MIDDELBURU.SCIIE COURANT.
I". 251
152- Jaargang.
1909.
Maandag
25 October.
Middeliinrg 23 Octoiier.
Zeeiiwsche Omtrekken.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
jfYijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland iranco pp. f 1.
Alzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Adv'ertentiën b\j aboïncment op voordeelige voorwaarden.
Prospectrasen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één nar
aan bot bureau bezorgd zjjn.
Adverteulién30 cent per regel. Bij abonnement voel lager, Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van l7 regels f 1.60elke regel meer
30 coat Boclaqjos 40 cent per regel. Groote letter» naar de plaats, die rij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en roolames, met afkomstig uit Zoo land, betreffend-
Handel, Njjvarheid on Goldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR As., N.K. Voorburgwal 388. Amsterdam
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Bij al hetgeeu wij reeds vóór do eerste
stemming schreven ten voordeele van den
heer C. B o u d e w ij u b e wenscheu wij er
in het bjjzondor nog op to wijzen dat hij
niet' alleen om de beginsolen, welke hjj is
toegedaan, de voorkeur verdient, maar dat
hij ook op den tegencandidaat nog dit
voor heeft dat hij uitstekend op de hoogto
is van Middolbnrgsohe toestanden, zoowel
op indn8trieel als op ander gebied.
Aan vermeerdering van rechtsgeleerde
voorlichting is in don Raad niet zoozeer
behoefte; wel aan voorlichting op indus
trieel gebied, op dat van het praotisohe
maatschappelijke leven.
En óm die te verleenen, is do heer C.
Boudewijnse do geschikte persoon.
Als secretaris van het departement der
Maatschappij van Nijverheid toonde hij
een buitengewonen ijver en toewijdingin
de Kamer van Koophandel en Fabrieken
deed hjj in den korten tijd, waarin hij
danrin zitting had, zich kennen als eon
werkzaam lid dat van de vraagstukken van
den dag goed op de hoogte is.
Het zou daarom voor onze gemeente
een voorrecht zijn wanneer hij tot lid van
den raad werd gekozen.
Den kiezers in het derde district zij
daarom aanbevolen Dinsdag a. hun stem
uit te brengen op den heer
C. BOUDEWIJNSE.
De stembus is dien dag van 's morgenB
a-ht tot 'e Damiddags vijf uren geopend.
Als Woonsdag in den raad van Middelburg
de begrooting voor 1910 tor tafel komt,
za! daarbij behandeld wordeu een adres
waarop wij de bijzondere aandacht der
vroede mannen willen vestigen.
Wij bedoelen het verzoek der Middel
burgsehe Politieagenten-Vereeniging Luctor
et Emergo om verhooging van sa
laris voor de agoufceu van poli
tie in onze gemeente.
Wellicht is het overbodig daarop te wijzen
en zijnde raadsleden, na lezing van de memorie
van toelichting op dit adres, reeds overtuigd
van de billijkheid vau dat verzoek, maar
allicht zijn er onder hen, die nog weifelen.
En de aandrang onzerzijds kan dan
wellicht zijn nut hebben uu de burge
meester, het hoofd van do politie, en de
commissaris om voor hen wellicht overwe
gende redenen, die zij echter uog verzwijgen,
geen reden vinden om het &£res te stounen.
Het is wel jammer dat zij den raad niet
in kennis stellen van de motieven, waarom
zij dit nalatonalleen weten wij nu uit
•de pas verschenen stukken voor den raad
dat naar hunne mecning vevhooging van
salaris ditmaal onnoodig is, omdat ver
leden jaar een nieuwe regeling is gemaakt.
Die meening onderschrijft de commissie
van financiëD.
Is dit het eenige motief?
Daartegen valt, dunkt ons, aan te voeren
dat de kwestie eenvoudig wordt beheerscht
door de groote vraag of de destijds ge
maakte regoling al of niet voldoende is
en op grond daarvan een algemeene ver-
hooging van salaris kan geweigerd worden.
En wij beantwoorden die vraag beslist
ontkennend.
In het adres toch wordt duidelijk uiteen
gezet dat do behoefte van een gezin van
vijf personen, man, vrouw eu drie kinderen
per week f 15.60 bedraagten dat do
tegenwoordige salarieregeliog daaraan niet
voldoet.
