MIDDELRllRGSCHE COURANT.
Donderdag
6 Januari.
F. 4.
133* Jaargang.
1910.
Dere courant verschijnt d a g e 1 q k s, met uitzondering van Zon- en Foestdagon.
Prijj per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle ploaiaaa in Nederland franco pp. t i.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cant.
Advertentïên bg abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan bet borean te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór éda nnr
aau het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën >0 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels i 1.50 elke regel mee:
SO cent. Reclames *0 cent per regel. Groote letter» naar de plaats, die zij innemon,
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend'
Handel, Ngvoiheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau DEfcLA
MAR As., N.|. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Bg deze eouranl behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op de gebruikelijke plaats.
Middelburg 5 Januari.
Sprokkelingen.
»Het moet nu maar uit zgn," beweert De
Vaderlander, het wekeljjkach orgaan der Liberale
Unie,
Ben dat nog wel in verband met de L i n t-
je»-zaak en het enquête-voorstel van mr
Troelatra.
Deze allerzonderlingste eiach verdedigt het
blad op de volgende gronden
»Ten eerste moet niet vergeten worden, dat
©ok door een parlementaire enquête geen licht
sal kunnen verstrekt worden over het hoofdpunt
waarom het gaat. nl. of dr Kuyper voor zich'
selven eenig verband heeft gelegd tusschen
de decoraties voor de familie Lehmann en de
gelden, die hjj voor de auti-revolutionnaire
partytas ontving. Daarover zal men 't èn in
den >eereraad," èn in de parlementaire enquête
tesh met het »eerljjk woord" moeten doen.
En in de tweede plaatshet moet nu
maar uit zjjn.
's Lands bolang vorderde bespreking van
deze zaak in het parlement, en bestraffing
van den minister, die zjjn ambt zoo weinig
hoog bleek gehouden te hebben, dat hg zich
zelf schuldig moest verklaren aan onvoor
zichtigheid; 's lands belang eisohte, dat men
dergelijke onvoorzichtigheid" voor het ver
volg onmogelijk maakte.
Beide zaken zjjn verkregen en de staatsman,
die hooger steeg don na Thorbeoke ooit ge
zien was, zag door zjjne onvoorzichtigheid de
miniBterieele portefeuille voorgoed buiten zjjn
bereik vallen.
Dat zal de Kamer genoeg moeten wezen,en
se zal, dunkt ons, goed doen, zelfs deD schjjn
te vermjjden, dat het haar om vervolging des
peraoons ie doen is."
Wg vinden dit een allerzonderlingst plei
dooi, nadat van alle kanten, ook zelfs door dr
Kuyper's aanhangers, om meer licht gevraagd
is in deze, zjjn eer als minister aantastende
kwestie.
Hjj zelf moet de eerBte zjjn, die dit voorstel
om de kwestie dood te zwjjgen verwerpt.
Het geldt bovendien niet alleen zjjn persoon
maar de eer en den goeden naam van de
regeerings-personen in Nederland.
Prof. Fabius komt in het jongste nommer
zjjner Studiën en Schetsen terug op zjjn meer
malen geuite bedenkingen tegen het gebruik
van het woord >Christeljjk" als oen politieke
onderscheiding.
Hg zou willen, dat men daarvoor gebruikte
het woord >anti-revolutionnair." Wel
is waar doet zich hierbjj het bezwaar gevoelen
dat ééne der anti-vrgainnige groepen in het
bjjzonder den naam anti-re volutionnair"
draagt, maar dit bezwaar acht hjj niet onover
komelijk. Immers reeds Groen van Prinsterer
heelt gezegd dat anti-revolutionnair de naam
is voor een politieke richting, >die niet binnen
de grenzen der Hervormden, zelfs u i e t
der P r o t e s t an t s ehe gezindheid
beperkt is."
Tegen het gebruik van het woord »Cfaris-
tsljjke" is voorts aan te voeren, dat het reeds
vaak weinig ohristeljjke lading dekt, vervolgt
de hoogleeraar. En verder doen zich vragen
•p, a Is b.v. deze: of men onder de christelijke
partjjen ook de Christen-socialisten moet rang-
sohikken, iets waartegen prof. Fabius nog al
bezwaar heeft.
