niet delete.
Nadere aanwijzingen hieromtrent, hoewel
zeker niet overbodig in deze ingewikkelde
zaak, ontbreken echter. Wij moeten nu
volstaan met de verzekering dat de heer
Van Heeekeren de waarheid blijft volhou
den van hetgeen hij „in substantie heeft
gezegd."
Wat moet Jiier du onder „substantie"
verstaan worden
Is dat de „dreigbrief," of zijn dat de
„maatregelen, die voor onze staatsbelangen
gevaarlijk hadden kunnen zijn?"
In de pers is er reeds op gewezen, van
hoeveel belang het is, om op deze vraag
eeB duidelijk antwoord te krijgen.
Zouden wij hier misschien mot een kwestie
van oorzaak en gevolg te doen hebben, in
dien zin, dat de „maatregelen" het gevolg
waren van een „dreigbrief' of wat daar
voor gehouden is?
In dat verband zou veel, dat nu nog
onverklaarbaar is, opgehelderd kunnen
worden, want waar het een feit is, dat in
het voorjaar van 1904 door onze regeering
buitengewone maatregelen ter beveiliging
der kusten zijn genomen de herhaalde
pertinente verklaringen van den heer Von
Lüben Seis over deze gebeurtenissen, in de
Eerste Kamer afgelegd, verhoogen niet be
paald het geloof aan de bewering van den
Minister van Bnitenlandsche Zaken, dat
daarvan „schijn noch schaduw" is geweest,
daar zou de kwestie van de „oorzaak" er
slechts eene van vorm zijnoen brief van
den Dnitechen keizer aan onze Koningin
een wenk via een lid der hofhouding; een
aanwijzing van de Dnitsche regeeringau
fond i» dit een kwestie, waar moeilijk
achter te komen is, gezien de positie der
betrokkea personen.
Hoofdzaak is en blijft echter, dat er in
1904, op zijn zachtst uitgedrukt, zeer
vreemde dingen zijn gebeurd, waarbij de
hoogste belangen van den Staat betrokken
waren, en wnarvau dö verantwoordelijke
personen tot heden toe geweigerd hobben
het publiek op de hoogte te stellen.
Ook in deze nota missen wij de feiten,
die ons een klare voorstelling kunnen
geven van het gebeurde. Toch valt niet
te ontkennen, dat wij er een stap nader
door zijn gekomen tot hetgeen eèns onge
twijfeld als de waarheid aan het licht zal
komen.- Immers, de heer Yan Heeekeren
biedt aan om zijn „geheele dossier" ter
beschikking der Kamer te stellen. Uit
zijn met de toenmalige Tegeering gevoerde
briefwisseling wil hij de waarheid aantoonen
van zijne „in substantie geuite beweringen."
Het komt ons voor, dat de Eerste Kamer
van deze aanbieding dient gebruik te msken
niet echter om er in comité-generaal over
•edoneeron, doch om het geheele Neder-
landsche volk in staat te stellen een oordeel
te vellen.
Voor den Minister van Buitenlandsche
Zaken, die in deze nota op zulk een krasse
wijze beschuldigd wordt, het publiek met
een loos woordenspel om den tnin te heb
ben geleid de lectuur van het stuk laat
geen anderen indruk achter is hot een
eerezaak geworden. Het is nu niet meer
zaak Knyper-Van Heeekeren, maar
zaak Van Swinderen-Van Heeekeren, en
daarom zal de heer Yan Swinderen hier
van repliek moeten dienen. Dit is bij
niet alleen aan zijn eigen repntatie ver
plicht, maar ook aan het Nederlandsche
volk, dat hij tegenover bet buitenland, als
leider van onze bnitenlandsche betrekkin
gen, vertegenwoordigt.
Wat wij tot dusverre van hem za^
doet ons de verwachting koesteren, dat hij
ook in deze zaak wel een uitweg zal vinden,
die een bevredigend slot dezer netelige
geschiedenis geeft.
