MIDDELRURGSCHE COURANT.
Vrijda;
19 November.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
ff*. 273
132- Jaargang.
1909.
ie courant verschijnt d a ft e 1 ij k s, net uitzondering van Zon- en Feestdagen,
kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f f,
Alzomterljjke nummers kosten 5 cent.
A d t c'r t e n t i Sn bp alorniment op voordeelige voorwaarden.
Prospect astn daarvan zgn aan bet bureau te bekomen.
Advertmtièn voor<bet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór óón nar
aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën10 cant per regel. Bij abonnement reel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.60elke regel meer
30 cent Reclame» 40 cent per regel. Grooto letters naar de plaats, die zij innumon.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, met afkomstig nit Zeoland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DEI f.A
MAR As., X.E. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Middelburg 18 November.
Dt standaard bevatte Dinsdagavond een
driestar ia verband met d- mededeeliugon, in
Set Vaderland, over een geheim dossier
ran Buitanlnndsche zaken.
Het was weer 7,00'n eigenaardig stukje, on
der bet opschrift Valich gerucht
En wg wisten wel dat het tegengesproken
■sou worden.
Daarom lieten wjj het maar oen dsg liggen
De driestar luidde
»Bt doet een gerucht door de Pers de ronde
alsof onder het kabinet-Kuyper stukken,
betrekking hebbend op de znak-Van Heeckeren
van Keil, uit het archief van Buitenlandsehe
Zaten zouden gelicht zjjn, en in het geheim
nrchief der Koningin weggeborgen.
Drt gerucht is ten eenenmale valsch.
De stukken waarop men blgkbuar doelt,
hadden betrekking op een geheel andere aan-
geiegendheid, die hoegenaamd mets met de
zoab-Van Heeckeren van Keil uitstaande had".
Het Vad. schrjjfl nu heden
Teneinde do waarde van dit schjjnbnar
pertinente dementi te bepalen, zjj onzerqjdB
het volgende opgemerkt
Bjj, het tegenspreken van hem betreffende
courantenberichten pleegt de oud-Minister
gaarne gebruik te maken van zekere vieux
style handigheden, die bg sommige diplo
maten. van de oude school, maar meer nog
bg amateur-diplomaten m deze laatste
quahteit gaf de oud-Minister in 1904 zooveel
rechtmatige ergernis zeer in trek zgn.
Van welken aard deze zgn, moge door een
paar voorbeelden worden verduidelijkt.
Toen wjj destjjds onze mede deelingen publi
ceerden over den brief van den Duitsohen
keizer, luidde het schijnbaar vernietigende
bescheid in De Standaard, dat dr Kuypor nooit
zulk een brief onder de oogen had gehad.
Dat was volkomen juist. Maar dat de brief
ontvangen was, eu dat dr Kuyper er op last
van hoogerband uitvoering aan had gegeven,
was eveneens waar. De sleutel tot dit raadsel
is, dat wg nimmer beweerd hadden, dat het
dr E, was geweest, aan wien de briefwisseling
•was geadresseerd. Zg was gericht aan een
booger geplaatste.
Een ander voorbeeld. Toen de Haagsche
correspondent der Middelb. Crt in 1905, naar
aanleiding van de BuitenhofcrioiB schreef, dat,
ten gevolge van dr. Kuyper's ingrjjpen, geen
belangrgk stuk aan het Dept. van Buitenl.
Zaken kon worden afgedaan zoolang hg op
reis was in het buitenland, antwoordde De
Standaard, dat het een verrinsol was, dat
tgdens dr K.'s afwezigheid geen stuk kon
worden afgedaan. Dit is echter iets anders
dan hetgeen de correspondent had beweerd.
Hg had gesproken van bolangrjjko stuk
ken. De Standaard had het woord »bolnngrjjke"
weggelaten en kon toen zonder blikken of
blosen verzekeren, dat, wat daarna overbleef,
een verainsel was.
Iet» dergeljjks vermoeden wjj ia de tegen
spraak aangaande de zaak-Van Heeckeren.