Noxoon wjj voorts nota van dit woord van
den a.-r. hoogleeraar>De gedachte, dat
Ohristeljjke partjjen zieh in den strjjd tegen
de vrjjsinnigheid verbinden moeten, klinkt,
zoo daarmee niet bepaalde partjjen worden
bedoeld maar alle, die beweren op positief-
Christeljjken bodem te staan, toch vreemd
voor wie weet, dat alle schakeeringem der
vrfzinnigheid ook bekend zjjn in ehristeljjk
gewaad."
Het is goed, dit to onthouden, merkt
Eet Jad terecht op. Zoo dikwjjlt toch
wordt het van rechts voorgesteld, alsof
alle vrjjzinmge schakeeringen van de conBer-
vatief-liberalen tot de socialisten één hellend
vlak vormen, waarlangs ieder die er zich op
waagt, onherroepelijk gedoemd is, naar beneden
af te gljjden. Reohts heet zoo iets niet te
bestaan. Prof. Fabius heeft ons nu verklapt,
dat het aan de overzjjde niets beter gesteld
ismen heeft daar dezelfde schakeeringen ii
christelgk gewaad, en dus zal ook daar het
afgljjden wel niet te beletten zgn.
De Vragen des Tijde van Januari bevat een
opstel van mr J. D. Veegens, waarin ook deze
de christelijke rechtsbeginselen
bespreekt, echter uitsluitend die welke de
Regeering bp de opening der Kamers als haar
riohtmoer voor het Staatsbeleid aankondigde.
Na herinnerd te hebben aan wat tgdens de
beraadslagingen over de begrooting van die
rechtsbeginselen is gebleken, noemt do schrij
ver de christelgke rechtsbeginselen voorloopig
een >caoutchouc-formule." Ten bewjjze, dat
de uitdrukking der Regeering uiterst rekbaar
is, wjjst by er dan op hoe het ministerie niet
anders is dan conservatief. Dit blijkt o. a.
nit de langzame voorbereiding der grondwets
herziening. De verwgzing naar de prioriteit
der sociale wetgeving is een zich-bewegen in
een cireulus vitioeu*. Kiesrecht en sociale
verzokering kunnen tegelgk in studie worden
genomen.
Zelfs al gaat men mee met de voorkeur der
Regeeriug, dan is er veel te zeggen op haar
sociale wetgeving, vooral op de wjj ze, waarop
zg die wil bekostigen. Ook daarnit spreekt
conservatisme, Nu mr Heemskerk, evenmin
als dr Kuyper eertijds, niet in staat was een
staatkundig beginsel aan te wjjzen, dat >als
kenbaar gemaakt door een bijzondere open
baring" de rechterzjjde van andere groepen
scheidt, houdt de schrgver vol, dat het mi
nisterie conservatief is. Hjj begrgpt echter
niet waarom do rechterzjjde dien naam zoo
verre van zich werpt.
De beste verklaring vcor de christelgke
rechtsbeginselen vindt mr Veegens die dat zg
in overeenstemming zjjn mot de ohristeljjke
moraal.
>Opgevat als ethische beginselen, als be
ginselen overeenkomstig de ohristelgke zede-
leer, zouden betoogt de schrjjver de
christelgke rechtsbeginselen eene deugdeljjke
gronslgn tusschen de staatkundige partjjen
kunnen vormen. Deze zgn in onze dagen het
beBt te groepeeren naar haren meer of minder
ontwikkelden zin voor sociale gerechtigheid.
Bjjeen 'oehooren aan de eene zjjde die groepen,
Jie streven naar verwezenlijking van het recht
met zoo weinig mogeljjk sociale bgmengselen,
naar handhaving der natuurlgke vrgheid met
zoo weinig mogeljjk staatsbemoeiing. Aan de
andere zjjde kunnen zieh de aanhangers der
ethische richting scharen, die de onmisbare
hulp van het staatsgezag willen inroepen tot
het verkrjjgon eener gerechtigheid van hoogere
orde, gerioht op verzachting van sooialen
druk en op verzoening van tegenstrijdige
sooiale belangen.
