MIRDELRURGSCHE COURANT.
M\ «9
1S3* Jaargang.
|Zaterdag
16 April.
Middelburg 13 April.
Dit Stad en Provincie.
m
1910.
Dexe courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prflt per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp, t t.
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
AdvextentiSn bjj abonnement op vooxdeelige voorwaarde*
Prospectussen daarvan sgn aan het bnxeau te bekomen.
AdTertentx6n Tooriffiot eorstvolgende nummer moeten des middags vóór één nar
aan het bureau besorgd sfin.
w
Advertentiën i 10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel me<r
10 cent. Reclames 40 cent per regeL Groote letter» naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertentiën en reolnmes, niet afkomstig nit Zeolsnd, betreffend»
Handel, NQvorheid e* Geldwesen, is gerechtigd het Algernons AdvertesUcBarran A. DB Li
DUB Al., MA. V®»rboirgwwl 366, Arantrrdnm
Bj de» eourant behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de gebruikelijke plaats.
De eandidaat der linker partij voor de
stemming op Dinsdag 19 April o. voor een
lid der Provinciale Staten in het district
H a 1 b t is de beer
Ph. J. VAN DIXHOORN
een man van praotieohe kennis, van prac-
tiseh handelen en met een (linken blik in
landbouwzaken^
Hem bevelen wij ten dringendste aan.
Sprokkelingen.
Een hartig woordje voor de eer
der openbare school van Christelijke
z$de valt te vermelden.
In bet Christelijk Schoolblad, nnmmer van 1
April, gaf zekers mijnheer A. J. Drewes op
onhebbelijke wjjze lucht aan zjjae ergernis over
het feit, dat van de 200 kinderen, die de be
waarscholen der Versmiging Ier behartiging der
godsdienstige belangen van de Bewoners der
temvijksn van Amsterdam verlieten, slechte 54
naar Christelijke lagere scholen overgingen en
de overige naar openbare scholen.
En nn durfde die mjjnheer te schrijven
»Van die 200 zjjn er slechts 54 naar chrie-
«telgke scholen gegaan en is de rost weer overge
geven aan de neutraliteit, d. w. z. aan ongeloof
en revolutie, aan de mannen, die groote mee
tings houden voor het schoolkind, aan do
heerem die in hun hooge wjjshoid deoreteeren,
dat de ouders gedwongen moeten worden hun
kinderen naar de nentraie school te zenden,
naar de school die een ramp is voor de
goede, niet alleen godsdienstige, maar ook
zedelijke en verstandelijke ontwikkeling van
ons volk want de openbare school maakt
onse kinderen, de kinderen van ons volk,
geestelijk arm. Zjj geeft ze steenen voor brood."
Gelukkig dat iemand, die het weten kan,
daartegen opkomt.
De heer J. H. Gunning Wz., die als school
opziener in het district Amsterdam de open
bare school kent, schrjjit in het nummer van
8 April van het Christelijk Schoolblad het vol
gende:
»Yan die 200 (kinderen) zjjn er slechts 54
naar de christelijke scholen gegaan en iB de
reBt weer overgegeven aan de neutraliteit, d.
w. z. ongeloof en revolutie, enz.' aldus lees
ik in een ingezonden Btuk van nwe hand in
het vorig nummer.
Ik wensch u ernstig te vragenmag men
dat nn zoo maar klakkeloos zeggen Mag een
Christen dat zeggen Mag men dat zeggen
in een christelijk blad Mag men dat zoo
maar onnadenkend zeggen?
Want als men even nadenkt, dan ziet men
terstond, dat het niet waar iB. De openbare
school is niet idontisch met ongeloof en revo
lutie en wie zjjn kinderen er been zendt,
waagt ze volstrekt niet noodzakelijk daaraan-
Dat weet ik nit eigen persoonlijke ervaring
maar al te goed, en kan ik ook als school
opziener, die de openbare school wel kent
wat de jjvoraars Voor het bjjsonder onderwijs
zeer stellig niet doen, bevestigen.
