MIDDELBURGSCHE
H\ 66
153* Jaargang.
1910.
Zaterdag
19 Maart.
Middelburg 18 Maart.
Benoemingen enz.
Dit Stad en Provinelc.
D«m oonnut varwhijnt dage lijk», met uitsondering van Zen- en Feestdagen.
Pïjfa per kwartaal, zoowel voor Middelburg ala voor alle plaataen in Nederland fcraaoo pp. f S.
Afzonderlijke nummers kosten K eent,
A dvortentiên bg abonnement op voordeeligo voorwaarden
Prospeotcsasn daarvan z|jn aan bet bureau te bekomen.
Ad vertenti Sm voorset oeiBtvolgende nummer moeten dei middags vóór 4 a n*r
aan bat bureau beiorgd rgn.
Advertention t Id cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
al'e andtre familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela i 1.50elke regel meet
30 cent, Boolamea 10 cent per regel. Groote letten naar de plaat», die zij innomaa.
Tot de plaatsing van advertenties on reclames, niet afkomatig sit Zeeland, betreffend'
Handel, Ngvorbeid en Geldweien, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Barena A. BB 5.3
53 AR An., N.E. Vsotbargnal 266, Amsterdam.
Sprokkelingen.
In het ziekenhnis te Rotterdam overleed
Donderdagavond, na een operatie te hebben
ondergaan, de heer mr H. C. Moolenburgh,
burgemeester van Zierikzee.
Mr Hnibrecht Cornelis Moolenburgh werd
39 April 1800 geboren en waa een zoon van
wglea den bekenden heer mr Jacob Moolen
burgh, notaris te Zierikzee, lid der Provinciale
Staten van Zeeland on lid der Eerste Earner.
De nn overledene promoveerde 0 April 1888
te Leiden in de rechten, 'werd raadslid te
Zieriksee in 1893, wethouder in 1894 en werd
den 6 Juni 1908 als burgemeester dier ge-
meeste goinstalleerd.
Zgae benoeming als zoodanig werd toen
door de ingezetenen met groote ingenomen
heid begroet en zjjn overigden sal te Zierik
see seker met innig leedwesen worden ver
nomen.
Sedert 6 Juni 1905 waB de overledene lid
van de Provinciale Staten van Zeeland, waarin
hg voor het district Zieriksee sitting had.
In de hoofdbestnnrsvergadering der Maat
schappij tot bevordering van landbouw en veeteelt
in Zetland van 22 April 1909 werd de 1
Moolenburgh, in plaats van den heer mr P. C.
J. Hennequin, tot algemeen voorsitter der
Maatschappij gekozen.
Dat men hem algemeen den voor die be
trekking aangewezen man achtte, bleek wel
hieruit dat hg gekozen werd met 19 van de
20 stemmen.
Met den keer Moolenhnrgh ie een zeer ver.
dienstelgk man heengegaan, van wien dn voor
de provincie èn voor de gemeente, aan het
hoofd waarvan hg stond, èn voor de Zeouwsehe
Landbouw maatschappij D0R ve®l was te ver
wachten.
De jongste verklaring over de Tan H ee c-
keren-kwestio in De Standaard heeft
eenigen bladen aanleiding gegeven tot zeer
jniste opmerkingen.
Zoo schreef de N. Roti. Qrt o. a.
Wjj mogen aannemen dat bet De Standaard
met dese verklaring te doen is geweest om
opheldering te geven in eene, zg het dan ook
aan de Fransohe en Belgische pers, bekende
zaak, zoodat wg de verklaring niet op elk
woord behoeven te wegen en te overwegen,
«m te zien of er ook iets anders uit moet
worden gelezen, dan een redelgk mensch er
nit opmaakt. De zaak is te ernstig, om van
de veronderstelling of gedachte uit te gaan,
dat de steller van de verklaring er naar zou
streven, meer om aich achter woorden te ver-
schuilen, dan om daarin rniterlgk de waarheid
te neggen. Het «stelsel" van dr Kujper
dat toch in de tegenwoordige omstandigheden
wel geëischt hebben.
