MIDDELBURGSCilE COIKWT. 152' Jaargang 190». Zaterdag 30 October. Middeibnrg 29 October. Benoemingen enz. Bit Stats en Provincie. LETTEREN BTKUNST. H°. 256 Prij» Voze courant verschijnt degelijks, net uitsondering van Zon- en Feestdagen, por kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor al Je plaatsen in Nederland franco pp. f S. Afzonderlijke nummers kosten 6 cent. Adv'ertentiën bp abonnement op voordeebge*voorwaarden. Prospectt 8Hi?n daarvan zyn aan bet bureau te bekomen. Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór óón unr aan hot bureau bezorgd zjjn. AdvertentiënSO cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 rogola f 1.50elko regel meer SO cent. Reclame* 40 cent per regel. Groote letter» naar de plaats, die zij innemen. Tot do plaatsing van advertentiën on reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend» Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia gerechtigd bot Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA MAR Aem N.Z. Voorburgwal 306, Amsterdam. TWBBDB KAMER. Lintj eszaak. Bjj de algejneene beschouwingen over de Staatsbegroting zjjn natuurljjk hooi wat op merkingen gemaakt over de algemeono politiek en de verkiezingen. Zjj bevatten weinig of geen nieuws. Belangwekkender zgn de gedachtenwisso- lingen, in alle afdeelingen gevoerd ter zake van de in 1903 aan den heer R. Lehmann verleende decoratie en hetgeen omtrent deze zaak bekend werd. Vele leden waren van oordeel, dat het voorgevallene van dien aard is, dat de Kamer zich aan eeno bespreking daarvan niet mag onttrekken Terwjjl tot dusver ons land zich onderscheidde door de zuiverheid zguer politieke zeden en nimmer gebleken is'van het geven van ridderorden in verband met politieke verkiezingen, haddon dezo leden den indruk gekregen, dat door de wjjze, waarop ten deze door den toenmaligen Minister van Binnenlandscho Zaken gehandeld is, de goede naam der Regeering niet zonder reden in binnen- en buitenland in opspraak is gebracht- Na eene uiteenzetting der bekende kwestie wareh sommige leden van oordeel, dat de hierboven- aangestipte feiten, in onderling verband beschouwd, voldoende vermoedens opleveren om daaruit het bewjjs te pntten, dat het ontkende verband wel degeljjk bestond. Anderen gingen niet zoover, maar achtten tooh verschaffing van meer licht omtrent deze zaak noodig. Eenige leden waren van oordeel, dat, indien geen voldoend licht omtrent deze zaak ver kregen wordt door nadere inlichtingen van den heer Kuyper of door een door do tegen woordige Regeering in te stellen onderzoek, er termen zgn dienaangaande eene parlementaire enquête in te stellen. In verband met het leit werden van de regeoring verschillende inlichtingen gevraagd. Het spreekt van zelf, dat het tegenwoordige Kabinet niet verantwoordelijk is voor eene in 1903 verleende decoratie, maar inen vertrouwde, dat de Regeoring de Kamer zal willen inlich ten omtrent de wgze, waarop ten aanzien van het verleenen van decoraties in het nlgemeen gehandeld pleegt te worden en van wat naar haar weten bjj het verleenen van bedoelde decoratie is geschied. Ook wenschte men, dat sg haar oordeel zou uitspreken over de vragen van politiek beleid, waartoe het gebeurde aan leiding gesft. Men herinnerde hierbjj, dat de Minister van Financiën zich in 1868 bereid verklaarde inlichtingen te verstrekken om trent de redenen, waarom de uitgaven voor decoraties onder het bewind zjjns ambtsvoor gangers het daarvoor toegestane crediet had den overschreden en dat het Ministerie-Röell in 1894 aan de Eerste Kamer stukken over legde, waaruit bleek, welke motieven het vorige Kabinet ertoe hadden