MIDDELBURGSCHE COURAMT. Dinsdag 25 Januari. N\ 20 1S3* Jaargang. 1910. Deze courzni verschijnt dagelij ks, met uitzondering van Zon- an Feestdagen. PrIJ» per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland£tranco pp. i I. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiën bp abonnement op vooxdeelige voorwaarden. ProspactrBgen daarvan zgn aan bet bureau te bekomen. Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten»deB middags vóór één uur aan het bureau bosorgd zgn. Advertentiën10 oeat per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andore familieboriohtan en Dankbetuigingen van 17 regela 1 1.50elke regel meai 80 oemt. Reclames 40 cent per regel. Groote lottere naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing vaa advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend' Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gereohtigd het Algemeen Advertentie-Bureau DB Ut NAB As., N.3. Voorburgwal 306, Amsterdam. Middelburg 24 Januari. Werkloosheid. Do Staatscommissie voor de werkloosheid zal, zoo meldt men, eerstdaags vragenlijsten verzenden voor een uitvoerig onderzoek naar den omvang en de oorzaken der werkloosheid in lalle bedrijfstakben over de laatste vijf jaren. Die lijsten zullen worden gericht aan Kamers van Koophandel, Kamers van Arbeid, vorcenigingen van werkgevers, vakverenigin gen, .algemeene werkliedenvereenigingen en verder aan alle verenigingen, commissies en comités, die zich met werkloosheid bezig houden of daarmee in aanraking komen. Dit onderzoek zal slechts dan resultaat kunnen hebben, wanneer zoowel werkgevers, arbeiders als belangstellenden hun steun ver- leenen ter verkrijging van juiste kennis der feitelijke toestanden. Om do goede invulling der vragenlijsten te bevorderen is hot bureau der commissie versterkt met 8 adjunct-secretarissen, die voor schriftelijke maar ook voor mondelinge in lichtingen ter beschikking staan. Hulde aan jhr. mr. De Savornin Lobman. Jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman, mi- nistor van Staat, afgevaardigde ter Tweede Kamer voor het district Goes, is Vrijdag avond in het Concerthuis te Groningen door zijn partjjgenooten een treffende hulde ge bracht ter gelegenheid van zijn 70slen ver jaardag. Namens het comité ter voorbereiding der samenkomst werd hem door jhr. mr. O. Q. van Swinderen met een hartelijke toespraak een fauteuil aangeboden, die vergezeld ging van een prachtig album, bevattende de na men der schenkers. Achtereenvolgens drukten daarna hunne gevoelens voor den bejaarden staatsman uit, do heeren ds. J. L. Dippel, A. W. Spiering, prof. dr. C. II. van Rhrjn, J. C. Wirtz, schoolopziener te Winschoten, J. T. van Bruggen, M. Schouten, A. Zijlstra en Homan, hoofd der Christ, school te Ten Boer. Do heer Lohman dankte, getroffen door de hartelijke bewijzen van toegenegenheid. Spre ker zeide in alles Gods leiding te zien, zoodat hij eigenlijk tegen zijn bedoeling in getrokken werd in de politiek. Hij was van oordeel dat men enkel 's lands belang moet behartigen ook in verband met de komst van Gods Koninkrijk, en raadde allen aan op God te vertrouwen en van Hem alle hulp en steun te verwachten. De bijeenkomst kenmerkte zich door zeld zame hartelijkheid en eenheid van zin. (Bbld Oeneraal Van Heutsz. Verleden week heb ik, voor de zoovcelste maat, do opmerking kunnen maken, dat man nen van groote betcekenis, vaak de eenvoud in persoon zijn," zoo schrijft Juv, de Parij- sche correspondent der Arnhemsche Courant. Dpor een toeval op de hoogte gesteld van hoi uur van aankomst van den trein, die den afgetreden Gouverneur-generaal, generaal Van .Heutsz, van Marseille naar Parijs bracht, ben ik naar de Gare de Lyon getogen om Z. E. te zien arrivoeeren. Welk een verschil met zoo veel andere