HIDDELBIRGSCHE COURANT.
Zaterdag
5 Februari.
N". 30
133* Jaargang
1910.
Dt»o courant verschijnt d a g e 1 ij k b, met uitionderiug van Zon- en Feestdagen.
Prijs par kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plactnn in Nederland franco pp. f 3.
Afzonderlijke nummers kosten 5 osnt,
Advertontiën bp abonnement op voordeehge voorwaarden.
ProspectnBBcn daarvan zgn aan het bnreaa te bekomen.
AdvertGntiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één^uur
aan het bureau bezorgd zgn.
Advertentie,!SO cent per rogel. Bij abonnoment voel {lager. Geboorte-, dood- en
alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50{elke rogel 'mm
SO cent, Reclame» AO cent per regel. Groute lottere naar de plaats, dio zij innemen*
Tot de plaatsing van advertontiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffeaa*
Handel, Ngvorheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemcosi Advertentie-Bureau DB LA
35AR As., N.K. Veerhnrgwal 966, Amsterdam-
Bg deze courant behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van don spoordienst komt in
>iït nummer voor op de gebruikelijke plaats.
Middeiitnrg 4 Felirnari.
Sprokkelingen»
Dezer dagen bleok opnieuw dat er in de
loomicli Katholieke staatspartij
n ons land heel wat verschil van
gevoelen bestaat.
Trouwens, herhaaldelijk kwam aan het licht
dat het democratisch beginsel, vroeger door
dr. Sohaepman, nu door mr. Aalberse voorge
staan, moer en meer steun en aanhang vindt.
Het Centrum bepleit dat steeds en getuigde
nog dezer dagen, in een nog al heftige pole
miek met De Tijd, het volgende:
>2o. dat vooruitgang en democratie zeker
geen zaken zgn, die men van katholieke zjjde
aeeft te sohuwen ofte veroordeelen, al ontbrak
het van zekere zgde aan De Tijd wel be-
«end lang niet altjjd aan pogingen om
heide te verketteren
3o. is het bestaan van vrge quaesties onbe
twistbaar en was het opkomen voor die vrijheid
Tooral in vroeger jaren noodig, toen men bijv.
de afschaffing der plaatsvervanging in strjjd
fcchtte met hetnatuurrecht, kies-
jechtuitbreiding als een gevaarlijke waan van
ion dag signaleerde, sociale wetgeving als
.ndastrio-belemmering aan de kaak stelde en
ïspecifiek-katholieko" eisohen Btelde;
Ao. is van conservatief-katholieke zijde zoo
dikwgls de staf gebroken over eminente per
soonlijkheden, dat men aan die zgde maar
liever zwggen moest over het verkeerd beoor-
öeelen van pexBonen, en a 'orlivri over hot
Miskennen van »tgdstroomingen";
5o. is het van algomeene bekendheid, dat
die riohting ondor de katholieken, waarvan
De Maasbode zich de luidruchtige, De Tyd de
meer bedachtzame tolk maakte, tal vau her
vormingen heeft trachten tegen te houdeni
welke in de laatste tientallen van jaren aan
de orde ot tot stand kwamen, maar het daarbjj
dan ook keer op keer moest afleggen."
Sen eigenaardige verklaring voorzeker,
waaruit blijkt, wat wg trouwens weten, dat
cal van conservatieve katholieken vele her
vormingen tegenhouden, al behoeven zg krach
tens hun geloof don vooruitgang en de demo
cratie niet te sohuwen.
Het Centrum oisoht nu voor z'ich en sijne
aanhangers hot reoht op om een aantal kwesties
als >vrjje" te behandelen.
Dat doet ons de vraag stellen ook in
verband met hetgeen V. D. in ons vorig nommer
schreef of het voor hen die het met Het
Centrum eens zgn, 'geen tgd wordt om zich
niet moer voortdurend op sleeptouw te laten
nemen door de coalitie welke conservatief is,
ook door den invloed der christelijk historische
«lementen, die bovendien voor de Roomsch
{Katholieken toch al geen >lieve bondgenoo-
ten" zgn.
De tgd voor een nieuwe partg-groepeering
«ok onder de deelnemers van dat verbond ia
nabg, meonen wjj.
