MIDDELBERGSfiHE COURANT.
S'. 249.
132* Jaargang.
1909.
Vrijdag
22 October.
Middelburg 21 Oetober.
Een stok om.... te slaan.
Bsnoemmgen enz.
Sit Siaü en Mncie.
LETTEREN EW~KUNST.
Deze «onrant verschijnt d a g e 1 ij k b, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prij» per kwartaal, zoowei voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland trance pp. f t.
Atzonderlijke nummers kosten 6 cent.
A d vfe r t ent i n bp abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectnaaen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zjjn.
W
AdvertentiënSO cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela f 1.50; elke regel meei
SO cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Njjverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algenoeem Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR Ai., H.S. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Yoor de herstemming op Dinsdag a. in
het derde distriet to Middelburg be
velen wij met allen aandrang aan den heer
BOIDEWIJKSE,
mede-directeur van de Vitrite Works en
lid der Kamer van Koophandel en Fabrieken.
De heer H. A.vanDalsum te Hulst heeft
een grief tegen Gedeputeerde Staten van
Zeelandniet in zijne hoedanigheid van
notaris, maar als eigenaar van De Volkswil
gewestelijk en algemeen weekblad te Hulst,
waarvan de riohting wordt aangeduid in
deze woorden „Yoor waarheid en voor
recht, door eigen daad en door daad van
anderen, zonder aanzien van persoon of
partij."
Dit klinkt fier.
Nu is de vraag maar wat men verstaat
onder waarheid. Doch zoolang die in tal
van zaken nog te zoeken is, getnigt het
reeds van fermiteit en zelfstandigheid wan
neer men in zekere kringen den moed
heeft een andere meening te uiten tegen
de heersehende in.
Vooral wanneer die heersehende meening
is van een gezaghebbende club, die zooveel
mogolijk tracht de hare te doen zege
vieren, en meD, zooals de heer Van Dalsum
in zijn ambt van notaris, licht gevaar loopt
den invloed daarvan te ondervindon.
Bij de jongste Kamerverkiezingen heeft
de heer Van Dalsum zich in het district al
doen gelden door woord en geschrift en
stelde hij zich zelren candidaat tegenover
het aftredend lid, den heer Frnytier, tevens
Gedeputeerde van Zeeland.
Hg vond reeds een grooten aanhang, want
op hem waren 1202 stemmen uitgebracht-
Nu is onlangs de heer Van Dalsum be
gonnen het weekblad De Volkswil uit te
geven, en daaraan had hij een onderwijzer
der openbare school als administrateur ver
bonden.
ZoobIb bekend, moet zulk een onderwijzer
van Gedeputeerde Staten verlof hebben
om een ambt of bediening te aanvaarden.
Het Gedeputeerd college had opgaaf
der werkzaamheden gevraagd, die de be
doelde onderwijzer te vervullen had, óm te
knnnen nagaan of het onderwijs soms schade
zon kunnen lijden.
Volgens den heer Van Dalsnm bleek uit
die opgaaf „dat de onderwijzer de aan de
administratie verbonden werkzaamheden
zeer gemakkelijk na schooltijd zou kunnen
verrichten. Gevaar voor schade voor het
onderwijs bestond er dus niet."
Tocb hebben Gedeputeerde Staten ge
weigerd den onderwijzer verlof te geven
die betrekking te aanvaarden, en wel op
deze gronden
„dat de strijd tusschen de verschillende
plaatselijke weekbladen in de streek, waar
het nieuw op te richten blad zal verschijnen
in de laatste jaren steeds zeer vinnig en
wginig verkwikkelijk is geweest en heel
wat wrok en vijandschap heeft verwekt
dat het te vreezen is, dat het nieuwe
blad aan dien strijd zal deelnemen, in wolk
geval adressant, wordt hij aan het blad
verbonden, allicht met onderscheidene ouders
zjjner leerlingen in botsing zal komen, wat
ongewen8cht en'in het nadeel van het on.
derwijs moet worden geacht."
Deze beslissing heeft den heer Van
Dalsum aanleiding gegeven tot een Open
Brief aan het Gedeputeerd college van
Zeeland, waarin bij enkele mededeelingen
doet, die zijn ze juiot het besluit
van Gedeputeerde Staten in een eigenaardig
licht stellen.
Vooraf willen wij even opmerken dat een
administrateur van eeu blad zelden zich
bemoeit met redactie-zaken, die meestal
aanleiding tot strijd geven.
Maar wij willen aannemen dat hot groote
pnbliek het juiste onderscheid daartueschen
zelden weet te maken en er allicht daar
door verwarring ontstaat.
