MIDDELBURGSCHE COURANT.
1910.
W oensdag
6 ApriJ.
Middelburg 5 April.
EEN NAWOORD.
Benoemingen enz.
Dit Stad en Provlnoie.
m
X', 80.
133- Jaargang.
Dcro jcoui&n'- verschijnt d&g olijks, root uitzondering v»n Zon- en Feestdagen,
por kwartaal, toowol voor Middelburg t\i voor alle platteen in Nederland iraaco pp. f 8.
Afzonderlijke nummers kosten 5 oent.
A dvertentiën b§ abonnement op voordeelige vocrwearden
Prospaotnsseu daarvan sjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor.'jhet serstvolgendo nummer moeten deB middaga vóór óén our
aan hot bureau boxorgd sgn.
Advortentiëo t 10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-» dood- cn
alle ander.' fimiliebericbton en Dankbetuigingen van 1-7 regol» f 1.10elke regal n«r
30 cect» Reclame» 40 coat por regel. Grooio lettor» naar do plaats, die sjj innemen»
Tot de plaatiing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend-
Hand el, Njjve-heid en Gcldwosec, is gerechtigd het Algemeen Adv®rt«neie-Baw«n A. DB LA
MAK Ar., K.S. Y«r>rbur*w«»I 2rt48, Amsterdam.
Wij zijn nog oenig antwoord schuldig
aan Het Centrum.
De redaotie van dit Itoomsch Katholieke
blad had hare aandacht geschonken aan
ons hoofdartikelEen god Vlugschrift, in
ons nommer van Maandag '28 Maart, ge
wijd aan het verdienstelijk werkje van den
heer F. J. van Paasschen te 's Gravenhago
over de Vrijmetselarij. Zjj had daarin
aangehaald wat wij schreven over de ver
houding dier orde tot het Roomsohe g e-
1 o o f en de Roomsche kerk en tevens
ons beweren hoe ODjnist de meening was
dat do Vrijmetselarij uitsluitend togen beide
zon gekant zijn.
Genoemde redactie nu laat op deze onze
opmerking dit volgen
>Dit allen klinkt heel mooi, maar hoe is
pr&esjjk
Géén andere dan deze, dat de Vrijmetsela
rij in het eerste gelid te vinden is, waar hot
den strjjd togen da Katholieke Kerk betreft.
1« Italië, in Frankrjjk, in België
slechts deze landen te noemen heelt men
daarvan de droeve ervaring opgedaan, al is
misschien ook wel eens te uitsluitend op haar
rekening geschreven wat meer ten laste kwam
van het anti-clericalisme in ijjn geheel.
D*t echter de maconnerie aan de anti-cleri-
cale beweging steeds een ijverig aandeel nam,
stut wel vast.
En in ons eigen land, waar de vrijmetselarij
doorgaans minder macht ontwikkelt en min
der op den voorgrond treedt dan elders, gaf
xij toch ook bljjk van eenzelfde gezindheid.
Een onkele herinnering slechtsToen nu
hgna een kwart eeuw geleden de Grondwets
herziening dreigde af te stuiten op cfe onder-
wge-quaestie en do Rechterzgde in naam der
billgkhcid een betore redaotie vroeg van het
befaamde artikel 194, vaardigde de Loge een
»Teekonplank" uit, waarin de broeders werden
aangemaand >pal" te staan.
Wat dat »pal" stann in die dagen botee-
kende, weet iedereen.
Aan de bizoudero school rnoeBt de weg naar
rechtsgelijkheid zooveel mogeljjk worden
versperd.
En nu vragen wjj aan de Middelb. Courant,
of uit zulk een daad dan de verdraagzaamheid
spreekt, welke de VrjjmetBelarjj voor het ge
loof en de overtuiging van anderen heet in
prsktjjk te brengen
Het valt ons niet moeilijk aan tetoonen
dat de redactie van Het Centrum bier op
«en verkeerd spoor is geraakt.
Zij toch verliest geheel uit het oog de
thaiB door ons geapatieerdo woorden ge
loof au k e r f en het standpunt, waarom
het hier gaat.
