MIRDELRIRGSCHE COURANT.
Dinsdag
8 Februari.
K*. 32
133* Jaargang.
1910.
Doze courant verschijnt dadelijks, mat uitzondering v»n Zon- en Feestdagen,
per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle p laai sen in£ Nederland franco pp. f S.
Afzonderlijke nummers kosten 5 oen f.
AdvertentiSn bjj abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan r.jjn aan het bnrean te bekomen.
AdvertentiGn voor het eerstvolgende nummer moeten deB middags vóór nju u r
aan hot bureau bezorgd zjjn.
Advcrtentiëu10 «ent per regeL Bij abonnement voel [lager. Geboorte», dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regela f 1.50; [elke regel'meer
10 cent. Reclame» 10 cent por regel. Grooto letters naar do plaats, die zij innemen.
Tot de piaatsing van advertontiBn en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Njjvorheid on Geldwesen, in gerechtigd het Algemeen Advertenlle-Burenn DB I>A
53AR An., 11.1. Voorburgwal 366, Amsterdam.
iiddellmrg 7 Februari.
Sprokkelingen,
Geen scheiding.
In enz© jongste Sprokkelingen,
■wezen op het verschil van meening
onder de Katholieke party. bet con
servatieve en het democratische element, deden
-wjj èe Traag»of het vooc hen, die het mot Het
Centrum eens zjjn, geen tjjd wordt om zioh
niet meer voortdurend op sleeptouw te laten
nemen door de coalitie welke conservatief is,
ook door den invloed der christelijk historisohe
elementen, die bovendien voor de Roomsch-
Katfcolieken toch al geen «lieve bondgenooten"
sjjn."'
Daarop nu antwoordt de redactie van dit
■democratisch blad het volgende:
«Ten eerste kon het der Middelburgsche Cou
rant met onbekend zjjn, dat de Rechtscbo
partjj en groote beginselen gemeen hebben en
voor de doorvoering dier beginselen in de
praetische politiek gezamenlijk moeten werken.
Vervolgens zal bet blad weten, dathetanti-
clericale en revolationnaire, dat LinkB gevon
den wordt, de Christelijke partijen voortdu
rend aanspoort tot gemeenschappelijken at weer.
Voorts ware, onder de tegenwoordige om
standigheden, geen ander dan een Rechtsch
bewind denkbaar, een bewind, principieel en
sterk genoeg, om go«de wetten tot stand te
brenges.
En ten slotte al is het waar, dat Reobts
(evenals Links) ook conservatieve elementen
worden gevonden, de coalitie als zoodanig is
niet roaservatief, terwgl de ervaring heeft be
wezen, dat de behoudsgezinden onder ons na
sen korter of langer tjjd van verzet doorgaans
bet veld moeten ruimen en geen weorstand
kunnen bieden aan den drang der tjjden en
den eiseh van goede hervormingen.
De Middelburgsche Courant getuigt dan ook
zelve van de katholieke party »Trouwens
herhaaldelijk kwam aan het licht dat 'tdemo-
«ratirch beginsel, vroeger door dr Scbacpmnn,
nu door mr AalberBe voorgestaan, meer en
meer steun en aanhang vindt
Dit ie juist en alleen in zooverre onvolledig,
dat, behalve mr Aalberse, nog zeer vele andere
politici en vooraanstaande mannen id onze
partjj de voetstappen van dr Schaepman
drukken.
Zon het dan geen dwaasheid zjjn, indien
wjj het terein der ooalitie, waar wjj voort
durend vorderingen maakten en maken, ver
lieten. om het in zjjn geheel af te staan aan
de mm of meer oonservatief-gezinden in onze
gelederen."
