IHiDDELBURGSGHE COURANT. Donderdag 12 Mei. Middelburg 11 Mei. Benoemingen enz. Uit Stad en Provincie. H'. HO. 133* Jaargang. 1910 Prijs Doze courant verschijnt d a e 1 ij k e, mot uitzondering ran Zon- en Feestdagen, por kwartaal, zoowel Toor Middelburg als voor alle plaataan in Nederland tranco pp. f 9. .Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. A dt ert e n t i n bjj abosnement op voordoelige voorwaarden' Prospectussen daarvan zjjn aan [Jhot bureau te bekomen. Advertentiün voor.lhet eeratvolgende nummer moeten dei middags vóór éón uur aan bet bureauS botorgd zjjn. Advertentiën i 10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- ex alle andere familieberichte.! en Dankbetuigingen van 17 regel* f 1.50elke regel msei SO cent. Reclames 40 cant per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen, Tot de plaataing van advertentión en reclames, niet" afkomstig uit Zeeland, betreffend Handel, N(verheid en Geldwesen, is gereohtigd bet Algasnees AdvtrtsnlifBsrcaa A. BB Z.& HAB An., RJ. TMrbirfml 366, Amsterdam. Kameroverzicht. Zitting van Dinsdag. Na een zeer onbelangrgke discussie, waar voor trouwens in de kamer zelve al heel weinig belangstelling werd getoond mees- teatgds lieten de heeren hnn medelid, dat aan het woord was, zonder gehoor werd zonder hoofdoljjke stemming het wetsontwerp tot aankoop van het particuliere land op Java, >Eandang Hauer", voor de som van 31/, mil- lioen, goedgekeurd. c Behalve de onverstaanbare heer Van Kar- nebeeb, voerde niemand verzet er tegen aan. De heeren Tydeman, Colyn en De Meester laatstgenoemde sprak zittend van zjjn plaats, daar staan hem nog te veel vermoeien zon verklaarden, dat zjj met de regeering mee zonden gaan, al hadden zjj, evenaJs de heer Van Karnebeek, bedenkingen tegen den finan- tieelen opzet der zaak. Kandang Haner moest als proefveld be schouwd worden, waarnaar de eventneele aankoop van andere particuliere lauderjjen op Java kon beoordeeld worden. Het is een eerste stap in de goedo richting welke leiden moet tot algeheele verdwjjning van het inatitnnt der partionliere landerjjen op Java. In zeoverre zouden deze heeren dan ook hun stem aan het wetsontwerp geven. Het spreeKt van zeli, dat de verdediging door den Minister, die schrikbarend binnens monds sprak, en daardoor dikwjjls totaal niet te verstaan was, niet veel moeilijkheden Z. Ex. opleverde. In hoofdzaak bepaalde de heer De Waal Malefijt zich tot de ojjfers. Deze waren niet zoo erg ongunstig als de heer Van Karnebeek wel meende, zoodat 3'/, millioen eigenljjk als een »koopje" mocht worden beschouwd. In lndiü had men zelfs 4 millioen nog goed koop gevonden Wat nu het »algemeen plan" betreft, n.l. om allo particuliere landerjjen op Java tot Staatsbezit terug te brengen daarover ver namen wjj van Z. Ex. niets nieuws. De agrarische Staatscommissie, die het on derworp grondbezit van vreemdelingen in »stndie" heeft, had wel een desbetreffend entwerp gemaakt, maar gepubliceerd ban dit rapport niet worden. Zonder voorkennis dier commiBsie gaat dit niet. Dit ljjkt alles behalve op spoed-maken. Ben middel, door den heer Van Karnebeek aan de hand gedaan, om de vreemdelingen er mt te houden, nl. door den agrarisohen ei gendom alleen aan Nederlanders toe te staan, en op dien eigendom bepalingen te maken, als nn reeds voor het Indische mjjnwezen gelden daarvan wilde Z.Ex. niets weten. De Minister zeide er wel eens over te wil len «denken", maar vond tocb dat tusschen het verleenen van mjjnbouw-concessieB en het doen overgaan van grondbezit in handen van vreemdelingen, een zeer groot onderachoid ligt. Ergo, van dit middel komt niets. Wal er eohter