Dit blgkt nn ook uit deze polemiek tus-
zehen twee hoofdorganen der katholieke partg.
In waar hetzelfde vorschjjnsel ook bg andere
partgen valt waar te nemen, is er des to
meer aanleiding om in de naaste toekomst
een algomeene verandering -in dien geest te
gamoet te zien.
In de jongste aflevering van De Vragen dss
Tijds wgdt dr D. Bos, het bekende lid der
Tweede Kamor, een opstel aan Onder-
w|zers politiok, en bespreekt daarin do
rede van don voorzitter van den Bond van
Xederlandsche onderwijzers.
Hjj wgst erop dat do geest der sociaal
democratie zoo vaardig wordt over de leden
van den Bond maar betwgfelt of deze wel roden
heeft om daarover te juichen met het oog
op hot ongewcnschte van politieke actio op
onderwijsgebied.
»Zoo schgnen do socialistische drjjvers in den
Bond en daardoor deze zelf, over de macht,
die zij overdo sociaal-democratische arbeiders
partij hebben verkregen, tevreden te kunnen
zgn. En toch zul de Bond daarvan de wrange
vruchten plukken, wanneer hg door een
vormgdelgken loop der dingen voortdurend
moer met die politieke partg wordt vereen
zelvigd en wanneer hg niet to rechter tgd
terugtreedt.
Wellicht dat de sociaal-democratie van deze
verhouding eonig voordeel kan trekken, maar
noch do onderwijzers, noch het onderwgs zullen
daarbjj baat vinden.
De onderwgzers-vakvereenigingen zullen op
den duur haar eigen zaak bet best dienon
wanneer zg geheel los staan van eenige poli
tieke partg en zich ten volle er Bteeds van
bewust bljjvon, dat haar taak een gansch
andere is dan die van eenige politieke frastie.
Eene vakvereeniging van onderwgzers voert
geen onderwgs- maar' onderwgzers-politiek
moet dit doen. Zg tracht do maatschappelgke
positie van den onderwgzer zoo hoog mogelgk
op to voeren on zoo deugdeljjk mogelgk te
verzekeren. Tot op zekere hoogte handelt zg
daarmede geheel m het belang van het onder
wgs. Er komt eohter een punt dat niet enkel
ter beoordeeling ligt van de vakvereeniging,
waar men do macht te vér wil uitbreiden en
weer andere belanghebbende groepen zich
terecht beginnen te verzetten. Dat is het
oogenblik wanneer de onderwgzers, die thans
met zooveel kraoht vorklaren dat de school er
niet is voor politieke partgen, maar voor bet
kind alleen, vergeten dat die school, als maat-
sohappolgke inrichting, er ook niet is voor
den onderwgzer, maar voor het onderwgs.
Wie hun dit onomwonden zegt, handelt niet
nlloen >n het belang van de zaak, die ook zg
hebben te dienen en niet te regeeren, maar
ook van hen zelf."
Volkomen juist voorzeker.
Het mag dan ook een gelukkig verschgnsel
heeten dat zelfs uit den boezem van den Bond
protesten opgingen tegen de rede van den
voorzitter.
Men vergete bovendien niet dat de invloed
der sociaal-demooraten op den Bond ook
grootendeel8 een gevolg is van de laksheid
dier leden, wolko bun gevoelens niet zgn
toegedaan, doch vooral op het oogenblik als
het hannorzgds plicht zou zgn op te komen
en te Bprekon, dit nalaten en de macht laten
aan eon toevallige meerderheid, hoe klein ook.
Het zal ons benieuwen wanneer het tgdstip
zal aanbrekoD, waarop in den Bond een
scheiding ontstaat tusscben die sociaal-demo-
cratiscbo leden en de overige, die met hen
in gevoelen verschillen en het door dr Bos
aangegeven standpunt innemen.
Het is niet de eerste maal dat de Sociaal
democraten door het op de spits drgven van
hunne partg-politiek de eafcvereonigingen
hebben bedorven, baar zegenrgke werking
hebben tegengehouden en daarin scheuring
hebben gebracht.
