MIDDELB11RGSCHE COURANT. W oensdag 24 November. BUITENLAND. M\ 277. 152* Jaargang. 1909 Dew courant verschijnt d a g e 1 y k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijg per iwartaa', zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland trenco pp. f i. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Adv e'r t e n 11 ëic bjj abonnement op voordeehge voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen. Advertentiën voor.lhet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer 10 cent Reclames *0 cent per regel. Grootc letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, met afkomstig uit Zeeland, betreffend* Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Burenn A. DE LA MAB As., 2VJC. Voorburgwal 268, Amsterdam. Bjj deze courant behoort een bijvoegsel. De opgaaf van den spoordienst komt in dit nummer voorop de gebruikelijke plaats. Middelburg 23 November. Kameroverzicht. Zitting van Maandag. In doze middagzitting kwamen vier spre kers aan het woord. De heer V. d. Velde om te verklaren, dat de antirevolutionaire partjj met „verheu genis" kennis had genomen van de mededee- lingcn, door dr. Kuyper, betreffende de „lintjeszaak" gedaan. Voor de antirevolutio nairen bljjft het vast staan, dat dr. Kuyper niet schuldig is aan hetgeen hem ten la9te wordt gelegd. Voor hem is deze zaak nu uit. Onder het voorlezen dezer verklaring werd het aan de linkerzijde meer en meer rumoerig, er werd hard gelachen iselfs. Dadelijk daarna kwam, tot aller groote ver bazing dr. Kuyper zelf aan het woord. Zooals van hem, als goed spreker, te ver wachten was, klonk ook deze redevoering als een klok. Van een minder goeden gezond heidstoestand viel niets te bespeuren, hij sprak zoo krachtig als een jong mensch. Maar de inhoud van zijn speech was niet veel anders dan oen aaneenschakeling van «Standaard-artikeltjes, driestarren uit den Kaatsten tijd over de algemeene politieke toe standen, in verband met de afgeloopen ver kiezingen over de. verhouding van dr. Kuyper tot het kabinet en over do „Christelijke be ginselen". Over deze drie onderwerpen werd meer dan een uur georeerd I De toon klonk welwillend ten opzichte van zijn houding tegenover het kabinet. Er was „ontstemming en wrijving" ge weest in 1908, toen dit kabinet optrad, maar nu hot zich met de ministeries Mackay en Kuyper homogeen heeft verklaard, is er geen wolkje meer aan den politieken hemel. Het „wageschot" is omgekeerd, alleen misschien niet precies op de manier als De Standaard zich dit toenmaals had voorgesteld. Maar dit laatste liet dr. Kuyper natuurlijk nisten Alleen de heer Talma kreeg een kleine berisping. Er moest meer haast gemaakt ge maakt worden met de ouderdoms- en inva- Iiditeit9-verzekering. Minister Talma, die niet aanwezig was, aal dit van avond wel uit de courant lezen en zien, dat die kleine aansporing niet erg boos bedoeld was. Het was meer een „kwestie van temperament," zei dr. Kuyper Zou het temperament van Minister Talma niet vurig genoeg zijn? Met het kabinet, dat alles gaf, wat een „coalitie-kabinet" kon geven, was dr. Kuyper hij sprak steeds namens de antirevoluti onairen dus op den besten voet. Hg de theoretische uiteenzetting der „Chris telijke beginselen" werd terloops nog even gememoreerd, dat hij niet geheel medeging met de plannen tot herziening der grondwet. Hij gaf de voorkeur aan een partieele boven een algeheelc herziening van die wet. Daarbij moet vooral gelet worden of zij wel „opgehangen is aan het gezag Gods", d, w z. de grondwet. Nu wordt er wel in gesproken van den