aankomsten, die ik aan datzelfde station heb bijgewoond, van personages, die stelling in alle opzichten beneden Van Heutsz staan. Van „inhalen" was geen sprake, zelfs de familieleden, die den generaal naar Parijs te gemoet waren gereisd, waren in het hotel gebleven, waarschijnlijk wetende, dat Z. E. niei van openbaar vertoon houdt. Gehuld in een eenvoudigen, Langen ulster, zonder een enkele decoratie, stapte de generaal, verge zeld van mevrouw en twee hunner kinderen, den waggon uit. Zonder dat iemand kon ver moeden, welk een groote en hooge persoon lijkheid daar heehging, werd per fiacre de tocht aanvaard naar het hotel, 'twelk noch Bristol, noch Palace, Rils of Majestic was, maar een vrij eenvoudig, rustig en degelijk hotel in de bg de Avenue de l Opéra gelegen Rm« 8t Airne (waar in den laatsten tijd veel. Hollander^ verblijven). Zoo eenvoudig moge lijk had Z. E. me ook geantwoord, toen ik hem, terstond bij het verlaten van den wag gon, naar den staat zijner gezondheid en naar het verloop der groote reis geïnformeerd had. Op, mjjn verzoek om eenige oogenblikkon audiëntie was even welwillend beschikt. En zoo ging ik des anderen namiddags ,naar be doeld hotel, waar de generaal me na het de jeuner ontving. Veel vragen te stellen naar aanleiding van hetgeen de Landvoogd voor Indië gedaan heeft, achtte ik niet noodig, daar men in Nederland daarvan natuurlijk uitstekend op de hoogte is. Gedurende het ge sprek, dat dan ook van meer algomecnen aard was, had ik echter gelegenheid hier en daar een opmerking te noteeren, die uit den mond van een man als Van Heutsz niet van belang ontbloot is. Zoo vroeg ik, toen het onderwerp ons op do militaire carrière van den generaal bracht, welk métier hij met meer voorliefde uitgeoefend had, dat van soldaat of wel dat van bewindsman Het zonder eeni- *go bedenking uitgesproken antwoord was .- Het burgerlijk bestuur is een veel mooiere werkkring. Ik moet bekennen, dat dit antwoord van den held van Samalangan mo oerst eenigszins bevreemdde. Doch ik bemerkte weldra, dat voor dezen soldaat de oorlog waarschijnlijk nooit dool, maar alleen middel geweest is. Over Atjeh sprekende, zetto do generaal im mers, in de volgende korte, maar krachtige termen zijn koloniale laktiek uiteen. Eerst den vijand verslaan en geheel ten onder brengen en hem vervolgens Zooveel mogelijk beschaven, ontwikkelen en opheffen, zoodat hij vervolgens door eigen middelen tot welvaart kan komen. Wat Atjch zelf betrof, meende de generaal het Atjehvraagstuk bestaat niet meer. Overi gens is Atjeh bij Idenburg en Swart in uit stekende handen. Alleen waarschuwde hij te gen sommige elementen, die zelfs het werk der beste bestuurders en veldhceren zouden kunnen bemoeileken. „Als er maar geen pers campagnes meer op touw gezet worden, zal het van zelf gaan." Met dat woord, 't welk in zekeren zin als een hulde kan opgeval wor den aan den invloed der pers in onze dagen, verklaarde Van Heutsz zich dus een beslist tegenstander van onzaakkundige en tenden- tieuse inmenging in aangelegenheden, die speciale studie, kennis en ervaring ver- cischen. Dat hij, op dit punt, geen hoog denkbeeld heeft van de mannen, die Indië alleen in Holland hebben leeren kennen, be wees me wel het volgend gezegde, dat hij, naar aanleiding van een ander onderwerp uitte„Ik heb in Holland niet veel koloniale specialiteiten ontmoet. Wellicht kan men den lieer Coüjn als zoodanig citeeren. Maar in het algemeen is men slecht op de hoogte van do nooden en de aan te brengen verbe teringen." Doch dit oordeel werd aan den anderen kant eenigszins verzacht door de opinie, dat bet den Landvoogden niet altijd mogelijk was de bijzonderheden van alle din gen aan de politici uiteen te zetten. Er zijn een massa aangelegenheden van lokalen aard, die men