Dan valt te constateeren, dat de «verkla
ring" van De Standaard vierkant in strjjd is
met die van den heer Van Heeokeren. Dat
het de bedoeling is ook dien indruk te wekken,
blgkt uit de woordenkeus van de verklaring,
die deselfde is, als die door den heer Tan
Heeekeren gebezigd.
De heeren Kuyper en Tan Heeekeren staan
dns nn voor het eerst direct en lgnrecht tegen
elkaar over. De heer Van Heeekeren zegt:
»Dr Kuyper heeft mg over den brief gespro
ken" de heer Kuyper»ik weet van een brief
niets, en heb zelfs niet in de veronderstelling,
dat mik een brief bestond, met den heer Tan
Heeekeren gesproken" Dit is de beteekenis
van de verklaring van De Standaard, wanneer
daar geen trne aohtersit hetgeen om de
bovenaangegeven reden niet mag worden ver
ondersteld."
lndenzelfden geest schreef ook De Nieuwe
Courant en van verschillende zgden wordt dan
•ok erop aangedrongen dat de heer Van
Heesheren nn verder spreken en de getuigen
noemen op wien bg in zgn scbrgven van 15
Februari sinspeeldo.
Niet minder, too niet meer belangstelling
wekt het bekende ingezonden stak van een
«ond-Minister-oud-Kamerlid"
Zeer ten onreohte, meenen wg, soolang de
echrgver ervan sish niet bekend maakt.
Tfie zegt ons dat die onderteekening niet
verzonnen is, en men hier te doen heeft met
een ongeoorloofd, in dezen vooral hoogst af
keurenswaardig reclame-middel.
Sommigen laten het verbaal van den ont
huller dat er door den Duitscben Keizer wol
brief aan de Koningin is geschreven dan
ook maar voor hetgeon het is.
Anderen gaan er vorder op in.
De N. R. Orl ia reeds aan het visaohenwie
schrgvor kan zgn.
«Op het oogenblik sgn oud-Minister tevens
oud-Kamerlid, zoo zg niemand over het boofd
ziet, de heeren Van der Kaay, Van Houten,
Kool, Cremer, Melvil van Lynden, Harte van
Teoklenburg, Pan Raalte en Veegens. Wie
van hen moet ala achrgver worden aangezien 9
Dat is van belang, wgl niet sleohts de tegen
woordige Minister van Bnitenlandscho Zaken
erin aangevallen wordt een aanval, dien
wg thans bniten beschouwing laten doch
vooral ook omdat de waarheidsliefde, zoowel
van den Minister, als naar nit De Standaard
blgkt, van dr. Kuyper er niet dubbelzinnig in
aangetast wordt. Dit mag niet langer anoniem
gobeuren."
Het best zon zgn dat de genoemde heeren
elk voor zich verklaren dat sg het stuk niet
geschreven hebben.
Misschien komt men op die wgze er achter
er al of niet misleiding in het spel is.
Dezer dagen bevatte het Dagblad van Noord-
Brabant de volgende driestar:
In 1888 begon men aan het departement
van Marine te peinzen over den bonw van een
nienw oorlogssohip.
In 1894 was het er, de Koningin Wühelmina.
la 1910 wordt voorgesteld het sohip voor
afbraak te verkoop9n.
Dub in 16 jaar is een schip waarover
jaar is gedacht en gesproken een schip van
31/» millioen gulden versleten.
Hen denkt misaebien dat er te veel geëiseht
is van dat schip.
Te veel?
Oorlog heeft het nooit gezien. Het is meestal
in lndië geweest en heeft een paar reizen
gemaakt naar andere werelddeelen. Verder
heelt het anderhalfjaar stilgelegen op de
werf, dat was 190405. Reparatiekosten
f 406.000.
Nu, 5 jaar later, is het een wrak. Moet het
verkocht worden voor afbraak.