geleid, ontbin ding der Kamer raadzaam te achten. De inlichtingen, welke gevraagd werden, waren de volgende: lo. Welke zgn de regels, welke bg 't ver leenen van decoraties aan ingezetenen plegen gevolgd te worden Van welke autoriteiten worden daarbjj informaties gevraagd Is bg de decoratie van den heer R. Lehmann de gebruikelijke weg gevolgd Gaarne zon men de ter zake daarvan uitgebrachte ambtelijke adviezen aan de Kamer overgelegd zien. 2o. Welke regels gelden ten aanzien van de vraag, tot hot ressort van welken minister de veordracht tot toekenning eener decoratie behoort 3o. Komt het meer voor en acht de Regeering het oorbaar, dat door een Minister de weg wordt aangewezen, door het volgen waarvan iemand aanspraak zal kunnen maken op eeno ridderorde 4o. Acht de Regeoring het in overeenstem ming met goede politieke zeden, dat een Minister geld aanneemt voor eene partijkas en ep de in de verklaringen van dr Kuyper vermelde wgze over Regeeringsaangelegenheden correspondentie voert met iemand, die geenerlei officieele positie bezit? 5o, In verhand met de verklaring van dr. Knjper, dat de heer E. A. Lehmann niet op eene lyst betreffende het verleenen van deco raties kon geplaatst zgn, omdat zoodanige lgst door het Kabinet, dat aftrad, niet »geat- resteerd" was, werd verder de vraag gesteld, of vóór dat aftreden eene voorloopige lijst werd opgemaakt en zoo ja, of de nnam van genoomden persoon daarop voorkwam. Verscheidene leden verklaarden, dat hun vertrouwen in dr. Knyper door deze zaak niet geschokt was. Verscheidene anderen gaven te kennen zjjne houding niet in alle opziohten te verdedigen en niet te willen beweren, dat by tea deze. in allen deele met den noodigen tact en voor zichtigheid had gehandeld, maar zjj meenden' dat dit voor de hoofdzaak, waarop het aan komt, namelgk voor de vraag, of er verband bestaat tusBchen het verleenen der decoratie en het aannemen van geld voor verkiezings doeleinden, niet afdoet. Algemeen was men dezerzgds van oordeel, dat de uitdrukkelijke verklaring van dr. Kuyper, dat zoodanig verband niet bestaat, geloofd behoort te worden, totdat bet tegen deel is gebleken. Dat het bewjjs van het tegendeel uit zjjne verklaringen afgeloid zou kunnen worden, werd dezerzgds ontkend. Do inhoud dier verklaringen had den indruk gegeven, dat hg zich van geene schuld be wust is. Bg kon. besluit is benoemd tot rechter in de arrond. reoht- bank te Assen jhr mr D. J. den Beer Portu- gael, thans subst.-officier van justitie bjj de arrond.-rechtbank te Heerenveen zgn benoemd tot snbat.ioffioier van justitie bg de arrond.-rechtbank te Amsterdam mr R. del Campo, genaamd Camp, thans ambtenaar van het O. M. by de kantongerechten in het arrond. 's-GravenhageMaastricht mr A. J. A. A. baron van Heemstra, thans ambtenaar van het O. M. bjj do kantongerechten in het arrond. Roermond, ter standplaats RoermondGronin gen mr J. W. A. M. baron van LnmBweorde, thans subst.-officier van justitie bjj de arrond. rechtbank te WinschotenWinschoten mr A. baron van Harinxma thee Slooton, thans amb tenaar van het O. M bij de kantongerechten in het arrond. Leeuwarden, ter standplaats Leeuwarden is eervol ontlag nit den zeedienst verleend onder toekenning van pensioenaan den in specteur van administratie M. C. de Jong, wegens langdurigen dienst, en aan den officier van administratie lste kl. Z. J. van der Yogte wegens ongeschiktheid voer de verdere waar neming van den militairen dienst ten gevolge van lichaamsgebreken. De gewone audiëntie van den Minister°van Justitie zal Maandag 1 November as. niet plaats heoben. Do gouvernements-koffieoogst op Java wordt voor dit