onmogelijk in het moederland be- oordeelen kan. Ilij die zo behandelt moet ter plaatse zijn, en naar omstandigheden, doch alljjd volgens één methode handelen. Aldus, in eenigszins andere woorden, de mcening van den generaal over het recht van critiek van het moederland op de daden van den kolonialen bestuurder. Vol lof was de ge neraal evenwel bij de waardeering van zijn opvolger, dien h\j ook den man zijner keuze noemde. Natuurlijk heb ik den generaal ook naar zijn plannen voor do toekomst gevraagd, er bijvoegende dat hij, nog zoo jeugdig, krach tig en energiek, voorzeker nog wel een werk kring ten nutte van bet vaderland zou vin den. Maar Van Heutsz schijnt besloten zich voortaan geheel en al aan zijn gezin te wij den en een otiwm oum dignitate te genieten. Waar hij zich gaat vestigen is nog niet be slist. Zulks hangt af van de verdere bestem ming zijner kinderen. Ziehier het voornaamste van hetgeen de generaal me meedeeldo en wat tevens voor publiciteit geschikt is. Dat Z.E. dit deed in termen, ontdaan van rhetorische wendingen en literaire voorzor gen, is duidelijk voor allen, die den ouden Gouverneur-generaal vroeger gekend hebben. Hg is trouwens de eerste om te erkennen, dat hij er van houdt de dingen bij hun namen te noemen en zonder ^anziens des porsoons te zeggen, waar het op staat. Hoe men hier over denken moge, het is zeker, dat door dien eenvoud in de woordenkeus de duide lijkheid gebaat en misverstand voorkomen worden. Een man van do daad bezit altijd zeggingskracht genoeg. Zijn handelingen spre ken voor hem. Benoemingen enz. Bij kon. besluit is, op verzoek, eervol ont slag verleend aan den kapitein van het wapen der infanterie, met litulairen rang van majoor, J. Bruining, administrateur van het garnizoenskleeding- magazijn te Amsterdam, ter zake van lang- durigen dienst, onder toekenning van pen sioen en aan G. Busscher te Almelo, als bureelambtenaar van den Rijkswaterstaat der lsle klasse. Ter vervulling der vacature van kanton rechter te Tilburg is de navolgende alpha- belische lijst van aanbeveling opgemaakt jhr. mr. A. J. M. G. de la Court, griffier bij het kantongerecht te Tilburgmr. G. M.H. Sassen, griffier bij het kantongerecht to Eindhovenen mr. K. C. J. M. Sassen, ambtenaar van hot openbaar ministerie bij do kantongerechten in het arrond. 's Herto genbosch. Oost-Indië. Volgons telegram uit Semarang aan de Dcli Crt, werd den ass.s-resident van Ngand- joek door de regeering bevolen do 33 mede plichtigen in do zaak Baron uit de voorloo- pige hechtenis, waarin zij reeds drie volle jaren doorgebracht hebben, te ontslaan. In den nacht van 26 op 27 December zijn te Soerabaja de heer Kcssler, boekhou der bg de Chartered Batik met zijn 15-jarigen zoon door een koetsier met een piso blati waarschijnlijk doodelijk gewond. Beiden had den den koetsier met een zweep afgestraft. Vader en zoon zijn opgenomen in het zieken huis. Uit Stad en Provincie. Zjj, die zioh moeten aangeven ter in- schrjjving voor de nationale militie, worden eraan herinnerd dat de gelegenheid daartoe bestaat tot den 31 deser. Tot naricht van hot publiek diene dat voor de voorstelling van De t'eisha, morgen (Dinsdag)avond in den Schouwburg te M i d- delburg, op de eerste en tweede rangen nog eenige plaatsen open zgD, terwgl dederde en do vierde rang bgna gehoel zgn uitverkocht. Zondagmorgen werd in het Nchuttershof alhier een vergadering gehouden waarin als spreker optrad de heer Herman Gorter te Bussum, met het onderwerp de S. D. A. P. en de sooiaal-democratie. De beer D. J. Wgnkioop, die mede zou spreken, trad niet op. De vergadering waB niet druk bezocht Slechts een 25 persc.cn waren aanwezig, Wg hebben die vergadering niet bggewoond, wgl zg op Zondag gehouden werd. Waar onze verslaggevers gedarende de week, naast