MIDDELRURGSCHE COURANT.
Zaterdag
14 Mei.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
HV412
133* Jaargang.
1910
Dait oouraut veriohijnt dagelijks, mgt uitzondering tan Zon- en Feeztdagen.
?rys per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 1 I.
Afzonderlijke nummers kosten 5 oent.
Advertenties bjj abonnement op voordeohge voorwaarden'
Prospectussen daarvan zgn aanghet bureau te bekomen.
Adverteatiën voor/lhet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één oor
aan het bureaujbezorgd ijjn.
Advertentiën i 10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- ca
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel
SO oent* Reclames 40 cant per regel. Groote letters naar de plaats, die zjj innemen
Tot de plaatsing van adverteatiën en reclames, aiof afkomstig uit Zooiand, betieffenc»
Handel, Njverheid en Geldwesen, is geroohtigd het AJgamen Advsrtcntle-Bnrcaa Jk. DB LA
MAB Am., KA Vaarharfml 900, Amsterdam.
Maandag, Tweeden Pinksterdag, zal de
WidtTburgsche Courant niet vereohijnen.
Middelburg 13 Mei.
Het ligt voor de hand dat er met de a. s,
verkiezingen voor leden der Pro
vinciale Staten in 't algemeen, maar
ook in 't bjjzonder in onze Provincie
een harde strjjd gevoerd zal worden.
Rechts zal men alle krachten inspannen;
en links dient men dit niet minder, ja vooral
te doen. Het gaat na om de meerderheid in
de Berate Kamer.
Vóór dien zal nog ruimschoots gelegenheid
zgn om op het belang van dien strjjd te wjj-
zen. Maar wjj willen nu reeds waarBohawen
onze partjjgenooten niet te ontmoedigen door
allerlei voorspellingen of beweringen omtrent
een ongunstagen uitslag.
Sedert jaren kennen wjj dat verlammend be
weren van het niet gelukken onzer pogingen,
niettegenstaande de ervaring meermalen het
tegendeel leerde; boven verwachting viel ons
vaak een overwinning ten deel.
Daarom luistere men vooral niet naar zulke
stemmen en boude men liever in 't oog, dal
het inspannen van alle krachten plicht iB.
Allereerst zjj men practisch in het stellen
van candidaten.
Én dan lette men vooral op de gunstige
teekenen die vallen waar te nemen.
De coalitie is alles behalve sterk meermen
denke b. v. aan den jongsten slrjjd 'in Het
district Hulst; wat daar toen voorviel doet
zgne nawerking gevoelen, al houden de bond-
genooten nog zoozeer bet tegendeel voL
In dat district zal het vooral ook in Juni
spannen.
De krachtige oppositie zal zich weer doen
gelden temeer daar de aftredende leden in
het strijdperk treden met mannen als Ph. J.
van Dixhoorn, H. W. R. Kramer en H. A.
van Dalsnm.
r
De Arnliemsche Courant wjjdde ook onlangs,
evenals wjj in ons vorig nomaer, een opstel
aan het wetsontwerp tot regeling der
positie van vrouwoljjke R jj k b-
ambtenaren en onderwijzeressen
bjj het openbaar lager onderwgs
waardoor zjj gedwongen zouden worden bjj
het aangaan van een huwelgk kaar ontslag te
nemen.
Dit gat Het Centrum aanleiding tot het Arn-
hemeshe orgaan de vraag te richten >waarom
men nit een sociaal oogpunt zich verzet
tegen den arbeid der gehuwde vrouw uit de
werklieden-klasse in fabriek oi werkplaatB. en
datzelfde verzet ophoudt, wanneer het de ge
trouwde vronweljjke ambtenaar, of onderwij
zeres betreft.