Trage
Als een oorlogsschip in 16 jaar versleten
is, hoevele schepen zullen wg dan nog hebben
na vgf, na tien jaar
En hoeveel millioenen zullen noodig zgn
om het stelletje zoo'n beetje kompleet te
honden
Zon het in elk geval niet gewenscht sgn,
dat wg een vlootprogram maakten voor de
eerstvolgende tien of vgftien jaren
Want bIb er nn weer mes jaren gedacht
moet worden over een plaatsvervanger van
het wrak, dan raken er intHsschen weer an
dere sohepen aftands.
En blgft onse vloot kreupel.
Door den gemeenteraad van Botterdam is
donderdagavond met groote meerderheid,
tegen 14 stemmen, aangenomen een voorstal
van de heeren Van Staveren en Van Hinte
om het houden en het bezoeken van
hnizen van o n t n oil t s t r a t ba ar t e
stellen.
En dit niettegenstaande gewezen werd op
het nntteloose en het gevaarlgke van zulk
een verbod en het ernstige gevaar dat daarvan
dreigt, vooral in een groote havenstad als
Rotterdam.
De ervaring, in andere plaatsen zooals Am
sterdam opgedaan, leert toch het doellooze van
snlke bepalingen en hoe daarvan geen ver
mindering maar verergering van het kwaad
een gevolg is.
Dit bleek nog deaor dagen nit gegevens,
door het Rott. Nbld verkregen van de Amster-
damsche politie.
Sinds Maart 1902, toen in de hoofdstad van
ons land de nieuwe verbodsbepalingen in wer
king traden, werden aldaar 60 huizen van
ontneht gesloten, terwjjl een 30-tal dergelijke
inrichtingen nit eigen beweging weiden opge
heven. Dè gesloten bordpelen werden grooten-
deels gedreven met baitenlandsebe vrouwen,
van wie bg de sluiting een 100-tal te Am
sterdam vertoefden, die op enkelen aa zgn
verdwenen, als zjjnde zonder middel van be
staan over de grenzen gezet. Maar naast do
getolereerde bordeelen bad men te Amsterdam
ook de clandestiene, waarvan er vóór de
slnitingsmaatregelen niet minder dan 204 met
9 vrouwon bekend waren.
In 1909 waren bg de politie intusschen be
kend 366 clandestiene inriohtingen met 656
vrouwen, zoodat hiernit de conclusie is te
trekken, dat door het verbod het aantal
vrouwen dat in de prositntie een middel van
bestaan zoekt, niet is verminderd. Daar
mede ging gepaard een vermeerdering van
hot aantal personen, dat een middel van be
staan zoekt in het «laten of doen bedrgven
van ontucht," doordien ongeveer 50 pCt der
bekende prostituées een «souteneur" heeft.
Daar staat intussohen tegenover, dat door de
opheffing van bordeelen, de geregolde vraag
naar nieuw personeel natonrlgk is opgehouden.
Aan den handel in meisjes van vreemde
nationaliteit is door het verbodvrgwel
een einde gemaakt. Intussohen zgn voor de
bordeelen thans «verdacht© huizen" in de
plaats gekomen, terwgl is geconstateerd dat
sedert de verbodsbepalingen op de huizen van
ontuoht, «zich in de hoofdstad een straat-
prostitutie heeft ontwikkeld in een omvang
en een vorm als vóór de sluiting der bor
deelen niet bestond."
Hoe goed in theorie het doel moge zgn
van dergeljjk© verordeningen, in de praktgk
faalt het meestal.
Kameroverzicht.
Zitting van Donderdag.
Hot obstructie-relletje, waarmede Woens
dag do sociaal-democraten zijn begonnen,
werd heden voortgezet.
Telkens wanneer er volgens het reglement
van orde gelegenheid too bestond, vroeg hetzij
do heer Schaper, hetzij de heer Duys stem
ming aandan begon de adjunct-commies
griffier de namen op te noemen der leden
en werd het voorstel met algemeene, of op
één of twee na algemeene stemmen aange
nomen.
De bedoeling der sociaal-democraten was
natuurlijk om der rechterzijde de gemeene
streek van Woensdag betaald te zetten.