Tegenover deze verklaring staan de volgende,
ooh seker door Het Centrum niet te loochenen
feiten, dat:
lo' in den boezem der katholieke partjj zelve
groote verdeeldheid heerscht die thans meer
en meer bljjkt nu men aan het samenstellen
tob een katholiek program wil beginnen
2» dat daardoor het Bamengaan en het
samenwerken zelfs in die fractie hoogst moei-
Ijjfc wordt, althans wanneer ieder eerljjk aan
zjjn politiok inzicht wil vasthouden en dit
niet wil verdoezelen ter wille van andere ge-
meensehappeljjke inzichten, waarvoor natnur-
ijjh ieder toch kan bljjven jjvcren
So dat op grond der ervaring de verklaring
dat de coalitie als zoodanig niet conservatief
is, nan ernstige bedenking onderhevig isHet
Centrum wjjze eens de vruchten aan, waaruit
dit bljjken zou;
4o dat, aannemendo don goeden wil van Het
Centrum on zjjne volgelingen met mr Aalberse
aan het hoofd en «nog zeer vele andere politici
en vooraanstaande mannen die de voetstappen
van dr Schaepman drukken." hun werken en
strevep danig wordt belemmerd
5o dat zelfs mr Aalberso herhaaldelijk ernstig
te velde trok en nog steeds strjjdt tegen die
conBervatiove elementen, en bjj do laatste be-
g'ootingsdebatten zeer duideljjk zjjn onrust
©n vrees te kennen gaf over do teleurstelling
die het (conservatieve) kabinet brengen zal als
het de zaken niet anders aanpakt.
Op die gronden is er voor onze vraag
tooh allo reden.
De zeer enkele punten, waarover de Recht-
sche party en het eens zjjn, zjjn bovendien meer
van negatieven dan van positieven aard, of
vallen buiten de eigenljjke politiek, vooral nu
de subsidieoring van het bjjzonder onder
wijs haar beslag heeft gekregen.
En als men rechts eens wil ophouden >clo-
ricaal" te zjjn wat heel wat anders is dan
godsdienstig dan zal het links van zelf
uit zjjn met het anti-clericalisme.
Mocht echter de redactie van Het Centrum
bljjven by baar aan het slot uitgesproken
meening, dan rest nog eindelyk de vraag of
niet van zelf tegen haar wil de scheiding zal
plaatB hebben, evenzeer by de coalitie der
katholieke party al» bjj alle politieke partyen.
waaronder oenzelfde groot verschil tusschen
het conservatieve en het democratisohe ele
ment valt waar te nemen.
Eenmaal zal de scheiding moeten plaats
hebben.
Dat is onze vaste meening.
Ook in andere landen bljjft zy niet uit.
En als niet de RoomBch-Katholieke Staats
party meer en meer een groot deel barer
geloo/sgenooten in de politiek tot de sociaal
democraten wil zien overgaan, zal zy wel een
meer democratische politiek moeten gaan vol
gen. De democratisch gezinde leiders en organen
in de party laden eene groote verantwoorde
lijkheid op zich als ze eenvoudig ljjdeljjk
bljjven meegaan mot het conservatieve verbond.
Onze «Getrouwe Torenwachter" had het in
zjjn jongaten brief over het «na apen van
Daitsche manieren in militaire kringen."
Dit wordt des te bedenkelyker als zelts bjj
hoogere militairen dergelgke ideeën door
dringen.
Daarop wees ook dezer dagen de Roomsch-
Katbolieke Gelderlander, een blad dat, zooals
wjj meermalen deden zien, door zjjne juiste
en gezonde redeneeringen de aandacht verdient
en, verschillend met de andere fracties der
coalitie, daarby de rol vervult van het vree-
seljjk onaangename kind.
Nu weer schreef zjjne redactie dezer dagen
verband met eene uitlating van den Goe-
schen afgevaardigde en eene verklaring van
den Minister van Oorlog over het duel.
De ongegeneerdheid aldus luidde de
aanhef van haar betoog «de ongegeneerd
heid, waarmede van militaire zyde wordt
eengestapt over de beginselen
aaruit het huidige Kabineten
de huidige Kamermeerderheid,
eggen te leven, wordt met den dag
ergerljjkcr.
Toen do heer De Savornin Lobman onlangs
n een echt reaótionnair speecbje in de volks-
■ertegenwoordiging het afzonderljjk militaire
begrip en daarnaast zolfs het duel verdedigde,
gaf de geheeie Christelijke pers geen kik. En
zelfs onder onze Katholieke collega's stonden
wy alleen met ons protest."