Maar dan nog hadden Gedeputeerden
zich voornamelijk moeten afvragen of liet
onderwijs van den onderwijzer door het
waarnemen der betrekking zou kunnen
leiden. En het blijkt uit hunne overwe
gingen niet.
En om hierop nu terug te komen, daar
tegenover stelt de beer Van Dalsnm het
volgende
„Deze overwegingen nu zijn met de
waarheid geheel in strijd.
Er is in deze streek nimmer strijd
weest tusschen de verschillende week
bladen.
Alleen heeft het blad van de katholieke
leden van uw college getracht, met het
doel tegen den wil van het volk
er in te komen, uitconcurrentienajjver,
de andere bladen verdacht te maken, en
weltegenover het Hulslerblad alsof het
neutraal en dus niet katholiek zoude zijn
en tegenover de Zeeuwsche Koerier alsof dit
een socialistisch schendblad zou zijn.
Dat deze bladen van die verdachtmaking
niet gediend waren, was nog al duidelijk.
Maar wie was hier de schuldige Het blad
van leden van uw college zolf. Er was
alzoo geen strijd tneschen bladen, maar
een afweren van den aanval door éen blad".
En daarna merkt de heer Van Dalsum
op dat „het blad van die ledenvan
uw College" de oorzaak van denvinni-
gen strjjd ia geweest.
De overweging omtrent de vrees dat, als
i onderwijzer aan zijn blad, De Volkswil
verbonden zou zijn, hij allicht met on
derscheidene ouders zijner leerlingen in bot
sing zou komen, is ook, volgens den heer
Van Dalsum, met waarheid en recht in
strijd.
„U schijnt dit zelf te gevoelen, zoo sohrijft
hij in zjjn adres, door uw woordje „allicht",
waardoor ge u een slag om den arm helit
gehouden.
Maar ook de geheele vrees is hersen
schimmig, want daarvoor bestond niet de
minste reden en dit weet u zelf ook
wel.
Immers
Botsing zon alleen kunnen ontstaan, in
dien er onder de bevolking een
vijandige strooming zou zijn tegen mij, maar
deze vijandige stroomiog heeft zich nog
nimmer geopenbaard en is er ook niet.
Juist omdat deze er niet is en ondanks alle
kunstgrepen en lasteringen van de zijde
mijner tegenstanders niet wil komen, is er
vrees aan de zijde mijner tegenstanders dat
eigen kunstgrepen en lasteringen einde
lijk de maat van het volksgeduld zullen doen
overloopen en dit aan hen zal gaan zeg
gen We zijn van u niet langer gediend.
Dat de menBcheD van deze vrees de op
richting van mijn blad niet toejuichen is te
vorklaren, maar dit geeft nog niet het recht
aan Gedeputeerde Staten van Zeeland om
daaruit eeno gevolgtrekking te maken, die
volgens de eigen woorden gezocht is".
Tot zoover de heer Van Dalsum.
Hij werpt, zooals men ziet, een ernstige
beschuldiging naar het hoofd van Gedepu
teerde Staten, althans van de meerderheid
van dat college.
Een paar leden zouden, omdat zij zei ven
betrokken zijn bij een blad, een stok hebben
gezocht en gevonden om een tegenstander
af te weren.
En daarin zijn zij door collega's gesteund.
Achter het opgegeven motiefzorg voor
het onderwijs en den onderwijzer, „die
allicht met onderscheidene ouders zijner
leerlingen in botsing zou komen," zou een
ander, een minder edel motief schuilen.
Wij kunnen ons haast niet voorstellen
dat de heer Van Dalsnm het aan het rechte
eind heeft.
Want zulk een handolwjjze zou zeer te
loken zijn.
Jammer dat het advies van den districts
schoolopziener niet bekend is.
Wij zouden dan kunnen nagaan of deze
zich al of niet aansloot bij de overwegin
gen van Gedeputeerden.
In elk geval kwamen ons deze gewichtig
genoeg voor om daarop eens de aandacht
te vestigen-
De hoer Van Dalsum zal wel een ad
ministrateur kunnen vinden en de onder
wijzer een andere bijbetrekking, mits Ged.
Staten niet voortgaan op den weg der klein
geestigheid, maar dit is slechts bijzaak
tegenover veronderstellingen, waartoe de
meergenoemde beslissing aanleiding fa-
gegeven en die zijn zij gegrond een
eigenaardig licht zouden werpen op den
geest welke in het college van Gedeputeerde
Staten van Zeeland heersebt.
Kameroverzicht.
Zitting van Woensdag.
Er word heden een aanvang gemaakt met
de behandeling van twee wetsontwerpen be
treffende de gemeentelijke administratie.