Waarschijnlijk zit het handigheidje ditmaal
daarin, dat in 1904 nog geen zaak-Van
Heeckeren van Keil bestond. Met een gerust
geweten kan de »wel ingelichte zjjde," waar
van De Standaard haar informatie ontving, en
die vermoedelijk in de Kanaalstraat te zoeken
is, aizoo zeggen dat in het geheim dossier
niets aanwezig is, betrekking hebbende op de
flater ontstane; zaak-Van Heeckeren.
intusechen is De Standaard bg ons aan het
verkeerde adres, indien zg meent, ons door
dergelijke handigheidjes op een dwaalspoor te
brengen.
Wat wjj geschreven hebben houden wjj dan
ook. mede in verband met nader ontvangen
inlichtingen en bevestigingen, onverkort vol.
1b denzelfden geest laat zich de hoefijzer-
correspondent in het Alg. Hbld uit.
Hjj wjjst er op dat er toen nog geen zaak-
Van Heeckeren bestond maar wel een zaak-
Fan Lynden en dat van stukken, die daarop
betrekking hebben, een geheim dossier is ge
maakt. Stukken waaruit bijvoorbeeld wellicht
zoo bljjkendat minister Van Lynden den
gezant Van Heeckeren in den Ministerraad tot
ontslag heeft voorgedragen, omdat hjj handelde
tegen 's Ministers instructies (maar op instructie
Tan dr Kuyper) dat dit ontslag door dr
Kuyper is gestuit dat nochtans de po
ging van Minister Van Lynden, nit de zitting
van den Ministerraad, den heer Van Heeckeren
i» cvergebraohtdat deze daarop een boozen
brief aan zgn chef heeft geschreven dat
de heer Van Lynden wederom zgn ambtgenoot
van Bmnenlandscbe Zaken ter verantwoording
riep, wegens het verklappen van het verhan
delde in een Ministerraud on dat laatst
genoemde antwoorddo»Wat ik met een ge
zant particulier bespreek, heb ik niet te ver
antwoorden." Een briefje van dezon, of een
dergelgken, inhoud zou men olthauB stellig
in het dossier vinden. En nog wel andere
briefjeB. Genoeg om te doen zien, welk een
bedenkeljjk begrip van 't premierschap dr
Kuyper had.
lotusschen hébben we nu in De Standaard
de erkentenis gekregen, dat er een geheim
dossier bestaat.
En dat nog wel in een driestar. En »van
welingelichte zjjde."
•a*
Er hangt in de Lintjeszaak iets zon
derlings in do lucht.
Dat men zjjn best doet do aandacht daarvan af
te leiden en er een Tideman-kwestie van te
maken, gaven wg reeds in ons nommer van
Dinsdag nis ons vermoeden te kennen, maar
heden maakt ook Land en Volk dezelfde op
merking.
»Het trekt de aandaoht, zegt zjjne redactie,
dat mejuffrouw Westmeyer met hare publicaties
betreffende mr Tideman voor den dag komt
eenige maanden na dato en aan den vooravond
van de behandeling der zaak in de Tweede
Kamer."
In die Kamer wacht ons kannen wg Het
Huisgezin gelooven nog een verrassing.
Daarin zou dr Kuyper een dozer dagen ge
legenheid vinden eun verklaring betreffende
die veelbesproken zaak af te leggen en zal na
hem mr Loeff als voorzitter der katholieke,
en mr Lohman, als voorzitter der Chrieteljjk-
historisobe Kamerclub, het woord voeren.
Om den grooten man schoon to wassohen
Intusschen houdt genoemde juffrouw vol dat
mr Tideman's voorstelling dor zaak met hare
brieven in strjjd is met de waarheid. Nu zal
genoemde heer zeker wel weer zgn mededae-
ling handhaven.
Op dit punt bljjft het bg het oude.
Maar dit alles geeft over dr Kuyper's han
deling geen licht.
In het Zondagsblad van De Tijd stond den
laatsten keer een dubbel plaatje.
Op het eene een aantal pelsjassen-meneeren.
op het tweede de sociaal-democratische raads
fractie, versterkt met Ketelaar en Nolting.
Boven het geheel staatAmsterdam voorheen
en thans.