wèl komt, is de regee- rings-commisBariB it zooveel per maand, die deze gewichtige zaak zal onderzoeken, en bjj eventneel verderen aankoop van particuliere landerjjen zjjn welwillend ministerie zal leen». Dit heet nu in Nederland het «oplossen" van een vraagstuk, dat van eminent nationaal belang kan geacht worden Op aandrang van 'den heer Coljjn, die van vette Indische baantjes verstand heeft, zal nu deze regeerings-commissaris benoemd worden. Wnar «Indische specialiteiten" al niet goed voor zjjn 1 Na dupliek en tripliek van den heer Van Karnebeek, kon eerst om vier uur de beraad slaging eindigen. Morgen de «trekhonden" Bjj kon. beslait: is aan mr A. P. L. Nelissen, op verzoek, een eervol ontslag verleend als Minister van Justitie, met dankbetuiging, en iB tjjdens de ontstentenis van een Minister van Justitie het beheer van dat Depad interim, opgedragen aan den Minister van Binnenl. Zaken mr Th. Heemskerk is benoemd tot adjunct-commies bjj den Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten mr T. E. OrooBs te Leiden. Dr P. F. Hubrecht is ter beschikking gesteld van don Gouv.-Gen. van N.-l teneinde als geoloog te worden toegevoegd aan de com missie ter voorbereiding van de aanwjjzing tot het bepalen van eene natnnrljjke grens tus schen het Nederlandsch en het Duitsch gebied op Nieuw-Guinea, on is ook J. Veldkamp, wezen luit t/z. 2e kl. bjj de kon. marine, "tök beschikking van dien Gouv.-Gen. gesteld, ten einde te worden benoemd tot onderhavenmees ter tevens loodscommiasaris voor de haven te Tandjong Priok. Do audiëntie van den Minister van Water staat zal a. Vrjjdag 13 dezer niet plaats hebben. Van den practisohen, gemakkeljjken >r Middelburg, Vlissingen en Dom burg, die sedert jaren wordt uitgegeven door den heer R. M. Smits alhier, is de zomer dienst 1910 verschenen. De gids is weer uitgebreid door opname van mededeelingen omtrent de stoombootdienBten op Rotterdam en die van de Hollandsch Belgi- tche Pakkelvaartmaatschappg. De opgaven voor de stoomtram Middelburg- Vlissingen zjjn nog behouden, doch zoodra do nieuwe dienstregeling voor de electriBche tram er is, zal die voor de koopers van den gids gratis bjj den uitgever verkrjjgbanr zjjn. Bjj het onlangs te Arnhem examen voor commies bjj 's Rjjks belastin gen zjjn o. a. geslaagd de volgende perso nen uit onze provincie: W. A. Cal- jouw te Hansweert, J. F. Plompen, J. Kar- stanje, J. Magielsen en A. van Baaien, allen te Rilland-Bath, A. J. Boon te Overslag, A. Fenjjn te Zierikzee, J. v. d. Maas te Noord- welle, M. J. Geuze te 's Heer-Arendskerke, P- J. .Babjjn te Oostburg en A. P. A. de Vlieger te Zuidzande. Met ingang van 16 Mei e. k. zjjn deze provincie verplaatst de kommiezen 2e klasse bjj 's Rjjks-belastingen J. van Kenlen van Veere naar Bergen op Zoom, K. Koets van St. Jansteen naar Neuzen K. Sinke van Breskens naar Aardenbnrg, J. J. Ie Grand van Oostbnrg naar Breskens, J. J. A. de Groote van Philippine naar Hontenisse, die der 3e klasse J. C. Bom van Aardenbnrg naar Oostburg, J. Goeree van Zuiddorpe naar SaB van Gent, J. Slager van Sas van Gent naar St. Jansteen, J. C. Ree van Hontenisse naar Zniddorpe, en J. van Maale van Rucphen naar Philippine. In eene Maandag alhier gehonden vergadering dor Centrale A.