Daarin juist schuilt het groote verschil
in opvatting tusschen ons beiden.
Wij hadden uitsluitend het oog op de
sthisshe zijde van hot vraagstuk.
De Vrijmetselarij heeft, even goed als de
Roomsoh-Katholieke kerk, een beginsel
waarnaar tzij streeft. Eerstgenoemde heeft
een goed en verheven doeldo veelzijdige,
harmonische ontwikkeling der menschheid,
de bevordering van het humaniteïtsbeginsel.
Zij past hot toe op alle mensehen, hetzij
zij al of niet tot een kerk behooren.
De Roomsch-Katholieke kerk heeft voor
zeker ook een goed doel, evenzeer als
andere kerkgenootschappen, elk naar zijn
eigen leer.
Maar waar al die genootschappen, ieder
op zich zelf, de menechen van elkaar
scheiden, de aanhangers ervan elkaar vaak
verketteren, de z g. ongeloovigen bovendien
op zij zetten en togenover hen dikwijls zeer
oubillijk zijn in hurt oordeel, wij zeggen
dit in 't algemeen, niet met het oog op
een bepaalde kerkelijke instelling, daar
streeft de Vrijmetselarij naar verzoening,
naar onderlinge waardeering, naar het be
vorderen van hot besef, dat elk menseh het
recht heeft om zich den weg naar de zalig
heid zelf te kiezen, ©n daarbij heeft zjj ook,
en niet het mirst, op hot oog do bekende
nitepraak van De Genestet:
O te richting is mij wel mits zij naar
[i'ovenstreeft.
Eti, schoon de mijne niet, mij wat te
[denken geeft''
Geen exclusivisme dus wil die Orde
ruimte van blik tracht zij in do hand te
werken.
Daarom is in die Vereeniging plaats voor
oen ieder, die het met de dingen dezer
woreld en met het streven naar hooger
ernstig meent.
Nu brengt echter onze collega van Het
Centrum de kwestie op een geheel ander
terrein, op dat van de politiek.
In de laatste jaren is steeds meer en
meer verwarring gesticht door het kerk
geloof op dit gebied invloed te doen uit
oefenen.
En dat werkt demoraüsoerend.
Dat men groepen van Roomsoh Katho
lieken heeft die één van godachto zijn over
vraagstukken van maatschappelijk bolang
en zioh daarom aaneensluiten, ligt voor
de hand. Van datzelfde reoht maken ook
gebruik de Vrijmetselaars, niet als zoodanig,
maar als burgers.
Het Centrum wijBl op hetgeen in andere
landen is gebeurdmaar wat daar voorvalt
is niet gericht tegen het geloof en de kerk,
al tracht zekere partij dit wel zoo voor tt
stellen, maar tegen handelingen op staat
kundig gebied door machthebbend en in
die kerk.
Meermalen zijn het in Italië, Frankrijk
en België zelfs katholieken die zich ver
zetten en de kraohtigste strijders zijn voor
het recht van vrijheid, wanneer daaraan te
kort wordt gedaan, en tegen clerioalisme.
Over dit feit en over de beteekenis van
dit woord hebben wij al zoo dikwijls ge
schreven, ook om onze meening te stellen
tegenover die van bladen als Ret Centrum,
dat wij dit nu wel kunnen laten rusten.
Wij worden hot daarover toch nooit eens.
Als burger, overeenkomstig zijne meening,
op te komen voor de belangen van den
Staat of van onderdooien daarvan, daartoe
heeft ieder het recht, hetzij hij Vrijmetse
laar is, Roomsoh-Katboliek of Protestant.
Maar in do laatste jaren is de strijd juist
zooveel scherper, zooveel harder, zooveel
onbehaaglijker geworden, omdat, men daarin
het element van het kerkgeloof heeft ge
mengd.
En daarom wordt ook door velen even
zeer afgekeurd wanneer de Orde der Vrij
metselaren of een harer onderdooien zich
als ooilege in den strijd mengt. Dit
doet allicht schade aan hot hoofdbeginsel
dat zij voorstaat.