Onder het eerste plaatje: Vroeger regeer,
den de Rjjke Reeder s". Onder hot tweede
»En thans de Rederjjkers."
Het Volk vond dit al» woordspeling met
kwaad, dooh ook het plaatje op zich zelf is
niet zonder leering.
»In de eerste plaats, zegt het blad, dat
vroeger de Rjjke Reodois regeerden. Hiermede
is erkend dat wg vroeger hadden een uitslui-
tend kapitalistische vertegenwoordiging.
En thans regeeren de Rederijkers. Daaronder
verstaat De Tijd, blgkens het plaatje, in de
eerste plaats de socialisten. De hatelijkheid
is nogal onschuldig en weegt zeker niet op
tegen de, helaas, onverdiende hulde aan de
soc.-dem. Raadsfraotie die erin ligt. Immers
als deze met 9 man in den Raad Amsterdam
regeert, wat moeten do anderen dan tooh voor
knullen zgn Er zgn o.a. nog 13 klerikalen
in den Raad. Wat een hoon voor dezen, dat
zjj niet eens in staat zgn die socialisten te
verhinderen den baas te spelen Vooral wan
neer die 9 toch maar een stel Redergkers zgn.
Inderdaad, De Tijd brengt in dit plaatje
geen hulde nan de kwaliteit van de klerikale
Raadsleden
t Is natuurljjk malligheid onze Raadsfraotie
voor to stellen als degenen die Amsterdam
regeeren. Zjj zou de verantwoordelijk voor de
dingen die thans gebeuren en niet gebeuren,
niet aandarven, maar de vrees ervoor dat ze er
eens toe komen zal, welke zich uit in de kleri
kale pers, toont aan dat men daar heel goed
weet dat die Redergkers voor Rjjke Reeders-
bestuur iets anders zouden stellen.
Zitting van Woensdag.
Heden werd den gehoelcn morgen in be
slag genomen door do behandeling van een
aantal kleine wetsontwerpen, waaronder een
wijziging der Landweerwet nogal veel slof
opwierp
Bedoeling dezer wijziging is o. m om in
ernstige tijdsomstandigheden ook oen ge
deelte van do landweer te kunnen oproe
pen en om in geval van „storing der open
bare orde en rust in den landeeveneens
over de landweer te kunnen beschikken.
Dc heer Ter Laan maakte van deze gele
genheid gebruik om nog eens per amende
ment een aanval te doen op de tweede her
halingsoefening van de landweer.
Na bestrijding door den Minister van Oor
log, die dit een „onmogciijken eisch" noem
de, - hoewel hij steeds zicli bereid ver
klaarde om aan gegronde bezwaren van land
weermannen, die voor deze oefeningen wa
ren opgeroepen, tegemoet te komen werd
dit amendement-Ter Laan met 62 tegen 6
stemmen verworpen.
Behalve de aanwezige sociaal-democraten,
stemden ook do hoeren Ooslcrbaan (Anti
revolutionair) en De Klerk ^Hnieliberaal)
voor hel voorste! Ter Laan, dat ook door
de heeren Thomson en Duymaer v Twist
bestreden was geworden.
Do heer Thomson vond het noodig om
daarbij de geheclc militaire organisatie over
hoop te halen.
Een ander voorstel van den heer Ter Laan
werd, na een korte discussie, door hem zelf
ingetrokken. Hg wilde n.l den wettelijken
fermrju, waar binnen de regeering een wets
voorstel moet indienen, ingeval zij de Land
weer oproept, van 6 op 2 weken terug brengen.