-R. Kiesvereeniging zjjn voor 't district Middelburg voorloopig candidaat gesteld voor de Provinciale Staten de heeren mr. A. A. de Veer en J. H. Blum, aftredende ledenen tegenover 't aftredend lid den heer Den Bouwmeester zjjn op de grosljjst in alphabelische volgorde geplaatst de heeren A. Geschiere te Grjjpskerke, S, Louwerse te Oosrkapelle, W. Melis te Seroos- kerke, W. A. de Rjjcke en J. A. Vertregt, beiden te Middelburg. In het district Vlissingen zjjn candidaat gesteld da heeren G. v d. Putte (aftr.) en H. J. E. Gerlach van St. Jooslnnd. (De Z Dinsdagavond omstreeks halt zeven liep zekere W, wonende Haringpliate, in de Gra venstraat alhier. Plotseling gleed hg uit en kwam zoodanig te valient dat bjj zjjn boen brak. Op advies van dr Wejjl werd de man per rjjwielbrancaard naar het gasthnÏB ver voerd. Ongeveer een nur later bad op den hoek van de Langedelft en de Markt een on geval plaats dat, hoewel het zich oogenschjjn- ljjk ernstig liet aanzien, bjjzonder goed afliep. Zekere P. P. T., pianostemmer, wonende in de Brakstraat, reed op zjjn rjjwiel van de Markt met het doel de Langedelft in te gaan. Daarnit kwam jnist een rjjtuig en zonder dat te bemerken reed T. met het voorwiel van zjjn flets tegen het paard op, dat begon te steigeren, T. kwam daardoor te vallen en geraakte onder hetrjjtnig, waarvan twee wielen over hem hoen gingen. Wonder boven won- dor kwam de man er goed af, wat voor een groot deel wel zal toe te sohrjjven zjjn aan de omstandigheid, dat het een licht rjjtuig was de wielen vao gummi-banden voorzien waren. T. bon zich te veet naar de apotheek van den heer M. J. van Pienbroek begeven, waar bleek dat bjj enkel een onbelangrjjke verwonding aan het hoofd bekomen had. Daar werd hem de eerste hulp verleend. Later werd hg, op advies van dr Wegl, per rgtnig naar zgn woning gebracht. Ook de fiets is er betrekkelgk goed afge- gekomen alleen het voorviel werd beschadigd. De StCt. no. 108 bevat het verslag van de rgkscommisBie voor graadmeting en wa terpassing aangaande hare werkzaamheden gedurende 1909. De heeren Den Hulster en Hegl zette do metingen in de provincie Zeeland voort, waar die met bgbehoorende centreeringsme- tingen door hen voltooid werden op de sta tions Kloetinge, 'b Heerenhoek, Ellowontsdgk I, Middelburg 1, Vli6sin$en 1, WestkapeUe I, Oostkapello, Veere I, Wissekerke, Coljjnsplaat, Stavenisse en Poortvliet. De daarna op het station Bruiniase begonnen waarnemingen moesten gestaakt worden wegens het eindigen der terreinwerkzaamheden De heer W. Goddefroy, opzichter-machinist bg de staatsspoor aldaar, wordt met ingang van i Juli als zoodanig overgeplaatst naar Roermond en door den heer P. Mnnting van Breda vervangen. Door ingelanden van den Jacoèapolder werd Dinsdag jl. op verzoek eervol ontslag verleend aan den beer W. J. Vader van 's Gravenpolder als ontvanger-griffier. Als opvolger werd met algemoene stommen be noemd do heer C. N. v. d. Hegde te Wissokerke. Een gelgk besluit werd heden, ook met algemeene stemmen, genomen door ingelanden van den Geerrdyfcpolder. Op verzoek van drie raadsleden te H o n- t e n i s b e is tegen Zaterdag een raadsverga dering uitgeschreven om terng te komen op het den 25 Febr jl. met 6 tgen 5 stemmen genomen beslait, waarbg het minimum salaris van het nieuw te benoemen hoofd der school onn de Molenstraat werd verhoogd met f 275 meer dan het tegenwoordig hoofd geniet. Bg bon. beslait is aan de gemeente Boschkapelle boven en behalve de bjj- drage bedoeld bg art 48 der onderwgswet een subsidie verleend van f 1750. De heer P. J Visser, opzichter te Wal soorden, is als zoodanig benoemd aan de Waterkeermg der dertig' gemeenschappelgke polde-s op Texel. Terwgl men Dinsdag, derden kermisdag u 1 s t bezig was met ringrgden met paard en rgtnig, had J. V. het ongeluk voorover ait zgn rgtnig te vallen, tengevolge waarvan oen der wielen hem rakelings langs het hoofd liep en zgn gelaat geheel onkenbaar maakten. In bowusteloozen toestand werd hg opgenomen en naar zgn woning vervoerd. t*een echte Walvigch. Van