Koning „bij de gratie Gods", maar dat is slechts een zinledige vorm, die geen werkelijke beteekenis heeft. Ook de cijfertjes, die in een groote rede van dr. Kuyper nooit ontbreken, waren dit maal niet vergeten. Zij dienden thans om aan te toonen, dat van af 1883 de verkiezingen steeds een meerderheid aan de partijen van rechts gegeven hadden. Het aantal uitgebrachte stemmen rechts was van af dat jaar steeds grooter geweest dan dat. van Jlinks. Een bekende ptelling voor iedereen, die De Standaard volgt. Summa summarum was uit de redevoering van dr. Kuyper op te maken, dat de enkele booze uitvallen tegen het Ministerie in De Standaard geen kwade bedoeling ooit heb ben gehad. Zijneverhouding tot het kabinet is, zonder zeer innig tc zijn, toch van vriend- schappeljjken aard. Het kabinet is er nu eenmaal, het is een politeke noodzakelijkheid, en de „Christelijke beginselen" zijn aan de hoede van dit Mini sterie goed toevertrouwd. Na dr Kuyper kwam de heer Kooien aan de beurt, om den Minister van Finantiën tegen den heer Patijn in bescherming tc ne men. De rij der sprekers werd daarop be sloten door den heer Van Idsinga, die naar aanleiding van de „lintjeszaak" een felle critiek leverde op het verleenen van deco- iafies in het algemeen. Tusschen de druppels door, was deze cri- tiek tevens een critiek op enkele punten in de verklaring van dr. Kuyper. Met don heer Lohman was spreker hot nïêt eens. dat de regeoring goed had gedaan door inlichtingen aan de Kamer in zake „de lint jesaffaire" te weigeren. Do heer Van Idsinga stond in dezen aan de zijde van don heer Drucker, die zulk een houding afgekeurd had. Voor allo ijdeltuiten, genro Lehmann, moet de lezing van de redevoering des heeren Van Idsinga niet bepaald aangename lec tuur zijn I Het schrijven van een cheque, zou recht geven7 op een decoratie. De afgevaardigde uit Bodegraven wist niet wat hij hoorde. Waarom het geheele insti tuut der decoratiën, behalve dan voor de diplomatie, niet afgeschaft? Aldus do heer Idsinga, dien wg nog nim mer zóó democratisch uit den hoek hebben zien komen. Morgen voortzetting. Uit Stad en Provincie. Men verzoekt ons de aandacht van do bewoners dezer gemeente te willen ves tigen op de bepaling in de politio-verorde- ning, dat men bij sneeuwval, ijzel of vriezend weer verplicht is zand of asch vóór zijn woning te strooien. Wanneer men het vergeet, stelt men zich bloot aan een bekeuring. Door de heeren Wilson en Rinaidmi wordt Woensdagavond in het Schuttershof alhier een voorstelling gegeven op het ge bied van illusionisme enz. De Zoom zegt van oeno voorstelling in Thalia to Bergen op Zoom o. a. De heer Wilson deed éich kennen als een waar kunstenaar op mysterieusch gebied, die op verrassende wijze zijn auditorium weet te amuseeren. Mooie en amusante stukjes van vlugheid en behendigheid werden ver toond, waarover men als leek eenvoudig ver stomd staat. Niet minder verbazingwekkend is hetgeen de heer Rinaldini te aanschouwen geeft als wapenkunstenaar en muzikaal balanceur. Met het grootste gemak duwt hij massief stalen degens langs den mond hel lichaam in, zon der dat het hem in 't minst schijnt te hin deren. Het grootste bewijs van durf gaf h|j hierbij, toen hij den sabel van een officier uit liet publiek bezigde voor hetzelfde kunst stukje. Uit V*liS8ingen. Do heer Messing, ambtenaar der stoom vaartmaatschappij Zeeland, kwam Maandag avond, tengevolge der gladheid van den Prinshendrikweg, zoo ongelukkig te vallen, dat hij zijn been brak. Nadat voorloopigo ge neeskundige liulp was verleend, is hij per rijtuig