Drooge, vervelende stof.
Nochtans was de Kamer vrij druk bezocht.
Zullen de twintig nieuwe leden, nh een
jaar tusschen de groene banken gewandeld
te hebben, nog even trouw op hun post zijn,
als er dergelijke wetsontwerpen aan de
orde zijn?
De groote schare van belangstellende toe
hoorders, die zich heden om Minister Heems
kerk verdrong, telkens wanneer deze het
woord voerde, deed haast denken aan de da
gen van groote politieke veldslagen.
De verbazing van enkele nieuwe leden, hoe
Z.Ex. al die wijsheid, gekruid met oohjke
grapjes, zoo maar losjes-weg uit den mouw
schudde, lag hun op het gezicht te lezen.
Zq kennen hem nog niet, dachten wij en
gevoelden soms grooten lust dien heexen toe
te roepen„U moet den Minister-President
eens bij groote voorstellingen bijwonen, dan
zult u nog eens wat anders beleven dan deze
kleine schermutseling tusschen hem en den
heer Treub I Dit is voor hem nog maar kin
derspel".
Maar om tot de wetsontwerpen terug te
keeren één er van betreft nadere 'bepalingen
omtrent de zekerheidsstelling door gemeente
ambtenaren, hetzij door zakelijken borgtocht,
naamlooze vennootschappen of door vereeni-
gingen van tot zekerheidsstelling verplichte
ambtenaren.
Zooals van zelf spreekt, wareii hier en
daar vlekjes in deze wet ontdekt, die er al
leen door het bekende „amendement-vlekken
water" uit verwijderd konden worden.
EdochZ.Ex. inr. Theo Heemskerk wilde
van 'die operatie niets weten.
Het eerst ondervond dit de vlekjes-opera
teur, de heer Ferf, geholpen door mr. Limburg
Zij wilden het minimum zekerheidsstelling
m een tiende tot een twintigste van den
ontvang verminderen.
Mr. Heemskerk schudde heftig met zijn
ktullebol. Van dit voorstel kon niets komen
het zou de wet „denatureeren", het fraudce-
ren in de hand werken.
Met 48 tegen 26 stemmen gaf de Kamer
den Minister gelijk.
Hetzelfde lot wedervoer een poging van
den heer Treub om in de wet Ged. Staten
te verplichten ten minste eenmaal 's jaars de
kas en de boeken op te nemen.
Mr. Treub zag hierin een maatregel lot
voorkoming van fraude. Ook de heer Paljjn
voelde hier véél voor, en om de tegenstan
ders de hceren V. d. Velde, Van Idsinga en
den Minister toeschietelijk te maken, stelde
hij voor die contrólo ééns om de twee jaar
te doen geschieden.
Het baatte evenwel niefr; de Minister ver
klaarde de uitvoering van den maatregel, door
den heer Treub gewenscht, onuitvoerbaar.
Voor het controleeren der boeken van
groote gemeenten,- zou een heel jaar gemoeid
zijn.
Bovendien zou daardoor het verantwoorde
lijkheidsgevoel der ambtenaren 'verminderen.
Lang en breed werd cr tusschen den Minis
ter en mr. Treub over gesproken. Z.Ex. werd
flink gesteund door bove.ngenoem.de heeren,
zoodat alle toehoorders meer cn meer achter
de geheimen der gemeente-administratie kwa-
Voor jongelui van de secretarie hadden
al deze uiteenzettingen een 2eer nuttigen cur
sus kunnen zijn.
Nadat dc Minister, die heden bijzonder iro
nisch aangelegd was, plechtig verzekerd had,
dat hij bij verwerping o! intrekking van het
amendement-Troub, toefi hierover aan Ged.
Staten „om advies" zou vragen, werd het
voorstel-Treub inel 42 tegen 29 stemmen (ge
mengde stemmingrechter noch linkerzijde
stemden eensgezind) verworpen.
Morgen voortzetting.
Zonder hoofdelijke stemming werd het voor-
stel-Patijn, om de verhooging van den drank
accijns .uit te stellen, aangenomen.
Dit komt nu aan de orde nh de Algemeene
Beschouwingen.
TWEEDE KAMER.
Ontslag Lovink.
Op desbetreffende ragen van den beer
Roesingh, omtrent de benoeming van den direc
teur-generaal van landbouw in eeno betrek
king in Nederlandsch-Indïë. heeft do Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel, do heer
Talma, Woensdag het navolgende geantwoord:
Krachtens de, in overeenstemming met den
wenBch van den vertegenwoordiger en den be
noemden Gouverneur-Generaal van Nederl-
Indië door H. M. de Koningin verleende
machtiging heeft de Minister van Koloniën
Woensdag den heer Lovink ter beschikking
geateld van den Gouverneur-Generaal van
Nederlandsch-lndië om te worden benoemd tot
directeur van landbouw aldaar.
