MIDDELBURGSCIIE COURANT.
N*. 270
152* Jaargang.
1909
Dinsdag
16 November.
Middelburg 15 November.
bprokKeiiiigen,
Uit Stad en Provincie.
Deze couraut verschijnt d a e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijt per kwartaal. zoowel voor Middelburg sis voor aile plaatsen in Nederland tranco pp. f.
Aizonderlijke nummers kosleD 5 cent.
A d v e'r t e n t i ël» by abonnement op vooideehge voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan bot bureau te bekomen.
Advertentiën voor.jbet eerstvolgende nummer mooten des middags vóór één
aan het bureau bezorgd zjjn.
AdvertentiënSO cent por regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- eo
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke rogel meer
80 cent. Reolames 40 cent per regel. Groote letters naar do plaats, die zij innomen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, botreffona*
Handel, Njjverheid on Goldwozon, is gereohtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
V/Aii At., N.Z. VoorbnrRwal 266, Amsterdam.
I
I Krug,
P. K.
mssche,
M.
iyn. d.
I A. van
Ivan C.
I Jobae,
t, wed.
■j. met
er, jm.
M. P.
3 j.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel.
De opgaaf van den spoordienst komt
dit nnmmer voor op de gebruikelijke plaats.
Iverbare
lal aan-
r, maar
»rt ver-
■ïoen.
die der
fcemd,
brzitter.
De Regeenog koos in de bekende Lintjes-
s a a k de wjjete party.
Wat behoeft zjj zich gelegen te laten liggen
aan hetgeen een barer voorgangers deed, zelfs
al blameerde deze ook door zjjne handelingen
in hooge mate den goeden naam van ons land
Bovendien, zy liep in elk geval kans zich
m moeilijkheden te brengen, want trok zy
tegen nem party, dan had zy tegen zich oen
xaacbiige organisatie, waarvan bjj de door
«God gegeven leider" is en den steun daar
van kan zy niet missen, evenmin als dien der
Kamerfractie, waarvan hy president is gebleven.
Wilde zy voor dr Kuyper zich verklaren en
trachten hem schoon te wasBchen stel dat
■dit mogelyk ia dan stond tegenover haar een
overgroot deel van het Nederlandache volk dat
niet bevredigt zich gevoelt vóór in dezen het
-volle licht is opgegaan, en recht gedaan.
Daarom in de gegeven omstandigheden was
het voor haar het verstandigst om van het, in
het voorloopig verslag der Tweede Kamer over
drie netelige zaak opgemerkte zich af te maken
.met algemeenheden en op haar hoedo te zjjn
■zich niet bloot to geven.
Als aan iemand zulk een zaakje goed is
toevertrouwd, dan is het zeker wel aan Minister
Heemskerk.
"Wy hadden trouwens ook niet andesB ver
wacht.
Zaken als betrokken by de door de Katoor
gedane vragen moet men «logisch onder
scheiden. En diplomatisch tusschen schui-
vend ziften
Het is eenvoudig een kwestie van handighoid.
Er zyn verschillende bladen die de Eegeering
hierover bard vallen.
Wy allerminst.
Het is toch heel wat verstandiger dr Kuyper
xelven te laten boeten voor zjjn 'eigen fouten
en misslagen.
By ie de man.
En dit is des to betor en te practiscber
omdat nit de dagen van zyn ministeiBohap
nog meer aan het licht komt, dat niet in den
haak hljjkt te zyn.
Wy noemen o. a. zyn bemoeizucht met bet
departement van Buitenlandeche zaken, het
aanleggen en vervolgens verdwynen van een
geheim dossier.
De volkavertegenwoordigng. zoowel de
Tweede als do Eerste Kamer, moet in open
bare zitting hem ter verantwoording roepen.
Wat de groote man doen zal
De Tijd beweert dat dr Kuyper plan
heeft binnenkort te bedanken voor zyn
lidmaatschap der Tweede Kamer.
Het katholieke blad beweert dat hg dat
beelnit reeds aan enkele politieke en ambte
lijke personen heeft meegedeeld.