Hot feit, waarop Het Centrum doelt, was
in ons land eohter een zeer hooge uitzon-
doring.
Dat dit optreden elders meer geschiedt,
valt niet te ontkennen, maar wij zeiven
wezen in ons hoofdartikel er op, dat dit
plaats heeft „bier op gelukkige, elders op
min gelukkige wijze.
„Alles hangt hierbij af van de wijze
van opvatting der leden, van hun volks
aard, die zich hierbij ook niet verloochent,
van de toestanden in het land, waarin
ondordeelen der Orde zijn gevestigd.
Er zijn ook onder haar verschillende op
vattingen, al is het hoofdbeginsel
hetzelfde".
Dit alles heeft de redaotie van Het Cen
trum te veel over het hoofd gezien.
En nu komende tot de laatste vraag, die
het blad tot ons richt, dit
Stel al dat de Orde of een Loge destijds
opwekte om „pal" te staan voor de open
bare school, dan sloot dit nog niet in zich
dat zij aan het bijzonder onderwijs geen
vrijheid van bestaan gunde. Alleen zou
daaruit de conolusie getrokken mogen
worden dat zjj zooveel zj kon opkwam
voor hetgeen zij h e t fa e s t acht en hot
liefst heeft.
Onverdraagzaam zou het zijn wanneer zij
aan dat onderwijs recht van bestaan had
willen ontzeggen.
Wij komen ten slotte tot deze conclusie
Door haar opmerking heeft do redactie
van het R. K. orgaan ons betoog volstrekt
niet verzwakt en allerminst aangetoond dat
de Vrjjmetselaarsorde bij haar streven naar
algemeene verdraagzaamheid, uitsluitend
strijdt tegen het Roomsch Katholieke geloof
en de Roomsche kerk.
Die orde laat beide geheel iu hun waarde,
evenzeer als andere opvattingen en stich
tingen op godsdienUig gebied.
Bij kon besluit -
is benoemd tot directeur van het post
kantoor te Leiden M. C. Hennequin, thans
directeur van het post- en telegraafkantoor
te Gouda, en is, met ingang van 1 Juni a.
aan den hoofdcommies der telegraphic D. P.
Rinders, óp zijn verzoek, als zoodanig eervol
ontslag verleend
is benoemd tol ingenieur der eerste kl.
voor het stoomwezen de ingenieur tweede
klasse F. II. C. M. Hoeken
is bij het personeel van den geneeskun
digen dienst van het leger in Nedcrlandsch-
Indië benoemd en aangesteld tot officier van
gezondheid der 2de klasse de arts F. D.
Jansen.
Bij resolutie van den Minister van Koloniën
zijn mrs. F. If J. J. Suys, C. Bakker, M.
Mantz, A. M. Fak Brouwer en G. A. IJssel
de Schepper ter beschikking gesteld van den
Gouv Gen. van Ned.-Indié teneinde
worden geplaatst bij den bureaudienst daar
te lande, waaronder begrepen de dienst ter
griffie van het Hooggerechtshof en van
Europeesche of Inlandsche rechtbanken.
De gewone audiëntie van den Minister
Koloniën zal op Vrijdag 8 dezer niet, plaats
hebben.
EERSTE KAMER-
In de Maandagavond gehouden zitting dier
Kamer werden voor kennisgeving aangeno
men een brief van don heor J. E. Scholten.
houdende bericht dat hij ontslag neemt als
lid der Kamer, en een brief van den heer
Heeckercn, ter begeleiding van zijn be
kende nota.
Woensdagmiddag wordt een openbare ver
gadering gehouden ter afdoening van de ont
werpen, die alsdan daarvoor vatbaar zullen
Zijn.
Bljjkens bet jaarverslag over 1909 van de
naamlooze vennootschap Verpleeghuis alhier
wos het aantal verpleegden in huis dit jaar
ongeveer golgk aan hot vorige. 194 patiënten
werden verpleegd, waarvan 9 lste klaBBe inet
40 verpleegdagen, 40 2do klasse met 354
pleegdagen en 145 3de klasse met 2069 ver
pleegdagen, terwjjl 14 patiënten op den dag
van aankomBt weer konden vertrekken.