Van pogingen om den heer Lovink voor
Nederland te behouden, heeft de minister tot
zjjn groot leedwezen moeten afzien, nadat hjj
kennis had genomen van de voorwaarden, voor
den heer Lovink aan de nitzending naar Neder
landsch-lndië verbonden en die inzonderheid
van het pensioen bjjzonder gunstig
Bjj kon. besluit zjjn benoemd
tot officier van justitie bjj de ai rond.
rechtbank te Zwolle mr. J. C. Roosenburg,
thans officier van justitie bjj do arrond.-recht-
bank te Assen
tot subBt. officier van justitie bjj de arrond.-
reebtbank te Haarlem mr. W. H. Hoger, tbans
subst.-officier van justitie bjj de arrond,-recht
bank te Maastricht, en bjj die te'sGravenhage
mr. H. C, van Kleffens, thans subst.-officier
justitie bjj de arrond.-rechtbaDk te Gro
ningen
tot ontvanger der directie belastingen, in
voerrechten en accjjnzen te Stadskanaal H.
Landweer, ontvanger te Leektot ontvanger
der directe b lastingen en accjjnzen teGorre-
djjk T. W. Postema, ontvanger der belastin
gen, invoerrechten en accjjnzen te Workum
Njjkerk N. Ardesch van Hamel, ontvanger
derzelfde middel te Barneveld Beek (Limburg)
A. van der Werff, ontvanger der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen te Beek
(gemeente Ubbergen)Baarn A. R. Sohuyling,
ontvanger der directe belastingen te Maas
tricht tot ontvanger der invoerrechton te St.
Pieter A. W. IJzerman, surnumenair der
directe belastingen, invoerrechten en accjjnzen
uit de directie Amsterdam.
Verder is aan den adjudant in buitengewonen
dienst van H. M. de Koningin, den luit.-gene-
raal A. Kool, commandant van het veldleger,
met ingang van 1 November 1909, op sjjne
aanvrage, ter zake van langdurigen dienst, onder
toekenning van pensioen, eervol ontslag uit
den militairen dienst verleend, met dankbe
tuiging.
Bjj resolutie van den Minister van Koloniën
M. Wirix ter beschikking van den Gouver
neur van Suriname gesteld, om te worden
belaBt met de waarneming, voor den duur van
3 jaren, ingaande den dag van zjjn vertrek
naar die kolonie, van de betrekking van in
genieur bjj de koloniale spoorwegen aldaar.
a. s. zal het derde en laatsto schip,
de Mecklenburg, dat op de werl te Govan, bjj
de Fairfield Shipbuidin'j and Engeneering Cy, voor
rekening van de Zeeland gebouwd werd, te
water worden gelaten.
In de Woensdag to T hol en gehouden
raadszitting werd o. a. besloten tot het rooien
van 27 groote boomen in de gemeentewande
lingen, getaxeerd op een waarde van f 1650.
Mot 6 tegen 5 stemmen werd het salaris
van den gemeente-bouwraeeBter van f 200 op
f 250 gebracht.
Ook werd hot salaris van eenige onderwij
zeressen en helpaterB aan de gemeente bewaar
school met f 50 verhoogd.
De begrooting voor 1910 werd met alge
meene stemmen goedgekeurd tot een bedrag
van f 39.607.52».
Te Oud-Vossemeer heeft Woens
dag 1.1. de Raad met algemeene stemmen de
jaarwedde van de telepboon-kantoorhoudster,
mej. C. A. de Graaft', verhoogd van i 150 tot
f 200.
Wjj wenschen nog even te herinneren
dat de Zendingstentoonstelling alhier he
den, Donderdag, avond nog van 7 tot 10 uur
geopend is.
Over gebT&k aan belangstelling heeft die
tentoonstelling met te klagen.
Tot Woensdagavond bedroeg het aantal be
zoekers naar schatting 2500, niet medegorekend
leerlingen van scholen, die vrjjen toegang
hadden. Ook heden kwamen velen een kjjkje
Met het plaatsen der palen voordeelec-
tripche tram tusschen Middelburg en
Vliseingen was men heden morgen reeds
tot den tramsingel alhier gevorderd.
- Heden is, op last der arr. rechtbank te
Middelburg uit de voorloopige hechte-
ontsl&gen J. W. G., verdacht van diefstal
van kippen, althans van medeplichtigheid
daaraaD, op den ouden Vlissingschen weg alhier.