Het blad komt dan op tegen het «onduld
bare antwoord," dat de Minister aan de
Eerste Kamer gaf, toen zy aandrong op krach
tiger optreden tegen duelleerende officieren.
•Z. Exc. verschuilt zich tegenover dien aan
drang achter de wet. die metB zegt over een
ontslag op dezen grond.
Eilieve, Excellentie, zegt de wet somB wel
iets over on:sIag ten gevolge van rapporten
buiten de beoordeelingalyat om of over ont
slag ten gevolge van «anti-militaire karakter
eigenschappen
Als één daad van een officier zyn beoor-
deelÏDgslgBt behoort te bederven dan is het
een duel, en dan is het volkomen rechtmatig,
dat zoo één, krachtens zulk een slechte beoor
deeling, ontslagen, zy het eervol ontslagen
wordt.
Maar de Daitsche militaire eerbegrippen
beginnen in ons officierenkorps al zoozeor door
te dringen, dat een generaal Braams voor de
burgerlyke rechtbank zonder blikken of blozen
te verstaan gaf. dat bjj mot luit.-kol. Röuier
zeker geduelleerd zou hebben, als hy maar
begrepen had, dat deze hem bedoelde uit te
dagen.
En een kolonel Van de Capelle duelleerde.
Zoo is het voorbeeld door de hoogere rangen
gegeven, dat natuurljjk door de subalterne
officieren zal gevolgd worden.
Ja, dezen worden zelts moreel gedwongen het
te volgen. In Indië men heeft het gelezen
werd een officier ontslagen, omdat hjj niet
duelleerde Noemt de wet het niet-duelleeren
soms als een roden tot ontslag
Hot blad vervolgt:
«Met den meesten klem en nadruk behoor
den de katholieke party en de katholieke pers
tegen het voortkankeron van deze volstrekt
anti-Christelijke begrippen ten opzichte van
het duel op te treden. Verznita in deze kan
sleohts den schjjn op ons laden, dat onze
christelijke rechtsbeginselen zich bepalen tot
het sohermen met woordeD.
Bovendien heeft het voortkankeren van
dergelyke begrippen ook in militair-politiek
opzicht de allerverderfeljjkste govolgen. Hot
vermeerdert de intensiteit van het knste-
gevoel in ons officierenkorps dat daardoor
meer en meer afkeerig wordt van alle ver-
burgeljjking van het leger, en teneinde zich
als afzonderlijke, bevoorrechte kaste te kunnen
handhaven, iodere hervorming in dezen geesti
al zou die onze weerkracht en onze financiën
ook nog zoo ten goede komen, tracht te be
letten.
't ls te hopen, dat onze volksvertegenwoor
diging een verzet, dat nit zoo troebel onder
bewustzijn voorkomt, niet te hoog zal aanslaan
en met gepaste beslistheid zal tor zyde schuiven.
Andera handelend, miskent men onzen volks
aard, levert men ons meer en meer over aan
do toch reeds op alle gebied toenemende vcr-
dnitsching en maakt men ons steeds rjjper om
op to gaan in een groot geheel."
Behalve hare meening omtront een belang-
rjjk punt ean gevoelen waarmee wy het
geheel eens zjjn bljjkt ook uit dit schrjj ven
van De Gelderlander, wier redactie zich zoo
zeer beklaagt dat in-dezen de geheeie Christe
lijke pers geen kik gaf en zy onder hare
Katholieke collega's geheel alleen stond met
haar protest een verschil van gevoelen
opeen belangrjjk pnnt, vooral ook daar zy mr
Lohman in dozen bestreed.
Dit is dus weer koren op onzen molen ter
versterking van hetgeen wy aan het adres van
Het Centrum sohreven.
Godsdienstoefeningen aanboord
van oorlogsschepen.