jaar thans geraamd op 34.000 pikols. Bg de voorstelling, Dinsdag 9 Nov. door Het Tooneel, directie Willem Royaards, in den Schonwburg te Middelburg te geven, zal worden opgevoerd Mevrouw Warrens Bedrijf, het bekende, succesvolle stnk van Bern Shaw, vertaald door mevrouw J. A- SimonsMees. Behalve de heer Royaards zelf treden daarin op de dameB Phil van KerckhovenJonkerB en Caroline van Dommelen, benevens de heeren Joh. Brandenburg, Jan Musch en Louis Chrispyn Jr. Dit Br uiniese meldt men ona dat zich daar een geval van kinderverlamming heeft voorgedaan. Een kindje van vjjf maan den is er door aangetast en aan de rechterzijde geheel verlamd. Ook te Camperland kwam, zoo zegt men, een dergeljjk geval voor. Nu we hiervan gewag maken, dienen wjj ook mee te deelen dat zich te Middelburg dezelfde ziekte voordeed bjj een jongetje van 14 maanden. Wjj voegen daarbg echter deze opmerking dat die mededeelingen geen ongerustheid be hoeven te wekkon, daar zjj slechts enkele alleen staande gevallen betreft. Het is volstrekt geen nieuwe, geen onbe- konde ziekte. Maar wel is het een onbekend verschijnsel dat, zooals in Leiden, de ziekte epidemisch voorkomt, wat tot heden nog nergens het geval is geweest. En daarom wekt dit in 't bijzonder belangstelling bg h.h. me dici die daarnaar een onderzoek instellen. Donderdagavond jl. trad in het '■chutters- hof voor een kleine honderd personen op de heer S. K. Bakker, predikant te Zwolle, met het onderwerp»Waarom geheelonthouding en geen matigheid." De vergadering was zoo meldt men ons belegd door de afd. Middelburg van de Neder- landsche Vereeniging lol afschaffing van Alcohol houdende Dranken en werd geleid door den voorzitter, den heer P. K. Peerlkamp. De heer Bakker begon zgn rede met te spreken over het leed, dat in de maatschappij geleden wordt, vooral over het leed, dat niet behoefde te bestaan. Even, in groote ljjnen teokonde bjj het ont zettende alcoholleed en vBroordeeldo scherp hot standpunt van hen, die doen alBof deze ellende van hunne naasten hun niet aangaat. Hierna kwam de spreker tot de beantwoor ding der vraag: >Wnt is de beste wjjzo om de alcoholellendo te bestrijden?" Achtereenvolgens ging hg de verschillende systemen van drankbestrijding na, eerst de oude af'Bchaffingsbeweging, die uit den tjjd is, en als beweging niet meer bestaat. Daarna sprak de heer Bakker over de matig- heidsbeweging, waarvan de oprichting van don Volksbond de uiting is. Spreker waardeerde den ernst en de toewjj- ding van de voormannen dezer beweging, maar noemde het uitgangspunt van deze drankbe strijders een groote fout. Zy toch, zoi sprekor, gaan uit van do gedachte, dat wanneer de mensch wil, hjj ook kan. Daartegenover stelde hg de waarheid, dat niet ieder menecb de kracht heeft om zgn wil om te zetten in een daad, dat niet ieder mensch matig kan zgn, vooral niet tegenover den nlcBhol. Met eon aardig voorbeeld illustreerde spre ker zgn meening, dat de verdedigers der ma tigheid door de praktjjk vau 't leven vaak worden gedrongen tot de erkenning, dat de weg der geheel onthouding toch de veiligste is. De oorzakon van de drankellende nagaande, noemde dé hoer Bakker naast vele, b.v. ar moede, treurige levensomstandigheden enz. als do groote oorzaakde drinkgewoonte. Daardoor, zei hg, door deze maatschappelijke drinkgewoonte wordt uit de aanhangers der matigheidsleer het leger van dronkaards ge- reernteerd, daardoor vallen de zwakken, de talloos velen, wier wil niet sterk genoeg is, om staande te bljjven. En de schuld, de groote schuld van den val van zoovelen, niet slechter dan hunne matige broeders, alleen maar zwakker drukt op hen, die