Deze bedraagt voor:
een hoofdagent van politieuiinum-jaar-
wedde f 650, maximum-jaarwedde na 6 jaar,
met twee driejaarlijkscho verhoogingen van
f 25, f 700, of respectievelijk per week
f 12.50, f 12.98 en f 13.46;
een agent van politie 2e klasseminimum
f* 600, maximum, na drie jaar, f 625 of
respectievelijk per week f 11.53 en f 12.01en
een agent van politie 3e klasse minimum
f 550, maximum na zes jaar, met twee
driejaarlijkscho verhoogingen van.^ f 20,
f 590, of respectievelijk per week f 10.575,
f 10.96 on f 11.24s.
Die cijfers spreken duidelijk ten gunste
van het verzoek, vooral wanneer wij hier
laten volgen een gespecificeerde opgaaf van
de wekelijksche behoefte woninghuur f2.25,
brood f 2,10, aardappelen f 1.10, vleesch
en vet (of spek) f 1.35, molk f 0 90, boter
(margarine)" f 0.56, groenten f 0.70, koffie
en thee f 0.60, kaas f 0.40, suiker f 0.47.
brandstollen en verlichting f 1.40, wasch-
benoodighedon, voor eigen wasob, f 0.35»
kleeding, onderhoad inbegrepen, f 1.50,
schoeisel f 0.55, fondsen f 0.12, belastingou
f 0.25, weduwen- en weezeDfonds f 0.28,
schoolgeld f 0.12, diverse kleine benoodigd-
heden f 0.5O.
Die opgaaf, tot een totaal van f 16.50,
is waarlijk niet te hoog genomen.
Nu weten wij wel dat niet ieder agent
drie kinderen heeft, maar gemiddeld mag
men dit toch wol aannemen
En dan is hierbij nog niots gerekend
voor kwade dagen, voor verstorkendo mid
delen en andere noodzakelijke uitgaven bij
ziekte, voor tegenslag enz.
Voeg daarbij dat eon agent, die's nachts
dienst heeft, zelf zijn eigen koffie moet
betalen, wat houdordmaal terugkomt, dan
is ook dat een uitgaaf die hom bezwaren
oet.
Daartegenover staat slechts een fooi van
f 5 met kermis
Geen wonder dat sommige agenteu niet
do behoefte van hun gezin kunnen voor
in en dit op andore wijze trachten te
doen, wat hun echter alleB behalve gemak
kelijk valt. Burg. ou Weth. deelon zelfs mee
dat er drie gezinnen ziju die den vorigon
winter met erwtenlezen hunne inkomsten
trachtten te vermeerderen.
Dat was toch waarlijk geen gezonde toe
stand.
En een herhaling hiervan dient voorko
men te worden.
Nu mogen zij toen een weekloon met
emolumenten genoten hebben vim respec
tievelijk f 14, f 13 en f 12.65; dit voldeed
nog nier aan de behoefte, die er volgens
vorenstaande berekening bestaat.
Zelfs al zjjn die weekloonen thans, ten
gevolge van meerdere dienstjaren, hooger
dan in 1908, toch bereiken zij nog niet het
bedrag dat daarvoor noodig is.
Toreoht wordt in het adres opgemerkt
dat het verwel'von van bijverdiensten vaak
schaadt aan het prestige van een agent
omdat zulk een persoon financieel onaf
hankelijk moet zijn en niet mag afhan
gen van .le gunsten van hot publiek.
Waarlijk do betrekking van agent van
politie is niet benijdenswaardignog onlangs
ondervond dit in onze stad een hunner, toon
iu do Langcvielo een kwaadwillige
vermaande, waarna bij een pak slaag opliep
En zulk een geval staat niet op zich zelf.
Wat hun dienst betreft, de agenten heb
ben 245 dagen dagdienst van 14 uur por
te zamen dus 3430eu 120 nacht
diensten van 10 uur por nacht, gezamen
lijk 1200 uren.
Daartegenover mag wel een behoorlijk
loon staan en als wij dit hier vergelijken
met dat van andere plaatsen, dan komt
Middelburg in dezen ton achter.
In Zaandam, bv. een gemeente iets grootor
in zielental dan Middelburg zij had in
1908 24000 inwoners bedraagt het
salaris van brigadier f 17tot f 19, van hoofd
agent €15 tot f17 en van de agonten f 13
tot f 15 per week, uilen met vier tweojaar-
lijksche vorhoogingon.
