MIDDELBURGSCHE COURANT.
N". 240
1^2* Jaargang.
1900.
Dinsdag
12 October.
Middelburg 11 October.
Sprokkelingen.
Benoemngen enz.
Hit Stad en Provincie.
Hill
Deze oourant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Friji per kwartaal, zoowel voor Middelburg ale rooi alle plaatsen in Nederland franco pp.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan bat bureau bezorgd zjjn.
W
Advertentiën10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels t 1.60elke regel me
80 oenfc Reclames 40 cent per regel. Groote lettert naar do plaats, die zij innemen,
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtigd bet Algemeen Advertenfle-Baresa A. DH LA
HAS As., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nummer voor op do gebruikelijke plaats.
ÜK,
Den heer C. Boudewjjnse bevelen wjj,
cm nader te ontvouwen redenen, ten zeerste
aan voor lid van den rand in het derde
district te Middelburg.
Dinsdag 19 October beeft de stemming
plaats.
Voor de slachtoffers van der amp te Loe-
madjnng en Pasirian, Oost-lndië, wordt
een beroep gedaan op de algemeene liefdadig
heid..
üit berichten daaromtrent - o.a. die ont
leend aan een particulier schrjjven in ons
nommer van Vrjjdag 1.1. en aan Indische bla-
bladen bljjkt hoe vreeseljjk die ramp is
geweest.
Giften zullen gaarne in ontvangst worden
genomen door den heer A. A. C. Harting, gep.
hooi'doff. 0.-I.-L., penningmeester van de veroe-
niging Oost en West, Buys-Ballotstraat 2 te 's
Gravenhage. Deze zul de giften verantwoorden
in het Koloniaal Weekblad.
Tot en met 4 dezer was by hem een bedrag
van f 1125.75 ingekomen, waarvan reeds f1000
naar Indiè' is overgemaakt.
De Standaard heeft het weër druk over
Christelijke politiek.
De bekende schrijver der driestarren merkt
in het jongste nommer van dat blad op dat
bet hier slechts aankomt op de vraag of men
op staatkundig gebied zich regelt naar wat
des menschen wil, dan wel naar wat de wil van
God Almachtig is.
»De Christen-staatsman buigt voor andere
Autoriteit, dan de Liberaal. Er is hier ver
schil van uitgangspunt, en ook waar beiden
tot eenzelfde conclusie op meer dan één punt
komen, bljjft toch de regel van toepassing
est idem, A. u
Si duo Jactunt idem, ncn est idem, d. w. z. al doen
twee hetzelfde, daarom is het nog niet het
zelfde.
En zegt men nn, dat zjj, die voor Gods
Autoriteit zich zeggen te buigen, toch zoo her
haaldelijk tot zeer uitloopende conclusies komen,
dan bewjjst dit niets tegen de grondstelling.
Ook waar men wandelt bjj het licht van de
Bjjzondere Openbaring, bljjft altoos de moge
lijkheid gegeven, dat de één van dit licht een
anderen indruk krjjgt, en dns de zaken anders
beziet, dan een ander."
Zon dr. Kuyper zich ook steeds, o. a. in de
Lehman-Westmejjer-zaak, geregeld hebben naar
den wii van God Almachtig of heeft bjj in
die zaak van het licht der Bijzondere Open
baring een anderen indruk gekregen dan bjjna
alle andere menschen
Over de kwestie L o v i n k—T alma big
de berichten uiteenloopen. En zonder nu te
willen afdingen op de waarde van hetgeen in
ons vorig nommer daaromtrent werd gemeld
door onzen Haagecben correspondent, mee
wjj toch, getrouw aan het hoor en wederhoor,
ook wet het volgende te mogen overnemen
wat De Vaderlander, het orgaan der Liberale
Unie, meedeelt in zjjn jongste nommer.
Naar onze meening toch zal de waarheid
wel in het midden liggen en voor beide ver
klaringen eenige grond bestaan.