meehelpen om de drinkgewoonten in stand te houden. Daarom riep spreker allen, die meenden, dat zg voor dit leed niet mede verantwoor delijk konden zgn, op om met die gowoonte te breken. Wjj richten ons, zei spreker, tot a'len, van welke politieke overtuiging, van welke maat schappelijke positie ze ook mogen zjjn, omdat wjj allen in dezen strjjd samen kunnen gaan uit kracht van onze levensbeginselen, tot ouden en jongen, mannen en vrouwen, tot de vronwen niet in de laatste plaats, omdat juist zg een machtigen invloed ten goede kunnen oefenen. Op geestige wgze critiBeerde spreker de be zwaren, die van verschillende zgden tegen de onthouding worden te berde gebracht, en trachtte het ongegronde dezer bezwaren aan te toonen. Do onverdeelde aandacht van het geheele publiek en het applaus aan 't slot gaven het best den indruk weer, dien deze keurige en logisch gedachte rede op de aanwezigen had gemaakt. Van de uitnoodiging tot debat werd dooi niemand gebruik gemaakt. De voorzitter sloot de vergadering met een kort woord, waarin bg hen, die de noodzake lijkheid erkennen eener krachtige drankbe strijding, opwekte om voortaan mee te strjjden in de rjjen der geheel onthouders. Uit Vlissingen. Tot roeiers bjj het Belgisch loodswezen aldaar zgn benoemdde eloeproeier van den loodsdienst te Neazen E. A. Verschelde en de matroos der mailbooten te Ostende P. J. Verburgh. De arbeider J. S. van Serooakerke, die Londerdagmiddag met een met pulp be laden wagen van Middelburg kwam, wildo van zgn wagen gaan toen het paard door reed. Door de gladheid gleed hg met den voet van don draaiboom met het gevolg dat hg onder den wagen viel. Een der wielen roed hem over de vingers en kwam nog in aanraking met het hoofd. Hand en hoofd waren ernBtig verwond. Natunrljjk werd zoo spoedig mogelgk geneeskundige hulp verleend. Men meldt uit Zeeland aan de N, R, Crt. In de laatste jaren werden in de Wester- Schelde alleen oesters gekweekt in het Axel- sche gat voor de Loozepolder, maar ook daar schjjnt de eultuurwaArde door verzanding van het terrein steeds achteruit te gaan. Talrjjke proefnemingen elders in de Schelde, 3ls vóór den Tsabehapolder in den Braakman, bg den Zuidnol van Borsselen en beoosten het Kanaal van Hansweert, gaven evenveel teleurstellin gen; zelfs werden putten voor de oesterkwee- korjj op het schor voor den An^elinopolder op geruimd en hot materieel verkocht: ook el ders aldaar werd het bedrjjf gestaakt, zoodat men mocht verwachten, dat do Wester-Sohelde binnenkort geheel voor dat bedrjjf zou verla ten worden. De moed wordt echter niet spoe dig opgegeven, want thans is door belangheb benden aan den Minister van Financiën weder gevraagd om een gedeelte van het terrein voor den Kleinen Sfe.'/enpolder in den Brakman in gebruik te nemen voor oesterterein, daar men, evenals voor den bovengenoemden Loozepolder, weer zal beproeven oesters te vetten in de kreken in de omgeving van bedoelde schorren, Terwjjl Woensdagmiddag te Stoppel- d jj k do knecht en de zoon van den landbou wer V. B. in de schuur aan hot »vorken" van veevoo'or waren, lichtte de knecht zgn riek op, terwgl de zoon juist bukte, waardoor doze laatste met het w. rktuig zoodanig in het oog werd getroffen, dat men dadeljjk naar St. Ni- colaas reed om een oogarts te raadplegen. Zooals onlangs gemeld is, zoude te Oostburg het groote deel dermelkvorkoo- pers overgaan tot verhooging van den prjjs per liter. Of nu de verkoopers onderling niet vorder overeengekomen zgn, dan wel of de meerder heid vreest dat de handelaren, die tegen den ouden prys van 8 ct per liter bljjven verkoo- pon, voortaan de meeste klanten zullen