Dat de openbare school wel eena wrange
vrnehten kweekt, zal wel waarzgn, ofschoon:
koe is dat ooit te constateeren Wat weten
wjj eigenljjk van den invloed der achool
Wil ik u eens wat zeggen Ik heb nog
nimmer en gjj weet, ik spreek veel men-
sohen, npg nimmer, zeg ik m, iemand ont
moet, die verklaarde, dat hjj door do openbare
school een ongeloovige of sociaal-democraat
was geworden, maar daarentegen meer dan
één, die positief verklaarde, dat hjj door de
•hrieteljjke school en de wjjze, waarop daar
het geloof werd ingestampt, geheel van hot
geloof en don godsdisnst zjjnor vaderen was
vervreemd. Zullen we nu gasn zeggen van
die 200 zjj* er weer 54 overgeleverd aan het
christelik onderwjjs, dat wil zeggenaan
ongeloof en erger?
Het is waar, wjj zjjn in de «christelijke'
pers al lang aan dergelgke liefdelooze, onware
en ondoordachte uitspraken gewend, maar tot
nog toe dacht ik, dat het mjj sympathieke
Chr. Schoolblad (sympathiek, niet het minst
door uw artikelen) er vrjj van was.
Wanneer toch zullen de voorstanders van
het «christelijk" onderwjjs zich eens herin
neren, dat het negende gebod overal geldt,
ook tegenover het openbg&r onderwijs?"
Het is goed dat drjjvers als mjjnheer Drewes
eens op hun plaats worden gezet.
Orer de kansen dat de Limburgsohe
steenkolen aan de concurrentie met die
van het Rgnsoh-Westfaalsche steenkolensyn-
dicaat het hoofd zullen kunnen bieden, schrjjven
de Utiechtache bladen het volgende
Hoofdzaak voor den afzet der Limburgsche
■teenkolen is de prjjs. Deze moet lager worden,
omdat hg nn in verhouding tot de steenkolen
nit het Rnhrgebied bjjv., beslist te hoog is.
Men vergete niet, dat de vrachten van uit
Limburg voor Nederland betrekbei jjk hoog zjjn,
en dat juist Duitechland door zjjn uitstekende
scheepvaartverbinding met ons land zeer ge-
makkeljjk kan concurreeren, zoodat de Duitsche
kolen, zelfs bjj hoogeren prjjs dan de Hol-
landsche, tooh voor Nederland goedkooper
uitkomen, afgezien nog van mogeljjk kwali
teitsverschil.
Dezer dagen werd gemeld dat de enquêteur
vopr den Middenstand in een gemeente van
even 30.000 zielen een rapport van 226 vellen
>aan de regeering" had gezonden.
Dit geeft Hel Huisgezin aanleiding tot de
volgende opmerking
Gelukkig dat de »regeering" een eenigszins
rekbaar begrip is.
Want wie zal den moed hebben die twee
honderd en zooveel vellen in te zien, laat
Btaan te lezen?
Men vergete niet, dat die stapel vellen het
resultaat zjjn van den noesten gver en de
onverdroten werkzaamheid van nog maar één
enquêteur. En er zjjn een heel leger.
We hebben eerbiod voor den arbeid, maar
soms bekruipt ons toch wel eens de vraag,
of wen niet practischer en vruchtbaarder
werk zou leveren, indien men zich op de
uiterste beknoptheid toelegde en minder pa
pier verbruikte.
Het ljjkt soms, of we hoe langer hoe lan
ger van stjj] worden."
De groote vraag is nu maar of die enquê
teur meer deed dan van hem gebiecht werd.
Deed hjj niets meer dan zjjn plicht, dan is
die uitvoerigheid niets anders dan een gevolg
m de zoo breed opgezette enquête.
Met al onze enquêtes en commissies tot
herziening van een of ander verdrinken wjj in
ons land in een zee van papier.
In het bijvoegsel tot dit nommer komt
eene bekendmaking voor van den burge
meester van Middelburg betreffende de
arbeidswet, en in 't bjj zonder de aanvragen
om vergunning tot overwerk krachtens art. 5,
3e lid dier wet.