>Even goed als de verhouding tusschen
de hoeren Veegens en Lovink was beweert
genoemd blad evenveel liet zete wenschen
over onder den opvolger van Minister VeegenB
Maar de heer Veegens was een knap man, die
wist, dat hg niet overal verstand van had, die
de groote bekwaamheden van een man als
Lovink niet met leede oogen aanzag, maar ze
in 's lands belang hare volle rente deed af
werpen.
Is het niet teekenend geweest vraagt De
Vaderlandervoorts - dat, toen op de lBatste
vergadering van de HoHandeche Maatschappg
"van Landbouw, te Gouda gehouden, de feest-
disch begon, Minister Talma vertrok, die toch
zeker op dat oogenblik wel wiBt, dat de heer
Lovink naar Indië zou gaan, en dat deze daar
du6 in langen tgd niet meer zou aanzitten 't
En dat aan dienzelfden disch de heer Lovink
gehuldigd werd door den oud-Ministe
Veegens
En B. eindigt zgn jongsten Brief uit de
Hofstad in de Arnhtmsche Crt. na herinnering
dat hg reeds maanden geleden er de aandacht
op vestigde, hoe vaak de heer Talma in den
korten tgd van zgn Ministerschap, zich reeds
vergaloppeerd had, waar hg geroepen was
landbouwaangelegenheden te verdedigen
met deze regelen
Dit had den heer Talma die zelf ook wel
zgne eigen tekortkomingen moet hebben opge
merkt en er trouwens door de pers op gewe
zen is tot voorzichtigheid moeten manen,
en hem inzonderheid moeten leeren, niet op
eigen beenen te willen staan, daar waar hg
wist den itenn van den bekwamen Directeur-
Generaal niet te kunnen ontberen. De Minister
had echter het groote gebrek, dat hg de zon
niet in hot water kon zien sebgnen. Hg zag
dat de heer Lovink de populaire en gevierde
s bg de landbouwers, en begeerde die
plaats voor zich zelf. Hg zou verstandiger
gedaan; haar aan den heer Lovink over
te laten, want hg riBqueerde er twee dingen
meezich zelt belaohelgk te maken, en den
heer Lovink te verliezen. Het laatste is ge-
beord. Ik durf met zeggen ook het eerste,
hoewel ik er sterk toe overhel.
Tgdens de behandeling van eene landbouw-
aangelegenheid in de Tweede Earner ontmoette
ik in het voorjaar een anti-revolutionnair
landbouwer, die altgd, om zoo te zeggen, ge
zworen had bg den heer Talma. Hg was
komen luisteren naar de behandeling der zaak»
waarbg zgn eigen belangen nauw betrokken
waren, maar toonde zich zeer teleurgesteld
daar hem duidelgk gebleken was, dat de Mi
nister van 't geheele geval niet veel begreep.
Denzelfden man trof ik later aan onder de
iandbonwautoriteiten bg de opening eener
plaatselgke landbouwtentoonstelling door den
heer Talma; onder diens redevoering zag ik
al aan de gezichten dat men aan zgn woorden
niet veel gewicht hechtte. En na afloop
hoorde ik de critiek van de deskundigen aant
welke nu met stelligheid uitdrukking vond
in de woorden »Waarom heeft hg ons Lovink
met gestuurd
De heer Lovink echter gaat nu heen de
Minister zal Minister wezen óók van den
landbouwhg zal den dienst aan zgn depar
tement »centra)iseeren," en de nieuwe titnlarie
zal zgn licht niet onderscheppen.
Ik vrees, dat dit noch voor den landbouw
goed zal zgn. tóch voor den Minister.
Naar aanleiding van de duel-zaak
Römer-Van der Capellen heeft er
Nieuwe Courant een breede polemiek
plaats gehad tuBachen de heeren De Ranitz,
Van Idsinga en de redactie. Tot een eind§
kan wel de polemiek worden gebracht, niet de
geschillen, merkt Land en Volk op.