De diensten, bjj particulieren verricht, waren
de volgende i 71'/, weekdiensten, 64 etmalen,
"O1/» dagdiensten, 27 nachtdiensten en 185
tusschendiensten. Al deze hadden plaats te
Middelburg, Yliasingen, Domburg, Goes en
Neuzen.
De wijkverpleegster mej. Van Schagen—
Langejan verleendo hulp aan 135 gezinnen,
waarvoor zg 5695 bezoeken bracht.
De exploitatierekening bedraagt f 12 628.97
ontvang en uitgaaf.
Aan giften werd f 1685 ontvangen en aan
jaarljjksche contributie f 808.50.
Het reservefonds bedraBgt thans f 14.489.971
en het pensioenfonds f 6084.98.
Tot direoteur van de te vormen naam
looze vennootschap Grand Hotel Verseput al-
h i e r is benoemd de heer F. Kluivingh, tot
dusver oberkellner in dat hotel.
- In de Maandag gehouden ledenverga
dering van de coöperatieve verbruiksvereeni-
ging de Vooruit is tot concierge van het
volksgebouw benoemd J. Merison -van Goes
Voor deze betrekking hadden zich 21 solli
citanten aangemeld.
Dit jaar houdt de Nederlandsche Bond van
gemeenteambtenaren zjjn algemeene vergadering
te Middelburg, vermoedoljjk in Juli
of Augustus.
Uit Vlissingen.
Naar men ons van daar als »heuglgk
nieuws" voor die badplaats meldt, hebben de
groote bouwplannen tot uitbreiding daarvan
voor rekening van een Engelsche maatschappij
heden hun beslissing gekregen.
Dit jaar nog zal het badhotel eene belang-
rgke vergrooting ondergaan, terwjjl het vol
gend jaar een Casino met villa's zullen ver-
tjjzcn.
In Manrt zjjn met de mailbooten der
Maatschappij Zeeland vervoerd 9839 passagiers,
tegen 7494 in dezelfde maand in 1909.
Maandag 11 .a. s. bezoekt de Commis
saris der Koningin de gemeenten in Walche
ren St. Laurens, Serooskerko, Voere,Vrouwen
polder, Oostkapelle en Grjjpskerbo
In den omtrek van St Jansteen zjjn
Zaterdagnacht oen paar honderd kippen ge
stolenook onder Axel zjjn onkele diefstnllen
gepleegd. Do politie is de daders,
deljjk Belgen, op het spoor.
Door den raad van Oostburg werd
met eenparige stemmen besloten adhaesio te
verleenen aan het plan tot aanleg van eene
tramljjn Eecloo—St.-Laurejjns—Oostburg.
Voorta werd besloten tot het verleenen eener
subsidie van 1 30 voor verbetering van den
St. Bavogang, mits de bewoneis de overige
kosten betalen en het werk voor hunne reke
ning nemen.
Tot plaatsvervanger vnn den secretaris, bjj
ziekte of verlof van dezen ambtenaar, en tot
ambtenaar van don burgerleken stand, werd
benoemd de hoerJ, J. Hojjssen, ambtenaar ter
secretarie.
Zondag ïBte Biervliet door Jacob
van Lennep een tooneeluitvoermg gegeven, die
door een vrij talrjjk publiek werd bijgewoond.
Het verloren Document oj de twee Visschers-
kinderen, een tooneelspel in vier bedrjjven,
had matig succes.
Do drie eerste bedrjjven werden goed ver
tolkt.
De Harmonie, welke dezen avond goed op
dreef was, kon slechts haar programma voor
de helft uitvoeren het tooneelstuk was zoo
lang, dat de opvoering eerst na middernacht
was afgeloopon.
Rediling van schipbreukelingen
Wjj ontvingen het versing over 1909 van
do Zuid-U ollandschc Maatschappij tot red
ding vaiti schipbreukelingen, te Rotterdam.
Omtrent strandingen, reddingen en Ver
leende hulp \rinden Wij daarin, wat Zeeland
betreft, het volgende vermeld.