trek ken, is niet bekend. In ieder geval is den ul- nomers aangezegd dat de prjjs van 8 eent onveranderd zal bljjven. lntusscben circuleert in de gemeente een adres waarbjj aan het gemeentebestuur zal worden verzocht van gemeentewege de melk op vetgehalte te doen contröleeren. Deze controle blgft in elk geval gewenscht, ook al komt er ook geen prjjsverhooging. In de Woensdag avond te Aarden- burg gehouden raadszitting, door alle leden en een 25tal personen bjjgewoond, werd een verzoek van bewoners van Draaibrug om nog drie lantarens in banden gesteld van Burg. on Weth. om bericht. Mejuffrouw J. van de Plaasche werd aange steld tot onderwijzeres bg het berhalingB- onderwge. De gemeentebegrooting voor 1910 werd voorloopig vastgesteld op f 20.733.2o', mot een post voor onvoorziene uitgaven van f679 88'. Met 5 tegen 2 stemmen, die der beide wet houders, werd besloten geen opeenten te heffen op het personeel en met 6 togen 1 stem om hot tekort te dekken door vermeer dering van boomverkoop. ONDERWIJS. Op de voordracht voor hoofd der openbare school te Brouwershaven zgn geplaatst de heeren J. G. C. de Groot, Apeldoorn, D. K. Bakker, Sappemeer, en P. I. van der Weele Poortvliet. - *Bg kon. besluit ïb voor het tgdvak van 1 November 1909 tot en met 31 Augustus 1910, benoemd tot leeranr aan de R. H. B. S. te Z i e r i k z e e, A. Verhage, aldaar. Met ingang van 1 November s, s. is de heer P. van Tiel te Breskens benoemd tot assistent van professor Van der Kloes te Delft. Hjj zal als opzichter te Breskens worden opgevolgd door den rgksopzichter J. P. de Ruiter, thana te IJmuiden. Boven en behalve de bjjdrage, bedoeld bg art. 48 tot regeling van het lager onderwjjs, zgn aan de navolgende gemeenten in Zee land subsidies toegekend Koewacht f 2130; Krabbendjjke f 1750; Veere f 500 en Zuid- dorpe f 1285. Donderdag avond is in St. Joris alhier gehouden de jaarvergadering van de Ver- eeniging Voor de Kunst. Blijkens het daar uitgebrachte jaarverslag bedroeg het leden tal aan het eind van 't vorig vereenigingsjaar 178 gewone leden, 22 buitengewone leden en 15 begunstigers. In den loop van het jaar verloor de Vereeniging door vertrek of bedanking 11 gewone leden en 3 buitenge wone ledendaarentegen traden weer toe 18 gewone ledpn, zoodat het nieuwe jaar begonnen werd met 185 gewone leden, 19 buitengewone leden en 15 begunstigers. De tentoonstellingen werden bezocht die van Oost en West door 342 personen, dio van de Gooische Club De Tien door 219, die van Van Iloytema door 193, en die van an tieke meubelen door 577 personen. Het be zoek is in aantal steeds stijgend. Het totaal aantal bezoekers was in 1906/7 744. in 1907/8 1145 en in 1908/9 1331. De vermeer dering is voornamelijk te zoeken bij die a 2Vs cent. Het bezoek van leden verflauwde cenigszins- De rekening van den penningmeester sloot met een voordeelig saldo van f273,30. De periodiek aftredende bestuursleden, de dames M. van Benthem Jutting en mevrouw E. C. Berdenis van Berlekom en de heer A. L. J. Goethals werden herkozen; in de plaats van mevr. Heyse-Tak, die bedankt had. werd gekozen mevr. Evers-Keg. De door het bestuur voorgestelde wijziging der statuten werd aangenomen, ener werd be sloten daarop koninklijke goedkeuring te vragen. Voorls kan nog worden meegedeeld, dat de Vereeniging van 714 November oen ten toonstelling zal houden van schilderijen va» A. L. Koster, A. H. Koning en C. Brei- tenstein, en dat 16 December de tentoon stelling van kant zal worden geopend. initio Gezelle. Donderdagavond had in de zaal in de BogardBtraat alhier de eerste van de dezen winter aldaar te houden winterlezingen plaats. Als