•Het wil ons voorkomen, dat de kolonel Van
der Capellen niet schoon te wasBchen is van
het feit, dat hg in den conduitestaat over zeker
jaar vermeldde»dat in het afgeloopen jaar
niets noemenswaardigs is gebeurd, waarop be
merking zou kunnen gemaakt worden," terwgl
hg in een geheim rapport den beoordeelde af
maakte op grond van een feit, in datzelfde
jaar voorgevallen.
Overigens zit bg De Nieuwe Courant blgkbaar
meer de gver voor om den kolonel te verdedi
gen dan om de waarheid te dienen.
Men tracht o.a. den heer Staal tot zondebok
të maken, door het voor te stollen, alsof deze
wilde dat alles wat naar aanleiding van zgn
verzoek om nadere inlichting aan den Inspec
teur zou geschieden buiten de beoordeelings-
Igsten zou vallen. Daarvan heeft deze oud-
Minister niets gezegd.
Waar zulk een taktiek wordt gevolgd, is
elke poging om door gedacbtenwisseliDg tot
eenig resultaat te komen hopeloos."
Dit enkele kgkj© op die polemiek meenden
wg onzen lezers te moeten gunnen om hun
het karakter daarvan te doen kennen en tevens
een blik te doen slaan op de zaak zelve en
de aanleiding tot het duel.
De droeve gebeurtenis in de So-
p*hia-stichting gaf de-rodactie vnn Het
Vaderland aanleiding een opstel te schrgven,
waaraan wg het volgende ontleonen
Volgens haar dient deze ernstige zaak aller
eerst ontward uit het polemische struikgewas,
waarin verontwaardigde brievenscbrgvers, het
uittartende optreden van een slecht ingelichten
wethouder en gebelgdheid van aanval en ver
eer haar hebben gebracht.
Daarvan ontdaan komt de redactie tot de
conclusie dat het feit der besmetting van
patientjes met venerische ziekte vast staat-,
en tevenB dat ook in 't algemeen als vast
staande mag worden aangenomenlo dat een
onderzoek naar de oorzaken der besmetting
niet is beproefd2o dat men de oudere zoo
lang mogelgk onkundig heeft gelaten3o dat
behoudens dan een uitteraard weinig
opgemerkte mededeeling in het jaarverslag
der stichting over 1908 gestreefd is naar
geheimhouding van^den loop van zaken; 4o
dat de patientjes in de inrichting zgn ge
houden ondanks de ontoereikend gebleken
middelen voor een tegen besmetting gevrjj-
waarde verpleging der aangetaste kinderen.
Sn daarop laat het Haagsche blad dit volgen
Zooals de stand van zaken thans is, blgven
wg deze zaak van grooten ernst vinden en
van een belang, dat veel verder zich uitstrekt
dan de vrung, of het bestuur eener filantropi-
pische inrichting zich al of niet iets te ver-
wgten heeft.
Deze gebeurtenis heeft de vraag opgewor
pen en hierin ligt voor ons de verdienste
van de interpellatie-Hoejenbo» of het Staats
toezicht op krachtens liefdadigheid werkende
ziekeninrichtingen niet véél scherper behoort
te zgn, dan thans het geval blgkt. Wg gaan
zolfs verder zgn dergelgke inrichtingen wel
in de mate, als thans nog gebviikeljjk is. aan
het particulier initiatief over te laten?
Het is onze overtuiging, dat indien de
Sophiastichting een gemeentolgke inrichting
ware geweest, of wel aan Boherper Staats- of
gemeentelgk toezicht ware onderworpen, het
thans te betreuren kwaad spoediger, dwin
gender ware bestreden en met afdoender
resultaat, dan waartoe belangelooze toewgding
van goed bedoelde filantrepie thans kon reiken.
De liefdadigheid heeft grenzen, die vooral
getrokken dienen te worden op het gebied van
ziekenverzorging. De gevaren van onbeperkte
filantropie in deze richting zgn thans gebleken.