Minister Heemskerk betoogde, dat dit on
mogelijk is, omdat het wetsontwerp een te
langen weg moet afleggen, alvorens aan de
Tweede Kamer te kunnen worden aangebo
den. Ditmaal had de beer Ter Laan, zoo
zeide mr. Heemskerk onder groot gelach der
Kamer, iets onmogelijks gevraagd l
Ten slotte werd het wetsontwerp, zonder
hoofdelijke stemming, aangenomen, nadat de
heer Ter Laan, namens zijne partijgenooten,
verklaard had, dat hij er zich niet mee kon
vereenigen, doch om nuttelooze moeite te
voorkomen, geen hoofdelijke stemming zou
aanvragen
In den namiddag cn in den avond kwam de
Indische begrooting weer aan de orde
Afgescheiden van allerlei detailzaken, waar
aan verschillende sprekers toch ampele be
sprekingen wijdden, werd nog een brcede dis
cussie gevoerd over de kosten van het jong
ste vlagvertoon in China, Japan en San
Francisco, alsook over de verplaatsing van het
Koloniaal Etablissement van Amsterdam naar
Utrecht
Over eerstgenoemde zaak voerde de heer
Bos het woord, die zich niet vercenigcn
kon met het regeeringsstandpunt, dat de kos
ten van dit vlagvertoon alleen door Indië
moeten gedragen worden Z 1 moet een dool
daarvan door Nederland betaald worden
Teneinde de Kamer zich hierover te doen
uitspreken, diende hij een amendement in,
om den betrekkelijken post met f 100 te ver
minderen
Nog vorder dan de hoer Bos gingen de
heeren Thomson en Schaper, die alle kos
ten daarvan ten laste van Nederland wilden
brengen.
De heer Van Karnebeek was hiervan natuur
lijk volstrekt niet gedienddeze vond het
zeer juist dat Indië deze geheele rekening
vereffenen zou, daarbij van de redeneering
uitgaande, dat onze oorlogschepen nooit naar
China en Japan zouden gegaan zijn, indien
wjjgeen koloniën hadden.
De Minister van Koloniën, die op hetzelfde
standpunt stond als de heer Van Karne
beek, bleek echter legen den forschcn aan
val van dr. Bos niet bestand, on zocht toen
zijn kracht in een formeel bezwaar het geld
was n.l. al uitgegeven. Hoe kon dus een ver
mindering van een post op de begrooting
voor het dienstjaar 1910 hierin verandering
brengen
De heer Bos voerde hiertegen aan, dat zijn
amendement het karakter droeg van een
motie en dus bij aanneming zijne beteekenis
voor do toekomst blijft behouden.
Met 47 tegen 19 stemmen werd het echter
verworpen Erg sterk gevoelde de Minister
van Koloniën zich blijkbaar niet, daar hij den
heer Bos nog in overweging had gegeven dc
discussie over deze zaak over te brengen
naar de behandeling van hoofdstuk VI (Ma
rine), daar dit formeel volgens Z. Ex meer
aanbeveling verdiende
Het zeer uitgesponnen debat over dc ver
plaatsing van het Koloniaal Etablissement
van Amsterdam naar Utrecht, Waarbij ,wij
het debuut te zien en te hooren kregen van
de heeren Vlugt, Snoeck Henkemans, Elhorst
en Hoogstraten, eindigde met de aanneming
met 49 tegen 9 stemmen van een amende-
ment-Vlugt, waardoor het beslist is, dat het
te Amsterdam blijft.
De Amsterdammers hebben dus de zege
behaald, en de minister, die voor de over
brenging naar Utrecht pleitte, omdat er geen
geschikt terrein te Amsterdam beschikbaar
zou zijn, terwijl de Utrechtsche gemeenteraad
zulke gunstige voorwaarden had aangeboden,
leed hierbij zijn eerste nederlaag.
Daarna kwam het regeeringsvoorstel 111
behandeling om voor ruim 10 millioen van
de Ned.-bid. Spoorwegmaatschappij de lijn
BataviaBuitenzorg over te nemen
Door de heeren Bos, Helsdingen en Boo-
gaardt werd hiertegen een zeer sterke op
positie gevoerd, waarop wij morgen terug
komen, daar ver over het middernachtelijk
uur do Kamer uiteenging zonder oen beslis
sing te nemen en morgen de behandeling
hierover voortgezet zal worden
Benoemingen enz.
Bjj Kon. besluit ia aan S. G. van Weideren
baron Hengers, op verzoek, eervol ontslag ver
leend nit zjjne betrekking van griffier bjj het
kantongerecht te Wageningen.