De «hoogst achtbare zegsman" van hot blad
heet «betrouwbaar en uitmuntend ingelicht."'
Wy zonden anders allicht gaan denken aan
een vnendelyke vingerwyziDg aan het adrei
van den gewezen premer, om zich op deze wyze
uit de moeilijkheid te redden.
Als reden voor zyn heengaan wordt zjjno
toenemende doofheid genoemd.
Motht dit gerucht waarheid bevatten, dan
verwaehton wy toch dat dr. Kuyper niet zal
heengaan vóór hy'' voldoende opheldering heeft
gegeven over de Lintjeszaak en andere hem
voor de voeten geworpen beschuldigingen.
Want doet hjj dït niet, dan erkent bjj schuld.
En dan zal met hen, die hem tot nu toe
trouw bljjven, ook menig tegenstander hot
betreuren dat een dergeljjk eminent man heen
gaat met schande en dat aan een zeldzaam
.groot politiek leven op zulk een oneervolle
wyze een einde wordt gemaakt.
Maar met dit al behoeft daarmee de kwes-
- tic nog niet uit te zyn.
£jDe Kamer kan nog besluiten tot een parle
mentaire enquête, en daarbjj dr Kuyper hooren.
Dat zjj daartoe zou overgaan, ie met het
oog op haar tegenwoordige samenstelling, ecïP"
ter niot denkbaar.
Nu wjj zoo langzamerhand het einde te
ge moet gaan van deze sensatie wekkende
feiten tracht roen weer op eigenaardige wyze
de aandacht af te leiden van den hoofdpersoon.
Muffronw Mathildo Weetmeyer heeft in De
Amsterdammer, de z. g. Groene, een brief
schreven om nog weer eens te beweren dat
mr. Tydeman op onwaardige wyze de bekende
brievon oponbaar maakte.
Aan het slot daarvan sehryft zy
«Indien my dus inzake de publicatie eenig
verwjjt ban treffen, zoo kan het geen ander
zyn, dan dat ik een groote onvoorzichtigheid
heb begaan, door, vertrouwende op het eere
woord en de belofte van mr Tidoman, hom
de bedoelde brieven indertyd ter hand te
stellen.
Elk ander verwyt wilde ik door deze publi
catie ontzenuwen.
Het in de laatste maanden in zeker doel
der Pers te mjjnen aanzien geuite, acht ik
geen weerlegging nooaig.
Ten overvloede voeg ik hieraan toe, dat alleen
ik als eigenares over deze brieven te beschik
ken bad en niemand buiten my aan mr Tide-
man verlof kon geven er publiek gebruik van
te maken."
Mejuffrouw Weslmeyer beweert haar stil-
zwjjgeu te hebben verbroken omdat haar »uit
vertrouwbare bron" ter oore is gekomen, dat
by velen onder hen, ia wier belang zy zich
vroeger bejjverd heeft, de meening heersoht
dat zy de in Juni jl. gepubliceerde, gerucht
makende correspondentie verkocht en mr Ti-
deman volmacht gegeven zoude hebben de
bowusto brieven te publiceeren.
Wat zy echter vertelt, is al lang bekend.
Reeds in Juni is door mr Ttdeman zeiven
meegedeeld hoe by in het bezit dier brieven
is gekomen.
Dit woedt bevestigd door de redactie der Nieuwe
Courant, die hieraan toevoegt van genoemden heer
zelvon vroeger te hebben vernomen, dat hg
de brieven niet onder oonige voorwaarde van
WeBtmeyer, veel min op eerewoord zjjner-
zjjds, in ontvangst heeft genomenhij toonde
redactie het begeleidend schrjj ven van baar
hand (bjj de toezonding der brieven), waarin
evenmin van eenig voorbehoud of reserve sprake
Velen weten trouwens, dat mej. West-
mejor van baar bekendheid en briefwisseling
met dr Kuyper nimmer een geheim heeft ge
maakt.
Hoe het zy, dit alles doet niets af aan het
hoofdfeit, waar het omgaat.