«Hebben do eebtgenooten en kinderen dier
dames minder belang bjj de aanwezigheid
hunner ega en moeder in het gezin Klemt
wel het beroep op de v r g h e i d voor
ha-ar, maar niet voor de vrouw uit den
arbeidersstand Oi geldt om andere redenen
voor de eene categorie van vrouwen niet wat
▼oor de andere wèl geldt
Daarop nu antwoordt de Arnhcnuche courant
in zjjn nommer van heden het volgende
»Z{j die nit een sociaal oogpunt ziob verzet
ten tegen den arbeid der gehuwde vrouw uit
de werklieden-klasse in fabriek of werkplaats,
zien waarsohjjnljjk in helder licht de groote
gevaren, die van den inspannenden, den grooten
langen dog in beslag nemenden fabrieks
arbeid voor het gezin zgn te vreazen. De vrouw
in fabriek of werkplaats, dat wil zeggen de
vrouw omklemd door den ijzeren greep, die
niet loslaat, die vermoeienden, ongezonden en,
waar de arbeid samengaat met dien van
mannen, tot onzedelijkheid aanleiding geven-
den arbeid oplegt. Voor de vrouw in fabriek
of werkplaats is meestal de dag in zgn ge
heel opgeofferd aan den arbeid. Is die achter
den rug, dan is de krocht uitgeput. Het stuk
maekine, dat zjj geworden is, is zoo geheel
opgenomen in het groote raderwerk der in
dustrie, dat het haar onmogelgk wordt haar
eigen bewegingen te volvoeren.
Bjj dat leven in de fabrieken zal memtpeh
bezwaarljjk kunnen vergelgken den werkkring
van de Rjjksambtenares en van de onder-
wjjzeres 1
De categoriën hebben alle hetzelfde belang
bjj de aanwezigheid van de eohtgenoote en
moeder in het gezin. Doch waar de arbeid zóó
verschillend is en de voorwaarden, waaronder
die geschiedt, zóó sterk afwjjken al naarmate
men de eene of de andere categorie neemt,
daar achten we het volkomen verklaarbaar^
dat uit een sociaal oogpunt (om het economi
sche niet te noemen) wordt gojjverd tegen den
arbeid der gehuwde vrouw uit de werklieden-
klasse in fabriek of werkplaats, en even ver
klaarbaar, dat voor de Rfiksambtenares en
onderwijzeres vrjjheid wordt opgeëischt om
haar arbeid te blijven voortzetten, ook .tl
wensoht zjj in het huwelgk te treden.
Dit is wat wg, zonder nieuwe argumenten
en in vieux style de eer hebben ter kennis te
brengen van Het Centrum
En in de meening dat ook onze lezers,
vooral zg die van ons hoofdartikel kennis
namen, wel belang zullen stellen in die vra>g
en vooral in het antwoord daarop, namen wg
beiden in onze kolommen over.
Aan den afgetreden Minister van Jub-
title, mr. Nelissen wordt van verschillende
zgden hulde gebracht.
Hoewel ook voor hem als mensch veel sym
pathie gevoelende, verklaart echter de redactie
van Het Vaderland niet mee te kunnen doen
aan die buitengewone huldebetuiging,- eg
gelooft niet dat 's Ministers arbeid aan het
Departement van Justitie voor onze wetgeving
goede vruchten heeft opgeleverd.
Een harer hoofdbezwaren tegen dezen Mi
nister was dat bg zoo vaak langdurig weifeldo
om ten slotte toch nog een niet genoeg door
dachte beslissing te nemen.
«Kenmerkend is, zoo schrgft zg, in dat op
zicht zgne houding geweest ten opzichte der
wet betreffende het onderzoek naar het vader
schap.
Van zgne laatste ontwerpen, door den
Minister Heemskerk in de Tweede Kamer
verdedigd, en nu nog bg de Eerste Kamer
aanbangig, zal wel niemand beweren, dat het
fraai werk is.
Wg spreken hiermede niet uit, dat wg
tegen al die genoemde ontwerpen principieele
bezwaren hadden. Zelfs zgn de meesten ook
in onze kolommen verdedigd. Ons bezwaar
is gericht tegen de wgze waarop.
Zoo moge ook in zgne ontwerpen tot be
strijding der zedeloosheid en op de echtschei
ding ongetwgfeld iets liggen, dat ook onB
aantrekt, doch voorbeelden van goede wetge
ving zouden wg tooh aarzelen ze te noemen.
Sohgnt zgn aftreden onB alzoo voor het
Kabinet niet zulk een groot verlies toe, als
het, naar de meening van anderen, ook
niet geestverwanten is, dit neemt niet weg,
dat wg met opreoht leedgevoel voor den
rechtschapen mensch en den bekwamen rechts
geleerde de omstandigheden volgden, die zgn
heengaan onvermgdelgk maakten, en do beste
wenschen uitspreken voor zgn herstel."