Met 1 April as. treedt in werking een
gewijzigd reglement op den inwendigen di.enst
aan boord van llr. Ms. oorlogsschepen
liet bevat allereerst voorschriften van al-
gemeenen aard en in de tweede plaats betref
fende den godsdienst.
Daaraan is het volgende ontleend
Do betrachting en aankweeking van gods
dienstzin worden aan den commandant en
den ctat-major bijzonder aanbevolen.
Builen de havens en reeden van het. rijk in
Europa en van do Oost- en West-Indische be
zittingen wordt, weder en zee dienende, des
Zondags, op den voormiddag een godsdienst
oefening gehouden, waarbij, indien zulks mo
gelijk is, zitplaatsen worden beschikbaar ge
steld voor allen die daaraan deelnemen
Die godsdienstoefening moet worden bijge
woond door een ieder die tot een erkend
kerkgenootschap behoort, blijkende uit de op
gave bij zijn indiensttreding of uit latere
officiëele bescheiden, en die niet door ziekte
of eenige dienstverrichting verhinderd is.
Zij, die niet tot een erkend kerkgenootschap
behooren en niet door den dienst verhin
derd zijn, mogen, indien zij liun verlangen
daartoe kenbaar maken, de godsdienstoefe
ning bijwonen.
Alleen aan"lien, die verklaren dat door liet
deelnemen aan de godsdienstoefening hunne
godsdienstige overtuiging geweld zoude wor
den aangedaan, wordt door den commandant
vrijstelling verleend.
Do godsdienstoefening, waarbij zoo mogelijk
de commandant tegenwoordig moet zijn, be
staat in het voorlezen van een gebed en van
een leerrede. Wanneer or een muziekkorps
aan boord is kan de godsdienstoefening wor
den aangevangen en geëindigd met koraal-
muziek.
Wanneer het schip zich in een haven of
ter reede bevindt, worden de schepelingen,
die dit verlangen, in de gelegenheid gesteld
aan den wal hun godsdienstplichten te ver
vullen. Voor jeugdige schepelingen in eerste
opleiding is de kerkgang op Zondag ver
plicht, zoowel aan boord als aan den wal.
- Tijdens de godsdienstoefening mag nie
mand do plaats, Iwaar 'zij gehouden wordt, ver
laten.
Het voorlezen van het gebed en van de
leerrede en de verdere leiding der godsdienst
oefening worden opgedragen aan den officier,
die naar het oordeel van den commandant
(laarboe liet meest geschikt is, tenzij de com
mandant pcrsoonlyk die taak wenscht te ver
vullen of een der officieren zich vrijwillig
beschikbaar stelt en daartoe geschikt wordt
geoordeeld.
KORTE MEDEUEEL1NOEN
VERGAOEIHNOES.
In de algemeene vergadering van de ver-
eeniging liet vrfja Ruilverkeer is dc heer jhr.
mr Smissaert. herkozen als bestuurslid, ter
wijl in plaats van den heer J. L. A. Grone-
man te Wieringerwaard, die sinds de op
richting van de Verecniging, in 1897, doel
uitmaakte van het bestuur en voor herbenoe
ming niet in aanmerking wenschte te ko
men, is gekozen de heer K. Czn. de Boer
te Assendclft. Voorts is besloten afgevaar
digden te zenden naar het 2de Internatio
nale Vrijhandelcongres, dat in Augustus 1910
te Antwerpen zal worden gehouden
Hel ledental nam toe en bedraagt thans 677.
Benoemingen enz.
Bij. kon. besluit is benoemd lol officier
in de orde van Ortinjc-Nassau mr. J II Bou-
dewijnse te 's Gravcnhage, secretaris van de
ontbonden Staatscommissie. ingesteld bij
kon. besluit van 29 Mei 1906, ten einde een
onderzoek in te stellen omtrent do dienst-
voorwaarden van het personeel, werkzaam in
het intercommunaal tramwegbedrijf, hot ver
eenvoudigd locaalspoorwegbodrijf daaronder
begrepen.