Het bekende vonnis van de Haarlemsche
rechtbank inzakeden eed gaf de redactie
van het Weekblad van het Recht aanleiding tot
in nadere besohouwiug.
Zg spreekt daarin als hare meening uit dat
©en zeventig jaar oude bepaling niet behoeft
te worden opgevat naar de bedoeling van den
toenmaligen wetgever, dooh dat bg haar uit
legging rekening mag worden gehouden met
wat de tgdsomstandigheden en nieuwe opvat
tingen vergen om aldus, zonder de wet geweld
aan te doen, haar te ontwikkelen en evolutio
naire kraoht toe te kennen.
Na een herinnering aan het groot verschil
van moening op dit punt tusschen den
Boogen Raad en vele rechtsgeleerden van
naam, merkt de redactie op
•Do rechter moest een artikel interpreteo
ren, waarvan do strekking mede afbunkolgk
was van den aan een enkel woord in dat
artikel toe te kennen zin. Tweeërlei opvat
ting was daarbg mogelgk. Naar do oeno zou
het artikel zóó moeten worden toegepast, dat
de daarbg te geven boslissmg in strgd eou
komen met de bier te lnndo steeds hoog ge
houden begrippon van gewetenevrg heid, in
strgd met oen fundamenteel beginsel van
staatsbeleid, door de Grondwet erkend en
gesanctionneord. Naar do andore sou, onder
vermgding van al die beiwaron, aan do be
paling een beteekenis worden geketht welke
zeer vermoedolgk niet was die van den wet
gever, door wien ze werd vastgesteld- Tusschen
die twee opvattingen had de rechter de keuze;
de woordon der wet, zoo beslist hg in over
eenstemming met veler gevoelen, laten beide
toe. En nu kiest hg de ruime, de vrgenr, de-
meer vrgzinnigo, de meer in den geest des
tgds liggendo interpretatie en verklaartaan
wat de wetgever voor zeventig jaar kun
hebben bedoeld, ben ik niot gebonden, want
wel de wet, doch niet haar geschiedenis stelt
een voor den rechter bindenden regol."
Dergelyke wgzo van wots-interpretatie is,
volgens hot WJcbld niet zoo revolutionnair als zg
velen^toeschgnt. Zeker, zg wgkt af van de bg
vele rechterlgke uitspraken gevolgde methode,
naar welke bg twgfol omtrent do batoekems
van een artikel meer rekening wordt gehouden
met wat de bedoeling des wetgevers scbgnt te
zgn geweest dan met wat eene thans geldende
rechtsovertuiging vordert. Doch zg voert niet
tot eone wetauitlegging, welke met de wet
in strgd komt, zg plaatst den rechter niet
boven de wet en op den zetel van den wet
gever, zg is volkomen in overeenstemming met
den regel, indertgd door Modderman kort en
bondig golormuleerdDe wetgever spreekt
alleen door do wet zelve. De rechter, die
rechtsbohoeften van het oogenblik stelt boven
de geschiedenis van de wet, kan daarbg vol
komen getrouw blgven aan de wet zelf. Alleen
wanneer bg dien geboorzaamheidsplioht uit
het oog zou verliezen, zou hg niet meer blg
ven doen wat des rechters, doch gaan doen
wat des wetgevora ia.
»Indordaad, bg de starheid onzer codificatie
leidt een zich vastklampen aan de oorspron-
kelgke bedoeling des wetgevers tot een toe
nemende versteening van het reoht, tot den
dood van allo gezonde rechtsontwikkeling.
Daarom vordient naar onze bescheiden meening
de rechtbank te Haarlem nooh het scherp af
keurend oordoel van de bladen van rechts,
nooh de afstraffing yi»n Land en Volk. En
groote verdienste moet dit vonniBongetwgfeld
hebben. Hot moet het den wetgever duidelgk
maken, dat hg niet lauger kan volstaan met
overwegen en nog eens overwegen, doch dat
hg het probleem van den eed behoort aan te
vatten en op te loBsen. Langer talmen moet
leiden tot toenemendo rechtsonzekerheid. Of
is het wachten op een nieuw arrest van den
Hoogen Raad als dat van 1884 Zelfs een
zoodanige besliss'ng zou vermoedelgk den strgd
niet beëindigen. Thans, een kwart eeuw later,
zal men minder dan destgda geneigd blgken
een dergolyk dictum als wet te aanvaarden."