Wjj vestigen hierop in 't bjjzonder de aan
dacht van belanghebbenden.
Door den exploitant van het SchutttrshoJ
alhier wordt wede* een poging aangewend
om gedurende dezen zomer in den daarvoor
zich zoo uitstekend leenenden tuin een viertal
conoerten te doen geven, twee door het Middel-
burgsch Muziekkorps en twee door militaire
muziekkorpsen van elders.
De prjjzcn bjj inteekening zjjn billjjk gestold.
Nn de restauratie van het koor der Abdjj-
kerk is nlgeloopen, is door kerkvoogden der
Ned. Herv. gemeente alhier ook het in den
vroegeren staat terugbrengen van de tacade
va<i de hoofdkerk op de Groenmarkt ter hand
genomen.
Dit werk is onderbands opgedragen aan
firma M. K. Jeras en Zonen, die reeds
zooveel oude gebouwen in hun oorspronkelijke*
staat terugbracht.
De restauratie, dio met rjjkssnbsidie tot
stand wordt gebracht, geschiedt onder toesioht
van den heer J. A. Frederike.
De thans ten deele reeds geamoveerde voor
gevel, die volstrekt niet paste bjj het gebouw
en de omgeving zal, zoover als soodig worden
weggebroken en vervangen worden door een
gevel in Gothisohen stjjl, waarbjj rekening zal
gehonden worden met de oude ervan bestaande
teekeningen.
De twee groote bestaande ramen worden
van montants en traceerwerk voorzien en in
het midden van den gevel zal een toren ver-
rjjzen ter hoogte van 25 Meter.
De ronde ramen, die thans in den voor
gevel voorkomen, worden vervangen door
langwerpig vierkante steenen kozjjnen, terwjjl
de beide toppen van den gevel door pinakels
zullen worden bekroond.
Twee ingangen, die ook geheel in stjjl zul
len gebouwd worden, zullen toegang geven tot
het kerkgebouw. Een ervan wordt met een
frontoalspits met kruisbloem versierd.
Met de voorbereidende werkzaamheden is
reeds aangevangen.
Donderdag 28 April zal vanwege de af-
deeling Middelburg van den Ned Bond
voor vrouwenkiesrecht in do sociëteit Sl Joris
een openbare vergadering worden gehonden,
waarin als spreeksters zullen optredenmevr.
Wjjnaendts FranckenDyaerinok nit Leiden
en mevr, Boissevaia-—Pjjnappel uit Amsterdam.
In den stand van het nationaal biljartconcours,
dat in de Kegelbaan van de sociëteit De Ver
genoeging alhier wordt gehouden, bleef de
ljjet op de banen A en B geljjk, nL:
Baan A, korpswedstrjjd, hoogst aantal pun
ten 107. Dit aantal werd behaald door een
korps uit Middelburg.
Een korps uit Neuzen maakte 88 punten.
Op baan B bleef de stand hoogste aantal
caramboles, 37, laagBte 25 (24).
Op baan C, evenals op baan B een personeele
wedstrijd, bleef het hoogste aantal caramboles
I, het laagste aantal werd 14 (10).
Op baan D, personeele wedstrgd, uitsluitend
voor bewoners van Waloheren, bleef het
hoogste aantal punten 70, en het laagste
>or een prjjs in aanmerking komende 63.
Op de banen B en D samen is dus het
hoogste voor een prjjs in aanmerking komende
aantal punten 70.
Er werd een medaille beschikbaar gesteld
om uit te reiken aan de jonge dame, die aan
het concours deelneemt.
De generaal-mojoor A. E. Roest van
Limburg, inspeotenr der infanterie, en zjja
adjudant, jhr H. W. Storm van 'a Gravesande<
zjjn Donderdag alhier aangekomen en in
het Grand Hotel afgestapt.
Zjj woonden heden de landweeroofeningen
te Vlissingen bjj on zullen dat morgen te
Neuzen doen.
In de heden alhier gehouden jaarlgk-
sohe algemeene vergadering van de naamlooze
vennootschap Stoom- en Chemische wasscherij
Middelburg werden de balans en winst- en
verliesrekening over het afgeloopen boekjaar
goedgekeurd.