Ten aanzien van de ziekenzorg als liefdadig
heid moet de publieke opinie niet alleen hebben
te danken, maar ook te e i s c h e n. Voor
noodzakelgke, maargevaarlgke tekortkomingen
moet niet filantropie als verontschuldiging
kunnen worden aangevoerd.
Inderdaad, noch aan den geneesheer, die
geheel altruïstisch aan de iSopftia-stichting zgn
vrgen tgd gaf, noch aan het bestuur, dat be
langelooze toewgding toonde met de middelen,
waarover het te beschikken kreeg, kan hier
alles worden verweten. Maar dat is juist de
treurige fout der bestaande regeling op een
:edwaar verantwoordelgkheid volstrekt
dient te zgn, is zg thans zwevend.
Ten slotte Het scherpste verwgt treft hier
het college van Burg. en Weth. Dit ie in geheel
verzuim. De gemeente is, doordat zg aan de
ÓbpAia-stiehting haar armen-patienten toever
trouwt, voor den goeden gang van zaken in
die inrichting direct mede-verantwoordelgk.
r wethouder De Wilde betoonde zich
allergebrekkigst ingelicht en dat terwgl het
verslag der stichting over 1908 waarvan
Burg. en Weth. hadden moeten kennis
nemen -- toch op ernstige dingen duidde. Wat
hebben Burg. en Weth. gedaan? Niets. Al
leen verschafte wethouder De Wilde spre
kend namens Burg en Weth. zich het
bedonkelgko genoegen om den interpellant,
die de zaak eindolgk aan de publieke orde
stelde, met luidruchtigheid en onjuiste gegevens
af te straften, hierbg steun vindend in onzen
oenigen en weinig delicatea medicue in den
Raad, den heer Van den Hoorn.
Zóó mag deze zaak niet eindigen. Geheele
opening van zaken is hier noodig en van den
Raad kan worden verlangd, dat bg hetmoge-
lgke zal doen tot verzachting van do treurige
govolgen van een kwaad, wnarvoor do gemei
mede-verantwoordelgk is en dat door afdoend
toezicht in de toekomst naar vermogen dient
te worden voorkomen."
De St Crt no. 237 bevat kon. besluiten tit uit
voering van artikel 22, 23, 8e en 9e lid en 67,
eerste lid, onder a der Schepenwet.
Ter vorvulling eener vacature van rechter
in de arrond.-rechtbank te Winschoten is op
gemaakt de navolgende alphabetische lgetvan
aanbeveling mr dr A. Heringa, referendaris
bg het hoofdbestuur der postergen en tele-
hraphiete 's Gravenhage; mr A.R.Dorhout Mees,
subs.-griffier bg de arrond.-rechtbank te Win
schoten en mr. G. Sluis, sabst.-grfiier bg de
arrond.-rechtbank te Assod.
De gewone audiëntie van den Minister van
Landbouw enz. zal Woensdag e. k. niet plaats
De minister van justitie brengt in de St. Crt.
ter kennis dat, naar aanleiding van de wet
van 17 September 1909 zullen worden benoemd:
le rechtbank te's Gravenhage1 vice-presi
dent; 1 rechter; 1 substituut-officier van justitie
1 substituut-griffierbg die tejRotterdam 1
vice-president2 rechters1 substituut-officier
van justitie: 1 substituut-griffier; en bg die
te Amsterdam: i vice-president2 rechters;
1 substituut-officier van justitie4 substituut
griffiers.
Sollicitanten worden uitgenoodigd hun ver
zoekschriften voor iedere betrekking afzon-
derlgk, zoo spoedig mogelgk aan de Koningin
te zenden,
Bg beschikking van den Minister van Marine
zgn o. a. de navolgende officieren aangewezen
voor plaatsing i an boord van Hr. Me. pantser-
dekechip Ho'land, bg indienststelling op 26
ir i de luitenant ter zee 2de kl. P. M. van
Riel de officier van gezondheid lBto kl. W. A
de Loozede officier van administratie 1ste
klasse T Akkerman de adjunct-administrateur
W. A. Vob en de officieren-machinist 2de kl.
A. Aareen, als hoofd der machine-kamer, en
L. B. van Boven.
De officier van gezondheid le kl. J. W. Elen-
baas, de adelborst le kl. D. de Josselin de
Jong, de officier van adm. le kl. J. P. Zur
Mtihlen en de officier-maohiniet 2e kl. J. J.