Uit Stad en Provincie.
Prov. bi-ad no. 15 bevat een circulaire
van den Commissaris der Koningin in Zee
land, waarbjj de aflevering van de man
schappen, die bestemd zijn in dit jaar ter
inlijving bij de militie te worden opgeroepen,
is bepaald, zoo in het tijdvak van 1—15
Maart, als in dat van 1631 Mei en van
1630 September.
Do data zijn 10 Maart, 24 Mei en 27 Sep
tember te Neuzen11 Maart, 25 Mei en 28
Sept. te Tholen; 14 Maart, 27 Mei en 29
September te Middelburg, en 15 Maart, 28
Mei en 30 September te Vlissingon.
Naar wij vernemen zal op de e.v. ver
gadering van aandeelhouders der N. V. Bad
en Strandhotcl Domburg als commissaris wor
den voorgesteld de heer J. F. A. M. van
Waesbergho, lid der Prov. Staten van Zee
land en lid der firma Van Waesherghe Jans-
sens, bankier to Hulst.
Uit Vlissingen.
Door Z. M. den koning der Belgen is aan
den heer L. v. d. Casteele, gewezen loods-
schipper hg het Belgisch Loodswezen, nis
belooning voor 35-jarigen trouwen dienst, de
burgermcdaillo le klasse toegekend.
Donderdagmorgen is een bankwerker, bezig
op do in de binnenhaven liggende mail
boot Prinses Juliana van een ladder in liet
ruim gevallen. Hij word 's middags, wyl hjj
niot eerder vervoerd mocht worden, naar do
II. K. weesschool overgebracht.
- Döor den gemeenteraad le Goes werd,
zooals reeds is gemeld, in zijn laatste zit
ting besloten aan de Vennootschap Centraal
Klecdinpmagadjn aldaar, in afwijking van de
bestaande verordening op do te heffen rech-
voor staanplaatsen op de markten, den
gevraagden grond op de Markt te verhuren
legen eon som van f 600 voor drie maan
den en f 50 voor elke week die de grond
langer in gebruik van genoemd magazijn zou
blgven.
Genoemde vennootschap wil op dc Markt
een tgdclgken winkel plaatsen, daar haai
eigen gebouw moet worden verbouwd.
Door eenige Goeschc winkeliers is nu aan
Ged. Staten ecu protest gezonden tegen dit be
sluit, dat niet wettig zou zijn, dajir bij de be
paling van do huursom de tarieven der ver
ordening hadden hcliooren te worden toegc-
Pfist.
In dat goval zou voor het gevraagde ter-
roin ongeveer f900 per drie maanden moe
ten ;sgii geëischt.
Burg, en Weth. meenden evenwel met de
meerderheid van den Raad, dat de veror
dening hier niot toepasselijk was.
In een Woensdag le Iloinkenszand
gehouden veigadering der afdeeling van
Volksweerbaarheid bleek dat de rekening
sloot met een goed saldo van f 62.955.
De aftredende bestuursleden werden her
kozen.
Tot afgevaardigde naar de vergadering van
den Zeeuwsolien. Schietbond werd benoemd
do heer J. II. Heier en tot zijn plaatsvervan
ger de heer C. A. Snijder
Voor de keuze van een afgevaavdigd<
de algemcene vergadering te Amsterdam kon
men niet tot overeenstemming geraken de
aanwijzing werd aan het bestuur overgelaten.
Besloten werd in 1910 geen
strijd le houden.
De scliietvereeniging Koningin, Wilhcl-
mina le Wissonkerkc hield Woensdag
een vergadering, waarbij bleek, dat over 1909
de inkomsten bedroegen f121.II5, de uit
gaven, waaronder 10 uitgelote renlelooze aan-
deelen ad. f 2.50, beliepen f 102.64. Tot be
stuursleden werden benoemd do heeren Th.
Wolso. H. J. Ilubregtse en P. M. den Boer,
deze laatste als penningmeester in plaats
van den afgetreden titularis M. Iloyboer, dio
geen herbenoeming wcnscble. Tegen 't einde
dezer maand zal een huishoudelijke schiet-
wedstrgd gehouden worden.