S'
Wy herinnerden hietvoren aan het aanleggen
i vervolgens verdwynen van een geheim
dossier aanBuitenlandscheZaken.
Het Vaderland ontving daaromtrent «van eon
zjjner lezers buiten de Residentie, die met bet
verloop der bedoelde gebeurtenissen mede niet
onbekend is", nog de volgende mododeelingen
De geheimhouding van het dossier, bevat
tende de voor dr Kuyper compromitteerende
inBtractieB en andere stukken, van wolk dos
sier uw artikel van gisteren sprak, bon slechts
met goedvinden der Koningin gelaat worden.
Teneinde dat goedvinden te verkrjjgen, werd
i volgende omstandigheid benut
Toen in 1904 de veelbesproken brief van
den Dnitachen Keizer aangaande de plotse
linge noodwendigheid van versterking onzer
havens den noodigen schrik had te weeg ge
bracht, en van alle kanten op middelen werd
gezonnen om den Minister Melvil van Ljjnden
te doen vervangen, had de referendaris van
het Kabinet der Koningin Van Bylandt het
ongelukom tegenover den gezant Van Heeckeren
woorden te bezigen waaruit deze terecht
of ten onrechte niet andere meende te
kunnen afleiden dun dat 't aan Hare Majesteit
welgevallig zou zyn wanneer hy tot den val
van den Minister Meivil van Lynden zyn mee
werking verleende De gezant achtte zich
verplicht zyn Minister in kennis te stellen van
dien stap. De Minister wendde zich daarop
tot de Koningin. Doch de Koningin ver
klaarde op de meest besliste wys dat zy aan
de uiting van den referendaris van het Knbinet
ten eenenmale vreemd was.
Desniettemin werd de gebeurtenis aange
grepen om do Koningin te overtuigen, dat het
eisch van sfaatsbelung wan eon g hciui dossier
te vormen welke den sluier over dezen zooge-
naaindon compromittcerenden stap van den
referendaris zon werpen. De Koningin ver
leende dnarop haar toestemming.
En ziethet eenige wat in het gehci
dossier terecht kwam, en het eenige wat
daarin terecht komen kon waren de voor
zekeren Minister compromitteerende stukken.
Le tour étail joué.
Het bljjkt dus meer en meer dat onze Haag-
scbe correspondent indertyd goed was inge
licht toen hy zjjne onthullingen ten beste
gif over deze zonderlinge dingen, voorgevallen
tjjdens dr Kuyper premier was.
Hoe de Regeering denkt over de toegezegde
Grondwetsherzieningen overliet
Kiesrecht bljjkt wel uit het volgende,
ontleend aan de Memorie van Antwoord op
het voorloopig verslag der Tweede Kamer over
hoofdstuk I der Stuatsbegrooting.
«De stelling dat, wanneer de wenscholykhoid
eener herziening van het kiesrecht wordt er
kend, deze aan bet tot stand brengen van
sociale hervormingen behoort vooraf te gaan,
is, daargelaten ot zy niet te algemeen is ge
steld, op den tegenwoordigen toestand, naar
het der regeering voorkomt, niet toepasselijk.
Immers de herziening van het kiesrecht is
niet rjjp en vereischt eene moeilijke voorbe
reiding. En het tegenwoordige kiesrecht is
ruim genoeg om de moeBt uiteenloopendo ver
langens on inzichten tot uiting te doen komen
Eisch van het oogenblik is met de wetgeving
voortgang te makeneisch voor de toekomBt
op Grondwetsherziening voorbereid te zyn.
De rogeering ncht voorbarig eene tijdsbepa
ling voor de indiening van eono Grondwets
herziening, speciaal betreffende het kiesrecht
Deze redeneering is reeas herhaaldelijk
weerlegd.
En evenzeer is aangetoond dat het tegen
woordig kiesrecht alles behalve ruim is en
voldoet aan de eischen van den tyd.
Wat baat het echter dit nogmaals te betoo-
gen tegenover een regeering die het blijkbaar
erop toelegt beide gewichtige herzieningen
zoo lang mogelyk uit te stellen.