Voortbugzen worden geplaatst aan boord van
Hr. Ms. pantsersobip Hertog Hendrik.
Oost-lndië.
De Chineezen op Java, dankbaar voor den
steun, hun door onze Regeering geboden, heb
ben een' eigenaardig geschenk voor onze
Koningin gereed. Het is een reuzenalbum met
photo's van de inrichtingen van onderwgs,
door hen op Java gesticht. Er waren er
reeds 53.
BlgkenB een nader telegram ie de adsistent-
resident van Tangerang (residentie Batavia),
de heer J. Dunnewold, in den ochtend van
October op zgn kantoor doodgeschoten door
m wedana van het district Tangerang, wiens
ontslag aanhangig was. De dader pleegde
daarop zelfmoord.
De leden der afdeeling Middelburg
van den Bond van Nederlandsche Schilderspatroons
nemen de vrgheid onder de aandacht hunner
cliëntèle te brengon de wenschelgkhoid, om in
den aanstaanden wintertgd die werkzaamheden
doen verrichten, zooals het doen schilderen
van zonueblinden, tuinmeubelen, huishoude-
lgke artikelen enz. enz., welke dan evengoed
als in 't voorjaar kunnen worden uitgevoerd.
Daardoor wordt verkregen
Zorgvuldiger behandeling van 't werk
Beperking van werkloosheid onder deBchil-
ders en
Voorkoming van opeonhooping van werk in
het voorjaar, wanneer veelal handen te kort
komen om de goede uitvoering van schilder
werk te verzekeren.
Zg vertrouwen op de welwillendheid hun.
>r geachte cliëntèle.
Wg brengen gaarne dit billgk en practisch
verzoek onder de aandacht van onze lezers.
Ten poBtkantore alhier is weer ver
krijgbaar de opgave van den 1 dezer aange
vangen winterdienst
Doze lgst, die slechts vgt cent kost. geeft
vele nuttige aanwgzingen voor hen die meer
malen met de post te maken hebben.
In plaats van het in ons vorig nommer
aangekondigde Dolly betert zich van JoneB zul
len de Hagespelers Dinsdag 26 October te
Middelburg opvoeren De belangrijkheid
van Ernst, van Oscar Wilde, het jongste sue-
cesatuk, dat overal steeds ten genoege van oer
talrgk publiek werd opgevoerd en een zeer
gunstige pers heeft.
Zondagmiddag werd op het terrein aan
do Nadorst alhier eon competitie wedatrgd
gespeeld tusBchen Zeehmdta l van hier en
Velocitas III van Breda.
De Zeeuwen verloren met 2—3tgdens de
rust was de stand 0—0.
Het eerste elftal van de M. V. Y. Olympi
ontmoette op het veld aan den Seisweg, even
voorbg het Roomsch-Katholieke kerkhof, de
B. F. V. I. van Bergen op Zoom.
Tydens de rust was de stand in het voor
deel van de Olympianen, 20, wat gehand
haafd bleef tot aan het einde,
Beide elftallen gaven goed Bpol te zien.
Te Vliasingen werd Zondag op het
Middenreduit een match gespeeld tusschen
E. M. Af. I. van daar en 't Zesde II van
Breda. Eerstgenoemd elftal won met 31
tgdens de rust was de stand 21.
Zaterdagavond zgn door de politie
alhier drie personen wegens bedelarjj ge
arresteerd en heden naar het huis van bewa
ring overgebracht.
Uit Vlissingen.
Vrgdagnacht is deNoorsche bark Bargany, ko
mende van Santa Island met een lading guano
Vlissingen voorbggevaren met bestemming
naar Zwgndreoht.