Zon Z.Ex. geen kans zien om ditmaal
nu eens zonder „Hooge machtiging" en
zonder onnoodige steken onder water
aan te toonen, dat èn de Minister van
Buitenlandsche Zaken èn de heer Van
Heeekeren, ieder van hun standpunt, gelijk
gehad kunnen hebben? Voor hetoogenbhk
staan hnn vorklnringon nog lijnrecht tegen
over elkander, maar zou dit nog het geval
zijn, indien de regeering eens bet kordate
besluit nam mede te doelen, wat zjj, zonder
's lands belang te schaden, zeer goed kan
mcdedeelen.
Volgens dr Kuyper is daartoe eeu spe
ciale machtiging van de Koningin noodig.
Hoewel ons dit niet duidelijk is, gelooven
wij tooh dat, hoe eerder dat verlof gevraagd
verleend wordt, des te beter hier 's lands
belang wordt gediend.
Of moeten er eerst weder hierover z. g.
onthullingen'' van anonimi in de pers
verschijnen
Met deze derde nota-Van Heeekeren en
het antwoord, dat daarop ongetwijfeld komen
moet, moet die zaak nu maar uit zijn.
Benoemingen ent.
Bjj kon. besluit
zjjn aangewezen als afgevaardigden voor
Nederland bjj het in September 1910 te Brus
sel te houden tweede internationaal congres
voor beroepsziekten, de beeren H. A. van
lJBselsteyn, directeur-generaal van den arbeid,
en dr E. Wiatgens, medisch-adviseur bjj de
arbeidsinspectie, beiden te 'a G cavenhage-,
is aan mr T. M. C. Asser, Minister van Staat,
lid van den Baad van State, op diens verzoek
ontheffing verleend van zjjne benoeming tot
afgevaardigde van Nederland op dein Frank-
rjjk te hoaden conferentie tot internationale
regeling der luchtscheepvaart, en is in zjjne
plaats mr P. W. A. Cort van der Linden oud-
Minister van Justitie, lid van den Raad van
State, tot eersten afgevaardigde der Neder-
landsche regeering op genoemde conferentie
benoemd
De St. Crt. no 114 bevat een kon. besluit
van den 30sten April 1910, tot wjjziging van
eenige bepalingen betreflende het eeinstelsel
in de reglementen voor de scheepvaart ter be
veiliging van beweegbare spoorwegbruggen.
Kit Stad en Provincie.
In Zeeland kwamen in de week van
11 tot en met 17 Mei 6 gevallen van besmet-
teljjke ziekten voor en wel twee gevallen van
roodvonk, nl. een te Middelburg en een te
Retranchement, en vier gevallen van diphtbe-
ritus, nl twee te Goes, een te Kruiningen en
een te St. Philipsland-
Heden ochtend bad een proefrit plaats
met den electriachon tram van Vlissingen naar
hier.
Te tien uur kwam het nieowe verkeers
middel op de Markt en vond natuurljjk veel
bekjjka.
De directie verklaarde dat de proefrit uit
stekend geslaagd was.
De plaatseljjke commissie van toezicht
op de scholen voor lager onderwjjs a 1 h i e
zegt m haar jaarverslag over 1909 dat eene
commissie uit haar midaen zich onledig houdt
de aanstelling van een schoolarts op hygiënisch
gebied hier voor te bereiden en dat zjj hoopt
in don loop van dit jaar een gemotiveerd
voorstel te dier zake bjj den raad in te dienen.
Wat de school8paarbanken betreft wordt
gemeld dat het saldo op de scholen B, I en
K (onvermogenden) f 1561.10' bedroeg en dat
der scholen A en C (minvermogenden) f 3430.58',
terwjjl dit in 1908 respectievelijk f 1644,18
en 1 3282 14 beliep.