naar het gasthuis vervoerd. Bij Kon. besluit is aan J. L. Veltman, op verzoek, met ingang van 1 Januari 1910, eervol ontslag verleend als burgemeester der gemeente Kattendgke. Te Yerseke heeft Zondag een hond, die wel eens meer zijn roofdierenaard getoond had, vijf schapen doodgebeten. Zijn meester hoeft do schapen aan den eigenaar vergoed, en hun vleesch onder zijn werkvolk uitge deeld. De hond is doodgeschoten Met ingang van 24 November 1909 zal te Noordwello een hulptelephoonkantoor voor het algemeen verkeer worden openge steld. De diensturen zijn gelijk aan die van het betrokken hulptelegraafkantoor De gemeenteraad van Haamstede heeft met meerderheid van stemmen afwij zend beschikt op het verzoek van het bestuur van de ambachtsschool te Zierikzee om een jaarlijksclie subsidie uit de gemeentekas. Toen Maandag namiddag een leurderskar over het gehucht Campen onder Stoppel- d ij k reed, zag men geen voerman het voor gespannen paardje stapte bedaard over den weg. Men hield het beest staande en be merkte toen met ontzetting, dat zijn meester dood in do kar lag, waarschijnlijk plotseling aan een hartkwaal gestorven. Het bleek een koopman te zijn uit Zaam- slag, naar gissing omstreeks 60 jaar oud. Kar en paard en hel lijk - van den over ledene zijn daarheen gebracht. To Sluis zal op initiatief van den bur gemeester door dr. Brand een cursus wor den geopend, waarin practisch onderricht zal worden gegeven o. a. in het snelverband van dr. Do Mooy, hulp aan drenkelingen, het be handelen van brandwonden, snijwonden, steek wonden, het dragen van personen enz. Die cursus zal gratis gegeven worden aan politiebeambten die zich daartoe aanmelden. Te Biervliet is Zondag door het muziekgezelschap Harmonie en de rederijkers- j kamer Jacob van Letitiep een gezamenlijke uitvoering gegeven. Een druk bezoek yas er niet. Ten tooneelc werd gevoerd Broeders vrij metselaars, een blijspel in drio bedrijven, en de Huizenjacht. Broeders vrijmetselaars, een bekend blij spel, is te ingewikkeld, om zonder vooraf gaande lezing goed te volgen, zoodat het door velen onbegrepen bleef, al werd hot goed vertolkt. De rumoerige Sint Maartenvierders vergal den het genot der muziekliefhebbers. Na afloop volgde een geanimeerd bal. LETTEREN EN KUNST. Haydn's Schöpfung. Het is deze maand negen jaar geleden dat door de zangvereeniging Tot Oefening en Uit spanning alhier Haydn's Schöpfung het laatst werd uitgevoerd. En thans in 1909, het jaar waarin alom in de kunstwereld het feit herilaoht is, dat de Meester een eeuw geleden zeven en zeventig jaar oud uit het leven soheidde. zal onze ZangvereenigiDg van dat werk wederom een uitvoering geven. Eon verbljjdend feit! Haydn's Schöpjung behoort met Die Jahres- zeiten tot dio onvergankelijke meesterwerken, welke noch de tjjd, noch een gewjjzigde kunst smaak vermogen te verhleeken. Laat een modern componist, hjj zjj nog zoo begaafd, al is zjjn palet van de beste kleuren voorzien, trachten de geschiedenis der schep ping in tonen te schilderen en te verheerlijken, het zal hem niet gelukken Haydn's meester schap, een meesterschap in frischheid, ver hevenheid en tegelijk eenvoud vooral bet laatste te overtroeven. Een WeenBch kriticus heelt eens ondeugend, maar niet onaardig gezegdund wotite es einer wagen, es würde wohl stad einer Schöpjung aus dem Chaos ein Chaos aus der Schöpfung werden. Dat Haydn op zjjn vjjf en zestig jarigen leeftijd zich nog krachtig genoeg en geïnspi reerd gevoelde tot de behandeling van zulk een moeilijke stof, vindt, afgezien nog van rijn geniale gaven