Tusschen deze beide geestesrichtingen, die
goeddeels samenvallen met die van behoud en
die van vooruitgang, vormen rechtsbeginselen
overeenkomstig de ohristeljjke zedeleer eene
alleszins bruikbare soheidingslgn. Die rechts
beginselen kunnen ook door hen aanvaard
worden, die niet in den ohriateljjken gods
dienst zjjn opgeleid of die daarmede gebroken
hebben. Immers over den inhoud der zede-
leer bestaat tusschen hen en de christenen
weinig of geen versohil wat hen van dezen
soheidt ligt buiten het gebied der christelgke
zedeleer, die geen uitsluitend karakter draagt
en onze geheele maatschappg bezielt. Hetgeen
de ondersoheidene staatkundige richtingen
verdeelt, iB niet die zedeleer zelve; het is
alleen de vraag, in hoever zjj moet doorwerken
in het recht. Een hoog ontwikkeld sooiaal
rechtsgevoel brengt noodzakelijk mede, dat
hot recht wordt aangepast aan de zedeleer;
wie daarontegen weinig of niet sociaal ge
voelen, moeten er toe overhellen recht en
zedeleer van elkander te scheiden en aan de
laatste slechts geringen invloed op het eerste
toe te kennen. Of men Bociaal gevoelt, wordt
niet bepaald door den godsdienst die men
beljjdt, niet door de overtniging omtrent de
hoogste bron van het gezag, die men is toe
gedaan. Zoowel reohts als links vindt men
personen, met een krachtig sooiaal gevoel
bedeeld. Het sprak luide uit de beroemde
encycliek Rerum nevarum van Pans Leo TTTT
en het leeft in diegenen onder de katholieken,
die van de beginselen dier encycliek door
drongen zjjn. Het is evenmin vreomd aan de
protestantsche groepen ter rechterzjjdevooral
onder do anti-revolutionairen wordt het veel
gevonden. Het is eigen aan- verreweg de
meeaten van hen, die zieh bjj eene dor beide
vrjjzinnige groepen hebben aangesloten.
Een groepeering der partgen op dezen grond
slag zou ongetwijfeld medebrengon, dat be
houd en vooruitgang meer dan thans tegen
over elkander geplaatst werden. Het ia dan
ook zeor goed te verklaren, dat mr, Heems
kerk de ohriBteljjke rechtsbeginselen niet in
ethischen zin wil verstaan hebben. Immers
daaruit zou voortvloeien, dat de tegenstelling
tusschen vooruitstrevenden en conservatieven
tot rjjpheid kwam, terwjjl het een deel
der taak van het door hem gevormd Kabinet
is, juist dit te verhinderen."
Naarmate de ethische richting veld wint,
moet het sooialisme cr.der de vaan van den
klassenstrijd veld winnen.
De schrgver vleit zich niet dat de hinder
palen, aan de verwezenlg king van dit denk
beeld in den weg staande, spoedig kunnen
worden opgeruimd. Toch scheen het hem
nuttig nog eens aan te wijzen waar de natuur-
ljjke grenslijn der Staatkundige partgen in
onzen tgd gelegen is. De waarheid moge niet
heden of morgen, zg moot eenmaal zegevieren,
besluit bg.
Uit Stad en Provincie.
Ter openbare oiviele zitting der Airon-
dissements-reohtbank te Middelburg van
heden is mej. mr J. Bolle als advocaat en
procureur bjj die rechtbank beëedigd.
Dit is de eerste vrouwelgke advocaat bjj
deze rechtbank.
Het Museum alhier werd in 1909 door
2795 personen bezocht.
Uit Vlissingen.
Door de politie aldaar is Dinsdagavond
proces-verbaal opgemaakt tegen 2 personen,
woonachtig te Middelburg, en werkzaam op
de werf der Kon. Maatschappij De Schelde,
wegens bet op die werf ontvreemden van
verschillende voorwerpen. Zg werden gesnapt
toen zg het gestolene trachtten te verkoopen.
De officier-machinist W. K. L. A. van
Bommel wordt 1 Februari a. s. geplaatst te
V li b s i n g en.
Van af Januari is het gebruik van jenever
aan boord der stoomschepen van de Mg,
Zeeland verboden.