Het aantal leerlingen bedroeg 31 Dec. 1909
op de openbare scholen 1068 mann. en 906
vrouwelijke en op de bjjzondere 438 niaon.
en 520 vrouwelijke.
Op 31 Dec. bedroeg het aantal leerlingen,
die van het herhalingsonderwjjs gebruik
maakten, 47 u ann. en 51 vrouweljjke.
In het weeshuis op het Molenwater volgden
7 jongens en 12 meisjes de lessen.
Heden morgen werd door den keurmees
ter van vee en vleesch alhier een partjj
rookworst, als zijnde scbadoljik voor de con
sumptie, afgekeurd.
Woensdag had alhier de jaarvergade
ring plaats van de Vereeniging tol Christelijke
verzorging van krankzinnigen in Zeeland.
Geljjk gewoonlijk werd zjj voorafgegaan door
een godsdienstoefening in den voormiddag,
waarbjj als sprekers optraden de heeren G. van
Dis van ZaauiBlag en J. D. Wielenga van
Middelburg.
De middagvergadering, aau de huishoude
lijke belangen der Vereeniging gewjjd, werd
met een opwekkende toespraak tot de talryke
aanwezigen geopend, Daarna werden de jaar
verslagen van den secretaris en den penning
meester uitgebracht, verslagen die, loopende
over het jaar der opening, van uitbreiding en
ontwikkeling getuigden.
In de bestuuTsvacatuie», ontstaan door bet
overljjden van den heer Littooy en het ver
trek van mr D. Engelberts, werd voorzien door
do verkiezing van de heeren G. v. d. Putte te
Vlissingen en J. H. Blum te Aagtokerko. I)o
voorzitter werd met 109 van de 112 uitge
brachte stemmen herkozen. In de vacatures,
ontstaan door de aftreding van de met her
kiesbare bestuursleden G. van Dis van Zaam-
slag, D. Oohtman van Zierikzee en dr L. fi.
Wagenaar van Middelburg, werden gekozen
de heerun ds Stegenga van Wolfaartsdjjk, S.
Hage van Bruinisse en dr J, van de Rhee van
Neuzen.
Hat voorstel van de afdeeling Wissekerke,
om een suppletie-fonds voor minvermogende
ljjders te vormen, werd geoordeeld buiten de
taak van bet bestuur te liggen-
Het voorstel Nieuwedorp, om de verplichte
aftreding voor bestuursleden op te heffen,
werd aangehouden tot de volgende veigade-
°g-
Met een .ezing van dr Van der Brug, over
het leven op de stichting, eindigde de zesde
gemeene vergadering.
In eene daarop gevolgde vergadering werd
tot chirurg aan de stichting benoemd de heer
E. Mercken» te Vlissingen.
Dit Vlissingen
j onderhandsche inschrjjving is door het
Departement van Marine aan de Kon. Maat-
schappjj De Schelde opgedragen de bouw van
de derde onderaeeboot, bestemd voor de defenaio
Nederland, zjjnde een duplicaat van de
thans op die werf in aanbouw zjjnde onder
zeeboot.
Toen Dinsdagavond de veldarbeider C. de
V., wonende onder Serooskerke thuis
kwam, bemerkte hjj dat in zjjn woning was
ingebroken bjj nader onderzoek bleek, dat
hem ruim 140 was ontstolen. Van de afge'
legen ligging der woning en de afwezigheid
van heel 't gezin is door de dief of dieven
gebruik gemaakt.
Jl. Woensdag werd ten gemoentehuize
van St. Annaland de gewone algemeene
jaarvergadering gehouden van ingelanden van
het waterschap St Annaland, welke vergade
ring door al de ingelanden, 38 in getal, werd
bjjgewoond De rekeningen der verschillende
polders over het dienstjaar 10O9/10 werden
onveranderd vastgesteld. Allen hadden een
batig saldo en welhet Waterschap f 625.36',
de Algemeene Watering f 524 58*Oudeland
en Annavosdijk f 715.41' Suzanna f 21.15,
Breedenvltei f 108.83; Maria f 11.17 Pluimpot
f 21.73.