Op bericht dat op den buitenkant van de
Rassen ter hoogte van den ijzeren toren
■an Westkapelle een stoomschip was ge
strand, vertrok op 31 Maart de xnotorreddings-
boot Prinses WHMmiiut van Burghsluis der
waarts doch trof op de aangegeven plaats
geen gestrand stoomschip aan en vernam
van den Belgischen Loodskotter No. 17 dat
het gerapporteerde stoomschip kort te vo
ren met eigen kracht vlotgekomen en naar
Vlissingen opgestoomd was.
Dezelfde reddingsboot ondernam op 3 April
een tocht op het bericht dat terzelfder plaat
so een stoomschip was gestrand, doch ook
dit bleek met eigen, kracht vlotgekomen en
opgevaren te zijn.
Den 26 Mei werd van den vuurtoren van
West Schouwen bericht dat op den Banjaard
brj het wrak van de Lolt.e een tweemast
stoomschip was gestrand, waarop de boot' van
Burghsluis, alsmede de Prins Hendrik van
Brouwershaven derwaarts vertrokken. Bevon
den werd dat liet schip was vlotgekomen
en door een loodskotter werd voorgczeild.
Aan het station Sluis aan de Wielingen
(Cadzand) werd oji 9 Juli waargenomen dat
het Belgische klipperschip Niamor, dat we
gens defect aan het roer niet door de bran
ding kon komen, door de hoogloopende zee
op liet strand werd geworpen. De reddings
vlot ging daarheen en assisteerde door liet
uitbrengen van «ankers tot het afbrengen van
het schip, hetgeen gelukte.
Dezelfde boot is op 28 Juli uitgegaan op
een sein om hulp, gegeven door den hoog-
aarts C.Z. I, welke, met stijven N. W. wind
uit zee terugkecrende, de haven van Cadzand
wilde binnenkropen, toen het lijk van het groot
zeil brak en het zeil scheurde. Het.anker, dat
men toen liet vallen, liicld niet en het
vaartuig dreigde op het paalhoofd te slaan.
Met behulp van dc bemanning der vlet is
hel vaartuig, welks schipper tengevolge van
eenen val op het hoofd buiten staat was
iets te verrichten, in de haven gebracht.
Op 2 October werd zoowel te Hoek van
Holland als te Burghsluis van do kustwacht
bericht dal op den Hinder een stoomschip
was gestrand. De President van Heel en
de Prinses Wilhelmina vertrokken derwaarts
en ontmoetten elkander zonder iets ontwaard
te hebben daar het stoomschip, zijnde do
Westland, inmiddels met assistentie van een
toevallig passeerende sleepboot was vlotge
komen.
liet schip Christina, geladen met suiker
bieten naar Selzactc, verliet des namiddags
van 30 October Cadzand en was circa 20
minuten van de liavcn verwijderd, toen de
schipper een noodsein heesch. De reddings-
vlet ging dadelijk naar het schip, dal bleek
het roer zoomede boeganker met ketting ver
loren to hebben De schipper wilde zjjn
schip niet verlaten, doch gaf zijn drie kinde
ren over aan de vlet, welke hen eerst landde
en toen weder uitging- Daar in zee oc«i
sleepboot met een lichter werden gezien, bljjk-
baai- bestemd naar Vlissingen, werd daarheen
geroeid en de sleepboot gepraaid, welke daar
op de Christina op sleeptouw heeft genomen
en Ie Vlissingen binnengebracht.