De Minister van -Buitcnlandsche Zaken
brengt ter algemeene kennis dat het aanbe
veling verdient op den briefomslag van tot
het consulaat der Nederlanden te Tientsin
to richten brieven den verzendingsweg aan
te geren door vermelding van „Via Siberië."
Brieven „via Suez" gezonden ondergaan een
vertraging van meer dan één maand.
Do gewone audiëntie van den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel zal Woens
dag a s. niet plaats hebben
üit Stad en Provincie.
e ftfsc hui ving te Wcstkapelle.
Heden deden hier ter stede weder ge
ruchten dc ronde dat de flinke wind, dn*
nacht heeft, gewaaid, opnieuw schade had
toegebracht aan den Westkapclschon zeedijk
Wjj kunnen dit, op grond van uit de beste
bron geputte inlichtingen, (en stelligste te
genspreken.
Van deze gelegenheid maken wij gebruik om
er op te wyzon dat de gevolgen van do be
trekkelijk kleine afschuiving, die den 29
Januari plaats had, door de spraakmakende
gemeente schromcljjk zijn overdreven, zoo wat
de toegebrachte schade als wat de kosten
vaai herstelling betreft.
Onmiddellijk nadat de dijk schade had ge
leden, zijn do noodige voorzieningen getrof
fen en die zjjn reeds zóó flink gevorderd,
dat men er gerust een storm op kan af
wachten.
Behalve dat oen aantal zakken zand zijn
gestort en stortsteen is aangebracht, heeft
men ook de teen van den dijk zoover noo-
dig met rjjs belegd en met een en ander
wordt geregeld doorgegaan.
Thans is alles zoo normaal als 'tmet mo
gelijkheid wezen kan en er is volstrekt geen
reden tot eenige bezorgdheid.
Moclit door een of andere omstandigheid
de toestand verslimmerc» en er een schijn
of iscliaduw bestaan voor ongerustheid, dan
kunnen wij de vorzekering geven daarvan
direct in ons blad mededecling te zullen
doen.
Het polderbestuur van Walcheren deed ons
do toezegging dat, komt een ongunstige wij
ziging in den toestand, het ons daarvan
in kennis zal stellen.
Tot zoolang doen wij dus wat deze zaak
betreft hot zwijgen ertoe, vooral omdat vele
berichten van niet deskundigen overdreven
of onjuist zijn.
Zoo word ons Zaterdag bericht dat tweo
schepen met steen waren aangokomen, doch
terstond weer naar Vlissingen teruggekeerd
waren, wijl zjj blijkbaar geen kans zagen aan
den wal to komen om te lossen.
Die' twee schepen waren niet met steen
geladen en niet voor dc dijksverdediging be
stemd. bel eene hield rails in, Jiet andere
hout,
In hot gebouw van den polder Walcheren
alhier zyn weer op smaakvolle wjjzo ten
toongesteld do voorwerpen, ingezonden voor de
loterjj van vrouwelijke handwerkon ten behoeve
der armen.
Ditmaal is de collectie grooter en
dan anders, zeker voor een doel ook daaraan
toe te schry ven dat de commissie haar 70-jang
bestaan vieron mag.
Natnnrljjk zyn er weer heel wat handwerken.
die bewjje geven van den smaak, de kunst
vaardigheid en het eeduld der vervaardigsters;
noemen bot fraaie geborduurde chaise longue
kleed, mooie canapékussens en dergeljjken.
Voorts zjjn er verschillende zaken ter ver
siering van salon of huiskamer, een theetafel,
eon salontafel, metalon en anderen potten, een
ets, gravuren en aquarellen.
Uit het legaat van mevrouw Calland is aan
gekocht een aalonsloel en uit dat van mevrouw
Leonhonts een etui met twee zilveren saus
lepels.
Onder de geschenken zaken verdienen ook
vermelding die van de Gondscho stearine
kaarsenfabriek.
Al die verschillende voorwerpen, waartus.
scnen kleurige bloemen geschikt zyn, maken
een aangenamen indruk.