Ook de verschillende begrootingen voor het
dienstjaar 1910/11 werden goedgekeurd t.
van het waterschap in ontvang en in uitgaaf
op f 8026.54algemeene watering op f' 2777
Oudeland en Annavosdijk op f 9772 98Suzanna
op f 446.59; Breedenvliel op f 1608.33Maria
op f 134.37Pluimpot op f 203.03'.
Het djjkgeschot voor den dienst 1910 11
werd per HA. bepaald voor Oudeland en Anna-
void ijk f 18, Suzanna f 6.50, ibreedenvliel f 9,
Maria f 10, Pluimpot f 9, tegen resp. f 15,
f 5.50, f 8, f 9, f 8.50 in den vorigen dienBt.
Bovendien moet nog betaald worden wegenB
hjjdragen aan de calamiteuze polders Suzanna
en Oudkempens hojstede door Annavosdijk l 1.70,
Oudeland f 1.25 en Breedenvliel 1.60 per HA.
Da aanslag van al do gronden in het Water
schap gelegen in de kosten van rente e»
aflossing van de in 1909/10 verharde wegen
bedraagt 31l/s cent per Hectare,
Met algemeene stemmen werd besloten den
volgenden dienst weder 2400 Meters aarde
weg te bogrinden, de kosten daarvan, begroot
op f 2250, te vinden uit een geldleening.
Opgemaakt werd vervolgens een voordracht
van drie personen ter benoeming van een
djjkgruaf tengevolde der periodieke aftreding
van den heer A. J. Bierens en werden daarop
geplaatst in volgorde do heeren A. J. Bierens
met algemeene stemmen, J. Boogaard met 20
en B. Kodde met 27 stemmen.
la de Woensdag te St. Mrsrtens-
d jj k gehouden vergadering van logolanden
van het vrjje wateiscb&p Si, Maartensdijk
werden de rekeningen over bet afgeloopen
dienstjaar vastgesteld, alsmede de begroetingen
voor den dienst 1910/11.
Het djjkgeschot voor de verschillende polders
werd per fl.A. bepaald als volgt: Oudeland f 13;
Middelland i 8; Nvord f 11.50; Uiterst-Nieuw
land f 8Ravensoord f 7Groote en K'eine
Bandekens f 7 Slabbecoorne f 21Molen f 22
Pluimpot f 7Kroonlanden f 2.50.
Op oen verzoek van den waterbouwkundige,
den heer B. J. van Oost, om zjjn tjjdeljjke ver
hooging van f 100 voor 2 jaar toegekend te
continueeren als vaste verhoogieg zjjner jaar
wedde, werd met algemeene stemmen gunstig
beschikt.
Op een adres van de heeren M. Geluk en
I. F. Hage tot aanleg van nieuwe grintwegen
werd ten deele gunstig beschikt. Voorts werd
ook vastgesteld do instructie voor den machi
nist-molenaar. In verband mot deze zaak
werd als molenaar gehandhaafd de heer K. J.
de Fouw en als machinist benoemd diens zoon
J. de Fouw.
Ook werd nog besproken het leverings
contract voor den te plaatsen motor in den
watermolen.
Vervolgens werden opgemaakt twee voor
drachten voor gezworene wegons periodieke
aftreding van de heeren J. L. Hage en N. J.
Nelisse.
Op de eerste werden geplaatst de heeren
J. L. Hage, J. Baatiaanse en G. Hoek Mz en -
op de tweede de heeren N. J Nelisse, M. J.
Mol en Cs. ScherpenisBe,
De direoteur-generaal der posteryen en
telegraphic maakt bekend dat met ingang
van 18 Mei 1910 de gemeente Hoek is op
genomen in het telephoonverkeer mot ver
scheidene Belgische plaatsen.
Zeeuwsche Hypotheekbank.