In de maand December en, zoo noodig, in
de maand Januari e. k. zal te Leidon, te
Utrecht, te Groningen en te Amsterdam gele
genheid worden gegeven tot het afleggen van
de practische examens van apothoker, vermeld
in art. 11 der wet van 25 December 1878
laateteljjk gewijzigd bjj de wet van 16 Jnli.
Die examens zullen aanvangen te Leiden op
10 December e. fe., te Utrecht op 7 December
e. k., te Groningen op 13 December e. Ir. en
te Amsterdam op 1 December e. k.
Voor nadere bijzonderheden zie men de St Crt
no. 270.
Uit Stad en Provincie.
Mogen wg eens wijzen op de adverten
tie in dit nommer van Uit het VolkVoor het
Volk alhier.
Daarin wordt nogmaals een beroep gedaan
op de welwillendheid van het pnbliek ten be
hoeve van bet Sint Nicolaasfeest.
Wil het comité zjju plan geheel uitvoeren,
dan is er nog geld noodig
Ontvangt het dit niet, dan zal het zich slechts
moeten bepalen tot een St. Ntcolnasgave aan
kinderen van onvermogenden.
Dat zou jammer zgn.
Dankbaar zjj erkend dat er reeds vele goede
gaven inkwamenwie helpt nu nog om den
laatsten stoot te geven ter volvoering van
het geheele plan
Ook speelgoed is welkom.
De industrie in onze stad heeft een
gevoelig verlies geleden door het plotseling
ovorijjden, heden ochtend, van den heer A A.
Mes Az.
De overledene, den 22en November 1849 te
Middelburg geboren, was een selfmade man,
die, na zich in binnen- en buitenlandsehe
fabrieken bekwaamd te hebben, in zgn ge
boortestad op bescheiden schaal begon met bet
maken van piano's, en bjj zgn overigden aan
het hoofd stond van een bloeiende, doorat, om
gedreven fabriek, die zoowel in binnen- als
buitenland gunstig bekend stond en eenigen
tgd geleden de duizendste piano afleverde.
De fabriek voert het koninkljjk wapen en
het fabrikaat werd op de onlangs te Amster
dam gehouden MiddenstandBtentoonstelling met
den tweeden prjjs, een vergald zilveren me
daille, bekroond.
Sedert 18 October 1907 had de overledene
zitting als lid van de Kamer van koophandel
en fabrieken en van 25 Augastua 1897 af
maakte hg deel uit van het burgerlgk arm
bestuur.
Verder bekleedde hg sinds 9 Mei 1899 het
voorzitterschap van deVereenigingf/ande/sfie/any.
Hg was voorzitter van de Meubelmakers-
patroonsvereeniging, en van het Credietfonds voor
don Watersnood, secretaris van de Onderlinge
Middenstandscredietbank, bestuurslid van de
Vereeniging voor Handelsonderwijs en van de
Vereeniging Uit het VolkFoor het Volk.
In die verschillende betrekkingen werd hg
om zgn helder inzicht en zgn practische ad
viezen zeer gewaardeerd.
Maandag droeve toevalligheid, juist op
den 60sten verjaardag van den overledene
heeft de begrafenis plaats.
De sergeant J. C. J. Winterdjjk, van hot
2e bataljon 3e regt. infanterie te Middel
burg, wordt op 22 November s. tgdeljjk
gedetaoheerd als schrgver op het bureel van
deD commandant der eerste divisie te 'sGra-
venhoge.
Uit Vlissingen.
Heden is de dagboot der maatschappjj Zee
land eerst oui half een uit de haven vortrok-
ken, daar do Noord-Durtsche trein, die om
10.20 u. moet aankomen, eerst om ongeveer 12
uur binnen kwam.
Deze vertraging was ontstaan door den
overlast van sneeuw, dien men na vertrek uit
Berljjn, tot uan do Nederlandeche grens had
ondervonden-
Men zie ook onder Verschillende berichten.
De burgemeester heeft de ingezetenen uit-
genoodigd het St. Nicolaasfeest op Zatordag
4 December te vieren,
In oen Woensdag to Goes in de Prtm
van Oranje door algevaardigden van gemeen
teraden op Zuid-Bevolond gehouden bijeen
komst werden de plannen voor do tot stand-
kommg eener waterleiding op Zuid-Beveland
besproken.