Drie uren zou Woensdag waarschijnlijk het
debat geduurd hebben over de sociale ver
zekering, dat de rechterzijde bij meerder
heid van stemmen niet aan do linkerzijde
had willen toestaandiezelfde tijd 20U nn
aan „stemmingen" vermorst worden I
Aldus verklaarde de heer Schaper, wiens
boosheid van Woensdag nog geenszins be
koeld was.
Vrij kalm onderging de Kamer deze „straf."
Slechts een paar maal kwam 't tot een
kleine scheldparty, waarby de heeren we
derzijds de schilderachtigste termen bezigden.
De liefelijke uitdrukking „smerige bende"
van Woensdag maakte nu plaats voor die van
„marionetten" (de beer Duys tot de rechter
zijde), „onbeschoft" (de heer De Geer tot
den heer Schaper) enz. enz.
Do HoogEdelgestrenge Heeren gedroegen
zich als bedrogen aandeelhouders op een aan
deelhouders-vergadering, waar geen leiding is.
Mr. Troelstra was heden evenmin als
Woensdag aanwezig. De altjjd even welwil
lende voorzitter was soms totaal nil het
veld geslagen door het lawaai dat de heeren
van allo kanten maakten.
Het hielp niets of de beer Drncker al een
vermanend woord liet hooren.
En evenmin of de heer Lohman het slui-
tings besluit van Woensdag al verdedigde on
der aankondiging dat by voortaan den heer
Schaper niet meer de geachte afgevaardigde
doch kortweg „cle afgevaardigde voor Ap-
pingedam" zou betitelen.
Integendeel lokte deze hatelijkheid natuur
rijk een repliek van den aangevallene uit,
die o-a. verklaarde met genoegen te zien
dat ook de heer Lohman zich boos maakte.
Het allermooiste van het geval was echter
dat beide heeren hun houding trachtten te
verdedigen niet een ernstig beroep op
,,'s lands belang I"
De sluiting van het debat was geschied
in's lands belang j" aldus de heer
Lohman.
Do obetractie-stemmingen waren niet min
der in „'s lands belang I" aldus de heer
Schaper,
Jammer dat er niet een opname voor do
bioscoop is gemaakt, toen de heeren zóó druk
bezig waren voor ,,'s lands belang'' te wev
ken. Dan hadden de heeren kiezers over het
gchcelc land met kennis van zaken daarover
kunnen oordeelen 1
Nu vrees ik, dat er niet één kiezer in
lieve vaderland zal gevonden worden, die
aan een behartiging van ,,'s lands belang"
op dusdanige wijze een oogenblik gelooft.
Als grap was ook niet onaardig gevonden
de eisch van den heer Schaper, dat de rech
terzijde hare excuses zou aanbieden, dan
zou hij niet meer laten stemmen.
Dit verlangen lokte natuurlijk een uitbun
dig hoongelach en dito geschreeuw der rech
terzijde uit. Als aardigheid was het uiten
van dien wonsch anders lang niet onver
dienstelijk, gelyk ook de uitroep van den heer
Schaper, toen do heer Lohman binnenkwam
.president, daar komt do voorzitter binnen I"
Toen er ongeveer twee uren lang „ge
stemd" was, stond de heer Schaper op,
om aan to kondigen, dat 't nu genoeg was
geweest l
Hij bood der linkerzijde zijne excuses aan
Daarmede was do „obstructie" geëindigd.
Een schoon© bladzijde uit de geschiedenis
van ons parlement zullen deze tooneelen niet
uitmaken.
Het was, om 'I by den waren naam te
noemen Kwajongens werk.
Was het uitgelokt of was het niet uitgo-
lokt?
Het antwoord op deze vraag zal wel af
hangen van het partij-standpunt, waarop men
zich stelt.
Beide partyen toch beweren even stel
lig, dat zij in ,,'s lands belang" .werkzaam"
zrjn geweest.
Voor een burgermans versland wordt het
erg moeilijk te begrypen, wat een HoogEdel
gestrenge Heer daar onder verstaat.