Tot dusver kreeg de etat-majoor een zeker
kwantum. Dit wordt nu niet meer verstrekt,
dooh in de plaats daarvan twee halve Seschjes
wgn per maand.
Met de mailbooten der Mg Zeeland wer
den in het ufgeloopen jaar ongeveer 130.000
passagiers vervoerd, tegen 134.000 in 1908.
(U. Crt.)
Het gerucht ais zou het Slot Ostende te
Goes zjjn aangekocht om daar ter plaatse
een R. K. school te stichten, wordt, naar men
ons van andere zjjde meldt, tegengesproken.
Wel moet reeds een klein fonds gesticht zjjn
om later tot de stichting van een R. K.
sohool te komen, dooh de zaak is nog lange
na zoo ver niet, dat tot grondaankoop kan
worden overgegaan. Of het er niet van komen
zal, is een andere kwetsie.
Voor de op 1 Maart a. s. vaceerende
betrekking van gemeente-geneesheer te B o r s-
celen hebben zieh twee sollioitonten aan
gemeld.
De klerk-telegrafist bjj de staatsspoor L.
van Midden te Goes heoft voldaan aan het
examen voor goederen-klerk en stations-
assistent.
Bjj kon. besluit is A. Lindeman ran
Bloemen Waanders benoemd tot burgemeester
der gemeente Kattendjjke.
Dinsdag vierde de hoer W. Hage te
Y e r s e k e, onder veel bljjken van belang'
stelling, zjjn 25 jarige dienstvervulling bjj do
posterjjen en telographie. 3 jaren daarvan
was hjj postbode te Driewegen en 22 jaren
brieven- en telegrambesteller.
De afdoeling Noord- en Zuid Beveland
De Poet en het kantoorpersoneel boden hem
een fraaien armstoel aan en een ganglantaarn
en de gemeentenaren een gouden horloge.
Het fanfaren-gezelschap Mozart bracht hem
een serenade.
De rechtbank te Zierikzee heeft
echtsingang verleend tegen A. W., oud 89
jaar, vroeger evangelist, thans koopman aldaar,
\)esohuldigd van valschheid iu geschrifte en
gebruikmaking daarvan in oene procedure,
tussohen hem en J. B.. koopman te Amsterdam.
Tc Neuzen werden gedurende liet jaar
1909 opgeschut, bestemd voor de liaven al
daar, 378 zeeschepen, met een bruto-inhoud
van 1.014.788 M3, tegen het jaar to voren
423 schepen, inhoudende 1.067.559 M3 be
stemd voor Gent 1205 zeeschepen, met een
bruto-inhoud van 3.580.481 M3, tegen het jaar
te voren 1238 schepen, inhoudende 3.463.334
M8bestemd voor Selzaete 18 zeeschepen,
met een bruto-inhoud van 27.813 M3, tegen
het jaar te voren 36 schepen, inhoudende
24.627 M3.
Afgeschut werdenvan Nouzon 305, ko
mende van Gent 1288 en van Selzaete 3(
schepen, tegen resp. 3-13, 1324 en 34 in 't vo
rig^ jaar.
Verder werden door de Oost- en West
sluizen 7404 binnenvaartuigen op- en 7075
afgeschut. In het jaar 1908 bedroegen deze
cijfers resp. 7892 en 7524.
Posterijen.
Op het post- en telegraafkantoor te Neu
zen werden in 1909 postzegels verkocht tot
een bedrag van f,30.117.433, tegen f 29.638.60
in 1908. Het totaal der gedeponeerde postwis
sels Was f 325.723.50, dat der uitbetaalde
idem f 148.282.13s, der geïnde quitanties
f 305.846.47s en dat ter invordering aangebo
den idem f 79.556.44s tegen resp. f 322.764.62s,
f 142.495.31s, 1298 920.93 en f 79.754.63s in
1908.
De totale ontvangsten waren f 964.564.69s
tegen f 977.152.13s in 1908.
In de rijkspostspaarbank werd ingelegd
1257.300.515 en terugbetaald f 253.000.61s,
tegen resp. f 278.835.66s en f 228.274.53s in
1908. Uitgegeven, werden 392 boekjes tegen
344 in het vorig jaar.