andere, zeer bevoegde zgde wordt ons nn weer geschreven Het groote dier dat, acht dagen geleden te Burchslnis aangebracht, tbanB aldaar te be- eiohtigen is, is geenszins een echte walvisch, zooals in het stukje, geplaatst in de Midd. Ct. van Maandag jlbeweerd wordt, maar een nog niet geheel volwassen exemplaar van den gewonen vinviscb. De echte walvisschen zgn van de vinvis- aohen gemabkelgk te onderscheiden door de atwezigheid «ener rugvin en doordat de onder- zgde geheel glad is, terwgl men bg de vin- visschen aan de bovenzgde eene rugvin en de onderzgde vele in de lengte verloo- pende sleuven of groeven waarneemt die zich van af den kop, naBr gelang van de soort, min of meer ver naar achteren uitstrekken. De gewone vinvisch iB het langste van alle bekende dieren op onze aarde en bereikt eene lengte van- 34 meterde bovenzgde is fraai glanzend zwart, de onderzgde wit. Hg bewoont het meest noordelgb gedeelte van den Atlan- tisohen Oceaan en de IJszee en voedt zich met visch, kabeljauw, schelvisoh, haring enz. I In de maag dezer kolossale dieren heeft men soms 600, ja 800 kabeljauwen of schelvisschen igetroffen, eene hoeveelheid voldoende voor den maaltgd vap 1200 of 1600 menschen. Doordat de gewone vinvisch dikwerf groote scholen van landwaarts zwemmends visschen achtervolgt, geraakt hg ook in de labgheid der gevaarlgke kasten, waar hg dan niet zel den verongelukt en Btrandt. In de vorige eeuw zgn er op deze wgze wel 10 of 12 dier zee monsters op onze busten aangeland. Door de walvisohvangera wordt op den ge wonen vinviBch weinig jacht gemaakt, daar hg te weinig spek oplevert, te vlug en te ge- vaarlgk is RECHTSZAKEN. Op den 27 Mei a. s. zal voor de recht bank alhier worden voortgezet de behan- deling der strafzaak tegen J. V., wonende te Middelburg, gedetineerd in het hms van be waring alhier, verdacht van poging tot dood slag althans zware mishandeling, gepleegd te Ylissingen op een meisje. Deze zaak werd den 21 December jl geBohorst Gedagvaard zgn twee getnigen, tevens als deskundigen. In de Dinsdag te Utrecht gehouden open bare terechtzitting van den Centralen Raad van Beroep, ongevallen verzekering, had de uitspraak plaats in het hooger beroep van Tb, B. te Hontenisse teeen de uitspraak van den Raad van Beroep te Rotterdam, houdende bevestiging der beslissing van de Rgksver- zekeringabank, waarbg hem, met herziening eener vroeger toegekende rente, met ingang van 13 October 1909 is toegekend eon rente van 85 pet. van zgn dagloon, ter zake van een ongeval tengevolge waarvan zgn rechtervoet werd gekneusd. De centrale Raad bevestigde de uitspraak. LETTEREN EN KUNST- Uitvoering van Klughardt's Die Zerstörung Jernsalems doo de Zangvereoniging Tot Oefening en Uitspanning. Het laatste ooncert van bovengenoemde zangvereeniging in dit seizoen heeft ons een werk gebracht, dat dadelgk bg zgn verschgnen m 1899 sterk de aandacht trok en al vrg spoedig daarna, nu tien jaren geleden, zooals ik reeds sohreef. ook hier werd uitgevoerd. Het werd door velen beschouwd als de uiting van een machtig genie, als een grootach en verheven werk en het kan mot gelogenstraft worden, dat het in menige groote concertzaal warm werd ontvangen. Na Die Zerstiirung Jerutalems heeft de Dessaner dirigent en com ponist een nieuw groot werk gecomponeerd Judith, dat echter veel minder insloeg en lang niet de bewondering en den bgval vond, aan het vorig oratorium ten deel gevallen. Mis schien is het nog niet de tgd om aan Klug- hardt'a ZcrstCruug de juiste plaats onder de groote werken der muziekgeschiedenis aan to wgzen, maar ik vrees nog mee. dan tien jaren geleden reedB na dien trouwens heb