Zitting van Donderdag.
Een geheelon dag is er besteed aan de be
handeling van een tweetal conclusies op
adressen, die betrokking hebben op kwesties,
welke iederen courantenlezer zeker reeds lang
bekend zgn, n.l. de zaak van den overste
Römer en die van den overste Koek.
Beide zgn reeds meer dan eens in de Kamer
besproken.
Een gebeele couranten-literatuur bestaat er
over, maar dit alles neemt niet weg, dat er
een volle zitting noodig was om de conclu
sies op de «nieuwe rekesten" te behandelen
De heer Tgdeman meende b.'jjkbaar, dat er
al genoeg over gepraat was hg gaf bg inter
ruptie te kennen, dat znlke zaken niet bg de
Kamer thuis behooren.
Hierover schenen alle sprekers het trouwens
wel eens te zgn.
Hoe kan de Kamer beoordeelen of een
overste al dan niet voor bevordering geschikt
ie een vraag, die toch allereerst moet worden
beantwoord, wil men uitmaken of de heeren
rekeBtronten terecht herstel van grieven en
"betering van aangedaan onrecht kunnen vragen.
Doch hierover ging het dan ook eigenlgk niet.
Zelfs de heer Van ldBinga, die de conclusie
op het rekest Römer, strekkende om den
Minister dank te betuigen voor de gegeven
inliohtingen, aanviel, wilde niet uitmaken of
deze overste terecht of ten onrechte voor be
vordering gepasseerd was.
Deze afgevaardigde kwam, voor de zooveelste
maal, op togen het z. i. verderfelgk instituut
der condnite-rapporten, en tegen de «slink-
sche manieren," welke er dikwgls gebruikt
worden om officieren «af te mnken."
In zooverre deed bg dus een een zeer goed
werk, en het was dan ook niet best te be-
grjjpen, hoe de heer Lohman kon beweren
dat in de zaak-Römèr «geen onregelmatig
heden" hadden plaats gehad, of, zoo die al
mochten gesobied zgn, dan tooh niet met
«kwade bedoelingen."
Iedereen, die de zaak-Rümer eenigszins kent,
zal zich over dit standpunt verbazen.
De heeren Eland en Van Hoogstraten meng
den zich ook in het debat, in hoofdzaak echter
om te protesteeren tegen eenige krasse ge
zegden, door den heer Van Idsinga gebmint.
In het leger worden, volgens hen, nooit offi
cieren «achter hun rug om" beoordeeld
Nieuws in de zaak Römer werd niet aan
het licht gebracht.
De conclusie op het rekest van den overste
De Koek gaf aanleiding tot een hartstochtelgk
betoog van den heer Verheg, die met de stuk
ken in de hand aantoonde, hoe dezen overste
schandeigk onrecht was aangedaan door een
«onderzoek" dat offioieel «geen onderzoek"
heettehet waren alleen «persoonlijke in
drukken" van den superieur, die het ongunstig
rapport over dezen militair uitbracht.
In zgn bataillon te Doesburg zouden door
de soldaten op marsch «socialistische liederen"
gezongen zgn en, hoewel de persoon, die dit
verschrikkelgke feit aan den dag bracht,
middels een couranten-artikel, jhr Vivian Brant-
sen, vaandrig bg genoemd bataillon, in een
beleedigings-prooes, hem door den overste
aangedaan, ongelgk had gekregen, werd de heer
De Koek, hoewel door den burgerlgken rechter
gerehabiliteerd, toch door de militaire auto
riteiten «afgemaakt".
Het gïheelo rapport bleek te berusten op
allerlei kazerne-praatjes.
Ook de heeren Ter Laan en Duyinaer van
Twist Bloten zich bg den heer Verheg aan.
Niet eén stem ging op om de handel wgze
der «superieuren" in deze te verdedigen.
Hot zal dus geep verwondering baren, indien
de conclusie, luidendedezen overste het gele
den geldelgk nadeel te vergoeden morgen
door de Kamer zal worden aangenomen.