als toondichter, mede zjjn oorzaak in zjjn naïf-kinderljjke vroomheid, zjjn ware godsvrucht, die hem tot het scheppen van zjjn arbeid bezielde. B{j het aanbooren van de nchöpjung treft ons vooral de geest van zjjn geheele levensopvatting. >Nooit was ik zoo vroom vertelde bjj aan een vriend als in den tjjd, dat ik aan de Schöpfung werkte." Spreekt daaruit niet een volkomen opgaan, een zieh-mleven in den tekst? En wat was het resultaat van dezen arbeid, het voorlaatste groote opus, dat hg mocht schrijven V Een monumentaal kunstwerk, dat reeds een eeuw heeft getrotseerd en wel voor altijd een bron van lafenis zal blgven voor allen, die den hoogen en veredelenden invloed van der- geljjke meesterstukken op zich voelen inwerken Ik durf èu op den repetitie- èn op den ooncert-avond volgende week een volle zaal voorspellen. A. A. NOSKE. Kleine Liedjes noemt Josei Cohen een kleinen dichtbundel dien hg bjj de Erven Martin G. Cohen te Amsterdam heeft uitgegeven. Klein zjjn ze ook wat omvang betreft, de meeste van twee, de langste van drie of vier conpIetjeB. En kleine gedichtjes hebben iets aantiekkeljjks, omdat men ze zoo gemakkeljjk in zich op neemt. Maar ze moeten pittig zgn, in hun kortheid veel te denken geven. Deze Kleine Liedjes zjjn dat en doen dat, en er zgn er onder van zeer wolluidenden klank. De dichter heeft verscheidene ervan aan compo nisten opgedragen, en inderdaad leenen velen zich zeer goed voor tekst van een Lied, iets waaraan in onze moderne litteratuur nog al gebrek is. Bjj dezelfde firma verschenen twee aardige jongensboeken, uitnemend geschikt voor Sint Nicolaas geschenk. Het eerste ia getiteld Spekkie. De Pijper van de Zeeleepers, door den zoo gunBtig bekenden Nederlandschen schrjjver Joh. H. Been. Het is een verhaal van een fiinken Brielsohen jongen, die in 1593 door zgn fluitspel zgn medemakkers aanvuurde tegen de Pagers, ook maar jongens. Ongelukkig werd bjj toen krijgsgevangen gemaakt en zgn fluit hem ontnomen. Spekkie bracht heel wat leven en beweging in de brouwerjj, zoo zelfs dat dominee Donte- clocq tot zjjne vrouw zeide»De sohuldige van dat alles is niemand anders dan die donkere jongen, die bjj de vischwiven in huis ia en door de mensohen Spekkie, de Pjjper van de Zeeleepers wordt genoemd." Zgn verdriet over het gemis van zgn dwars fluit was grootmaar toen bjj later om zjjn euveldaden naar zeo moest, wat hjj verrukke- Ijjk vond, en vóór hjj aan boord kwam het voorwerp van zjjn leven en geluk weer terugkreeg, herleefde bjj. Hg blies toen weer het Wilhelmus, »het oorlogslied waarmede menig zeeman die dagen atrjjdende den dood was ingegaan." Hoe dit alles zich in bjjzonderbeden toedroeg, daarvoor verwjjzen wjj naar het boek zelf De bekende Jan Pieterse Coppelstock ver vult in Spekkte's leven ook een roJ. Behalve dit hoofdverhaal, voor jongens om te genieten, bevat het boek nog De Portier can de Langepoort; Ben toovastukje van Jan de 9 in Een Brtelsche weesjongen en Een schoorsteenveger uil den Pranschen Tijd, eveneens verbalen van denzelfden schrjjver omtrent gebeurtenissen die achtereenvolgens in 1609, 1664, 1778 en 1799 in Brielle plaats bad. Het boek is keurig geïllustreerd door B. en J. Midderigh—Bokhorst. Het tweede verhaal ie niet oorspronkeljjk maar daarom niet minder onderhoudend. Een ongelukkig Schot heet het, door Harold Avery, vertaald door Henk van Arkel. Dat schot, door een leerling van een Engel- sche kostschool uit wraak gedaan met een cata pult en een knikker, bracht heel wat conster natie teweeg. De knikker ging door een ruit van een