ik het werk nog eens elders gehoord dat de roomperiode van dit ongetwjjfeld knappe, maar destjjds en misschien ook nn nog door enkelen te hoog aangeschreven, werk voorbjj is en dat het als vele andere groote kundig en met talent geschreven, maar niet voldoende levensvatbare werken na een bigden intocht en aanvankeljjk groote bewondering, ten slotte in de biblio theken een waardige plaats zal vinden om verder sporadisch in de concertzaal te ver schgnen. In deze mjjn meening van vroeger ben ik na do op zichzelf overigens schitterende uit voering onzer Zangvoreeniging versterkt. Er schnilt geen geringschatting of miskenning in van Klughardt's begaafdheid als componiBt. Zeer veel valt er in het werk te waardeeren hierover straks meer maar de thermo meter mjjner bewondering bereikt alleon niet zulk een hoogtepunt als dit bjj anderen het geval is. Klughardt's werk is een breed opgezet ora torium, de stof is overbekend. Geïnspireerd door een groot Bchilderjj van Wilhelm von Kaulbach, is de tragedie van den ondergang van Jerusalem door de Romeinen in beknopte tafreelen door den dichter Leopold Gerlach zeer handig in elkaar gezet en tot grondslag gemaakt van Klughardt's werk, dat hier en daar een sterk dramatischen tint en ook zeker realisme in de klankeebildering vertoont. Maar is iets anders Een Duitsch dichter, Heinrich von Kleiet schreef het volgendeEs gibt nichts Qottlicheres alt die Kunst. Und nichts leichteres zugleich. Und doch, warum ist e» so schuier Jede erste Bewegung, alles Umoillkiirliche ist schön, und schiet und ver- schroben alles, sobald es sich selbst begreijt. O, der VerstandDer unglückltche Verstand Studiere nicht u viel, folge dem Gefühl, Dit laatste ontwaren we bg Kloghardt menigmaal, maar bjj hem glnurt het verstand te dikwjjls om den hoek. O, die vormenge- leerdheid, die knellende bond van fnga en contrapunt, knellend nameljjk als deze kunst vormen op den voorgrond treden en den geestelijken inhoud van een werk, het innerljjk wezen naar achter dringen. In Klughardt's compositie treft men naast veel moois, veel plaatsen, arm van geest en poëzie, waar de gedaohte aan Empfindungskra/t zich te vergeefs laat zoeken. Een vrjje, hoog boven het gewone nivean uitgaande vlucht bereikt zgn phantasie slechts zelden. En dit laat zich door handigheid en kunde, de vruch ten van den vljjt, niet goed maken. Er is niets, dat de op ons inwerkende suggestieve kracht van een kunstwerk, op welk terrein dor kunst bet ook zjj, m. i. meer belemmert eo in den weg staat, dan een té veel door vormen en te strenge regelen aan banden gelegde vrjje niting van den geest. En die gedaohte nu kon ik opnieuw bjj het aanhooren van Klngbardt's werk niet geheel van me afzetten. Afgezien van menige schoone bladzjjde in de partituur, waardeer ik het werk meor als knap geconcipieerd, dan als verhevea en grootach van inhoud. Toch, ik zeide het reeds, is er voel, waar door de componist zieh een merkwaardig en in ieder geval zeer begaafd kunstenaar toont en Klughardt's werk past zich in enkele op zichten ook aan do moderno richting aan b.v. in zgn motietbowerking wel is het niet rjjk aan pregnante motieven, maar die er zjjn, worden mooi verwerktook verraadt de orkestratie, met name de bloasinstrumei- ten, de band van den modernen meester, maar tot de modernen mag men Klughardt intns- schen niet rekenen, want in zjjn oratorium treffen we ook veel verouderds aan. Zgn Chorsatz met zjjn unisono passages, welke hg met voorliefde aanwendt, bereikt hg een groot effect ïb voortreffelijk, ik denk b.v. aan de groote fuga aan het slot van het eerste deel en aan het a cappella koraal Du bist, o Gott, der