Toen dit schip te Antwerpen aankwam, be
merkte men dat het niet bestemd was voor
Zwgndrecht in België maar voor Zwjjndrecht
Holland. Het schip is onmiddellgk naar
zgn bestemming vertrokken en Zaterdagavond
VliBBingen voorbggevaren, Deze vergissing zal
het schip duur te staan komen.
Te Nieuw en St. Joob land deed
zich op eene bevolking van ruim duizend zielen
in ruim drie en een halve maand geen enkel
sterfgeval voor.
De daar bestaande geitenvereeniging Eens
gezindheid ontving f 40 Bubsidie van bet Rgk.
Tot onbezoldigd rgksveldwachter is door
den Minister van Justitie aangesteld Jacob
van Doorn Jz., havenmeester, tevens opzichter
van de schorren van den ambachtsheer te
Ellowoutsdgk.
Naar men uit Hansweert meldt, is
de broeder van den choleralgder Flipse Zater
dag genezen verklaard cn van de nieuwe naar
oude barak overgebracht, waar hg nog
eenigen tgd in observatie wordt gehouden. De
boide andere patiënten gaan zeer goed vooruit.
De pas gebouwde steiger aan 't veer te
Cortgene voldoet, naar men ons schrgft,
zeer goed. Hg heeft vele verdiensten in 't be
lang van een gemakkelgk verkeerle ie de
gang tot de booten breeder geworden2e is
voldoende ruimte voor het aanbrengen van
een of meer lantarens ter verliohting, en 3e
een goede gelegenheid tot het aanbrengen van
een trap met plankier om ook bg laag water
de veerboot te kannen bereiken.
Dat een zeewerk zoo vlug en tevens zoo
degelgk is afgewerkt als door den aannemer
J. de Bree te Neuzen zal zeker tot de
zeldzaamheden behooren. 25 Sept. jl is de
bestorting met zinkwerk nabg Poortvliet
door hem aangenomen. Maandag en Dinsdag.
4 en 5 October was hg door storm verhinderd
daaraan te werken, maar Donderdagnamiddag
was het geheele werk voltooid, terwgl de
daaropvolgende storm van Vrgdag niet de
minste schade aan het werk heelt toegebracht.
In de Zaterdagavond te Aardenburg
gehouden raadszitting, waarin alle leden tegen
woordig waren, werd zonder discussie of hoofde-
lgke stemming aangenomen een drieledig voor
tel van Burg. en Weth. om te bouwen een
nieuwe school van zes klassen; b. twee lokalen
der oude sohool benevens een gedeelte van
het derde in te richten voor gymnastieklokaal
en c de nieuwe school te bouwen schuin achter
de tegenwoordige oaderwgzerswoning.
Burg. en Weth. worden gemaohtigd bestek
en voorwaarden voor dezen bouw te laten
ontwerpen.
Dearna word aan de orde gesteld een wijzi
ging in de begrooting van 1909, met het
doel dat daaruit ongeveer f 1400 opbrengst
van boomen en hakhout zullen gebruikt worden
Ut betalirg van straatverlegging in 1908.
De buitengewoon groote onduidelijkheid van
het voorBtel gaf aanleiding tot het vragen van
inlichtingen, waardoor men eindeljjk te weten
kwam, dat met deze straatverlegging de laatste
termjjn bedoeld werd van de gedeeltelijke ver
nieuwing van den steenweg en de trottoirs in
de Weststraat, zonder eonigo korting voor
slecht werk en te weinig geleverd cement,
waarom de heer Voreterroan van Oyen het
geheele werk »knoeiwerk" noemde. De over
schrijving werd met vjjf tegen twee stemmen,
die van den heei Reepmaker en genoemd lid,
goedgekeurd, nadat door den voorzitter was
opgemerkt, dat Burg. en Weth. dit voorstel
deden na advies ingewonnen te hebben van hun
deskundige.
Te Biervliet is Zaterdagavond bjj het
inladen van suikerbieten aan de Koninginnen-