Bjj kon. besluit zjjn benoemd
tot ontvanger der direote belastingen en
accjjnzen te Coljjnsplaat F. K. O. Tim
mermans van Abcoude, surnumerair der directe
belastingen, invoerrechten en accjjnzen uit de
directie Rotterdam.
tot officier van justitie bjj de arrond-recht
bank te Assen mr. D. Engelberts, thans officier
van justitie bjj de arrond.-rechtbank te Z i e-
r k z e e, en
tot officier van justitie bjj die rechtbank mr.
J. de Vries van Doesburcb, thans substituut
officier van justitie bjj de arrond.-rechtbank
te Haarlem
In de St. Crt no. 246 zjjn opgenomen de
koninklijk goedgekeurde statuten van de
Vereeniging St. Joseph-Patronaatscommmie te
Middelburg.
Die commissie stelt zich ten doel Katholieke
jongelingen na hunne oersto H. communie te
versterken in de beginselen der R.-K. Kerken
hen verwjjderd te houden van de gevarenj aan
hunnen leeftjjd verbonden.
Dit Vlissingen.
Tot secretaris van de Kamer van Arbeid
voor de bouwbedrjjven is Woensdagavond
benoemd de heer J. J. Blankert, onderwjjzer-
De Steenmaatschappij te Neuzen, die
gedurende 20 jaren, ondanks de sterke con
currentie, aan een aantal werklieden en schip
pers werk en vracht bezorgde, is met ingang
van 1 Januari a. s. ont ondeo.
In de week van 13 tot en met 19 Oe
tober zjjn in Zeeland voorgekomen 11 ge
vallen van roodvonk, waarvan 2 te St. Anna-
land, 1 te Domburg, 4 te Middelburg, 1 te
Oostkapelle, 1 te Retranchemont, 1 te Sluis,
1 te Stavenisse10 van diphtheritie
waarvan 1 te Aardenburg, 1 te Axel, 1 te Goes,
1 te Hoek 1 te Hontenisae, '2 te Hulst, 1 te
St. Janeteen, 1 te Neuzen en 1 te Vlissingen.
ONDBRWUS.
Voor de vrjje- en ordeoefeningen der
gymnastiek slaagde to Ro terdam o. a. mej.
H. J. C C. van den Brink te Mi ddelburg,
De belangrijkheid van Ernst,
Met dit stuk heeft Vorkade, o wonder! zelfs
de kritiek der Hollandsche bladen gedwon
gen tot bewonderen, merkt de Leeuwarder Crt.
zeer ter snee op. Wjj, de »provincie", die
zeker minder veel te zien krjjgen, doch wiar
begrip omtrent kunBt wellicht juister, minder
bevooroordeeld, eenvoudiger, dus nader aan
de werkelijkheid ig, hadden hom al eerder be
wonderd en gevoeld, dat hjj een element op
het tooneel bracht, dat daar onder een berg
van theater-conventie wat in de verdrukking
was gekomen.
J. H. Róssing in het N. v. d. D. vindt den
inhoud van hot stuk niet na te vertellen. Het
bevat wol een vertelseltje, doch dat heelt
weinig om het ljjf. Alles komt neer op het
tweegesprek en den geest en den humor
daarin. Eenvoudige opmerkingen, vaststaande
waarheden, keert de schrjjver om, en deze,
leuk, langs den neus weg gezegd, hebben een
onbedaarlijk komische uitwerking.
Eduard Verkade heeft in deze humoristische
comedie zjjn mooien avond gehad.
Het spel viel zeer te prjjzen.
Hot ecbt-genoegljjke van dezen avond werd
verhoogd door de sympathie, waarmede allen
de voorstelling volgden, en het verband dat
er kwam tusschen spelers en toehoorders.
Ook de Arnh. Crt schroef
Gespeeld is het stuk uitstekend. Alle rollen
zonder uitzondering zjjn mooi typeerend en
goed afgerond gespeeld, wèl met eenheid, zelfs
de niet zeer prottige van miss Prism. Voor
treffelijk was mevr. Betsy do Vries-Van-Berkel
als die verliefd doendo ouwejongejuffrouw. De
dames Pino Bolder, Helen Desmond, Alice
Plato en de heeren Verkade en Paul de Groot
hebben de vernuftige paradoxen en fjjno
geestigheden, de bitse grofheden on droog
komieke gevolgtrekkingen zóó gezegd, dat de
portée ervan volkomon tot haar recht kwam.
Er is harteljjk om de dwaasheden gelachen.
Voorafging De Gezellin, van Arthur Schniteler,
een tooneelspol, dat als dramatische eohets een