Tot directrice is benoemd mej. de wed. F.
Bonckhngsen.
Tot kantonrechter te Meppel ia benoemd
mr R. F. C. L\ baron Bentinck van Schoonheten
substituut-griffier bjj de rechtbank te M i d-
delburg en tot rechter in de rechtbank
te Z i e r i k z e e mr J. C. H. Prikken, substi
tuut-griffier bg de rechtbank te 's Graven-
hage.
S'
Zooals nog in een deel van do oplaag
van ons vorig nommer werd medegedeeld, is
het vermiste jongetje uit Middelburg.
Donderdagmiddag te Wemeldinge aangehouden.
Uit VI is sing en
Vlissingen Vooruit zal dezen zomer weêr,
evenals vóór vjjf jaar, een Baisvljjt-tentoon-
stelling houden.
Zjj zal van 10 tot 22 Augustus plaats bebbon,
juist in het volle badseizoen, en opgeluisterd
worden door muziekuitvoeringen en andere
vermakelijkheden.
Het is voor de Vereeniging te hopen dat
de tentoonstelling evenveel succes zal hebben
nis de vorige.
De Donderdag ter reede van YlisBingen ge
houden proeftooht met het stoomschip Sophie H.
gebouwd op de Kon. Mg. De Schelde voor
okeniug van den heer N. Haas te Rotterdam,
is uitstekend geslaagd. Direct na den proef
tooht aanvaardde het sohip zjjn reis naar Bilbao.
- Dr Yorster te Stavenisse is benoemd
tot geneesheer te Beekbergen.
Aan den gemeente-veldwachter J. F.
Bastiaanse teBruinisse ia door den
CommisaariB der Konigin eervol ontslag
leend.
Door de Rijkspolitie zjjn Woensdag onder
St. Jansteenbg een zekeren J. C.,aldaar,
een 34-tal kippen, waareebjjaJgk van diefstal
afkomstig, in beslag genomen.
De directeur-generaal der poBterjjen en
telegraphie maakt bekend dat, met ingang
van 20 April 1910, te Westdorpe een
huiptolephoonkantoor voor het algemeen
keer zal worden opengesteld.
De diensturen zjjn geljjk aan die van hot
betrokken hulptelegraaikentoor.
In oen vergadering van het departement
S1 u i s—A ardenburg van de Maatschappij
Tot Nut van V Algemeen, Donderdag gehouden,
werd de begrooting opgemaakt voor het volgend
jaar in ontvangst op f 963.56, in uitgaaf op
f 1023.56, gevende een nadeelig slot van f 60.-
De oorzaak van de grootere uitgaven ligt
in de meerdere koBten voor de volkebiblio
theken te Slnie en te Aardenbarg. Voor de
eerste omdat daarvoor een lokaal moet worden
gehuurd, do tweede wgl daarvoor oen nieuwe
boekenk&Bt bonoodigd is.
Pogingen zullen worden aangewend om dit
jaar Iob te doen geven in 't koken, door de
overkomst van eene zoogenaamde reizende
keuken.
Als voorzitter van het departement werd
herbenoemd de heer G. A. Yorsterman van
Oyen, als afgevaardigde naar de algemeene
vergadering aangewezen de heer B.C.Bakker
en tot diens plaatsvervanger de heer Ewjjk.
Drie nieuwe leden werden aangenomen, zoodat
het aantal leden tbanB 26 bedraagt.
In het bericht aangaande de gemeente
raadszitting te Aardenburg men zie
ons vorig nommer staat Van den Stemel
moet zjjn Van den Hemel.
RECHTSZAKEN.
Arrondissementsrechtbank te Middelburg.
Heden deed deze rechtbank uitspraak in de
in ons nommer van 9 dezer breedvoerig ver
melde zakon tegen
lo. L. A. S., 33 jaar, assuradeur te„Vlis-
singen, alhier in hechtenis, beklaagd van
diefstal en verduistering, ter zake waarvan
door het Openbaar Ministerie 6 maanden ge
vangenisstraf werd gevorderd.