Over de opdracht, den heer S t a al-
an gedaan om een enquête te houden
naar de gedwongen winkelnering, sehryft De
Vaderlanderbet orgaan der Liberale Unie, het
volgende
In de groote bladen beeft men herhaalde
lijk gepolemiseerd over partjjdige benoemin
gen. Wjj nemen aan, dat elke party, die de
regeeringsmacht in banden heeft, gevaar loopt
le fout te vervallen, dat zy de vrienden
voortrekt. Kan zoo'n partydige benoeming niet
door den bengel, allerminst is dit het geval,
als partijdigheid tot minderwaardigheid wordt.
Een minderwaardige benoeming nu ijjkt ons
do keuze van het gewezen Heldersche Kamer
lid, den heer A. P. Staalman, voor het houden
van oen onderzoek naar de gedwongen win
kelnering. Zal een dergeljjke enquête slagen,
dan dient zy te worden gehouden door een
man, die aller vertrouwen (of althans van
zeer velen) geniet.
Allerminst kan men verwachten, dat een
politiek kameleon als dit oud-Kamerlid de
mededeelingen zal verkrijgen, die hjj behoeft.
Het heele verleden des heeren Staalman is
niet anders dan een collectie van minderwaar
dige middelen om een Kamerzetel te bemach
tigen. Antisemitisme, verdaohtmakmg en ver
guizing der vrijzinnigen in zyn blad De Chris
tendemocraat waren wekelijks schering en in
slag- Poseerde de heer Staalman in 1905 als
calvinistisch democraat, in 1909 w&b hy de-
coalitieman in optima forma.
Dat 't clericale Kabinet uit dankbaarheid
dezen oud-afgevaardigde wensebt tegemoet te
komen, is tot daaraan toe. Dat 't dit doet op
deze wyze, is allerminst te verdedigen Het is
zeker een noviteit, dat bovendien oen derge
ljjke enquête wordt opgedrongen ann éen per
soon.
Bljjkbaar geniet de heer Staalman bjj het
Kabinet-Heemskerk een vertrouwen, dat hij
zeker niet zal hebben bjj hen, die hem de
bijzonderheden van hun bedrjjf zullen hebben
mede te deelen. Er is waarljjk reden te over,
deze benoeming als minderwaardig te qualifi-
ceeren
Dit beamen wy ten volle, maar wjj bljjven
onze meening handhaven dat men hem die
opdracht deed, ten koste van de daarbij be
trokken groote belangen van den werkenden
stand en van de winkeliers, alleen om hem te
vriend te honden en onscbadeljjk temaken.
Zaterdagmiddag is er een beslissing ge
nomen voor het maken van een nooduitgang
in de Concert- en Gehoorzaal alhier, waar
door tegemoet gekomen wordt nan een reeds
lang door velen, ook door ons, geuit verlangen.
Dank zjj de welwillendheid van den heerJ
Smits, den nieuwen bewoner van het huiB in de
Koepoortstraat, om gratis een deel van zjjn
aan 't concertgebouw grenzenden tuin af te
staan, zal nu deze inrichting worden aange
bracht: Vóór het podium, links, zal in het
muurvlak der zaal een deurkozjjn worden aan
gebracht, toegang gevende tot genoemden tuin.
Van deze deur af leidt een noodgang van twee
meter breedte, van de rest van den tuin afge
scheiden door een twee meter hoogen muur,naar
de Verwerjjstraat, een afstand van 25 meter
Men gaat ommddelljjk aan het werk, zoodat
men alleB gereed hoopt te hebben vóór het
eerstvolgend concert san Tot Oejening en
Uitspanning.
Daar er vóór dis deur altjjd ruimte moet
oponbljjven, vervallen daardoor voortaan on
geveer 24 plaatsen
De tegen Dinsdagavond aangokondigde
voorstelling van het Vrije Tooneel in den
8chouwburg alhier kan niet doorgaan,
egens ziekte van den heer Nap de la Mar.
Volgens verklaring van een geneesheer is
het dringend noodig dat hjj wegens een acuut
keellyden ruBt neemt.