Door de kustwacht te West Schouwen werd
des middags van 11 November gerapporteerd
dat tusschen N'oordland en de Hompels een
barge m nood verkeerde en dreigde te stran
den. De boot van Burghsluis ging d«idelijk
uit cn ter plaatse gekomen, zag de beman
ning dat de barge, die op het Noordland
zat, over de plaat Iieca werd geworpen oa
aldus weder in vlot water geraakte, waarna
zij over do punt van dc Neeltje Jansplaat
liep en ui de Roompot kwam Van daar be
reikte zij de ree.de van Zierikzee. De red
dingsboot volgde hel vaartuig tot Zierikzee
doch behoefde geen hulp te verleenen
Met liet oog op de ongunstige wcersgestcld -
beid, zijnde harde Noordenwind met hagel
buien, was ook de stoomreddingsboot Prins
tier Nederlanden uitgegaan Toen deze ter
plaatse kwam, was de barge reeds naar bin
nen gezeild, hetgeen te Burghsluis aan dö
bemanning werd medegedeeld
Op bericht dat op den Banjaard een drio-
maptschip was gestrand, is de hooi van
Burghsluis op 29 November uitgegaan. Hel
schip, zjjnde het ftaliaansche fregatschip
Maria, bleek reeds door de bemanning ver
laten te zijn Bij hel naderen van het ge
strande schip sloeg het anker achterover,
waardoor ecnige avnj aan de voorluchtkast
ontstond.
De boot van Brouwershaven en stoonired-
diugshoot, President van Heel. die mede waren
uitgegaan, hadden dezelfde bevinding en keer
den respectievelijk op 30 cn 29 November
in hunne stations terug
In don vroegen morgen van den" 3 De
cember, bij zwaar stormweder uit het Westen,
rapporteerde de kustwacht te Westkapelle
dal in de richting van het gestrande schip
Doris noodseinen worden waargenomen. Do
reddingsboot van Vlissingen ging dadelijk uit,
gevolgd door twee sleepbooten om haar zoo
noodig te assisteeren. Het vaartuig, zijnde
het stoomschip Hotten, op reis van Shields
r Antwerpen, bleek echter in vlot water
ten anker te liggen on had noodseinen ge
geven omdat het zonder loods was en eerst
later een ankerplaats1 vond.
De ontvangsten en uitgaven over 1909 In
droegen f 15.967 39
Uit het zesde fonds Robin genieten de
weduwen van schipper J. van der Klooster
te Burghsluis en van den voormaligon 2en
schipper N Zeeman Jzn te Terheyde, ieder
f 2.per week
Dc uitkecring van f 10 uit liet zevende
fonds Ilohin bij de geboorte van een wettig
kind van een der manschappen in dienst dor
Maatschappij werd in 1909 twaalfmaal ge
daan
Uil het fonds van wijlen Mejuffrouw Ida
Maria de Raath werd aan verschillende we
duwen en betrekkingen van verongelukte zee
lieden f 567. uitgekeerd.
RECHTSZAKEN.
Bij bevelschrift der arr.-rechtbank to
Middelburg is rechtsingang verleend
met bevel tot gevangenhouding van den be
klaagde, iu de zaak tegen M. C. P 23 jaar,
landbouwers knecht, geboren en wonende te
Corlgene, thans gedetineerd te Middelburg,
beklaagd van zware mishandeling, den dood
ton gevolge hebbende, geploegd te Cortgene
op 29 Maart j.l.
Verder is bij bevelschrift van dezelfde
rechtbank naar de openbare terechtzitting ver
wezen, met bevel tot gevangenneming van
den beklaagde, de zaak tegen J. d. V., 29
jaar, veldarbeider, wonende te Axel, gede
tineerd te Middelburg, beklaagd van dief
stal van granen aldaar.
De Amsterdamsche rechtbank heeft, iu
hooger beroep, het vonnis van den kanton
rechter, waarbij de heer Bijleveld van de
Koninklijke Fransche Opera vrijgesproken
werd van overtreding der Arbeidswet, n.t.
hel laten optreden van een zesjarig kind in
Madame Butterfly, en veroordeelde licm tol
f 25 boete subs. 5 dagen hechtenis, wegens
overtreding van art. 1 van die wet.
LANDBOUW.
—Maandag werd te G<rcs de eerste ver
gadering gehouden van de Vereeniging tot be
vordering van do GeiienfoKkerij in Zeeland.
Medegedeeld werd dat het aantal geitenfok-
vercenigingen in Zeoland van 7 tot 15 geste
gen is. Hierbjj' zijn aangestoten ruim 650
geitenhouders met pi. m. 900 melkgeiten. De