Beklaagde werd vrijgesproken met last tot
onmiddelgke invrijheidstelling.
2o .1. J. P. L19 jaar, werkman te Middel
burg en aldaar gedetineerd, beklaagd van
diefstal. Ook deze werd vrijgesproken, met last
tot zjjne onmiddellijke invrijheidstelling.
Da eisch was 1 jaar gevangenisstraf.
Nog werd vrijgesproken J. K. K., 23 jaar,
rijwielhersteller te Goes, beklaagd van over
treding der motorwet, met vernietiging van
het vonnis van den kantonrechter te Goes.
VoortB zjjn veroordeeld wegene:
niet voldoen bevel ambtenaar: M. v. C., 21 j.,
werkman, Axel, en L. J. d. B-, 45 j., koop-
i en herbergier, Clinge, beiden tot f10 b.
s. 10 d. h.
vernieling: C. v. H., 38 j-, werkman, Middel
burg, met bekrachtiging van diens vonnis dd.
12 Nov. 1909, tot f 15 b. s. 15 d. h.
storing van eene godsdienstige bijeenkomstM.
P., 18 j., werkman, Yerseke, tot f 5 b. s .5 d. h.
poging tot diefstalP. d. B., 40 j., werkman,
Middelburg, tot f5 b. s. 5 d. h.
wederspannigheidJ. v. d. L., 33 j., werkman,
Middelburg, en J. d. B., 20 jpolderwerker,
Antwerpen, beiden tot 14 d. gev. straien
huisvredebreuk: F. D. M., 27 j., timmermans
knecht, Graauw, tot f 5 b. s. 5 d. h.
Een overdracht.
Op do algemeene begraafplaats al hi or
werd heden imiddag ,aan de familie overge
dragen do gedenksteen, die door de zorg eener
commissie is opgericht op het graf van wijlen
ds. A. Littooy, in leven predikant bij de
Gereformeerde kerk A-
Behalve de familie en de commissie waren
op den doodenakker .aanwezig eenige be
langste llèndon.
Nadat allen zich om het nog omhulde ge-
denkteeken hadden geschaard pam de heer
J. D. Wielenga, de voorzitter van de com
missie, het woord.
Hij begon met op te merken dat geen vor
keorde gedachte mag gekoesterd worden
gaande het feit dat de overdracht nu eerst
geschieden kan, nadat ongeveer 10 maanden
sedert de begrafenis -zjjn voorbijgegaan.
Want niet aan gebrek aan [belangstelling
of sympathie moet dit worden geweten, maar
aan misverstand inzake de toepassing van het
woord van den apostel ,,do eeu acht den
ander uitnomender dan zichzelvon.
Er was ook een andere oorzaak. Evenals
bij elke zaak was er ook oppositie tegen hot
plan der commissie om de nagedachtenis van
ds. Littooy op deze wijze te eeron
„Roept men tegenwoordig niét van alle
zijden om finantieclen steun? Zijn het niet de
schreiende nood én van hier en elders <d»e
ons telkens weer naar ons geld doen grijpen
Maar zal dan hetgeen wordt bijeengebracht
voor zulk een gedenksteen niet van gevoelige
nawerking blijken te zijn op do giften voor
kerk of armen Zoo sproken er enkelen.
Niet uit gebrek ,aan liefde voor ds. Littooy
maar omdat, er nu altijd menschen zijn en ook
moeten zijn, die de aandacht vestigen .op
de scluuluwzijde. Doch ppreker kon de fa
milie volkomen gerust stellen. Aan dit mo
nument kleeft niet liet bloed dor armen
En niemand of niets heeft er schade door
geleden.