Te betreuren blijft het echter, dat, tegen
den zeer duidelijk uitgesproken wil van ver
schillende leden der linkerzijde, het debat
over do sociale verzekering, door een be
sluit van de meerderheid, werd gesloten
vooral ook, omdat er door de sprekers der
rcchterzydo dikwijls niet op een uurtje r
of minder babbelen wordt gekeken, als er
een h'nksch Ministerie achter de groene tafel
zit.
Het meest te betreuren is wel, dat Mi
nister Talma, die Woensdag in het gebouw
aanwezig was, niet tot den voorzitter het
verzoek heeft gericht om de debatten te
heropenen.
Nu zal hij' altijd den schijn tegen zich
hebben, alsof hij aan „debat-vrees" leed.
Door hier in te grijpen, had hy ook de
onwaardige' tooneelen, welke er op gevolgd
zyn, kunnen voorkomen.
Het spreekt van zelf, dat er l>y deze
stemming in de Kamer weinig belangstelling
bestond voor het ontwerp tot overname der
spoorlijn BataviaBuitenzorg, waarover bui
tendien reeds in November j.l. uitvoerig
gedebatteerd.
De Minister van Koloniën had toen in
uitstel van behandeling berust en een nadere
„nota" toegezegd.
Heden bleek echter dat de heeren Bos,
Helsdingen en Boogaardt door die nadere
nota niet overtuigd waren. Zij bleven er bij,
dat 12 millioen voor een spoorweglijn, die
in de toekomst slechts eèn locaal karakter
zal dragen, veel te veel is. De hoeren Colijn
en De Monté Verloren waren van een andere
meening, gelijk do Minister, die zeer uit
voerig zijn voorstel verdedigde.
Morgen zal de beslissing vallen, evenals
over een voorstel van den beer Van Karne-
beek, die om half zes, toen er niet meer dan
28 leden aanwezig waren, -stemming vroeg
over zijn voorstel om morgen niet in de sec
ties te veigaderen.
Het was een rare dag, die van heden, in
de Kamer.
Bg kon. besluit:
zgn benoemd bg den waarborg en de be
lasting der gonden en zilveren werken: tot
eseaieur te Leeuwarden TT. C. Beekbuis, com
mies te Amsterdam; tot commieB te Amster
dam M. J. TV. F. Spaargaren, commies te
's Hertogenboscb, en tot adjunot-controlenr te
's Hertogenboscb C. E. van Koetsveld, thans
essaieur bg 's Rgks Munt te Utrecht.
Bjj resolutie van den Minister van Kol. is
dr F. Fontein ter beschikking van den Gou
verneur-Generaal van N.-I. gesteld, teneinde
daar te lande voor den tjjd van driejaren, de
heen- en terugreis niet inbegrepen, werkiaam
te worden gesteld bg de gouvernemeats-zout-
verpakking, en W. B. Carmiggelt, C. van Teen
en P. G Havik, teneinde voorloopig voor
een tgdvak van vgf jaren met den titel van
bouwkundig opzichter ter beschikking van den
directeur der burgerlijke openbare werken daar
te lande te worden gesteld.
Oost-Lndië.
Do regent van Tjiandjoer, Baden Adipatf
Aria Prawira di Red ja, is overleden
Hij was een trouw on zeer ontwikkeld in-
landsch bestuursambtenaar.
Raden Adipati Aria Prawira di Rcdja trad
den 24cn Augustus 1864 als regent van
Tjiandjoer (resident© Preanger Regentschap-
pon) op, in welk jaar in plaats van Tjiand
joer, Bandoeng do hoofdplaats der residentie
werd. In die bijna 46 jaar welke sodort zyn
optreden als regent verloopcn zijn heeft da
thans ontslapene bij een ieder, dio met hem
aanraking kwam, den indruk gevestigd van
eon hoogstaand, trouw on bijzonder ontwik
keld man te zijn. Hy was een dor een te
regenten, die, do Nederlandsche taal volko
men machtig, zich daarin met gemak me»
zijn Europccsche bezoekers onderheid.