Wij hebben thans het voorrecht in onze
stad oen corps over het geheel flinke
politie-agenten te bezitten, onder zeer goede
leiding, een corps dat voldoet aan de be
hoefte.
Yoor uitbroiding daarvan is, meenen wij,
geen reden.
Laat de gemeente dat corps echter goed
botalon zoo dat de leden er van bu oci-
lijko taak met opgowoktheid kunnen vol
brengen.
Daardoor zal ook bet gchnllc van het
corps op goed peil blijven, en do stabilitoit
ervan worden bovorderd, wat in het belan;
dor gemeente is.
En wat nu het argument betreft om
d i t m a al aan het erzoek niet te voldoen,
do raad verlieze niet uit het oog dat olk
uitstel, zelfs van een jaar, zjjn nadooligen in
vloed doet gelden en voor de agenten doet
voortduren do meerdere zorgen, waarvan
do gevolgen in latere jaren zich allicht
nog doen gevoelen.
Ten slotte de opmerking dat de be
trokken personen niet overdreven zjjn
in hunne eischen. Zij vragen slechts eon
te wettigen verhooging.
Dezer dagen viel ons oog op een adver
tentie waarin gevraagd werd „een aanko
mende smidsknecht, vrij van avondschool".
Een eigenaardige voorwaarde.
Vrij van dienst, vrij van lichaamsgebre
ken, vrij van storken drank, het zijn bc»
kende uitdrukkingen, maar vrij van avond
school
Wij willen aannemen dat do bij die annonce
betrokken persoon daarmee niets kwaads
wilde zeggen van die school maar meer
bedoelde een knecht te vragen van bepaal
den leeftijd waardoor hij do jaren voor die
school te boven was.
Maar het kan ook zijn dat hij zoo'n school
voor zich zelvon wat lastig vindt on daar
om liever heeit dat zjjn knechtje daarvan
geen gebruik maakt.
Het is dus niet onmogelijk dat zulk eeu
voorwaarde moer in zwang komt, on dan
lijkt zjj onB, ter wilKi vau do jongens en
van de school zelve, niet vrij van beden
king.
Niet alle aankomende ambachtslieden
kunnen plaats vinden op de Ambachts
school. Vele moeten, terwijl zij overdag
hij een baas werken, op de Avond-
chool de voor hen hoog noo-
dige kennis opdoen.
Dat is goed voor hun volgend leven.
Wie hen daarvan wil afhouden, doet
een slecht werk, en ouders die het welzijn
van hun jongen beoogen, zendon hem niet
iemand dio zulk eeu voorwaarde stelt
maar zoeken vor hom een degolijken baas.
Want die Avondschool is voor hem hoog
noodig. Immers op den leeftijd dat een
jongen bij een vak guat, heefr hij in de
meeste gevallen ja de lagere school door-
loopen, maar de kenDis en de vaardigheden,
daar opgedaan, zijn niet voldoende. En
hoevool van die opgedane leeunis vervliegt
als hij eenmaal do sohoolbanken verlaten
heeft
Een ambachtsman behoeft geen geleerde
te zijn. Maar onmisbaar is voor hom, om
zijn vak goed te leeren, in de eerste plaats
vaardigheid in het teeltenen. Geen vakman
die daar buiten kan. En rekenon en meet
kunde, niet alleen als hulpvakken bij het
teekonen, maar telkens en telkens weer
heeft bij ze noodig in do uitoefening, van
zijn vak. Dat alles geeft hera de Avond
school geen geloerde, zware sommen of
meetkunstige vraagstukken, maar dingen
zooals dagelijks zich in de praktijk voor
doen leert hjj begrijpen en oplossen. Hij
leert er zija taal beter verstaan en gobruï-
keu, een behoor lijkeu brief of rekening
sohrijven en door eenvoudig onderwijs m
boekhouden ordo stellen op zijn .zaken.
Niet vrij vau de Avondschool moeten
onzo aanstaande ambachtslui blijvenneen
onze jongens moeten aangespoord worden,
h*n dient alle gelegoubeid te worden ge
geven die te bezoeken.
In hun belang meenden wjj hierop eens
nadrukkelijk te moeten wijzen en een
pleidooi te moeten leveren voor een zoo
nuttige instelling als die school.