Woensdag a. s. zal in do Christelijke
school op de Heerengracht alhier een
bazaar gehouden worden ten bato van de Ver»
eenigmg Barnabas.
Wjj verwjjzen belangstellenden verder naar
de in dit nummer voorkomende, desbetreffende
advertentie.
la de Zaterdagavond in de sociëteit
Jom alhier gehouden algemeene vergade
ring der Vereeniging Kindervoeding te Middel
burg werd het twintigste jaarverslag, dat over
1908 9, uitgebracht.
Daaruit bleek dat van de 224 kinderen, voor
wie voeding was aangevraagd, or 194 werden
aangenomen, 21 voorloopig afgewezen en 9
geheel geweigerd.
Herdacht werd ook de oude Middendorp,
in leven concierge in de Werkmansvereeniging,
voor wien Kindervoeding een troetelkind ge
worden was dat hy van harte liefhad, die het
bestuur al de jaren van het bestaan van de
Vereeniging zoo trouw ter zjjde stond en in
den zomer van 1908 overleed.
Do ontvangsten hobben bedragen f 3224.15,
waaronder f 798.50 bydragen van leden,
f 371 van beganstigere, on f 966.97' bijdragen
Dor eens en buitengewone inkomsten.
De uitgaven beliepen f 2504.79, waaronder
2237.64 aan voedsel.
Er is alzoo een saldo in kas vaD f 719.36,
Den 23 November 1908 werd met de voeding
aangevangen en den 8 April 1909 daarmede
geëindigd. De maaltjjden werden dagelyks
gehouden.
Het geringste aantal dat tegeljjk aan één
maaltyd deelnam waB 142, het hoogste 194
kinderen.
De prys per portie was f 0.12, dus even
hoog als in 1907/8.
Et werden gebruikt 110 maaltjjden met 18.647
portiën, en wel op 19 maaltijden 3143 portiën
erwtensoep met vleeseh, 3350 huspot met
vlee9cb, 3152 havermout en 3313 kool met
vleeseh en op 17 maaltijden 2916 portiën rjjst
en 2773 boonen met Bpek.
Aan het slot van zyn verslag sehryft het
bestuur een woord van opwekking om de Ver
eeniging rjjkeljjk te Bteunen. De levensmidde
len zyn duur, ook de Voreeniging Kindervoe
ding zal dit dezen winter ervaren en zy wil
tooh zoo gaarne do kinderen die het behoeven
voedzaam middagmaal verschaffen. Laat
ieder die voor de zaak voelt trachten in
eigen kring meer sympathie er voor op te
wekken, opdat het aantal contribuoerende
leden vermeerdere en het bestuur minder
bezorgd dan vroeger den winter tegemoet kan
>an.
Mevrouw Sohorer—Plaat, die sedert de op
richting der Vereeniging bestuurslid was ge
weest en dit jaar periodiek moest aftreden, had
verzocht niet meer in aanmerking te komen
voor die betrekking. Zjj werd daarop door de
vergadering tot oerelid van de Vereniging
benoemd op grond van de buitengewone steun
hulp die de Vereeniging steeds van huar
had mogen ondervinden.
Blykons het tweede jaarverslag van de
Zeeutosche Vereeniging tot uitdeeltng van Meeding-
stukken aan inrichtingen, is in het afgeloopcn
jaar het ledental in Middelburg achteruitge
gaan, maar hebben .de buitengemeenten meer
dan vroeger opgebracht.
la het geheel werden 628 stuk s opgebracht,
die, zooals vroeger gemeld werd, uitgedeeld
zyn aan verschillende inrichtingen hier en
elders.
Het bestuur spreekt de hoop nit dat het
door meerdere ontvangsten het volgend jaar
aan meer inrichtingen en arme plattelands
gemeenten zal kunnen geven.
s*
In een Donderdng gehouden vergadonng
van De ooruit alhier is, volgens de Baanbr.,
op voorstel van het bestuur besloten tot den
bouw eener nieuwe bakberjj met bjjbehoorende
lokaliteiten, benevens twee bovenwoningen
Daarvoor zyn aangekocht twee peroeelen in do
'Nederstraat, waarvan éen reeds wordt afge
broken, daar dit onbewoonbaar was verklaard.