buitenplaats, verbrjjzelde de glazen reservoir van een brandende lamp, de vlam sloeg uit en de geheele tafel was ineen oogenblik met brandende olie overdekt. Later komt de familie van den jeugdigen dader in aanraking met de bewonerB van dat buiten, hg zelf wordt ontdekt en de jongen bomt min of meer in de maobt van den gou verneur, die de belangen van zgn pupil Bchromelgk benadeelt. Ten slotte keert alles zioh ten goede. Het zou ook niet aardig zjjn meerdere bijzonderheden uit dat boek te vertollen. In 27 hoofdstukken wordt dit alles op onder houdende wjjze gedaan. En al klinkt het verhaal wel wat roman tisch, het zal daarom toch wel, of liever des te meer, met graagte gelezen worden. De Peer» aan 't werk. De Grooten van het Britscho Eilandenrgk, de aartsbisschoppen, bissoboppen, hertogen, markiezen, graven en baronnen zgn Maandag in grooten getale naar Westminster gekomen, voor de tweede lezing van de begrootings- wetten. En het publiek en de verslaggevers, die buiten Btonden te kjjken naar dien onge- wonen toevloed van lords, konden de meesten niet thuis brengen wat hun naam betreftze hadden ze nog nooit gezien- Dat de meeste van hen slechts bjj uitzondering in Londen waren, bleek ook wel hieruit dat slechts enkelen in eigen equipage of eigen auto voorreden. De democratische taxi-auto was pjjnljjk sterk vertegenwoordigd, en er kwamen er ook heel velen te voet. Hoeveel Peers er ten slotte bjj elkaar waren, hebben we niet vermeld gevonden, maar als men leest dat de bankeD van het Huis waarop men anders de leden kan tellen als het publiek op een slecht bezocht concert, nu dicht bezet waren, dan kan men er zeker van zgn, dat er heel wat lords Jrom the wood waren opgekomen. Het verhaal van den bode, die in 1892 bjj de verwerping van de Home-rule, vol verbazing stond te kjjken naar het ongewoon model boeden van eenige modes terug, die het Heilige Hoogerhuis binnen kwamen, zal misschien nu ook wel zgn tegen hanger vinden. En niet alleen de banken der leden zaten vol. Achter den Woolsack (den voorzitterszetel) op de trappen van den troon stonden Privy Councillors en oudste zoons van Peers, schou der aan Behouder, de achterste rjjen op hun teenen staand om in de zaal te kunnen kjjken. In de galerjjen of balcons was ieder plaatBjo ingenomen door Peeresses, die, zooals we het in de Westm. Qaz. uitgedrukt vonden, langs eikaars hoeden in de zaal probeerden te kjjken. In een der zjjgalerjjen zat de koning van Portugal; de galerjj van de Commons was propvol, en buiten in de gangen stonden nog tal van optimisten te wachten tot Bommigen van de gelukkiger stervelingen daarbinnen moe zouden worden van het staan of zitten. Toen de gebeden waren gelezen, werd de spanning nog even verlengd, doordat lord Curzon een vraag had te doen over een heel ander onderwerp, dat toen eohter niemand interesseerde. Nadat hjj zjjn antwoord had l gekregen klonk er een algemeon ssst1 rekte iedereen die achter een ander zat, zgn hals uit, en keken allen met verwachting naar de bank waar lord Crewe, den vertegenwoordi ger van het kabinet zat. Deze stond op, ging naar de tafel, en stelde formeel voor, het betreffende wetsontwerp in tweede lezing te behandelen, zonder dat bjj daarbjj eenige» uitleg of verdediging van dé wetsvoorstellen gaf, klaarbljjkeljjk daarmee te kennen gevend, wat, naar de meening der regeering, de houding dor Peers met betrek king tot de financieele wetsvoorstellen behoort te zgn. Volgde van de overzgde lord Lansdowna die zgn welbekende motie indiende>Dat dit Huis niet gerechtvaardigd is zgn toestemming