Verzonden werden16.489, ontvangen
12.139, en opgenomen en verder geseind
33.130 telegrammen, tegen resp. 18.371,
13.326 en 29.552 in 1908. Het aantal dionst-
telegraimfnen (was resp. 607 en 729.
Het totaal aantal behandelde telegrammen
was in J1909 62.365 tegen 61.978 in 1908.
Het aantal uitgaande telefoongesprekken was
7494, ingekomen idem 5354, transito idem
11.788, lokale idem 7389, totaal 32.025 ge
sprekken tegen resp. 7228, 4970, 9794, 7385
en 29.377 in 1908.
INGEZONDEN STUKKEN.
Ingezonden stukken worden In geen geval teruggezonden
Een onaangename ervaring.
Mjjnheer de redacteur.
9 October 1909 moeBt ik uit nood eene koe
slachten, welke door den gediplomeerden keur
meester te Middelburg wsrd goedgekeurd.
Daar ik het beest vervoeren moest naar Oost
en West-Souburg, werd het op mjjn verzoek
nogmaals gekeurd door den Rjjksveearts, die
het eveneens goedkeurde vcor de consumptie
derhalve was hot geslaohte beest door twee be
voegde personen goedgekeurd, waarop ik het
vervoerde naar Souburg om daar voor het
fonds te laten uitwegen en verkoopen Dat het
vleesch daar ook moeBt gekeurd worden, spreekt
van zelfalzoo geschieddede plaatselgke
keurmeester (niet gediplomeerd) keurde echter
het beest af, om welke redenen kon of wilde
hjj niet opgeven.
Niet tevreden met deze verklaring, vroeg ik
aan den burgemeester eene herkeuring aan,
en wees ik van mjjn kant als herkenrder aan
den heer J. Kraamer, Rjjksveearts, terwjjl door
den burgemeester werd getelegrafeerd om den
H. J. van Nedervoen, Rjjksveearts, die
beiden, volgens de verordening een derde
moesten aanwjjzen. Laatstgenoemde echter ver
scheen niet, waarop ontboden werd de keur
meester De Wit van Vlissingen. Van het aan
wjjzen van een derden bevoegde was echter geen
sprake.
Overtuigd als ik was dat het beest goed
was, heb ik een stuk vleesch opgezonden naar
de Rjjksiernminrichting te Rotterdam ter on
derzoek, waarop van den directeur, den heer
Polls, bericht kwam dat bedoeld rund ge
schikt was voor de consumtie; dit deed ik
omdat de Vlissingsohe keurmeester zeide dat
het beeBt vermoedelijk Ijjdende was geweest
aan hersenvliesontstekingtussohen twee
haakjes zjj vermeld, dat hjj het beest her
keurde 10 October, want zeide hg op 9 Octo
ber, »nu kan ik het niet met zekerheid
keuren."
De Directeur van hot Abattoir te Rotter
dam verklaarde eohter dat een rund, hetwelk
ljjdende is geweest aan hersenvliesontsteking,
toch geschikt is toor de consumtie. Onder
eede kan ik met getuigeD verklaren dat het
vleeBcb, dat ik opiond, van hetzelfde beest was.
Het werd eohter door de keurders afgekeurd
en moest worden begraven. Hierop heb ik de
gemeente Souburg aangesproken in rechten.
Het einde daarvan was dat in December jl.
eene schikking plaats had.
Een woord van dank aan den burgemoetter,
is hier zeker wel op zjjn plaats voor de
wgze waarop hg deze netelige zaak voor de
gemoente heeft opgelost.
Alleen wil ik de landbouwers in 't alge
meen, en die welke lid zjjn van het fonds te
Souburg, waarschuwen voor den keurmeester
aldaar, dio er eene eigenaardige manier van
keuren op na houdt, wat bjj slot van rekening
de gemeente geld gaat kosten en natuurljjk
gevonden wordt uit de belastingpenningen
der ingezetenen.