Voor minister Cool, die eigenlgk part noch
deel aan deze zaken heeft, en die toch mor
gen uitvoerig zal moeten antwoorden, zal het
zeker geen gemakkelgke taak zgn de «mili
taire authoriteiten" in dezen te verdedigen.
Benoemingen enz.
Bg kon. besluit
is aan jhr mr O. Q. van Swinderen, op ver
zoek, eervol ontslag verleend uit zgne betrek
king van president der arr.-reohtbank te Gro
ningen, onder dankbetuiging, en zgn bg de
gemelde rechtbank benoemd tot president mr
F. G. Kool, en tot vice-president jhr mr W.
Alberda van Ekenstein, thans vice-president
en rechter bg dat ooilege;
is benoemd tot notaris binnen het arrond.
Haarlem, ter standplaats Edam, P. de Grient
Drenx, candidaat-notaris te Purmerend.
De St. Ct no. 110 bevat een verslag van den
directeur van hot rgksbureau tot het verza
melen van gegevens omtrent den zoogenaam-
den handel in vrouwen en meisjeB te Amster
dam, gedurende bet jaar 1009.
KORTE HE0EDEELIW6EN
VERGADERINGEN.
In de laatste vergadering van het hoofd
bestuur der Ckr. Historische Unie is de heer
De Savornin Lohman, die don wenscb had te
kennen gegeven, als voorzitter af te treden
en niet te bewegen was op zgn besluit terug
te komen, met algemeene stemmen tot eere
voorzitter van het hoofdbestuur benoemd.
Tot voorzitter werd benoemd dr J. Th. de
Visser.
In de overige functiön is geen verandering
gebracht.
Oost-Indië.
Volgens de jongste berichten vermindert de
cholera te Soerabaya in hevigheid, maar blgft
>g in Semarang nog steeds hevig heersehen.
Van 10 tot 12 April| kwamen daar 61 nieuwe
gevallen voor, waarvan er 46 een doodelgken
afloop hadden.
En den 12en kwamen er 24 nieuwe gevallen
voor, waarvan 21 met doodelgken afloop.
Op geheel Java komt de ziekte thans voor
hoewel sporadisch.
Uit Stad en Provincie.
Zg, die eens wat naders van den sterren
hemel willen hooren en zien, worden daartoe
op Woensdag en Donderdag 18 en 19 Mei a s.
in de gelegenheid gesteld.
De heer J. A. F. van den Houte Willems
heeft namelgk het plan om op Woensdag den
18en Mei te Middelburg in de groote
zaal van het SchuttershoJ en op Donderdag den
19en Mei in het Qrand Hotel des Bains te
v1 i b s i n g e n eene voordracht te houden,
welke hg heeft getiteld Ben uitstapje in de
wereldruimte.
De voordrecht, toegelicht met ongeveer
honderd lichtbeelden, heeft grootendeels be
trekking op de verschgning van de komeet
van Halley, die juist op den 19en Mei het
dichtst de aarde zal zgn genaderd.
Naar men ons meldt, heeft de spreker zgn
onderwerp in zoo'n populairen vorm gegoten,
dat iedereen hem gemakkeljjk kan volgen.
De lichtbeelden, waaronder zeer fraaie, beweeg
bare, drageD niet weinig bg om het gespro
kene te verduidelijken
Een advertentie in dit nommer geeft nadere
inlichtingen.
Het door den gemeenteraad van Mid
delburg vastgestelde kohier Toor do plaat-
selgke belasting op het inkomen voor 1910
bevat 2829, met de forensen 2851 aangesla-
genen, met een totaal belastbaar inkomen van
f 2.999 433.33.