Aan het verBlag over het twaalfde boekjaar
dezer bank, loopende van 1 Maart 1909 tot
28 Februari 1910, bljjkt dat de directie over
den gang van zaken meent te vreden te mo
gen zjjn.
Het maatschappelijk kapitaal, ad f 600 000,
was ultimo Februari verdeeld in 600 aandeelen,
in het bezit v&n 114 aandeelhouders.
Tien aandeelen zyn volgestort; op do ove»
rige is 10 Ofa gestort.
Op ultimo Februari 1909 waren van kracht
399 löeningentoteen bedrag van f 3.152,587 08'
Van 1 Maart 1909—ultimo Februari 1910
werden afgesloten 68 leeningen tot een bedrag
vaD f 547.825. Totaal dus f 3.700.412.08'.
Afgelost werden in dit boekjaar 44 leeningen
geheel tot een bedrag van f 258 572.50, 20
leemngen gedeeltelijk tot een bedrag van
f 32.675, terwjjl aan periodieke aflossing werd
ontvangen f 69.390.27', zoodat van kracht
waren op ultimo Februari 1910 423 leeningen
tot een bedrag van f 3.339.774 31.
Naar de bedongen rente kunnen de leenin
gen aldus verdeeld worden65 leeningen ad
4'/j °/o 1 512.825 en 3 leeningen ad 4'/<
f 35.000.
Op ultimo Februari 1909 Btond uit aan
pandbrieven een bedrag van f 3.154.100. In
den loop van het jaar wetd uitgegeven
f 327.500. Ingekocht werd een bedrag van
f 155.200, zoodat aan nieuw gecreëerde pand
brieven werd uitgegevan f 172.300.
Op ultimo Februari 1910 stond derhalve
uit: 31/» 0/0 pandbrieven ad f 3000 en 4 0/0
ad f 3 323.400.
De winst- en verliesrekening toont aan een
bruto winst van f 29.543.27', hiervan gaat af
voor onkosten, advertentiekoBten en dienst
pandbrieven f 15.707.88, zoodat er overbljjft
een zuiver winstsaldo van f 13.835.39'.
Voorgesteld wordt hiervan af ie schrjjven
op onroerende goederen f 500 en te verdoelen
overeenkomstig art. 36 der statuten f 13.335.39'.
Hiervan komt aan aandeelhouders: 4 0/0
over bet onverplicht gestort kapitaal f360,
5 ovor hel verplicht gestort kapitaal f 3000,
bljjft saldo f9.975 39'. Van bet saldo te storten
in het reservefonds f5 975 39», rest f4000,
waaTvan aan aandeelhouders 4E 0)0 f1800, aan
opricbtersbewjjzen 10 0/0 f400, aan tantièmes
enz 45 0/0 f1800.
Aandeelhouders ontvangen derhalve in het
geheel f4800 met het onverdeeld saldo ad f 141.
Totaal f4941, waaruit uit te keeren 8 0/Q
dividend f 4800 en voor bedrjjfsbelaating en
saldo f 141.
Een uitstapje in de
wereldruimte.
Het maken van een uitstapje bezit altjjd
veel aantrekkelijks, maar wanneer dit geschiedt
aan de band van een leidsman die over vol
doende terreinkennis beschikt en oub wjjst op
al het eigenaardige en al het bezienswaar
dige dat de reis ons kan bieden wordt dit
genot zeker meer dan verdubbeld.
Zoo maakten we Woensdagavond onder
leiding van den heer J. A. F. vnn den Houte
Willema, in de groote, vrjjgoed bezette, zaal
van het Schuttershof alhier een denkbeel
dige reis door de wereldruimte.
Een byzonder vervoermiddel, welks snelheid
we naar believen die van het licht verre
konden doen overtreffen bracht ons achtereen
volgens op de maan en op de verschillende,
tot ons zonnestelsel behoorende planeten, om
dan met nog grootere snelheid voort te gaan