Het is vreemd dat voor het keuren van
vleesch, wat eene zware verantwoording met
zich brengt, een ongediplomoerd persoon wordt
aangewezen. Over 't algemeen genomen, laten
de keuringen op de plattelandsgemeenten veel
te wenschen over, maar Souburg staat, ge
tuige dit geval, in dat opzioht boven aan.
Dankend voor de plaatsing.
Een Landbouwer.
Volkstelling en volksontwik
keling.
In welke van de 535 buurten, waarin Am
sterdam voor de volkstelling is verdeeld, ik
Maandag met een der tellers ben rond geweest,
dat zeg ik maar niet. De Yondelstraat ligt er
niet in en de Keizersgracht ook niet, overi -
gens het doet er niet toe. Ik ging er rond
met een onderwjjzer 500 van de 535 zjjn
onderwjjzers die het meer bjj de hand had
gehadtien jaar geleden ging hg in dezelfde
ongenoemde buurt de beduimelde kaarten
oogsten. Wjj begonnen oub werk d&4r, waar
in de kazernewoningen zes huisgezinnen leven
op één trap.
't Was in een woninkje tweehoog vóór,
waar wjj onze eerste colkaart-avontuur beleef
den.
•Nog niets ingevuld, meneer!" zer 'tbleeke
meisje van achttien, dat de matglazen deur
opendeed, »vader kan d'r niet mee tereoht!"
Is vader thuis?"
Cen stoere vjjftiger kwam op de gang,
noodde ons binnen.
Neen, hjj wist geen weg met al dat ge
haspel. Wat wist hjj van dienstbetrekkingen
als hg geen oent verdiende en van hoofdbe
roepen, als de menschen te beroerd waren om
je aan een baantje te helpen. En dan stond
er ook nog iets, zln Arie had het hem voor
gelezen, van veertien dagen hechtenis. Asje
blief 1 Ze konden hem krjjgen, wel veertien
weken lang, dan was de winter zoowat net
voorbjjMoest-ie meteen maar meegaan.
Kom, vader", suste de teller, >je doet het
toch niet voor mjju plezier 1 Het rjjk stelt er
belang in om te weten hoeveel menschen er
in Nederland leven 1"
>Wht-ie dan in moest vallen en hoe 1 E»
of z'n zestienjarige zoon, die van de zeven
groote kinderen het meest verdiende, nou
eigenljjk met het hoofd van hot gezin was en
en of meneer dan maar deris één soc'n
papier won volkladden.
Welja, waarom zon meneer dat niet doen
Toen beloofde de pootige baas, dat hg of
een van de kinderen het andere zaakje wel
in orde zou brengen. Maar hg had toch maar
liever dat de heeren van het stadhuis hem
in 't vervolg zoo tegen Kerstmis een vet
baantje in huis kwamen brengen in plakte
van zoo'n stel armzalige kaarten, waarop je
je beetje hersens mos afbeulen
Toen een woning twee hoog achter, pal er
naast. Moeder de vrouw, een blozend en
pienter wgfke, babbelde met buurvrouw, die
zioh snel uit de voeten maakte naar drie
hoog, toen het bezoek onverwacht binnen
kwam, Bchnldbewnst als zg zieh gevoelde, om
dat ook bg haar de telkaarten nog oningevuld
°p de commode slingerden.
>Kom u binne", noodde het vrouwtje, >ik
heb niks ingevuld, omdat ik 't niet kon en
me zoon niet, omdnt-ie niet won! Daar zit-ie
meneer, spreek u maar zelf met-em 1"
In 't kleine kamertje, opgepropt met huis
raad en een waschtobbo, stond een zware
walm van wasch- en menschenlneht. Op ta
fel, in een chaos van vuile konaen. kopjes en
potdeksels, lagen een groot knipbrood en een
homp rogge naaBt de resten van een hutspat-
maoltgd en in de aangroeiende broeihitte,
uitgestoomd door een potkaoheltje, soesde
een jongen van omstreeks negentien over een
kranten-feuilleton
't Moedertje, dat zich heel wel soheen te
kunnen schikken in deze omgeving van de
meest verregaande morsigheid, wees ons op
haar zoon, den onwillige.
Toen de teller hem vroeg, waarom hg dat
werkje niet even had opgeknapt, keek hg met
loddersogen op van zjjn leotuur.