De bakkery zal daardoor een gevelbreedte
krjjgen van 14 M. De bouw is opgedragen aan
de firma Van Loo en Dubois. Hot geheel moet
in 5 maanden klaar zyn om in gebruik te
worden genomen.
Zaterdagmiddag speelden op het terrein
achter de Meelfabri ek a 1 h i o r De Moischen II
en H. B. A beiden van hier. De Mosschen
wonnen met 2—1- Mot raat waa do stand 10.
Zondagmiddag speelde Olympia I op het
terrein aan den Seisweg alhier een com
petitie wodstrjjd tegen Zeelandia I. Eerstge
noemd elftal won met 5 1. Tjjdens de rust
was de stand 0—4.
Te Vlissingen had op het terrein aan
het Midden Reduit een wedstrjjd ploats tusschen
E At. AI. I van daar on Vetocitas III van
Breda. De VlissingerB wonnen met 3—2;
rust 2—2.
Te G o e b speelden dien dag Zeelandia I van
daar on Zeelandia II van Middelburgde wed
stryd eindigde in gelijk spel3—3. Tydens
de rust was de stand 21 in het voordeel van
de Middelburgers
Bij het van wege de Staatsspoorwegen
gehouden examen voor hoofdconducteur heeft
o a. aan de eischen voldaan de condncteur-
pakmccster J. J. Oosterhuis te Vlissin
gen.
Op de pluimveetentoonstelling, vanwege
de Utrechtsche Pluimveeclub te Utrecht gehou
den, behaalde de heer J. W. Willomse te
Vrouwepoldor een eersten prys voor don
mooisten toom zwart Orpington.
Door het Bestuur van den polder Oud-
Noordbeveland is de heer A. Janse te C o 1 jj n s-
plaat benoemd tot dageljjksch opzichter oy
de eerstdaags uit te voeren werken aan
Wanteskuip.
- Zaterdag jl. hield de Werkliedon-ver-
eeniging Hulp in nood te Wiesenkerke
een buitengewone vergadering
De voorzitter, J. Kramer Bz., die vjjf jaar
deze functie had vervuld, zag zich genoodzaakt
wegens vertrek de leiding neer te leggen.
De vergadering was bijeengeroepen om in
i vacature te voorzien. De leden waron, zoo
sehryft men oub verder, maar zwakjes opge
komen: 25 van de 55. Na eenige inleidende
besprekingen word met bjjna algemeenestem
men Ab. de Moor lz tot voorzitter gekozen.
Deze nam de benoeming aan en ontving daarop
den gelukwensch van den afgetreden collega,
die daarna aan de leden en zyn medebestuur
ders dank zei voor hetgeen allen gedaan had
den om zyn bemoeiingen te veraangenamen.
De penningmeester I. M. v. Heide, sprak
den heengaanden voorzitter eon woord van
dank en afscheid toe. waarmee de aanwezigen
instemden.
Op verzoek van den voorzitter werd door
don secretaris van bet .Vuto-departement do
aansluiting van de Vereeniging als vereeni-
gingBlid van de Maatschnppy ter sprake ge
bracht en toegelicht. Of de gowenschte aan
sluiting mogelyk zal zyn met het oog op do
'erBpreide deelen van het Noord-Bevelandsche
departement, zal bjj de Vereeniging nog een
punt van overweging uitmaken.
Te Stavenisse stond Zaterdagmid-
eon stroomjjt, bevattende ongeveer 1600
sen stroo en loebehoorende aan don heer
M. C. St. aldaar, plotseling in vollen brand.
Gelukkig, dat de hevige wind in andere
richting woei, went andere zonden kerk en
school en eenige woningen, die er vlak bjj
stonden, groot gevaar geloopen hebben.
De brandspuit heeft nog water gegeven-
Natnurlyk is alles verbrand.
Men vermoedt, dat kinderen in de buurt
m de mjjt een pypje aangestoken hebben.