hun dagwerk, de meeste hunner avonden door allerlei bgeenkomsten zien in beslag genomen, dragen wg hen alleen in zeer bui tengewone gevallen op hun eenigen vrgen dag te besteden aan het bg wonen van vergade ringen en het geven van verslag daarvan. Het was Zondag een heerlgke winterdag en bet witte sneeuwkleed, dat zich in den nacht gespreid bad, gaf, vooral op de bolwer ken en singelB, prachtige stukken natuur schoon te zien, waaronder niet het minst de met een sneeuwlaag overdekte takken der boomen de aandacht dor vele wandelaars trokken en verdienden. De Markt was Zaterdagavond reeds het middelpunt van hen, die zich op de vastge- loopen sneeuw vermaakten met sleeën en baantje gigden Zondag was de pret natuurlgk nog grooter daar geen reinigingsdienst de dikke laag had opgeruimd. Den geheelen na middag krioelde bet met groote en kleine »ieBebakken" door elkaar. Des avonds was het beslist levensgevaarlgk voor den argeloozen voetganger om de Markt over te stekenten eerste wgl het verbazend glad was en ten tweede omdat men groot gevaar liep door heele slierten van jongens en meiden, die luid schreeuwend kwamen aangerend, omver geloopea te worden. Dat buiten de stad de jeugd de verzoeking niet kon weerstaan om van de ge'egenheid te profiteeren en bier en daar gevechten met sneeuwballen leverde of door een flinke was- sching dezen of genen een paar roode koonen bezorgde, wie zal haar dat genot misgunnen? Evenmin als men er bezwaren tegen kan hebben dat op het Molenwater druk aan die wintervermakelgkheid gedaan werd. Dat men echter op onderscheidene plaatsen binnen de gemeente vreedzame wandelaars het genot bedierf door hen met sneeuw ballen te werpen en zelfs kerkgangers de hoeden van de hoofden werden gegooid, kan niet door den beugeldat verdient strenge afkeuring ln de Vrgdagmiddag te Hoedeken s- kerke gehouden raadsvergadering werd op een request van de ïBwoners van Kwaden- damtue, om aldaar een keibestrating te krggen, met algemeene stemmen besloten adressanten in overweging te geven, hun verzoek voor- loopig aan te houden, en bg het opmaken der gemeente-begrooting 1911 te overwegen of het verzoek kan worden ingewilligd en of in dat geval op die begrooting de daarvoor noodige gelden kunnen worden gevonden. Onder voorzitterschap van den heer Ph. J. van Dizhoorn werd Zaterdagmiddag te Axel een vergadering gehouden van belang hebbenden bg den aanleg van de tramverbin dingen IJzendgke—Axel, HontenisseSas van Gent enz. Door den heer mr P. Dieleman van Midd-1- burg werd als secretaris van het tramcomité de zuak in 't kort uiteengezet en gewezen op het belang, dat men heeft bg spoedige vol- teekeuing van het benoodigd kapitaal, zgndo f 700.000. Hiervan worden f 400.000 geplaatst als par ticulier kapitaal, terwgl later onder goed keuring der regeering een leening zal gesloten worden ad f 300 000, verdeeld in obligaties. Op 't oogenblik kunnen nog ongeveer 100 aandoelen genomen worden van f500. Nadat nog enkele aanwezigen inlichtingen hadden ingewonnen, werd de gelegenheid tot teekenen opengesteld, waarvan druk gebruik gemaakt werd. Zaterdagavond brandde te IJzendgke een vlashoop af van den beer P. J. Lievens. Een in de onmiddellgke nabgheid staande schuur en graanstapel konden slechts behou den worden door beide nat te houden. Men vermoedt kwaadwilligheid. De politieke toestand en de sociaal-democratie. Zaterdagavond trad in de groote zaal van de sociëteit De Vergenoeging op de Groote Markt alhier voor de afdeeling Middelburg van de S D. A. P. als spreker op mr P. J. Troelstra. leider dier party. Door den voorzitter, den heer L. Onderdgk, werd bg den aanvang medegedeeld, dat de heer Troelstra niet zou spreken over »De be- grootingsdebatten in de T^weede Kamer," zoo als aangekondigd was, maar over »De