tot dit wetsvoorstel te gevon, voordat het aan het oordeel van het land is onderworpen." Het was een historisch moment en de spreker voelde dat bljjkbaar ook, want het zullen wel de zenuwen zgn geweest die zgn stem heesch maakten. Een voornaam deel van zjjn betoog was de beantwoording der vraag of de peers het reoht hebben een dergoljjk voorstel aan te nemen. Hjj betoogde van wel, en haalde verschillende uitspraken ook van liberate lords aan, waarin gezegd werd, dat al kan het Hoogerhuis oen financieel ontwerp niet amendeeren, het daar over toch wei kan spreken, en het kan ver werpen. Vervolgens ontkende hg dat de peers geleid worden door zelfzuchtige motieven bjj bet verzet togen de lundbelastmg, die alleen te rechtvaardigen zou zjjn als do regeering ge looft, dat land nationaal bezit ie. Indien het wetsontwerp werd aangenomen, zou het de natie noodzaken uit haar kapitaal aan haar jaarigksche verplichtingen te voldoen. Hjj weeB op den groei van de beweging voor tariefhervorming en zeide dat het volk zich afvroeg boe men in Engeland nog langer kon lachen om een financieel stelsel, waaronder andere landen tot grooten welvaart komen. De oppositie heeft de gevolgen der verwerping van het onderhavige wetsontwerp overwogen en is bereid die te aanvaarden. En na voorts nog de bereidwilligheid van de oppositie te heobon uitgesproken om do door verwerping ontstane financieele moeilijk heden te regelen, betoogde hg dat de lords niet bang zgn voor bedreigingen tegen de grondwettelijke rechten. De strjjd moet komen, en de lords moeten de verantwoordelijkheid van nu uie ontwjjken. Van regeeringszjjde werd geantwoord door lord Loreburn, den lord-groolkanselier, en als zoodanig ambtshalve voorzitter van hot Hooger huis. maar, in tegenstelling met zgn ambtge noot, den speaker van het LagerhaiB. wèl ge rechtigd aan de debatten deel te nemen, waarbjj hjj dan echter zgn voorzitterspiaats, den wolzak, verlaat. Hg noemde den voorgestelden stup|een schen ding van de tradities van het parlement en grondwetteljjk verkeerd, omdat het Lagerhuis het recht van contróle op do geldmiddelen heeft. De verwerping van het wetsontwerp eo« een rechtstreekschen inbreuk op een prerogatief van de Kroon en op de privileges van het Lagerhuis zgn. Wat Lord Landsdowoe voorstelt, is een stap naar de constitutioneelo omwente ling, daar hg bet Huis vraagt om aan de Lords zulke bevoegdbeden te schenken, dat het Lagerhuis en de aan het bewind zjjnde regee ring aan de genade van het Hoogerhuis zouden zjjn overgeleverd. Geen verstandig man zou dat wenBohen en geen man van karakter zon zich daaraan onderwerpen. Hg weeB op de talrjjke reeds door het Hoogerhuis verworpen wetsvoorstellen dezer liberale regeering en zei dat deregeeriagniet aan het bewind kan blgven, zonder verzekerd te zgn tegen de herhaling van zulk een verwerping. Indien de algemeene verkiezing goed voor de regeering afloopt, dan hoopte de spr., dat zjj niet zou terugdeinsen voor hetgeen moet volgen. Zjj had nooit een botsing uitgelokt of gewenBcht, maar zjj is er niet bang voor en hjj hoopte verder dat zjj niet m gebreke zou bljjvon haar plicht te doen bjj het beschermen van de grondwet van het land. Zoo was de inzet van dat historisch debat. Aan weerszijden waa de positie aangegeven. En eigenljjk zou men nu wel kunnen stem men, want de meosten weten toch al wat ze zullen doen. Maar dat gaat nu eenmaal nier. Reeds zgn Maandag nog eenige sprekers aan het woord geweeBt. en vandaag wordt de dis cussie voortgezet.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1