In tegenstelling met vroeger vangt de ten
toonstelling Dinsdag en Woensdag eerst te
1 uur aan, om to vjjt uren te eindigen. Die
regeling 19 gemaakt met het oog op de ge
legenheid welke zal geboden worden om in een
gezellig ingericht theelokaal eenige verver-
sobingen te gebruiken.
Ofschoon hot wel overbodig mag geacht
worden na de reeds gedane mededeelingen
omtrent de soiréo, die Vrijdag 11 dezer iu de
Concert en Gehoorzaal alhier zal worden
gegeven ten voordeelc van de Vereeniging
tot het bezoeken der arrneni, daarvoor nog
eens do aandacht to vragen, kan een korte
herinnering allicht nut hebben.
Zooals men weet, vormt het muzikale ge
deelte den hoofdschotel, onwaar de heer Joh
Cleuver daarvan do leider is, heeft men
zekerheid dat liet goed verzorgd zal we
zen. De eraan medeworkendeu zijn alle dilet
tanten, dames en liecren niet alleen uit Mid
delburg maar pok uit Vlissingen.
Behalve instrumentale bijdragen wachten
de bezoekers uitvoeringen van een vrouwen
koor. tenorsolo en duetten, terwijl de tweo
laatste nommers van het programma, dansen
met en zonder zang, beloven een aardige
inleiding voor het bal dat op de uitvoering
volgt.
Waar do gelegenheid om oen nuttig wer
kende Voreeniging te steunen zoo aanlokke
lijk wordt gemaakt, is het te voorzien dat
Vrijdagavond de Concerten Gehoorzaal zeer
goed bezet zal zjjn.
De competitie-wedstryd, die Zondagmid
dag op het torrein aan don Seisweg alhier
gespeeld zou worden tuBschon Ohjmpia I van
hier en Velocilas III van Breda, ging niet door.
daar het veld afgekeurd werd.
Een aangekondigde match tusschen Zee-
landia I en De Mosschen beiden van bier,
had eveneens niet plaats.
- Naar aanleiding van een bij Gedop.
Staten van onze Provincie ingekomen
klacht over de noodelooze uitvoerigheid der
bij hun besluit van 12 Maart 1875 no. 10 ge-
oegde modellen voor de rekening der ont
vangsten en uitgaven, bedoeld in art. 83
liet Algemeen reglement voor de polders"
of waterschappen, de verantwoording enz.
zijn door dit collego daarvoor nieuwe model
len ontworpen, die dezer dagen aan de ver
schillende polderbesturen zijn toegezonden.
Alvorens die modellen vast te stellen, wen-
schen Ged. Staten van die besturen opmer
kingen dienaangaande vóór 1 Maart a.s. te
ontvangen. Een nieuw model voor dc bc-
grooting, dat verband houdt met het voor
de rekening te bepalen model, zal to ge
lijkertijd door hen worden vastgesteld.
Uit Vlissingen.
Zooals reeds vroeger gemeld is, bestaat bjj
de directie dor stoomvaartmaatschappij Zeeland
het plan om in April de drie nieuwe mail
booten in de vaart te brengen.
Waarscbynlyk zal de eerste van Vlissingen
afvaren in don avond van Zaterdag 2 April
en zullen op elk der twee volgende Zaterdagen
de twee anderen in dienst worden gesteld
De tegenwoordige nachtbooten zullen dan
later geleideljjk in den dagdienst overgaan.
*De minister van justitie zond aan de Tweede
Kamer extra inlichtingen op het adres van C.
van der Bliek te Vlissingen nopens een
klacht, over niet vervolging van een gepleegd
misdryf, beweerde verduistering eener nalaten
schap.
Waar adressant's beweringen, zegt de Mi
nister, in enkele opzichten onwaarschynlyk
en in de meeste gevallen beslist onzeker zyn,
bestaat geen aanleiding op de voorstellen
der inmiddels toegezonden adressen nader in
te gaan.
By beschikking van den Minister van
Waterstaat van 1 Februari j 1. is, mot in
gang van 1 Mei, aan den heer H, M. Kcs-
j teloo Sr., op zijn. verzoek, eervol ontslag
I verleend ,als brievengaarder to Domburg.