politieke toeBtand en de sociaal-democratie." De heer Troeletra ving ipn rede aan met te wgzen op het feit, dat velen uit don uitslag van de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer, wellicht de conclusie zullen trekken, dat er in de Nederlaudsche politiek veel ver anderd is. Hg was een tegenovergestelde meaning toegedaan en trachtte de gtonden waarop die ^meaning berust, aau zgn gehoor duidelgk te maken. Spreker wees daarin op de omstandigheid dat wg nu leven onder eon regeering, die, steunende op een overgroote vaste meerder heid in staat is de chrieteljjke beginselen die zg voorstaat en haar politieke inventaris uit maken, in daden te belichamen. Een regeering dus die niet haar onmacht, om op wetgevend gebied iets tot stand te brengen, kan omrnan- telen met het beroep op bet gebrek aan een meerderheid. Spreker stelde verder in 't licht hoe de c.alitie-partgen, niettegenstaonde hun over groote meerderheid, verkregen door opge schroefde leuzen, niet bg machte zgn hun onmacht op wetgevend gebied te bedekken. Hoe verder de liberalen en onder ben vooral de vrjje liberalen, de nederlaag hebben ge leden, iets wat spreker niet betreurt en ook niet verwondert, daar zg vertegenwoordigers zgn van de klaese der bourgeoisie, die de rustige rust wil behouden en alles laten zoo- als het is, hoe wol men in een tgd leeft waarin gestreefd wordt naar geheel nieuwe toestanden. Voor zulk een party is geen overwinning mogelgk. Spreker vestigde in verband hier mede de aandacht op Daitschland, waar de liberalen steeds achteruitgaan. WatBngeland aangaat was hg van meening, dat er een tgd zal komen waarin het overgroote deel van het volk niet meer gediend zal zgn van de nu door de liberalen daar gevolgde politiek om een deel der arbeiders-eischen over te nemen. Opmakende de rekening nit de politieke omstandigheden in ons land van het oogenblik kwam de heer Troelstra tot de conclusie, dat er feitelgk niets veranderd ie. De eenige ver andering is dat het liberale conservatisme overgegaan is in het olericale conservatisme. In dat opzicht iB dus geen verlies en ook geen overwinning te constateeren. De overwinning, welke te boeken valt, is de toeneming van de politieke ontwikkeling van de S. D. A. P. Gostadig is, blgkenB de verkregen stemmen- cgfers, de groei van de partg, Binds zg aan de algemeene politiek is gaan deelnemen, toege nomen. Deze groei is uit de sociaal-democra tie zelf, uit den bodem van het maatsobappe- lgk leven van hot Nederlnndeche proletariaat opgekomen. De heer Troelstra besprak de leuzen die van de zgde der coalitie-partgen bg de ver kiezingen zgn aangeheven, leuzen waarvan de vervulling op zich lnat wachten en waarvan ook wel nooit iets tot verwezenlgking zal komen. Alleen in de Troonrede wnB iets van die ehristelgke leuzen merkbaar, word er gepara deerd met de toepassing van de «christelijke rechtsbeginselen". Vraagt men of nit die be ginselen een gemeenschappelijk politiek pro gram voortvloeit, dan luidt het antwoord dat zulk een politiek niet bestaat. Rechte plaatst men zioh op het standpunt dat„de politiek moet worden afgeleid uit de openbaring. Da&r die openbaring niet door allen op dezelfde wjjze wordt begrepen, krjjgt men dus ook een verschillend politieke ged agaljjn. Dr Kuyper verklaarde dat de openbaring op twee wgzen begrepen wordtton eerste uit het leven, nit de natunr, de gemeene gratie, en ten tweede uit de Heilige schrift, de bgzondere gratie, die maar aan enkelen is toebedeeld. De ge meene gratie is regeldeze kan das ieder, wie dan ook, bezitten. De bgzondere gratie dient als aanvalling. D e bgzondere gratie is alleen in het bezit van dr Kuyper en zgn volgelingen, sooals deee beweert, zoodat de scheidingslgn, de antithese door dr Kuyper in het leven geroepen, in werkelghheid