Wg laten bier volgen het aantal aangeuja-
gonsn in elke klasse met het bedrag van den
aanBlagle 474 f 2 30, 2e 322 f 4.80, 3e 222
f 6.90, le 191 9.20, 5e 155 f 11.58, 8e 1S9
t 13.80, 7e 81 f 16.10, 8e 98 f 18.40 9e 60
f 20.70, 10e 127 f 28 57», 11e 52 f 27.60. 12e
180 f 32.20. 13e 60 f 56.80, 14e 52 f41.40,15e
55 f 46, 16e 51 f 50.60, 17e 29 f 55 20, 18e
51 f 59.80, 19e 22 f 64.40, 20e 43 f 69, 21e
18 t 73.60, 22e 19 f 78.20, 23e 13 f 82 80,24e
18 f 87.40, 25e 29 f 92, 26e 20 f 97.75, 27e
14 f 104 65, 28e 26 f 111 55, 29e 15 f 119.60
30e 21 f 128.80, 31e 14 f 138,32e 15 f 149.50,33e
22 f 163.30,34e 15 f 177.10,35e 13 f 193.20,36e 17
f211.60,37e 8 f230,38e 12.f 249.55,39e 7 f271.40,
40e 9 f 294.40, 41e 10 f'317.40, 42e 6 f340.40,
43e 4 f 363 40, 44e 10 f 386.40, 45e 4f409.40>
46e 7 f 432.40, 47e 1 f 455.40, 48e 4 f478 4<>!
49e 3 f 501.40, 50e 4 f 524.40, 51o 21547.40,
52e 3 f 570.40, 53e 2 f 593.40, 54e 61 616.40,
55e 2 t 639.40, 56e 1 t 662.40. 57e 2 f 685.40,
58e 1 f 708.40, 59e 5 f 731.40, 60e 1 f754.40,
61e 1 t 777.40, 65e 1 f 869.40, 66e 4 f 892.40,
69e 1 f961.40, 70e 1 t 984.40, 80e 1 f1214,40,
84e 1 f 1306.40, 131e 1 f 2387.40 en 138e 1
f 2548.40.
Tot kantonrechter te Middelbnrg is
benoemd mr M. P. Sipkes, thans te Neuzen.
Voor een jaar is benoemd tot bureelambte
naar bg 's rijkswaterstaat J. M. Vorstheuvel
la Brand te Z i e r i k z e e.
Uit Vlissingen
schrgft men ons
Zoosls wg meldden komt Maandag a. de
Hohenzoüern hier aan. Het jacht zal dan in
de buitenhaven meeren.
Al wat verder gemeld wordt omtrent aan
komst van den Keizer hier en het vertrek
naar EDgoland berust louter op phantasie. Er
is hieromtrent nog niets met zekerheid bekend-
De gemeenteraad van '«Heer Abta-
kerke heeft met algemeene stemmen gewei
gerd subsidie voor het ontworpen tramweg-
net voor Zuid-Beveland te geven, in verband
met de voorgestelde richting der Ignen.
Donderdag had in het hotel Korenbeurs
te Krui sisgen de jaarlgksche algemeene
vergadering plaats van ingelanden van het
waterschap Kruiningen. De rekening over
1909—1910 bedroeg in ontvang f 16.180.41 en
in uitgaaf f 14.470.51, zoodat er een goed slot
iB van i 1709.90. De begrooting over 1910—1911
bedraagt in ontvang en uitgaaf f 17.473.20» met
een post van onvoorzien van f1231 58». Be
sloten werd een leoning aan te gaan van
f 17.000 in verband mot het aangenomen voor
stel om alle nog niet begrinde wegen te be-
grinden.
Tevens werd bet djjkgeschot van f9.50 op
f 11.50 per H. A. gebracht.
Verder werd besloten over te gaan tot ver
breeding van een gedeelte van den Kapelleweg
en om f 200 subsidie 20 jaar lang te geven
aan den heer Eng. liuygebaert van Assebrouek
(België) voor het bekende tramwegnet in
Zuid-Beveland.
Uit het zesde jaarverslag der Ver
eeniging Het Ziekenhuis voor Schouwen-Dutveland
te Noordgouwe over 1909 van het da-
geljjksoh bestuur dier Vereeniging blgkt dat
het aantal verpleegden heeft bedragen 98 met
2103 verpleegdagen, zjjnde 672 verpleegd* gen
meer dan ovor 1908. Van de 68 patiënten
waren er 45 op de heelkundige afdeoling en
13 inwendige zieken. Er zgn 40 groote ope
raties verricht. In de le klasee werden 2, in
de 2e klasse 7, in de 3e klasse 12 en in de
4ö klasse 47 patiënten opgenomen en ver
pleegd.