Door de arrond,-rechtbank le Zio-
rikzee is, ter vervulling der vacature van
kantonrechter te Tholen, opgemaakt de na
volgende alphabetische lijst van aanbeveling
mr. E. Bonn, mr. II. Kuipers en mr. N. G.
Servalius, allen griffier, resp. bij het kanton
gerecht te Middelburg, Bolsward cn Gorin-
chem.
In de Donderdag te Neuzen gehouden
raads vergadering werd ingewilligd het ver
zoek dor IJ zendyksche Stoomtram-maatschap
pij om do voorwaarden waaronder haar voor
aanleg cener lijn Philippine—Zaamslag sub
sidie is toegekend, wat het tijdstip van in
exploitatie komen betreft in overeenstemming
te brengen met die der provincie, n.l. 1
Juli 1915.
Verworpen werd een voorstel van den heer
Van de Ree om voortaan alleen van gemeen
tewege geneeskundige hulp en geneesmidde
len le verschaffen op een daarvoor van
wege het Burgerlijk Armbestuur gegeven be-
wys, waaruit dan voortvloeit dal armlastigen,
belioorende tot eenig kerkgenootschap, alleen
kunnen geholpen worden, wanneer (de be
trokken diaconiën verklaren hen niet te kun
nen helpen. Thans kan ieder armbestuur aan
zijne armen daarvoor een bewijs afgeven,
doch de voorsteller acht het voor de ker-
kclgke diaconiën een plicht en ook een eer,
zelf voor hunne armen te zorgen, wat ze
niet op de gemeente moesten schuiven
Do raad was liet met die stelling wel eens,
maar wilde het voorstel niet aannemen, uit
ervaring dat het beoogde resultaat met zou
worden bereikt, daar het R. K. armbestuur
reeds eenige jaren geleden verklaarde eene
bijdrage van f 25.die vroeger voor ge
neeskundige hulp aan de gemeente betaald
werd, niet moer te kunnen betalen. Toon
zgn ook de andere diaconiën van het storten
eener bijdrage vrijgesteld en de toestand
blijft nu bestendigd
Daar de schoolbevolking gedaald is, en
er ook geen ruime toelating van kinderen te
wachten is, zullen de - parallelklasscn van
school C met 1 Mei kunnen worden opge
heven. Besloten werd aan Ged. Staten te
verzoeken ze tot dien datum te mogen be
stendigen-
Door den. districtsschoolopziener en door
de Gezondheidscommissie worden verbeterin
gen noodig geacht aan de school te Sluiskil.
Burg. cn Weth. stelden voor die uit te voe
ren. De kosten worden op ongeveer f 660
geraamd. Met hel oog op die kosten en be
perkte middelen werd de zaak voor nader on
derzoek naar do noodzakelijkheid van de door
door de Gezondheidscommissie gewenschto
voorziening, Aangehouden.
Een verzoek van N de Jonge tot het plaat
sen van een scheidsmuur word ingewilligd
evenzoo een van J. D. Thiolman voor hot
leggen van een buizenleiding naar zijne in
aanbouw zijnde waschinrichting in de Sta
tionsstraat verder een verzoek van Mvan
den Hoek om voor het bouwen van een
materialcnmagazijn op het z.g.n. Eiland te
mogen afwijken van art. 38 der bouwver
ordening.
In de jongste te Philippine geliou-
lioudou raadszitting kwam een schrijven in
van den Inspecteur der posterijen, meldend^
dat hel Iclcphoonkantoor voorlaan zal opee-
gosteld worden van yoorm. acht tol 's avonds
half negen, alsmede van het bestuur dor
Ambachtsschool te Hulst met verzoet ott*
eene jaarlijkschc bgdrage van f 25.-
De beslissing werd aangehouden totcon
volgende vergadering.
Verder» is besloten den opvolger van dt.
Haers, geneesheer te Boekhoute en aldaar
overleden, als zoodanig voor deze gemeente
te benoemen. Een verzoek van den secre
taris om verhooging zijner jaarwedde werd
in zooverre met algomeene stemmen inge
willigd, indien de Slaat de gemeente te hulp
wil komen, als do gemeente-financiën daarin
mochten te kort schieten.