Do verdiensten van don overledene worden
door onze regeering erkend door de too-
kenning van verschillende orden.
Door Gedeputeerde Slaten van Zeeland
is heden de verkiezing voor een lid dor Provin
ciale Staten in het district Hulst vacnture-
wglen den heet P. Moes, als volgt vastgesteld
verkiezing Vrjjdag 8, stemming Dinsdag 19
en zoo noodig herstemming op Vrgdag 29
April a. s.
Donderdagavond werd in een der lokalen
van de Sociëteit St Joris voor de Afd. Mid
delburg van de OnderolEciersvereeniging
Ons Be ang door den heer Herm&n Snijders
een voordracht behouden.
Genoemde heer had tot onderwerp gekozen
de wording van onzen tegenwoordigen regee-
ringsvorm, welke op de hem eigen boeiende
en duidelijke wgze werd geschetst.
Spreker stelde in het licht hoe, na de ver
schillende tijdperken van regeering, regeering-
loosheid enz., ten slotte de Fransohe periode
17951813 aanbrak, waarvan een overzicht
noodig is tot goed begrip van de wording
van onzen tegenwoordigen (constitutioneel
monarchalen) regeeringsvorm.
Terdor hoe in 1813 bg het afschudden van het
Fransche juk de spontane volksuiting om als
ser te komen onder het bestuur van het
Stamhuis van Oranje, aanleiding was om Prins
Willem van Oranje uit te roepen tot Soevereinen
Vorst, hoe deze, Koning Willem I, in 1840 opge
volgd werd door Koning Willem II, die in
1848 de grondwet deed herzien, wat ons den
tegenwoordigen regeeringsvorm gaf.
De hospitaal geëmployeerde R. Sogers
wordt met ingang van 26 Maart overge
plaatst van het militair hospitaal alhier
naar dat te Breda.
Donderdagavond is de schipper H. bg
het afladen van hooi bg een dor aan de Los-
kade liggende schepen alhier zoodanig ge
vallen dat bg een ernstige schedelbrenk be
kwam. Per rijwiel-brancard werd de man naar
het ziekenhuis vervoerd.
Denzelfden avond omstreeks twaalf air
hoorden oen paar surveilleerende politieagen
ten op het bolwerk alhier eenig gekerm.
Naderbg" gekomen ontdekken zg een 73jarigen
man E. genaamd die te water geraakt was.
Hg werd terstond naar het ziekenhuis over
gebracht.
Tot bode bg het geweetelgk bestuur al
hier is door het Gedeputeerd ooilege be
noemd H. P Winkster. thans bode bg het
gemeentebestuur te Vlissingen.
Blgkens het jaarverslag over 1909 van de
coöperatieve Vereeniging Eigen Hulp bedraagt
het aantal leden thans 780.
54 leden verlieten de vereeniging, terwgl
40 nieuwe toetraden. De omzet in de af dee
ling kruidenierswaren was f 4045.60» minder
daa in 1908. Ook de omzet der afdeeliog
bakkerjj en schoenmakerg was belangrijk
minder-, in deze laatste t 1010.28.
Zooals reeds eenige nummers vroeger it
gemeld, stelt 't bestuur voor 6'/» dividend
uit te keeren.
Naar wij vernemen zal na ruim 41-jarigen
actieven dienst de adjudant-onderofficier T,
Bakker, werkzaam by het algemeen depót van
discipline, tegen het midden der volgende
maand den dienst met pensioen verlaten.
In de stations-restauratie prjjkt thans in
suiker het nieuwgebouwde Grand Hotel. Hot
wordt 's avonds electrisch verlieht, trekt zeer
de aandacht van het reizend publiek en iz
het werk van den heer De Keizer, chef de
caisine van bet hotel Zeeland.
Mosselen, dezer dagen geraapt aan lie
bermsteenen tusschen Hoedekenskerke
en B o r e 8 e 1 e, schijnen verontreinigd te i|i
door petroleum en onbruikbaar voor de con-