Het ledental verminderde met 31 wegenB
overigden en vertrek en vermeerderde met 20,
zoodat het thans bedraagt 844.
Als geschenken werden ontvangen eieren,
groenten, vruchten, biest, banen, hazen, aard
beziën-planten en boekwerken.
Met weemoed wordt hot overigden van den
heer mr H. C. Moolenburgb, die van af de
oprichting van het ziekenhuis bestuurslid en
lid der financieele commissie was, herdacht
en dankbare hulde gobracht voor wat bg al
die jaren voor de Vereeniging heeft gedaan.
Blgkens de rekening van den penningmeester
hebben de verpleeggelden f 2821 opgebracht,
zijnde f 1077 meer dan over 1908, Boodat het
jaar 1909 financieel goed iB geweest. De re
kening sloot met een batig Bnldo van f 1082 29»
Als buitengewone ontvangst komt daarop voor
f 500 legaat van mevrouw Groeneveld de
Kater—Hocke.
Bjj het examen voor brigadier bjj het
wapen der koninkljjke marechaussée is o. a.
geslaagd A. Legnee, geboren te Koudekerks,
behoorende tot brigade te Hontenisee.
De heer Visser te Walsoorden, be
noemd tot opzichter der dertig gemeenschap
pelijke polders op Texel, heet niet P J.,
maar A. Visser H.zn.
Dinsdagnacht ontstond naar men ons
uit Koewacht meldt bjj den landbou
wer C. v. D- onder Stekene door onbekende
oorzaak brand, die al spoedig een schaar en
een stal met al wat zjj bevatten, een hoe
veelheid hont, stroo en landbouwgereedschap
pen in de aseh legde; tevens kwam een
paard in de vlammen om. Verzekering dekt
de schade.
RECHTSZAKEN.
Arrondise&mastsrechtbasik te Middelburg.
Trjjdag 27 Mei zal voor die rechtbank be
handeld worden de zaak tegen H. A. v. Dalsum,
notaris en uitgever te Hulst, beklaagd van
smaadschrift
Bg bevelschrift dier rechtbank ie rechtsin
gang verleend met bevel tot gevangenhouding
en instructie der zaak tegen den aldaar ge
detineerden J. M., oud 17 jaar, boerenknecht,
geb.-ren te fleinkenszand, wonende te Kloe-
tinge, beklaagd van poging tot brandstichting.
KERKNIEUWS.
De gereformeerde gemeente te V e e r e
herdacht dezer dagen baar veertigjarig bestaan
in eene afzonderlijke godsdienstoefening waarbjj
verschillende personen het woord voerden. Een
negental predikanten hebben de kerk in dien
tjjd gediend.
In het kerkgebouw zal een nieuw groot
pijporgel worden geplaatst.
LETTEREN EN KUNST.
De Dameszangvereen'ging Polyhymnia te
Vlissingen zong Donderdag avond in ket
Concertgebouw De Bloem van 'I Noorden, zang
spel in*vjjf bedrjjven, door den heer J. F. Op
den Zieke aldaar bewerkt op muziek van
onderscheiden componisten.
Naar men ons van daar schrgft, bezit
dit zangspel wel de kwaliteiten om te boeien.
In de eerste plaats krjjgt het oog het zijne
door de kenrige costumes en interessante
tooneelen. In de tweede plaats is de maker
over het algemeen gelukkig geweest in de
keuze der zangwijzen.
Het vrjj omvangrjjk werk was, blgkens de
geheelo voordracht, onder leiding van den
heer G. B. Dommisse goed bestudeerd. De
koren zongen zeer zuiver. Vooral dat der
feeën, waar zjj het geluk der jeugd bezingon,
was een dankbaar gedeelte. Het ballet, dat
daarop volgde, was iets heel bjjzonderi en een
aangename afwisseling.
Htlga gaf van de titelrol een verdienstelijke
vertolking, haar zang gaf genoeg dramatische
expressie, doch was, naar 't ons voorkwam, door
een lichte keelaandoening niet altjjd helder
klinkend. Haar spel was wel overwogen.
De koning van het feeënrjjk deed zich ook
van zeer goede zjjde kennen. Beiden hoofd
personen werd na het derde bedrjjf een
bouquet overhandigd.