Op do Zaterdag dor vorigo week te
V 1 i s s i n g e n gehouden algemeene ver
gadering van do Provinciale Zeeuwscho
vereoniging Het Groene Kruis bleek, zooals
onze lezers uit hot daarvan in ohb blad
gegeven uitvoerig verslag kondon zien, dat
de Voreenïging thana nog slechts 13 afdeo-
lingon telt, een klein aantal op 't groote
getal gemeenteu iu Zeelaud en op de reeds
bestaande Groe-ie AV/m-Voreenigingen in
ouzo provincie-
Er zjjn bloeiende afdeolingen, die nog
steeds in gebreke blijven zich onder do
gemeenschappelijke banier te scharen, ter
wijl Zuid-Bevcland door districts vorming
een, in do oogon van hoofdbestuurders van
de Provinciale vereeniging minder ge-
wenschto positie blijft innemen.
Door dr Ruijsch, hoofdinspecteur vau do
volksgezondheid te 's Gravenhage, ziju po
gingen in 't werk gesteld om samenwerking
te verkrijgen tusschen de Provinciale Ver
eeniging en do Zuid-Bevelandsohe, die echter
nog niet ziju geslaagd.
Hot zou zeker zjjn in beider voordeel en
iu dat vau het groote doel, dat beide be-
oogen, indien overeenstemming kon worden
Het hoofdbestuur der Provinciale Ver
eeniging is in goenen deele afkeerig van
samenwerking met de naast haar bestaande
distriets-vereeniging.
Waar het hoofdbestuur der Provinciale
Vereeniging iu zjjn verslag niet publiek
maakt wat het verschil in standpunt der
beide corporaties is en ons ook niet bekend
zijn welke bezwaren tegen oen fusie be
staan bij de Zuid- Bovelandsche vereeniging,
kunnen wij daarop niot verder ingaan, maar
wel onderschrijven wij de hoop van ge
noemd hoofdbestuur dat eeu volgend jaar
verslag het bericht vau een tot stand ge
komen fusie brengen zal.
Want samensmelting van beide lichaineu
zou voor elk huuner voordeel opleveren.
De Provinciale Vereeniging zou daardoor
nog meer het provinciaal karakter verkrij
gen, haar ledental cn haar inkomsten zou-
don stijgen, baar werkzaamheden zouden
zich belangrijk kannen uitbreiden eu haar
invloed op de rijks-ei provinciale regeering
zou met weinig toenemen.
Wat vau Zuid-Bevelaud geldt, is ook
waar voor menige andere plaatselijke
VereenigiDg, die nog verre staat van de
provinciale.
De oude sprank: „Eendracht maakt
macht" is ook iu dezen nog altijd waar.
Het is zoo 8chrjjftons V. d. S. zeer
zeker in den tegenwoordigen tijd een groote
zeldzaamheid, wanneer men hoort verze
keren dat er in een of ander bedrijf geen
of slechts zeer moeilijk voldoende werk
krachten to bekomen zjjn.
Hot „liefhebbers te voel" hoort men veel
meer dan „handen to kort".
Toch komen in den laatsten tijd, wat do
n wonende boerenknechts aan
gaat, hierop meer en meer uitzonderingen
voor.
De daartoe leidende oorzaken na te gaan
zou nogal veel Btudie vereischen, en daar
dit voor mijn betoog toch niet noodig is,
kunnen wjj die oorzaken laten ruston en
alleen het feit eonstatoeren, dat het in de
laatste jaren voor den boerenstand steeds
moeilijker wordt vast, inwonend manneljjk
personeel te krijgen.
Als gevolg daarvan zijn de loonen der
boerenknechts, bij vroeger vergeleken, on
gekend hoog.
Ik beweer volstrekt niet dat zij, Liet
werk dat gedaan wordt in aanmerking
genomen, te hoog zijn en ook niet dat zij,
de uitkomsten van het landboav bedrijf in
aanmerking genomen, te drukkend voor
den hoer zouden wezen, maar alleen dat zij
een zeor groot verschil maken met de
vroeger uitbetaalde loonon.
Menige boerenknecht beurt thans boven
kost en inwoning 25 k 26, ja er zijn er
van 28 Rijksdaalders in het halve jaar.
Zjj, die iu vroeger jaren boerenknecht
geweest zijn, hebben het meermalen met
de helft daarvan moeten doen en zjj, die
dan ook willen werken en nutuurljjk konnis
van het vak hebben, kunnen steeds ge
makkelijk eene betrekking als zoodanig
bekomen.