spreker trad op dr L. H. Wngenaar van hier, die tot onderwerp had Quido Gezelle. In den jare 1830, zoo ving spreker zjjn causerie aan, toen alles in België in beroering was, woonde even buiten Brugge de familie Gezellede vader, een vredig mensch, een man met een gezonden zin, een fijn opmerker, die in alles God zag, de moeder, een vrome Christin, en die beiden een big arbeidzaam leven leidden. Onder hun kroost was Gotlief, of Guido, die do fijn begaafde dichter is geworden, dien spieker lief heelt. Na deze korte inleiding schetóte de heer Wagenaar voor zgn gehoor m breede trekken Gezelle als dichter bg Gods genade, als zoon van Vlaanderen, als priester der Roomsohe kerk en als kind voor God. KI008 noemde eens Guido Gezelle, een oor spronkelijk dichter, bjj welke uitspraak spreker zich geheel aansloot. In eiken dichter leeft Ju natuur, zoo ook bg Gezelle. Bg vertolkte de indrukken, die bjj ontviDg in wonderschoons woordmuziek. Klaie natuur en voltooide kunst in zjjn gedichten zijn het kenmerk van dezen meester. In al zgn gedichten straalt door zgn eigen schoonheidsontroering, die natrilt in elke dichtersziel. De heer Wagenaar deed voorlezing van eenige gedichtjes, waarin Gezelle zegt wat hg voelt bjj het zienzoo in Ken bonke kersen kind, en van hot schoone gedicht, O, het ruischen van het ranke riet, waarin do dichter uitzingt wie by is. Gezelle, die de groote vooiiooper i» geweest van de dichters van het jaar 1880, kan in zjjn werken beschouwd worden als een leerling van Bilderdjjk Tusschen beide bestaat veol overeenkomst; een verschil ia echter dat Bil- derdgk zich als groot rethoricgn deed kennen, terwgl Gezelle zich van rethoricn geheel speen de, Hg kan gerekend worden tot de moderne dichtere; bjj toch gaf in zgn werken realiteit gezien met een dichtersoog. Als voorbeeld werd aangehaald het lied van de nachtegaal Waar zit die kleine zanger, die ik hoor en kan en zelden zie. Alles wat Gezelle zag, behield in zgn werken de eigen gestalte. In zgn persoon vertoonde Gezelle veel over eenkomst met Da CoBta die, evenals hjj, in groote beweging was, wanneer de dichtergeest vaardig over hem werd. Een tjjd lang was hg politiek-polemist maar dit bezorgde hem, zooals zoo dikwjjls, veel on aangenaamheden, wat hem weder zgn troost deed zoeken bg zgn lied. Na nog uiteengezet te hebben hoe Gezelle genoemd mag worden den eersten Nederland- schen dichter van den nienwen tjjd, teekende de heer WageDaar hem als den zoon van Vlaanderen. In Gezelle's jeugd reeds was het Vlaamsch in minachting. Hg, die een groot vriend was van de Vlamingen, deed reeds ih 1858 door de uitgave van een bundel Vlaamsche gedichten van zgn groote liefde voor de Vlaamsche taal bljjkon. Hg ia het geweeBt, zegt prof. Hugo Verriest, die de Vlaameche taal be schaafd heeft. Het gevolg van de uitgiite van bovenge noemden bundel was evenwel dat Gezelle, die roedB op jeugdigen leeftjjd als professor ver bonden waB aan bet seminarie te RouFselaere afgezet werd, wgl hg z. g. niet paste in het verband. Deze afzetting heett den diehter zeer aangegrepen, alle levenslost scheen ge- blusoht, de dichtersziel was gestorven. Eerst 30 jaren na zgn ontslag kwam hot dichtersbart weder te voorschijn. Een jaar na dien, in 1886, wachtten hem verscheidene eer volle onderscheidingen, werd hjj o. a. benoemd tot lid van de Vlaamsche Academie. En toen hjj op 3 November 1899 was heen gegaan, toen herinnerde men zich wat een groot man men in hem had verloten, werd hem een plechtige uitvaart gegeven en treurde men allerwoge. Nn de pauze beschouwde de heer TVagennar

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1