In die gemeente was deze week ten
gevolge van sneeuw en vorst de aanvoer va*
mosselen kleiner dan gewoonlijk. Ook waa
er van het buitenland weinig vraag naar
Zocuwsche mosselen. In de laatste acht dagen
werden per spoor naar België en FrankryV
gezonden 610 baled mosselen tegen 5 k Gt/g
francs per baal naar kwaliteit. Aan de liaveo
werden door venters opgekocht 725 II.L. mos
selen. In het vorige jaar bedroeg de uit
voer van Zeeuwsche mosselen naai- België
29.022.608 kilogram tegen 26.577.386 kitogr.
in 1908 en 26.276 296 in 1907.
Circa 550 ton Zeeuwsch mosselzaad werden
verhandeld tegen f 1,60 i f 1.80 per ton
In broed uit de Zuiderzee gmg niets otn.
Wegens do ingetreden vorst werd er naar
garnalen niet gevischt en had er geen ver
zending naar het buitenland plaats.
Gemeenteraad van Vlissingen
Zitting van heden, Vrjjdog, middag
te 2 uur.
Voorzitter de heer jhr tar A. A. Van Doom
van Koudekerke, burgemeester.
Afwezig de heer Van Raalte met konnis-
geving.
De voorzitter opent de vergadering met een
toespraak.
Men zie het bijvoegsel.
De notulen van het verhandelde in de vo
rige zitting worden goedgekeurd.
Daarna doet de voorzitter inededeeling van
de volgende stukken
i de eerste ploata van een schrgven van
den sohoolopziener in hot district Middelburg
houdende kennisgeving dat de rgks-normaal-
lessen, thans gevestigd te Middelburg, met L
Mei 1910 zullen worden overgeplaatst naar
Vlissingen en goedgekeurd wordt dat zg ge
vestigd worden in de lokalen der voormalige
zeevaartschool.
De schoolopziener verzoekt toezending van
een schriftelgke verklaring dat de vereisohto
voor het doel geschikte lokaliteit kosteloos
ter beschikking van het rgk wordt gesteld,
met de vermelding daarin van de bijzonder
heden betrefFende meubilair, toestellen tot
verwarming en verlichting enz., eveneens met
vermelding van de voorwaarden, waaronder
de lokalen voor natuurkennis, gymnastiek e*
teekenen der gemeentelijke hoogere burger
school ten dienste der rgkanormaaUowe»
wordon beschikbaar gesteld.
Van don Belgischen gezant te '9 Graven-
huge is door het gemeentebestuur een dank
betuiging ontvangen, ook aan de bevolking
van Vlissingen, voor de betuiging van deelne
ming, bg gelegenheid van den dood van Z. M.
den Koning van Bolgie.
De heer J. E. van der Slikke heeft bericht
gezonden dat hg de betrekking van hoofd der
herhalingsschool voor jongens aanvaardt.
Van der heer F. C. Wgsveld is bericht ont
vangen van de aanneming der betrekking van
regent van het gasthuis.
De voorzitter deelt mede dat de opbreigst
van verkochte boomen is f 155.
Van den schoolopziener m het district Mid
delburg is een uitvoerig sohrgven ingekomen
omtrent gebrek aan schoolruimte.
Men zie het bijvoegsel.
Al deze stukken worden voor kennisgeving
aangenomen.
Verzoek M. Meger.
Van M. Meger, agent eener assurantie-maat
schappij te Vlissingen, ia een adreB ingekomen
betreffende zgne inschrgving voor de verzeke
ring tegen brandsohade der gemeentegebouwent
Hg verzoekt, wgl or aan eene vergissing mo«.
gedacht worden, aan zgne aanbieding zoodanige
aandacht te schenken als het belang der ge
meente medebrengt.
De voorzitter wgst er op dat Burg. en Weth.
de gnnsing zooals die is geschied wensohon
ta bandhaven. Zg geven de voorkeur aan een
binnenlandscho boven een bnitonlaudsche
maatschappg.
De heer Van der Meer meent dat door don
hoor Meger in zjn adres dnidolgk is :tango-