't Is waar daar zjjn tijden in het jaar
dat er hard gewerkt moet worden, maar
ook audoro dat zij hot werk op hun slofjes
af kunDou.
't Mag onze boeren over het algemeen
tot eer gezegd worden, dat hot bij hen goed
van de kost is, men krijgt er wel geen
„paté do foie gras" of „zalm in blik" maar
daar staat tegenover dat bij boerenkost
niet half zoo spoedig do maag van strook
raakt als bij dergelijke Lucullische ge
rechten en dat men er zeker tienmaal
beter op werken kan.
Dat het eene gezonde werkkring is,
niemand die het betwjjfolt.
Als men dat alles woet en men komt,
zooals ik, jaren op Westkapolleen
men weot dat daar eene massa jongelieden,
„joong knechts" zooals men zo daar noemt,
rondioopeu die allen voor eene dergelijko
betrekking als geknipt zijn, inaur die er
toch maar feestelijk voor bedanken om van
de gelegenheid gebruik to maken, dan krijgt
men wel eens een soort kregelig gevoel.
Dat blijft daur allemaal maar hangen op
hoop van zogen, dat wil zeggen van een
paar flinke, groote gaten in den dijk, eu
eene „goeie mart van d'orrepels en d'erte"
van een veel te duur gepacht hoekje grond.
Wachten op den dijk, die in een gunsiig jaar
voor de „diekers" gemiddeld nooit meer dan
f 120 per hoofd oplevert, dat is nog niet
zooveel als een flinke boerenknecht thans
per jaar boven kost en in woning
verdienen kun.
Ik zeg niet dat de Westkapelsche jon
gens luilakken zijn, maar er zijn dagen aan
dagen en weken nan weken dat zij toch
niet anders doen dan lang slapen, rond-
loopon, en bij „Riesje"of een ander op
't hoekje staan.
Wij zullen nu van de minder oirbaro
diogen, die van dit liggen op dos duivels
oorkussen ook wel eens hot gevolg zijn,
waar zwijgen.
Ik heb nog al eeu beetje met onzo
Wcstkapelaars op maar als eeu Westka-
pelscbe jongen van 28 jaar, zooals mij
laatst gebeurde, zich niet schaamt om te
zeggen: „als ze me eeu pensioentje geveu
van drie gulden in de week, dan teeken ik
er voor", dan zeg ik en ik zeide het toen
ook: -je moest je schamen."
Alles wil op dat zoo typisch dorp leren
van den dijk, en dat toch is onmogelijk.
De dijkwerkers zeiven zijn er van over
tuigd dat eon korps van 240 man, zooals
thans, te groot is om voor ieder eenige
verdienste vau beteekenis op te leveren
maar hoe zal dit ooit verbeteren indien de
ge heel e Westkapelsche mannelijke jeugd
ir steeds op den dijk thuisblijft, wach
tende tot vader of broer sterft om diens
plaats aan de overbezette ruif in te nemen.
Bepaald verwonderen moot ons de hok
vastheid van zoo toenigen Wostkapelschen
jongen man las wij er op letten hoe uit
muntend zij, die met die sleur breken, zich
door do wereld weten te slaan.
Op ieder gebied, handel, onderwijs, water
bouwkunde, in het militaire loven enz. enz.,
overal slaan do VVestkapelaars een kranig
figuur. Daar zijn er verscheidene wier
naam met cere wordt genoemd.
En na, de Westkapelaars weten wel dat
het geen lust tot bedillen is die bij mij
voorzit, als ik eene aanmerking als deze
maak, en ik weet dat menige bewoner van
dit aloude zeedorp mijne meening ten volle
onderschrjjft.
Ik begon met te wijzen op de zich tegen
woordig vaak voordoende gelegenheid om
eene plaats als boerenknecht te krijgen
ik zou zeggendoet zoo'n gelegonheid zich
voor, grijpt die aan, of doet eene andero
gelegenheid zich voor, laat die niet voorbij
gaan, maar breek met do sleur om to
blijven hangen aan den dijk.
Menigeen uwer koBt zijn oudbrs in den
winter veel meer dan hij in den zomer
verdient en dit is eene toestand een flinken
jongen, on zekor een Westkapelschcn jongen
onwaardig.
Het breken mot die oude sleur zal en
u zeiven èu do plaats uwer geboorte, waar
aan gij allen zoo gehecht zift, op den langen
duur tot voordeel ziju.