„Deze steen zoo ging spreker voort
zoo dood én koud m zich zelf, zou, indien
hij spreken non, u molden van warme liefde
en hartelijke sympathie Dit blijkt reede uit
het feit, dat ami en rijk, Gereformeerden en
Hervormden ervoor hebben bijgedragen. Zelfs
zeide menigeen het een eere te achten te
mogen meedoen aan deze beweging. Zoo wordt
de nagedachtenis van wijlen ds. Littooij ook
het meest geëerd. Hjj had immers oen hart,
dat mof de meer gegoeden der aarde ton
meevoelen in hun verzoeking en strijd, en
dat ook tevens klopte van medelijden rooi
den druk der -urnen, wicn luj menige goeden
raad geven mocht, of ook inderdaad helpen
uit den nood te komen. Ja, wij zouden ons
schamen u dezen gedenksteen over te reiken,
indien ook niet de armen der gemeente bun
penningske geofferd hadden met blijmoedig
heid.
Maar ook, en dit teekent onzen geliefden
doode eveneens, niet alleen leden zijner kerk
meenden ,aan zijn gedachtenis deze hulde te
moeten bewijzen, doch ook anderen, die in
hem een politieken leider erkenden, of in hem
een vriend hadden gevonden, werkten mede
tot hot bereiken van ons doel. En dil legt ge
tuigenis al van do ruimte van hart en wijdte
van blik, die hem kenmerkten. Daarom juist
was ds. Littooij een man van zulk een groote
beteekenis. Bekrompenheid en enghartiglieid
waren verre van hem. Hoewel piëtist in don
goeden zin van het woord, d.w. z. vroom vau
gemoed, sloot hij (och zichzelven niet op m
eigen omgeving of kring, doch liij reikte? de
hand aan een ieder, die maar Wilde mede
arbeiden aan den opbouw van Gods Zion, nok
op maatschappelijk en staatkundig gebied. En
daarvan mag ook dit monument getuigen.
Zeker, het zjjn allereerst de leden der ge
meente geweest, die hun geliefden leeruur op
zulk een wijze wilde cc ren. En van de leden
der gemeente is dan ook het initiatief uitge
gaan. Wij meenden, dat dit niet anders fcon
en mocht. Want wat ds. Littooy ook al moer
hij was toch in de eerste plaats en voor
namelijk dominéé. Voor veel en velerlei voelde
hijvoor veel en velerlei arbeidde hg, doch
de gemeente had de grootste plaats in zya
hart ingenomen. En hel zou ons tot schande
gestrekt hebben, zoo Wij ais gemeente ons
niet hadden (aangegord om dezen steen op het
graf van onzen leeraar te plaatsen."
Vorder wees de spreker erop dat de com
missie niet alleen dé gemeente vertegenwoor
digt ook namens velen buiten de kerk treedt
zij op. En zoo staat do steen hier niet alleen
ter gedachtenis aan den leeraar maar pok
aan den vriend.
Na uiteen gezel te hebben dat de steen
niet meer moet zijn dan om te helpen ds.
Littooij in gedachtenis te houden, om zoo
ind aden de dankbaarheid te uiten, werd het
omhulsel dat den steen bedekte weggenomen.
Toen bleek dat hel monument het geheele
graf bedekte.
Aan het hoofdeinde staat een opslaande
steen, ruim twee en een halve motor hoog,
met de inscriptie
,?er Gedachtenis aan onsen Leeraar &,c
Vriend Ds. A. LITTOOIJ. geb. 27 Nov. 1834
overl. 26 Juni 1909. „De gedachtenis des
rechtvaardigen sal iet zegening zjjn." Spr.
10:7"
Deze steen wordt gekroond met een gepro
fileerd topstuk, waarin een opgaande zon ge
graveerd is.
Het graf zelf wordt gedekt door een steen,
welke rust op hardsteenen banden, on ledig is
gelaten voor de opschriften der familie.
Van voren staan twee hardsteenen paaltjes,
welke met hel. opstaand 6tuk verbonden wor
den door gesmede grafkettingen.
Het geheel van Esceauszijnschen hardsteen is
vervaardigd in do werkplaats van de heeren
Louis Renguet Co. en maakt door zijn een-
vond en toch schoonheid een uitnemenden
indruk.
Na de onthulling sprak do heer Wielenga
do familie nogmaals toe.
Hij wees haar er op dat alleen de opstaande
steen een inscriptie vertoont, en de deksteen