Behalve de reeds m ons vorig nommer ge
noemde personen, waren o. a. nog tegenwoor
dig de heeren dr Jenny Weyerman, Penning,
directeur der waterleiding te Amsterdam,
Havelaar, idem te Haarlem, luitenant-kolonel
der genie Onnen, mr A. U. Visser van lJzen-
doorn te Leiden en Blaupot ten Cate.
Met algemeene stemmen werd een motie
aangenomen, waarbjj de vergadering den
wensch uitsprak dat de gemeenten besluiten
mede te werken tot oprichting der N. V. Water
leiding Maatschappij Zuid-Beveland, wanneer vol
doende Rykssteun kan worden verkregen.
Verder word het comité uitgenoodigd met
de regeering in onderhandeling te treden over
het verkrjjgen van steun.
•e*
Te Wissekerko zgn Woensdag can -
didant gesteld voor lid van den gemoenteratd
de heeren W. de Jonge en J. J. Verhuist Sz.
Tot lid van den raad van Westdorpe
is gekozen de heer De Belevi met 153 van de
214 geldig uitgebrachte Btemmen.
Op den heer Govaart waren er 61 uitgebracht.
In de Woensdag avond te Axel door
honoraire leden van het fantarengezelschap
Concordia gehouden vergadering werden als
bestuursleden herkozen do heeren Ph. J van
Dixhoom, A. E. C. Krujjsse, L. Lamaitre, J
A. van Vessen, C. de Visser en Th. L. van
Wierneerseh, terwjjl in do vacature, ontstaan
door het overigden van den heer B. van Rug
ven, werd gekozen de heer P. H. Esselbrugge.
De rekening over het afgoloopen jaar sluit
met een tekort von f 48.764.
De vereeniging telt 80 steunendo ou 29
werkende leden.
Aau het eind der vergadering bracht de
heer KrujjsBe een welverdiende hulde aan de
nagedachtenis van den overleden voorzitter,
den hoer B. van Rug ven.
In da week van 10 tot en met 16 No
vember 1909 zgn in Zeeland voorgekomen
2 gevallen van typhus en febris typboidea te
Groede, 6 van roodvonk, waarvan 3 te Mid
delburg en 3 te Retranobement en 5 van
diphtheritie, waarvan 3 te Aardenburg en 2
te Middelburg.
ÜNUERWUS.
De voordrucht voor hoofd der schooi te
W emeldinge bestaat uit de heeren C. de
Koejjer te Kloetinge, E. Hoek te IJzendjjke
en M. E PrujjsseD te Kruiningen.
Voor de betrekking van hoofd dor o. 1.
school te St. A n n a 1 a n d, welke betrekking
met 1 Januari' openvalt, hebben zich drie
sollicitanten aangemeld.
Do uitslag van de in het Nederlandsch
Ondenoyzers-C'enootschap gehouden stemmingen
is, dat tot lid van het hoofdbestuur (district
Drenthe en Overjjsel) f» gekozen de heer A.
Feberwee, te Wathmen. bg Zwolle, en tot lid
der weeretandBcommisBie de heer C. M. Soeters,
te Amsterdam.
LETTEREN ÉN"KUNST.
Woensdagavond herdacht mevr. Christine
Poolman, in den geheel gevulden Stadsschouw
burg te Amsterdam, haar 40jarigen tooneel-
dienst.
Het publiek juichte haar harteljjk toe en
huldigde haar met geestdrift.
Reo's bjj haar opkomst in het eerste bedrjjf
van Domheidsmacht ontving zjj vele bloemen
en bloemstukken, wat na elke verdere aoto
het geval was
Nadat hot gorJjjn voor de laatste maal ge
daald was, werd de begaafde vrouw gehuldigd
namens vrienden en vereerders, hot Neder-
landsrh Tooneelverbond, verschillende tooneel-
geaelsehappen en de leerlingen der Tooneel-
s obool.
-5 Nevens bloemen had mevr. Poolman ge-