Geringen Stttrke, gevolgd door een mooi naspel van het koper. De partituur ie te groot en mjjn ruimte te beperkt om alles afzonderlijk te noemen, maar wat in dit werk vooral onze aandacht trekt, zgn do vele orkestrale tusschenspelen. Niet zonder modern coloriet geschreven, behooren deze gedeelteljjk tot de zwakke egde van liet werk. De inleiding voor no 5 zegt mjj niet veel, en die van no. 13 iB wel erg druk, het koper schettert er en van de strjjkers wordt veel gevergd, maar van het strijdgewoel gaf deze episode mg nochthans niet hot ware beeld. Daartegenover staan fragmenten van groote schoonheid, b.v. het hefeljjke, voor de houtblazers dankbaar gesohrevon en gevari eerde tusschenspol in 9/8 na bet koor Halleluja Lobst Gottverder de inleiding tot het tweede deel, met sordino, en vooral het korte naspel van de groote altsolo. Wat mede tot de mooi9te bladzjjden be hoort, is het vrouwenkoor Wie bist du vom Flimmel gejaUen. En laat ik dan ook noemen de terzetten, stukken van innig gevoelden zang, die mot medewerking van een dame-Btadgenoote als tweede sopraan, op een kleine detonatie na aan het einde van het terzett Was berujst du dich, bjjzonder mooi en zniver zgn gezongen. De partituur eischt veel van het orkeBt wanneer ik met lol de koper- en houtblazers n, dan sluit dit niet in dat de strjjkers in toewjjding bjj de eerste achterbleven, wèl dat het den dirigent niet attjjd gelakte, de violen in enkele passages tot eenheid te hondeu. Van de solisten noem ik eerst den tenor Rad. van Schaik, die zgn kleine partjj met kraohtige, frissche stem zeer mooi vertolkt heeft. Ook de heer Thorn. Dengs heeft door zjja warm getinte voordracht en zgn edel orgaaa, a. noem ik zgn solo Seinen Grimm schuttel er w, zgn gehoor weten te boeien. De sopraan, mejuffrouw Carola Hubert, heeft haar partjj met glans ten gehoore gebracht. Wat ik voor gunstigs over haar in December 1.1 schreef, kan ik slechts herhalen, al Bprak haar zang ditmaal, in het hooge register net zoo gemakkeljjk aan als in Haydn'B werk. Ook had ik in de Vogelaria, haar voordracht met meer gratie en lichter gewenscht. Mevrouw A. Itterson-Blaauw heeft door baar schoone, maar niet krachtige altstem bekoord, hoewel zjj in haar zang niet altjjd de vereisohte uitdrukking wist neer te leggen Bjj de groote aria Jerusalem, ach wenn du es doch toksstett misschien het mooiste uit het heele werk ontbrak het haar voordracht aan dramatischs kracht en expressie. Door de degeljjko voorbereiding, de rustige, zekere leiding van den heer Cleaver is niet alleen de geheele uitvoering goed geslaagd, maar is ons opnieuw gebleken welk een uit end koor de vereeniging heelt. Haar naam moge in min oi meer verouderden term luiden lot Oefening en Uitspanning, haar roeping gaat ver daarboven uit. Door oefening heeft zjj dat alles bereikt, maar sinds lang geeft zjj meer dan uitspanning, zjj schenkt ns edel knnstgenot! Na het vorig concert vroeg ik of het Mei concert ons een nieuw werk van een modern componist zou brengen. Ik herhaal die vraag voor het volgend seizoen. Maken wjj de ba lans op van hetgeen het aigeloopen seizoen ons gaf, dan kunnen we ons moeiljjk geheel voldaan verklaren over de keuze der werken, al worden deze ook voortreffelijk uitgevoerd. "edenen van finantieelen aard hebben het nn verhinderd aan veler wensch te gemoet te komen. Met goede verwachting dan gaan we het volgend Boizoon te gemoet. Mogen zjj, dia - de keuze der uit te voeren werken heb ben te beslissen, een mimen blik toonen en dan ook denken om werken van niet-Ger- maanschen stam. A. A. NOSKE.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1910 | | pagina 1