loopt tuesohen hem en zgn aan hangers eenerzgds en de rest andorsgds. Naar Bprekera meening is die antithese echter bankroet, bankroet in den persoon van hem, die de drager er van is geweest. De heer Troelstra kwam biermede op de lint- jeszaak, waarin nit de handelingen van dezen leider is gebleken met welk cynisme met da hoogste en heiligBta beginselen is omgespron gen. en waardoor is aangetoond de roosbeid van do politiek op die beginselen gebouwd. De heer Troelstra heeft gemeend in de Tweede Kamer over deze zaak het zgne te moeten zeggen. Niet om den persoon van de Kuyper, maar omdat deze de belichaming is van het stelsel, dat het meest verderfelgk is voor de politiek, dat speculeert op goede ge voelens, op de gedachte dat het in het belang is van den godsdienst, eon stelsel dat in wer. kelgkheid niet dient om het geestelgk leven te versterken, om misstanden en ellende ïoo- veel mogelgk weg te nemen, maar dat specu leert op de verdeeldheid van de kleine loyden om te zorgen dat het kapitaal de baas blgft Om deze redenen heeft spreker tegen de zaak geageerd, omdat bg van meening is daardoor de antithese te kumen verzwakken. Komende tot de sooiale wetgeving zeido spreker dat ook van deze regeering in dat opzicht niets te verwachten is. Grondwetsherziening, om te komen tot uit breiding van het kiesrecht, zal in deze vier jarige periode niet uitgevoerd worden. De regeering durft er niet aan beginnen daar sjj vreest dat dan Lohman c. e. den dienst zullea opzeggen. Wil is een staatscommissie benoemd, wat beteekent het schuiven van de kwestie op de lange baan. Een ander punt dat veel belangstelling beeft gehad en nog heeft is de Staatspensionneenng Den ohristelgken arbeiders is steeds voor gehouden dat zg alkeorig moeten zgn van staatspensioen zonaer eenige bgdrage van de zgde der arbeiders. De sociaal-democratische Kamerfractie heeft steeds baar oud standpunt behouden, en zal dat big ven doen. De heer Troelstra zeide dit nadrukkelgk omdat hem, ook in een ver gadering hier ter stede, afwgking van dat standpunt is verweten. Dit verwgt heeft hem zeer verwonderd, maar hg verklaarde uit den droom geholpen te zgn door mevrouw Roland Holst, die van meening ie, dat spreker bg de algemeene beschouwingen te kennen heeft gege ven dat de Sociaal-Democratische Kamerloden zioh desnoods zouden kunnen vereenigen met een verplichte verzekering, mits maar enkele categoriën van arbeiders van premie-betaling worden vrggesteld. De bear Troelstra ontkende dit geiegd te hebben en zal bet ook niet zeggen. Men moet niet vergeten, dat hg wat voor het pro letariaat tot stand te brengen heeft en daarom zal men moeten wachten tot de eindstemming over een eventueel wetsontwerp tot verplichte ver zekering, of hg vóór of tegenstemt. Na nog gewezen te hebben op de jeneverbelas ting als voorbeeld van hetgeen van deze pro tectionistische regeering te wachten is op het gebied van de belastingen, richte spreker zgn slotwoord tot de onderwgzers in 't algemeen. Hg stelde daarbg in 't licht den drang die telkens en telkens meer merkbaar wordt, om den socialistisohen onderwgzer overal van de lagere school te verdringen. Hg spoorde aan tot een groote waakzaamheid van de zgde der openbare onderwgzers om te voorkomen dat het onderwgs wordt een bgzonder onderwgs dat de ontwikkeling tegenhoudt. De heer Troeletra werd na het beëindigen van zgn redo door de vrg, dooh niet ovnr- talrgke aanwezigen luide toegejuioht. De heer D. J. Wgnkoop uit Amsterdam, die in debat kwam, gaf alleerst als zgn meening te kennen dat do heer Troelstra door het spreken over de lintjeszaak, de antithese niet heeft verzwakt, maar versterkt. Deze heeft, volgens spreker, met zgn rede niet in hzt

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1910 | | pagina 1